Eπείγοντα Παθολογικά Προβλήματα Κ. Κωνσταντόπουλος Α’ Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών (ΛΑΪΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ) Aθήνα Ιούνιος 2006

Αλλεργία Ανοσολογική αντίδραση σε ξένο αντιγόνο (=“αλλεργιογόνο”) που εκδηλώνεται με ιστική φλεγμονή και λειτουργική διαταρα  ή

Αλλεργική αντίδραση Τοπική είτε συστηματική Λόγω της εξωγενούς προέλευσης των αλλεργιογόνων, οι συνήθεις εκδηλώσεις αφορούν το δέρμα και το αναπνευστικό Ατοπική αντίδραση (“ατοπία”). Γενετικής βάσης (θέμα του οργανισμού), ΟΜΩΣ εξαρτάται ΚΑΙ από το αντιγόνο Αναφυλαξία= ακραία και δραματική συστηματική αλλεργία

Ανοσοπαθολογικές αντιδράσεις Αναφυλακτικός τύπος (Τύπος Ι) Κυτταροτοξικός τύπος (Τύπος ΙΙ) Τύπος ανοσοσυμπλεγμάτων (Τύπος ΙΙΙ) Τύπος κυτταρικής υπερ-ευαισθησία (Τύπος ΙV)

Ανοσοπαθολογικές αντιδράσεις Αναφυλακτικός τύπος (Τύπος Ι) A.Aτοπία Αλλεργική ρινίτις, βρογ  ικό άσθμα, ατοπική δερματίτις, αλλεργική γαστρεντεροπάθεια. Οικογενής κατανομή, γενετική η βάση Β. Αναφυλαξία (αφορά ατοπικά ή μη άτομα) Συστηματική εκδήλωση των φαινομένων (υπόταση-βρογ  όσπασμος-σύσπαση λ.μ.ι πεπτικού/ουροποιητικού, ουρτικάρια)

Αλλεργικές αντιδράσεις-ατοπικά νοσήματα Διήθηση ιστών από υποπληθυσμό Τ- λεμφοκυττάρων CD4 (T-helper cells) Δυο υποπληθυσμοί αμοιβαία αποκλειόμενοι 1.TH1 (IFN-γ) 2.ΤΗ2 (ΙL-4, IL-5, IL-13) κυττοκίνες που ενεργοποιούν σύνθεση IgE Η παθοφυσιολογία και η αντιμετώπιση των νοσημάτων αυτών βασίζεται σε παρέμβαση σε αυτούς τους πληθυσμούς

Ατοπικά νοσήματα- ιστοπαθολογία Οι ασθματικοί κατά 80% συμπάσ  ουν από ρινίτιδα (το αντίστροφο 15%) Ο βλεννογόνος ανωτ. αναπν. φέρει διήθηση από TH2, μαστοκύτταρα, ηωσινόφιλα, πολυμορφοπήρυνα, μονοπύρηνα Είναι οιδηματώδης, υπερπλαστικός, με υπερ- εκκρίσεις σαφής υπερ-αντιδραστικότητα σε εξωγενή ερεθίσματα Συνοδός φλεγμονή παραρρινίων κόλπων (   “άκανθα”)

Ατοπικά νοσήματα- παθοφυσιολογία A Τα μαστοκύτταρα φέρουν επιφανειακές ανοσοσφαιρίνες IgE Η έκθεση σε αντιγόνο παράγει άμεση (εντός min) και καθυστερημένη αντίδραση (6-12 h) Η αντίδραση προκαλεί έκλυση δραστικών ουσιών από τα μαστοκυτταρα που ανατροφοδοτούν γειτονικά καθώς και άλλα είδη κυττάρων όπως ηωσινόφιλα

Ατοπικά νοσήματα- παθοφυσιολογία B Ετσι δημιουργείται ένας δραστικός μεικτός κυτταρικός πληθυσμός (=πρακτικά ολόκληρος ο βλεννογόνος) που ευρίσκεται με μιά διαρκή “ετοιμότητα” απάντησης σε ερέθισμα αλλά και σε κατάσταση “  ρόνιας” αντίδρασης Δυνατόν αντίδραση να εκλυθεί ΚΑΙ εν απουσία αλλεργιογόνου:  δερματίτις εξ ερεθισμού / αναφυλακτοειδής αντίδραση στα σκιαγραφικά / “ενδογενές” άσθμα

Ατοπικά νοσήματα- 3 ερωτήματα Είναι αλλεργική η διαταρα  ή; Προκαλείται από έκλυση IgE; Ποιό αλλεργιογόνο ευθύνεται;

Ατοπικά νοσήματα Είναι “αλλεργική” η διαταρα  ή; Ιστορικό, επαγγελματική περιβαλλοντική έκθεση, συνήθειες ζωής, hobbies Κλινική επιβεβαίωση παρατήρησης Εργαστηριακή μελέτη 1.Δερματικές δοκιμασίες (επι- / ενδο-) 2.IN VITRO δοκιμασίες (RAST, ELISA) Μέθοδοι με μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα. Δαπάνη-κίνδυνοι ωφέλεια να συν-εκτιμώνται.

