ΣΥΧΕΧΕΙΑ

Τραυματισμοί περιφερειακών νεύρων

Πρόκειται για παθήσεις των περιφερικών νεύρων οφειλόμενες σε διάφορα αίτια τα οποία συχνότερα είναι τοξικά, μεταβολικά και κληρονομικά. Η συμπτωματολογία συνίσταται κυρίως σε κινητικές και αισθητικές διαταραχές, ενώ η θεραπεία εξαρτάται από το αίτιο που προκάλεσε τη βλάβη του νεύρου. Τα περιφερικά νεύρα μεταφέρουν τα μηνύματα από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό στους μυς, στα όργανα και σε άλλους ιστούς του σώματος. Οι ασθένειες που εκδηλώνονται ή άλλες βλάβες που δημιουργούνται για διάφορους λόγους στα νευρά αυτά, προκαλούν περιφερική νευροπάθεια.

0 Σε μερικές περιπτώσεις μόνο ένα νεύρο ή μια ομάδα σχετιζόμενων νεύρων εμπλέκονται στη νευροπάθεια. Στην πολυνευροπάθεια επηρεάζονται πολλά νεύρα σε διάφορες περιοχές του σώματος. 0 Τα νεύρα αποτελούνται από διάφορες νευρικές ίνες που ελέγχουν την αίσθηση, την κίνηση, τη μετάδοση του πόνου ή την ισορροπία. Για το λόγο αυτό, τα σημεία και συμπτώματα της νευροπάθειας εξαρτώνται από το είδος των νευρικών ινών που πάσχουν. Έχουν περιγραφεί περισσότεροι από 100 τύποι περιφερικής νευροπάθειας.

Σημεία και συμπτώματα που συνοδεύουν την περιφερική νευροπάθεια: 1. Πόνος. Κάποτε ο πόνος μπορεί να είναι εξαιρετικά έντονος και διαπεραστικός 2. Μουδιάσματα 3. Αίσθημα καύσου 4. Μυρμηγκιάσματα 5. Περιοχές του δέρματος που είναι υπερευαίσθητες 6. Απώλεια τριχών στις περιοχές που επηρεάζονται 7. Αλλοιώσεις του δέρματος στις περιοχές που εξαρτώνται από το επηρεαζόμενο νεύρο ή νεύρα 8. Ατροφία μυών με μυϊκή αδυναμία

Αιτιολογία Τα αίτια ποικίλουν και αναφέρονται παραστατικά στον παρακάτω πίνακα:  Κληρονομικά - Νωτιαίες μυατροφίες (Werding-Kugelbelg - Welanter, περιφερική, ωμοπερονιαία, πρόσωπο - ώμο - βραχιόνιος κ.α.) - Αισθητικοκινητικές νευροπάθειες (Charcot - Marie - Tooth, Dejerine - Sottas κ.α.).  Επίκτητα - Ενδοκρινικές (σακχαρώδης διαβήτης, υποθυρεοειδισμός, μεγαλακρία) - Νόσοι κολλαγόνου (ρευματοειδής αρθρίτις, οζώδης πολυαρτηρίτις) - Πορφυρία, ουραιμία, ηπατικές παθήσεις, αμυλοείδωση, νεοπλασίες, φλεγμονώδη (S. Guillain - Barre, χρόνια φλεγμονώδης πολυνευροπάθεια), έλλειψη βιταμίνης Β12, τοξικές (φάρμακα, οινόπνευμα, διάφορες άλλες τοξικές ουσίες), μηχανικής αιτιολογίας (π.χ. τραυματισμοί). - Επίκτητες νεοπλασίες, παρανεοπλασματικά σύνδρομα.

