Αντιλήψεις και στερεότυπα των χρηστών των νέων τεχνολογιών απέναντι στην καινοτομία Κοντού Β. Χαρίκλεια ΠΒ Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδος Πληροφορική με εφαρμογές στη Βιοϊατρική Υπεύθυνη καθηγήτρια: Γούγα Γεωργία

Εισαγωγή  Υπόθεση της εργασίας: σε πρώτο στάδιο η χρήση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία είναι περιορισμένη και σε δεύτερο στάδιο ότι θα υπάρχουν πολλές αντιρρήσεις από τους εμπλεκόμενους στην εκπαιδευτική διαδικασία για τη χρήση της.  Η προσέγγιση θα γίνει τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο, με κύριο τομέα έρευνας την εκπαίδευση. 2

3 Θεωρίες  Κοινωνικές θεωρίες  Περιγραφικές προσεγγίσεις: «η Θεωρία Δικτύων Δρώντων» (ANT), «η Κοινωνική Δόμηση της Τεχνολογίας» (SCOT), «Θεωρία της Δομοποίησης» (Structuration theory).  Κριτικές θεωρίες: Values in Design  Άλλες θέσεις  Θεωρίες ομάδων: «Θεωρία κοινωνικής παρουσίας» (Social presence theory), «Θεωρία πλούτου των μέσων» (Media richness theory), «Θεωρία της φυσικότητας των μέσων» (Media naturalness theory), «Θεωρία συγχρονισμού των μέσων» (Media synchronicity theory), «The social identity model of deindividuation effects» και «Time, interaction και performance».  Αναλυτικές θεωρίες  Θεωρία Κοινωνικών Δικτύων

Θεωρία Δομοποίησης  Αναπτύχθηκε το 1984 από τον Anthony Giddens.  Εστιάζει στη διαδικασία μέσω της οποίας οι δομές οδηγούν στη συγκρότηση του κοινωνικού συστήματος. 4 Βασικές έννοιες της θεωρίας:  Φορέας δράσης  Δράση  Δύναμη  Δομή  Κοινωνικό Σύστημα  Δομοποίηση Χρήσεις της θεωρίας:  Τεχνολογίες Λογισμικού Ασφάλειας  Περιγραφή χρηστικότητας της τεχνολογίας στην καθημερινή ζωή.

5 Θεωρία Κοινωνικών Δικτύων  Αναπτύχθηκε από τον Manuel Castells Olivan. Η τριλογία του:  The Rise of the Network Society, The Information Age: Economy, Society and Culture  The Power of Identity, The Information Age: Economy, Society and Culture  End of Millennium, The Information Age: Economy, Society and Culture  Αναλύει τις μεγάλες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτιστικές αλλαγές στο τέλος του 20ου αιώνα.

6 Θεωρία Κοινωνικών Δικτύων (2) Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας:  Επιπτώσεις στη δομή των διαπροσωπικών σχέσεων και της κοινωνικότητας.  Η μαζική επικοινωνία περιέρχεται στα χέρια πολυεθνικών επιχειρήσεων με τα κανάλια επικοινωνίας να είναι ψηφιακά και διαδραστικά. Οικονομία:  Η οικονομία των δικτύων αναπτύσσεται με γρηγορότερο ρυθμό από τις προηγούμενες μορφές οικονομίας.  Η τεχνολογική καινοτομία με συνδυασμό την ανάπτυξη των διαδικασιών παραγωγής. Πολιτική:  Δημοσίευση: Άμεση σύνδεση των μέσων μαζικής επικοινωνίας με την πολιτική.  Παγκοσμιοποίηση: Λειτουργία κοινωνιών σε παγκόσμια βάση και επίπεδο.

