ΡΟΔΙΑ (Punica granatum) Τάξη: Μυρτώδη (Myrtales) Οικογένεια: Πουνικώδη (Punicaceae), Γένος: Πουνική (Punica), Είδη: Punica granatum και Punica nana Punica protopunica (νησί Soqotra, Νότια Υεμένη) Punica= το ρωμαϊκό όνομα της Καρχηδόνας (από εκεί οι ροδιές στην Ιταλία)

ΧΩΡΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 1.ΙΝΔΙΑ tn 2.ΙΡΑΝ tn 3.ΗΠΑ tn 4.ΤΟΥΡΚΙΑ tn 5.ΙΣΠΑΝΙΑ tn 6.ΙΣΡΑΗΛ tn 7.ΕΛΛΑΔΑ tn ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ: 800 tn Καταγωγή Περσία (πεδινά και ορεινά), Ιμαλάια, Ν. Ινδία  υποτροπικές ως εύκρατες περιοχές

Κλιματικές απαιτήσεις Όπου η ελάχιστη θερμοκρασία το χειμώνα >-8 ο C (αντέχει στο κρύο όσο και η ελιά) Σε ευρύ φάσμα κλιμάτων, αλλά Τα καλά φρούτα μόνο σε περιοχές με υψηλές θ°C και ξηρή ατμόσφαιρα κατά την περίοδο ωρίμασης των καρπών (συλλογή πριν τα πρωτοβρόχια) Εδαφικές απαιτήσεις Σε ποικίλα εδάφη, αρκετά ανεκτική και σε αλατούχα, αλλά Προτιμά τα μέσης σύστασης, βαθιά, γόνιμα, με Ca, K Μεγαλύτερες και ποιοτικότερες αποδόσεις, σε εδάφη με pH 5,5-7, που αρδεύονται συχνά (ξηρά εδάφη = μικροί και πολύ στυφοί καρποί)

Κλάδεμα Στο τέλος του χειμώνα μέτριο (για φωτισμό και αερισμό) Πολλαπλασιασμός Με ριζοβολία μοσχευμάτων (ώριμο ξύλο = μετά την πτώση των φύλλων κατά την περίοδο του ληθάργου, ή ημιώριμο, τον Ιούλιο) Με παραφυάδες

Βοτανικοί χαρακτήρες Δέντρο: φυλλοβόλος θάμνος (λόγω πολλών παραφυάδων), με πολύ γρήγορη ανάπτυξη, αλλά μικρή βλάστηση, με αγκάθια (άγριο) Οφθαλμοί: Ξυλοφόροι ή βλαστοφόροι, όπου, μετά την έκπτυξη και επέκταση του βλαστού, καταλήγουν πάντα σε αγκάθι Μικτοί, με βλαστό κοντό ή μακρύ, και στην άκρη έχουν πάντα άνθη (1 ή περισσότερα) Λεπτοκλάδια: ξεκινούν κατακόρυφα, αλλά γέρνουν προς τα έξω με το βάρος των καρπών (ακλάδευτος θάμνος έχει σχήμα σιντριβανιού), Φύλλα: αντίθετα, λεία και γυαλιστερά

Άνθη Τέλεια, μεγάλα, κόκκινα ως λευκοκίτρινα (σπάνια λευκά), καμπανοειδή ή κυλινδρικά, σαν τρομπέτα, πτυχωτά πέταλα και κάλυκα σαν κορώνα βασιλιά, επάκρια και δύο τύπων (καρποφόρα και άγονα): 1.Κοντόστυλα: ο στύλος χαμηλότερα από τους στήμονες  πρόβλημα στη γονιμοποίηση 2.Μακρύστυλα: ο στύλος στην ίδια θέση με τους στήμονες  προκύπτει καρπός

Καρπός Ρόδι: συγκάρπιο, με πολλές δρύπες Ο χυμός είναι τα ¾ του βάρους Ωριμάζει το φθινόπωρο Συλλέγεται πριν τις βροχές (Σεπτέμβριο - Οκτώβριο) Αποθηκεύεται σε ξηρό περιβάλλον (ξηρή άμμο, ή κρεμασμένα σε μέρος ευάερο, αφού αφεθούν 3-4 ημέρες στον ήλιο) Το δέντρο καρποφορεί από το 3 ο ως το 40 ο έτος

Χρήση καρπών Εδώδιμη κατανάλωση (ποικιλίες γλυκόχυμες, μεγάλοι καρποί αλλά με μικρό κουκούτσι κ.α.) Χυμοποίηση κατάλληλων ποικιλιών (ξινές, μεγάλο % χυμού κ.α.) (γρεναδίνη= πολύ καλό αντιπυρετικό) –Παλαιότερα σε βυρσοδεψία (ο φλοιός είναι βαφικός) –Σήμερα, συμμετοχή σε  διάφορα προϊόντα διατροφής (ποτά, γιαούρτια, παγωτά, μαρμελάδες...), αλλά και  καλλυντικά και συμπληρώματα διατροφής, λόγω των πολλών ευεργετικών ιδιοτήτων τους (πολλές αντιοξειδωτικές ουσίες, βιταμίνη C...)