Παθογένεια 0 Ανάλογα με το αίτιο είναι διαφορετικός ο μηχανισμός βλάβης του περιφερικού νεύρου. Σε πολλές περιπτώσεις αυτός παραμένει άγνωστος. 0 Π.χ. μία πάθηση που βλάπτει το αγγειακό σύστημα (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης) θα μπορούσε να προκαλέσει απόφραξη των τριχοειδών αγγείων που τροφοδοτούν το περιφερικό νεύρο προκαλώντας έτσι τη βλάβη του. 0 Βέβαια, σε πολλές περιπτώσεις σακχαρώδους διαβήτη, το αίτιο φαίνεται να είναι αυτοάνοσο. 0 Κατά την διάρκεια διαφόρων αυτοάνοσων αντιδράσεων (π.χ. S. Guillain - Barre) o οργανισμός σχηματίζει αντισώματα τα οποία επιτίθενται εναντίον ανατομικών σχηματισμών του νεύρου όπως είναι η μυελίνη. 0 Ακόμη, ένα περιφερικό νεύρο μπορεί να υποστεί βλάβη από χρόνια μηχανική πίεση ή από άμεσο τραυματισμό. 0 Στις κληρονομικές νευροπάθειες το αίτιο εντοπίζεται σε βλάβες γόνων.

Διάγνωση 0 Η διάγνωση είναι κλινική με βάση τα ευρήματα μιας λεπτομερούς νευρολογικής εξέτασης και το ατομικό ιστορικό. Ιδιαίτερη σημασία λαμβάνουν οι νευροφυσιολογικές εξετάσεις (ταχύτητες αγωγής νεύρων, μυογράφημα) απαραίτητες για την ακριβή εκτίμηση της βλάβης. 0 Οι αναλύσεις αίματος με μέτρηση της γλυκόζης, η αξιολόγηση της νεφρικής και ηπατικής λειτουργίας, το ηλεκτρομυογράφημα, οι μελέτες αγωγιμότητας των νεύρων και η οσφυονωτιαία παρακέντηση είναι μεταξύ των εξετάσεων που πιθανόν να ζητηθούν από το γιατρό. 0 Στις κληρονομικές, κυρίως, νευροπάθειες είναι ιδιαίτερα χρήσιμη η βιοψία ενός περιφερικού νεύρου. 0 Ο παρακλινικός έλεγχος θα πρέπει να επεκταθεί έτσι ώστε να περιλαμβάνει όλα τα αίτια που μπορούν να προκαλέσουν βλάβη ενός νεύρου.

Διαφορική διάγνωση 0 Η διαφορική διάγνωση γίνεται με παρέσεις και διαταραχές αισθητικότητας κεντρικής αιτιολογίας (ΑΕΕ, σκλήρυνση κατά πλάκας, κ.α.), μυϊκή αδυναμία άλλης αιτιολογίας (π.χ. αναιμία, μυοπάθεια, ψυχολογικά αίτια, σ. χρόνιας κόπωσης, νεοπλασίες). 0 Στις χρόνιες νευροπάθειες είναι συχνές (κυρίως σε ασθενείς με ανεπαρκές πρόγραμμα φυσικής αγωγής) δυσμορφίες άκρων και συγκάψεις. 0 Η θεραπευτική αγωγή εξαρτάται από το αίτιο που προκάλεσε τη βλάβη. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υπάρχει ειδική θεραπεία και οι προσπάθειες βασίζονται σε προγράμματα φυσικής αποκατάστασης.

Θεραπεία Η θεραπεία της νευροπάθειας εξαρτάται από την αιτία που την έχει προκαλέσει. Στις ελλείψεις βιταμινών, η χορήγηση της βιταμίνης που χρειάζεται στον οργανισμό, βελτιώνει την κατάσταση. Παράλληλα η υγιεινή διατροφή είναι η καλύτερη διασφάλιση για παροχή στον οργανισμό των βιταμινών που χρειάζεται καθημερινά.

Στους αλκοολικούς, εκτός από την υγιεινή διατροφή και τη χορήγηση βιταμινών που χρειάζονται στον οργανισμό τους, επιβάλλεται η διακοπή κατανάλωσης αλκοόλ. Στους διαβητικούς, ο έλεγχος της γλυκόζης αίματος είναι απαραίτητη προϋπόθεση για βελτίωση της κατάστασης των νεύρων του ασθενούς. Οι διαβητικοί πρέπει να γνωρίζουν ότι οι βλάβες που δημιουργούνται στον οργανισμό τους λόγω ψηλής γλυκόζης στο αίμα δεν είναι ανατρέψιμες. Για αυτό απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στη θεραπεία τους για πρόληψη σοβαρών βλαβών που πιθανόν να απειλούν τη ζωή τους

Για την αντιμετώπιση του πόνου που συνοδεύει τις περιφερικές νευροπάθειες, χρησιμοποιούνται φάρμακα αναλγητικά, αντιφλεγμονώδη, αντιεπιληπτικά και αντικαταθλιπτικά. Οι δύο τελευταίες κατηγορίες μπορούν να βοηθούν όχι μόνο για την καταπολέμηση του πόνου αλλά και για τη βελτίωση άλλων συμπτωμάτων σχετικών με την αίσθηση.