Πληροφορίες για την έρευνα Τα ερωτηματολόγια δόθηκαν σε τέσσερα σχολεία του νομού Αττικής:  Ζάννειο Πειραματικό Γυμνάσιο Πειραιά  Ζάννειο Πειραματικό Λύκειο Πειραιά  8 ο Γυμνάσιο Κορυδαλλού  3 ο Λύκειο Κορυδαλλού 7  Τα σχολεία επιλέχθηκαν ανάλογα με την περιοχή τους, ώστε να καλύπτουν τα τρία μεγαλύτερα κοινωνικό-οικονομικά επίπεδα του νομού Αττικής. Τα δύο πρώτα σχολεία ανήκουν στο μεσαίο επίπεδο, ενώ τα δύο επόμενα το κατώτερο επίπεδο.  Προσεγγίστηκαν και σχολεία του ανώτατου επιπέδου, σε περιοχές των Βορείων Προαστίων, όπου όμως δεν κατέστη δυνατή η λήψη άδειας για τη διεξαγωγή της έρευνας.

Η διαδικασία  Δόθηκαν ερωτηματολόγια τόσο στους μαθητές όσο και στους καθηγητές του κάθε σχολείου.  Δόθηκαν ερωτηματολόγια σε όλες τις τάξεις του γυμνασίου και του λυκείου, και σε τόσα τμήματα ώστε να καλυφθεί περισσότερος από το μισό πληθυσμό του σχολείου.  Συνολικά συγκεντρώθηκαν 475 ολοκληρωμένα ερωτηματολόγια μαθητών και 40 ερωτηματολόγια καθηγητών.  Τα αποτελέσματα από τα ερωτηματολόγια επεξεργάστηκαν με το πρόγραμμα SPSS, με την έκδοση

9 Ερωτηματολόγιο μαθητών

10 Ερωτηματολόγιο μαθητών (2)

11 Ερωτηματολόγιο καθηγητών

12 Ερωτηματολόγιο καθηγητών (2)

Αποτελέσματα της έρευνας 13 Τα αποτελέσματα των μαθητών  Η πλειοψηφία των μαθητών διαθέτει και χρησιμοποιεί προσωπικό ηλεκτρονικό υπολογιστή.  Η πλειοψηφία ως κύριο υπολογιστή χρησιμοποιεί σταθερό ηλεκτρονικό υπολογιστή, ενώ ο φορητός υπολογιστής δεν είναι τόσο διαδεδομένος. Η μόνη εξαίρεση είναι η α’ γυμνασίου που χρησιμοποιεί το netbook, που προμηθεύτηκε με την κρατική επιδότηση.  Τα περισσότερα παιδιά χρησιμοποιούν τον ηλεκτρονικό υπολογιστή κάθε μέρα ή σχεδόν κάθε μέρα. Μείωση παρατηρείται στην γ’ λυκείου, με χρήση του τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, δεδομένη της μεγάλης πίεσης από τις υποχρεώσεις των παιδιών.  Εμφανής είναι η προτίμηση των παιδιών για χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή, αλλά και του διαδικτύου, από την κατοικία τους.

14  Τα περισσότερα άτομα φαίνεται να έχουν αποκτήσει δεξιότητες για τον υπολογιστή μόνα τους. Υψηλό ποσοστό συγκεντρώνει και ο συνδυασμός μεθόδων της αυτοδιδασκαλίας και της εκμάθησης με τη βοήθεια κάποιου συγγενικού ή φιλικού προσώπου.  Καθολική είναι και η χρήση του Διαδικτύου από τους μαθητές όλων των τάξεων και των δύο σχολείων, με πρόσβαση σε αυτό κάθε μέρα ή σχεδόν κάθε μέρα. Η αντίστοιχη μείωση παρατηρείται στην γ’ λυκείου, όπως και στη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Αποτελέσματα της έρευνας (2)

15 Αποτελέσματα της έρευνας (3)  Οι λόγοι επικοινωνίας που χρησιμοποιείται το διαδίκτυο στο γυμνάσιο.

16  Οι λόγοι επικοινωνίας που χρησιμοποιείται το διαδίκτυο στο λύκειο.

17  Οι λόγοι ψυχαγωγίας που χρησιμοποιείται το διαδίκτυο στο γυμνάσιο.