ΧΑΡΟΥΠΙΑ (Cerat onia siliqua) Τάξη: Κυαμώδη (Fabales) Οικογένεια: Ψυχανθών (Papillionaceae) Γένος: Κερατωνία (Ceratonia) Είδος: Κερατωνία η έλλοβος (Ceratonia siliqua)

Οικονομική σημασία Ευδοκιμεί σε ξηροθερμικές περιοχές (νότια Ελλάδα), όπου και αυτοφύεται: 58,4% στην Κρήτη, το υπόλοιπο νησιά Αιγαίου, Ιονίου, Ν. και Α. Πελοπόνησο, Αττική κ.α.. Και ολόκληρα δάση από άγρια και ήμερα δέντρα Σημαντικό εμπόριο από 17 ο αιώνα (κεράτιο / καράτι= 0,200 γρ. χρυσού) Σήμερα για παραγωγή διαφόρων προϊόντων διατροφής (χαρουπάλευρο, σοκολάτα κ.α.) Και ως καλλωπιστικό (για δρόμους και πάρκα) Στην Κύπρο το 90% εξάγεται σε Ιταλία, Αγγλία, Αμερική, Ισπανία, Αυστραλία, Ιαπωνία και Αίγυπτο

Καταγωγή Από την Ασία (Περσία, Συρία, Παλαιστίνη)  Ελλάδα  υπόλοιπη Ευρώπη, κυρίως ακτές Μεσογείου (Αλγέρι, Μαρόκο, Ισπανία, Αίγυπτο ) Από Ισπανία  Μεξικό, Φιλιππίνες Από Αγγλία  Ν.Αφρική, Αυστραλία, Ινδία Σήμερα, σε όχθες ποταμών και παράκτιες περιοχές της Μεσογείου, εκεί που ευδοκιμεί και η ελιά. Στην Ελλάδα βρίσκεται αυτοφυής, σε πολλές νησιώτικες περιοχές και κυρίως στην Κρήτη Γνωστή και με το όνομα Ξυλοκερατιά από το κεράτιον (χαρούπι), αλλά και κερατιά, κουντουρίδια, κουτσουπιά, τερατσιά σε Κύπρο κ.α.

Βοτανικά χαρακτηριστικά Δέντρο αείφυλλο, πολυετές, δίοικο, ως 13 μέτρα, πυκνό φύλλωμα, με μεγάλη ικανότητα ανανέωσης, όπως η ελιά, λόγω άφθονων παραφυάδων Φύλλα σύνθετα, σκληρά ωοειδή, λείες παρυφές, βαθύ πράσινα πάνω και ανοιχτά πράσινα κάτω, πλούσια σε δεψικές ουσίες (χρήση για βαφή και στη βυρσοδεψία)

Άνθη Μικρά πράσινα, χωρίς πέταλα, με κόκκινο κάλυκα Αρσενικά ή θηλυκά (σπάνια και ερμαφρόδιτα): τα αρσενικά με στύλο και 5 στήμονες, τα θηλυκά με ύπερο Σε τσαμπιά κυλινδρικά, ίσα, μονοάξονα, πάνω σε πολύχρονα βλαστάρια (σε έτη μεγάλης καρποφορίας και σε μονόχρονα) Εμφανίζονται από Ιούλιο, αλλά πλήρης άνθηση Αύγουστο με Σεπτέμβριο

Καρπός Μακρύς, στυφός, σκληρός, πράσινος και ξηλώδης εξωτερικά όταν είναι άγουρος / καστανός όταν ωριμάσει, με σάρκα ευχάριστη, γλυκιά, αλλά με πολλά και πολύ σκληρά σπόρια Καρποφορία: το καλοκαίρι (προς τον Αύγουστο), στα δέντρα που έχουν μόνο θηλυκά άνθη ή ερμαφρόδιτα (άγρια δέντρα= με αρσενικά άνθη – 1:10 με τα θηλυκά). Η σοδιά κάθε δύο χρόνια είναι μεγάλη

Χρήσεις Χαρουπιάς Τα χαρούπια χρησιμοποιούνται ως: –ζωοτροφή (μαζί με χόρτα) –α’ ύλη για οινοπνευματωδη ποτά –χαρουπάλευρο (για βρεφικούς κοιλόπονους και παιδικές γαστρεντερίτιδες) –χαρουπόμελο, για τη ζαχαροπλαστική –σιρόπι σε διάφορα δροσιστικά ποτά Από τα σπόρια εξάγεται –κόμμι για χαρτοβιομηχανία και στερεωτικό σε τρόφιμα –λάδι για τη σαπωνοποιία Το ξύλο της σε επιπλοποιία, ξυλογλυπτική, βαρελοποιία ή ξυλάνθρακα Ως καλλωπιστικό, λόγω του πλούσιου φυλλώματος