Η αυτόνομη νευροπάθεια Η αυτόνομη νευροπάθεια είναι μια νευρική διαταραχή που επηρεάζει ακούσιες λειτουργίες του σώματος, συμπεριλαμβανομένων του καρδιακού ρυθμού, της αρτηριακής πίεσης, της εφίδρωσης και της πέψης. Δεν είναι μια συγκεκριμένη ασθένεια. Η αυτόνομη νευροπάθεια αναφέρεται σε βλάβη των νεύρων του αυτόνομου συστήματος. Αυτή η βλάβη εμποδίζει τα σήματα μεταξύ του εγκεφάλου και τμήματα του αυτόνομου νευρικού συστήματος, όπως η καρδιά, τα αιμοφόρα αγγεία και οι ιδρωτοποιοί αδένες. Αυτό μπορεί να προκαλέσει μειωμένη ή ανώμαλη λειτουργία ενός ή περισσότερων ακούσιων λειτουργιών του σώματος.

Η αυτόνομη νευροπάθεια μπορεί να είναι μια επιπλοκή ενός αριθμού ασθενειών και καταστάσεων. 0 -Μερικά φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν αυτόνομη νευροπάθεια ως παρενέργεια. Τα σημάδια, τα συμπτώματα, καθώς και η θεραπεία της νευροπάθειας του αυτόνομου ποικίλουν ανάλογα με την αιτία. Εάν η αυτόνομη νευροπάθεια εμφανίζεται στο στομάχι ή στο έντερο, μπορεί να επιφέρει συμπτώματα διάρροιας ή δυσκοιλιότητα. Άλλες φορές τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ναυτία, εμετό, φούσκωμα στο στομάχι, δυσφορία και απώλεια βάρους. 0 -Περιστασιακά το καρδιαγγειακό σύστημα (τα αγγεία της καρδιάς και του αίματος) μπορεί να επηρεαστεί επίσης από νευρική βλάβη. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πόνο από καρδιακή νόσο που συγκαλύπτεται.

-Η ορθοστατική υπόταση (χαμηλή πίεση του αίματος που εμφανίζεται όταν σηκώνεται κάποιος απότομα από καθιστική θέση) μπορεί επίσης να αποδοθεί στην νευροπάθεια. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ζάλη, αδυναμία, διαταραχές της όρασης ή και κάποιες φορές απώλεια συνείδησης (πιο συχνά συμβαίνει όταν σηκώνεται κάποιος το πρωί από το κρεβάτι). -Στις διαταραχές εντάσσεται και η εφίδρωση, η οποία μπορεί επίσης να είναι ένα σημάδι της αυτόνομης νευροπάθειας. Νευρική βλάβη μπορεί να επηρεάσει τη δραστηριότητα των αδένων ιδρώτα, γεγονός που καθιστά δύσκολο για το σώμα να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του. Αυτό το είδος της νευροπάθειας εμφανίζεται συνήθως στα πόδια, προκαλώντας έλλειψη εφίδρωσης (σε σοβαρές περιπτώσεις αυτό επεκτείνεται σε ολόκληρο το πόδι και τον κατώτερο κορμό αλλά και σε έντονη ξηροδερμία των κάτω άκρων).