18  Οι λόγοι ψυχαγωγίας που χρησιμοποιείται το διαδίκτυο στο λύκειο.

19  Οι ΤΠΕ στην παράδοση του μαθήματος χρησιμοποιούνται κυρίως ως βοηθητικά μέσα, ή δεν χρησιμοποιούνται καθόλου. Εξαίρεση αποτελεί η α’ γυμνασίου, όπου το ποσοστό των κύριων μέσων είναι αρκετά υψηλό.  Η εξοικείωση των καθηγητών με τις ΤΠΕ φαίνεται να διχάζει τα παιδιά. Κοινό γνώρισμα όλων είναι η πεποίθηση για ένα καλό επίπεδο εξοικείωσης των καθηγητών με την νέα τεχνολογία. Στα γυμνάσια, όμως, δεύτερο έρχεται το πολύ καλό ποσοστό εξοικείωσης των καθηγητών με τη νέα τεχνολογία και στα λύκεια το μέτριο ποσοστό εξοικείωσης.  Η πλειοψηφία των μαθητών δεν θεωρεί ότι υπάρχει παρότρυνση από τους καθηγητές για να χρησιμοποιούν τον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Για άλλη μία φορά, εξαίρεση αποτελεί η α’ γυμνασίου.

20  Οι λόγοι που χρησιμοποιείται ο ηλεκτρονικός υπολογιστής για την εκπαιδευτική διαδικασία στο γυμνάσιο.

21  Οι λόγοι που χρησιμοποιείται ο ηλεκτρονικός υπολογιστής για την εκπαιδευτική διαδικασία στο λύκειο.

22  Γενικότερη είναι η πεποίθηση των μαθητών, ότι η χρήση των νέων μέσων μπορεί να τους βοηθήσει να εμπεδώσουν καλύτερα τις προσφερόμενες γνώσεις.  Η πλειοψηφία των μαθητών θεωρεί ότι το μάθημα της Πληροφορικής βοηθάει για την καλύτερη κατανόηση και εμπέδωση του ηλεκτρονικού υπολογιστή.

23 Τα αποτελέσματα για τους καθηγητές  Οι δεξιότητες για τον χειρισμό του ηλεκτρονικού υπολογιστή και πως αποκτήθηκαν:

24  Οι καθηγητές φαίνεται να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα.  Οι καθηγητές για την εκπαιδευτική διαδικασία φαίνεται κυρίως να συλλέγουν επιπρόσθετες πληροφορίες για το μάθημα.  Η πλειοψηφία των καθηγητών δε χρησιμοποιούν κάποια ηλεκτρονική συσκευή στα πλαίσια του μαθήματος.  Οι περισσότεροι αναφέρουν ότι παροτρύνουν τους μαθητές να χρησιμοποιούν τις ΤΠΕ για το μάθημα.  Θετική άποψη φαίνεται να έχουν για τη βελτίωση της απόδοσης των μαθητών.

25  Μερικές σκέψεις των καθηγητών:

26 Συμπεράσματα  Το πρώτο σκέλος της υπόθεσης μας φαίνεται να επιβεβαιώνεται, με τη χρήση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία να είναι περιορισμένη.  Το δεύτερο σκέλος της υπόθεσης μας, αντίθετα, φαίνεται να μην επαληθεύεται, ή ακόμα καλύτερα να επαληθεύεται μόνο αναφορικά με τους καθηγητές, αφού οι μαθητές δεν είναι καθόλου διστακτικοί με τη χρήση των ΤΠΕ.  Φαίνεται ότι μπορούν πολλά να βελτιωθούν στο μέλλον. Τόσο η χρήση των ΤΠΕ στο μάθημα με κατάλληλα κρατικά προγράμματα μπορεί να αυξηθεί, όσο και η διστακτικότητα των εκπαιδευτικών να μειωθεί με την κατάλληλη επιμόρφωση τους.

The end…. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.. 27