Καλλιέργεια Κλάδεμα: σχήμα διαμόρφωσης κυπελλοειδές Μετά, καθαρίζονται μόνο από ξερά και λαίμαργους Έδαφος: χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις, προτιμά τα ασβεστούχα και προσήλια μέρη χρειάζεται όμως υγρασία (πότισμα από τα πρώτα χρόνια) Λίπανση: ως την εισαγωγή στην καρποφορία, μέτριο Ν + αρκετό Ρ + Κ Επειδή αποδίδει πολύ, θέλει άφθονη λίπανση

Πολλαπλασιάζεται με σπόρο μουσκεμένο (για να μαλακώσει το σκληρό περίβλημα) Ποικιλίες διακρίνονται από την παραγωγικότητα, το μέγεθος του καρπού, το σχήμα και το χρώμα του καρπού, αλλά και τον τόπο καλλιέργειας τους

ΣΥΚΙΑ(Ficus carica L.) Οικογένεια Μορεοειδή (Moraceae), Φίκος ο καρικός (από Καρία Μ.Ασίας)

Οικονομική σημασία Πολύ γευστικό, εξαιρετικά θρεπτικό (πολλές θερμίδες) Συμμετοχή στη διατροφή μας από το π.χ. (πρωτο-καλλιεργήθηκε στη Συρία) Σήμερα καλλιεργούνται σε όλη την Ελλάδα, κυρίως σε Πελοπόννησο (Μεσσηνία, Λακωνία, Αρκαδία), Εύβοια (Κύμη) και νησιά Αιγαίου (Λέσβος, Άνδρος, Νάξος, Σάμος) σε στρ., που δίνουν ανά έτος περίπου tn αποξηραμένα και tn φρέσκα, ενώ πάνω από διάσπαρτα δέντρα

Βοτανικά χαρακτηριστικά Δέντρο δικοτυλήδονο, φυλλοβόλο, ως τα 10 μ. (συνήθως 2,5-5 μ.), με πολύ βαθύ ριζικό σύστημα (ανάπτυξη του ακόμα και μέσα σε σχισμές βράχων), γκρί κορμό, με πολλή υγρασία στους πόρους του και γαλακτώδη χυμό (ελαφρά καυστικός) Φύλλα: μεγάλα, περγαμηνώδη, με βαθιούς λοβούς

Άνθη Πολλά και μονογενή (μόνο αρσενικά ή μόνο θηλυκά) Στο εσωτερικό αχλαδόμορφης κλειστής ταξιανθικής ανθοδόχης (ουσιαστικά ανθίζει από μέσα) Στην κορυφή της ταξιανθίας, υπάρχει ο «αφαλός» ή «μάτι» Για την καρποφορία τους, χρειάζοναι αγριόσυκα, όπου βρίσκονται κατά εκατοντάδες οι ψήνες (Blastophaga psenes): το γονιμοποιημένο θηλυκό εναποθέτει τα αυγά του στα ήμερα, βοηθώντας στη γονιμοποίηση τους, μεταφέροντας σε αυτά τη γύρη των αγριόσυκων

Καρπός - Σύκο πολλαπλός ή σύνθετος, ταξικαρπία κοινοκάρπιο, από πολλά «αχαίνια» σφηνωμένα στα παχιά μαλακά και γλυκά τοιχώματα της ώριμης ανθοδόχης προέρχεται από πολλά ανθίδια που βρίσκονται στο εσωτερικό ενός κοίλου ταξιανθικού άξονα ο τρόπος επικονίασης είναι σπάνιος (φ. συμβίωσης ενός εντόμου- τον ψήνα- με τα άγρια σύκα) ο «αφαλός» ή «μάτι» ανοίγει στην ωρίμαση

Κλιματικές απαιτήσεις Από τα λίγα φυλλοβόλα του γ. Ficus, αλλά με οφθαλμούς με μικρής διάρκειας λήθαργο= συνεχής βλάστηση, σε θ°> 15 °C Δεν αντέχει σε Χ.Θ: –θ° < 0 °C: ζημιές στο υπέργειο τμήμα –θ° < -10 °C: ζημιές στο υπόγειο τμήμα Θ°καλοκαιριού ~ 30°C: καρποί καλής ποιότητας, ενώ >40°C χαλά η ποιότητα τους (ξηρά σύκα πιο δερματώδη & σκληρά) Εδαφικές απαιτήσεις Όχι απαιτητικό, ακόμη και σε ξηρά, αμμώδη, χαλικώδη και πετρώδη εδάφη, αντέχει σε πολύ ασβέστιο ή άλατα Αποδίδει όμως περισσότερο σε γόνιμα και καλά στραγγιζόμενα εδάφη

Πολλαπλασιασμός Με μοσχεύματα του χειμώνα σε φυτώρια και μεταφύτευση μετά από ένα χρόνο στην τελική τους θέση Ποικιλίες κυρίως οι ποικιλίες Καλαμών και Κύμης για ξερά, ενώ για φρέσκα οι ποικιλίες Αργαλαστής Πηλίου, Βασιλικά και η δίφορη Αποστολιάτικα