Σύνδρομο μέσου νεύρου 0 Το σύνδρομο μέσου νεύρου ή αλλιώς σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα αποτελεί το συχνότερο σύνδρομο παγίδευσης νεύρου στα άνω άκρα.Συνήθως το μέσο νεύρο παγιδεύεται ή αλλιώς συμπιέζεται από τον εγκάρσιο σύνδεσμο του καρπού και τους τένοντες των καμπτήρων μυών της άκρας χείρας μέσα στον οστεοσυνδεσμικό σωλήνα του καρπού.Συνήθως εμφανίζεται στους μεσήλικες και είναι τέσσερις έως εννέα φορές συχνότερο στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες. Προσβάλλει και τα δύο χέρια σε περισσότερους από τους μισούς ασθενείς όμως είναι συχνότερο στο χέρι που χρησιμοποιείται περισσότερο.

Συνήθως δεν αναγνωρίζεται κάποιο ειδικό αίτιο. Στους νεότερους ασθενείς μπορεί να οφείλεται σε : > συγγενή στένωση του καρπιαίου σωλήνα > τραυματισμούς, που σχετίζονται με την εργασία ή τα χόμπι, και οφείλονται σε επαναλαμβανόμενες κινήσεις του καρπού, σε άβολες θέσεις όπως είναι η υπερέκταση, η ωλένια απόκλιση και η βίαιη κάμψη του καρπού, σε άμεση πίεση του καρπιαίου σωλήνα ή σε χρήση εργαλείων που προκαλούν κραδασμούς. Η χρόνια καταπόνιση του χεριού φαίνεται πως προκαλεί τενοντοελυτρίτιδα των τενόντων των καμπτήρων μυών της άκρας χείρας σε διάφορες επαγγελματικές κατηγορίες όπως είναι οι κτηνοτρόφοι, οι γεωργοί, οι οικοδόμοι, οι οδηγοί, οι κομμώτριες κτλ > συστηματικές καταστάσεις όπως είναι ο υποθυρεοειδισμός, η μεγαλακρία, το πολλαπλούν μυέλωμα, η αμυλοείδωση, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η ρευματική πολυμυαλγία, η παχυσαρκία, η κύηση (συνήθως έχει παροδική εμφάνιση) και η λοχεία, η καρκινωμάτωση, η ουρική αρθρίτιδα, οι βλεννοπολυσακχαριδώσεις και η φυματιώδης τενοντοθυλακίτιδα. > Μοντέρνα αίτια θεωρούνται η κακή θέση του καρπού κατά τη δακτυλογράφηση σε υπολογιστή (νόσος των χειριστών υπολογιστών) καθώς και η λήψη των ανταγωνιστών των οιστρογονικών υποδοχέων ταμοξιφαίνη (Tamoxifen) και αναστροζόλη (Arimidex). > fistula στην περιοχή του αντιβραχίου σε αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς > σε θρόμβωση της αρτηρίας του μέσου νεύρου > σχηματισμό αιματώματος εντός του καρπιαίου σωλήνα Τα δύο τελευταία αίτια συνήθως προκαλούν το οξύ σύνδρομο του μέσου νεύρου το οποίο εμφανίζεται ξαφνικά, με έντονο πόνο συνήθως μετά από μια έντονη προσπάθεια ή τραυματισμό του χεριού.

Η διάγνωση τίθεται με το ηλεκτρομυογράφημα και ηλεκτρονευρογράφημα δηλαδή τον προσδιορισμό της κινητικής και της αισθητικής (περισσότερο ευαίσθητη) ταχύτητας αγωγής του μέσου νεύρου στην περιοχή του καρπού, οι οποίες συγκρίνονται με τις αντίστοιχες του ωλενίου νεύρου.Το ηλεκτρομυογράφημα όμως μπορεί να είναι φυσιολογικό σε ποσοστό που ανέρχεται στο ένα τρίτο των περιπτώσεων.

Τα κλινικά και τα ηλεκτροφυσιολογικά ευρήματα καθορίζουν την ταξινόμηση του συνδρόμου αναλόγως της βαρύτητάς του σε τρία στάδια: Στάδιο Ι : Ήπιας βαρύτητας Στάδιο ΙΙ : Μέτριας βαρύτητας ή εγκατεστημένο σύνδρομο με ευρήματα τόσο κλινικά όσο και ηλεκτρονευρογραφικά Στάδιο ΙΙΙ : Μεγάλης βαρύτητας ή παραμελημένο σύνδρομο με ατροφίες μυών θέναρος

Η συντηρητική αντιμετώπιση εφαρμόζεται αρχικά στα περιστατικά πρόσφατης έναρξης, ήπιας βαρύτητας και στις καταστάσεις που αναμένεται βελτίωση μετά τον έλεγχο του αιτίου (π.χ. στον υποθυρεοειδισμό η κλινική εικόνα βελτιώνεται μετά τη χορήγηση της θυροξίνης). Η συντηρητική αγωγή περιλαμβάνει: Ανάπαυση του άκρου Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα Κηδεμόνες διατήρησης ουδέτερης θέσης της άκρας χείρας για 2-4 εβδομάδες: βελτιώνει τη συμπτωματολογία στους μισούς ασθενείς Εγχύσεις κορτιζόνης στον καρπιαίο σωλήνα στο στάδιο ΙΙ : καλό είναι να αποφεύγονται καθώς μπορεί να προκαλέσουν περαιτέρω βλάβη του μέσου νεύρου

Η χειρουργική θεραπεία απαιτείται: 1. στα περιστατικά που δεν ανταποκρίνονται στη συντηρητική αγωγή, 2. όταν εμφανίζεται σημαντική απώλεια της αισθητικότητας του χεριού 3. όταν εμφανίζεται ατροφία των μυών του θέναρος 4. όταν οφείλεται σε πολλαπλούν μυέλωμα.

0 Μετεγχειρητικά απαιτείται αποφυγή της έντονης χρήσης του χεριού μέχρι την αφαίρεση των ραμμάτων που γίνεται την 15η μετεγχειρητική ημέρα. Ήπια φυσιοθεραπεία και εργοθεραπεία της άκρας χείρας όμως εφαρμόζεται αμέσως μετά το χειρουργείο όπως και η αναλγητική αγωγή η οποία διακόπτεται σταδιακά όσο το μετεγχειρητικό άλγος υποχωρεί.Πλήρης αποκατάσταση και χρήση του χεριού γίνεται μετά τον πρώτο μήνα.

Πάρεση κερκιδικού νεύρου Το κερκιδικό νεύρο που προέρχεται, όπως και το μέσο και το ωλένιο, από το βραχιόνιο πλέγμα, το οποίο δημιουργείται από τα νεύρα (ρίζες) που εξέρχονται από τους σπονδύλους του αυχένα όταν πάσχει (πάρεση) εκδηλώνεται κινητικά στο χέρι (άκρα χείρα).

Αιτία : Συνήθης αιτία πάρεσης του κερκιδικού νεύρου, είναι ή κάκωση, ή κάταγμα ή εγχείρηση στην μεσότητα του βραχιονίου οστού, ή στην περιοχή του αγκώνα, απ΄ όπου διέρχεται.

Συμπτώματα : Η διάγνωση της πάρεσης του κερκιδικού νεύρου, τίθεται συνήθως από τα συμπτώματα: εκτός από την αιμωδία κυρίως στον αντίχειρα και στην ραχιαία επιφάνεια του χεριού, κύριο σύμπτωμα είναι η αδυναμία του καρπού να κάνει έκταση, δηλαδή ο καρπός πέφτει.

αδυναμία εκτάσεως των δακτύλων (μούτζα)

και αδυναμία του αντίχειρα να κάνει ωτοστόπ

0 Διάγνωση: Εκτός απ΄ αυτή τη χαρακτηριστική κλινική εικόνα, η διάγνωση και το μέγεθος της βλάβης επιβεβαιώνεται με ΗΜΓμα, που θα αναδείξει και το ύψος της βλάβης 0 Θεραπεία: η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία. Εάν πρόκειται για κάκωση ή κάταγμα, αναμένει κανείς για έξη (6) εβδομάδες να αναφανεί στο ΗΜΓμα βελτίωση. Σε περιπτώσεις εγχειρήσεων, μερικές φορές το μετεγχειρητικό οίδημα προκαλεί ένα είδος πάρεσης, που πρέπει να βελτιώνεται μετά τις έξι εβδομάδες. Σε όλες τις περιπτώσεις πάρεσης, πρέπει να διορθώνεται η θέση του χεριού με νάρθηκα, για να μην υποστεί, μέχρι να αποκατασταθεί το νεύρο, μόνιμη παραμόρφωση.