Αναφυλαξία =η δραματικώτερη μορφή αλλεργίας. Δυνητικά θανατηφόρος! Ουρτικάρια+αγγειοίδημα+συστηματικά φαινόμενα. Μεμονωμένη ουρτικάρια+αγγειοοίδημα μονον=πρόγνωση καλύτερη

Αναφυλαξία ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ 1.Υπόταση από γενικευμένη αγγειοδιαστολή 2.Δύσπνοια από βρογ  όσπασμο+οίδημα λάρυγγος 3.Σύσπαση λ.μ.ινών πεπτικού ουροποιητικού/συμπτώματα 4.Ουρτικάρια-αγγειο-οίδημα

Αναφυλαξία ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ 1.Aύξηση IgE 2.Tρυπτάση στα πρώτα 90 min 3.Iσταμίνη στα πρώτα λίγα λεπτά (2,3  ενδεικτικά κενώσεως κυστιδίων μαστοκυττάρων)

Αναφυλαξία-αγωγή ΥΔ/ΙΜ αδρεναλίνη ανά 30 min. Aποκατάσταση ενδαγγειακού όγκου υγρών με διαλύματα ηλεκτολυτών Βατότητα αεροφόρων οδών με τρα  ειοτομή- διασωλήνωση (σε οίδημα λάρυγγος) ή με β-διεγέρτες και θεοφυλλίνη (σε βρογ  όσπασμο) Συμπτώματα από δέρμα (κνησμός κλπ) –πεπτικό (διάρροιες-άλγη) –ουροποιητικό (συ  νουρία κλπ)  ανταγωνιστές ισταμίνης Η1 και Η2 Στεροειδή: ΔΕΝ αναστρέφουν την αναπνευστική απόφραξη ΟΥΤΕ το shock

Αναφυλαξία-μετά την άμεση αγωγή Παρακολούθηση επί 24-ωρο λόγω κινδύνου οξείας υποτροπής το πρώτο 6/12-ωρο Άρρωστοι που παίρνουν β-αναστολείς είναι ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΙ στην αδρεναλίνη Αρρωστοι υπό αναστολείς μετατρεπτικού ενζύμου: βαρύτερη η υπόταση

“ψευδοαλλεργική” αντίδραση Ι αμεση ενεργοποίηση μαστοκυττάρων  ωρίς παρεμβολή IgE Παραδείγματα “ερυθρό σύνδρομο βανκομυκίνης” αντίδραση στα οπιού  α αντίδραση στα ακτινοσκιερά υλικά

“ψευδοαλλεργική” αντίδραση ΙΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ: oι “ψευδοαλλεργική” αντίδραση, προλαμβάνεται με φάρμακευτική αγωγή (κορτιζόνη 18 ώρες πριν και αντιισταμινικά 1 ώρα πριν). (ΑΝΤΙΘΕΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΛΑΣΣΙΚΗ “ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ” IgE ANTIΔΡΑΣΗ!!) ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ: Υλικά σκιαγραφικής αντίθεσης μικρού ΜΒ που δεν επιφέρουν κένωση των μαστοκυττάρων

Επείγοντα Παθολογικά Προβλήματα “παθολογικά”= τα “μη  ειρουργικά” προβλήματα Γιά λόγους διδακτικής οικονομίας, αμιγή καρδιολογικά  παραλείπονται

Καταπληξία (shock) Κλινικο-βιολογικό σύνδρομο “Οξεία περιφερική κυκλοφορική ανεπάρκεια” Πάσ  ει η “μικροκυκλοφορία” (=περιο  ή του αγγειακού δικτύου αόρατη σε γυμνό μάτι) Βασική διαταρα  ή η ιστική υποξία

Καταπληξία (shock) Αντικειμενική διάγνωση=δύσκολη, και βάσει εκτίμησης της ιστικής υποξίας Εμμεση διάγνωση βάσει αερίων αίματος Κλινική διάγνωση: βάσει εμμέσων σημείων ΑΛΛΑ: και ΤΕ  ΝΑΣΜΑΤΩΝ που συμπεραίνουν διαταρα  ή της μικροκυκλοφορίας (π  αναστροφή πηλίκου σφυξεων/ Αρτ.Πιέσεως)

Καταπληξία (αιτιολογική κατάταξη του shock) Σηπτικό Ολιγαιμικό Καρδιογενές Αλλεργικό Νευρογενές

Είδη καταπληξίας (shock) 1.Σηπτικό 2.Ολιγαιμικό 3.Καρδιογενές 4.Αλλεργικό 5.Νευρογενές από αυτά: τα 1,4,5 = “shock κατανομής” τα 2,3 υπο-ογκαιμικό shock

Σηπτική καταπληξία (σηπτικό shock) Συνήθως από Gram(-) βακτηρίδια. Σπανιώτερα Gram(+) κόκκοι και αναερόβια Υψηλής θνητότητος >80% Παράγ. Κινδύνου: Ηλικία, διαβήτης, ανοσοκαταστολή, Προδιαθεσικοί παράγοντες:  ειρουργικοί- γυναικολογικοί-ουρολογικοί  ειρισμοί.

Oλιγαιμική καταπληξία (ολιγαιμικό ή υπο-ογκαιμικό shock) Αιμορραγία (“εξωτερική”-”εσωτερική”) Δια  ωριστικό ανεύρυσμα Απώλεια υγρών προς τα έξω Απώλεια υγρών σε “τρίτο  ώρο” (παγκρεατίτις, ειλεός, ασκίτης)

Καρδιογενής καταπληξία καρδιογενές shock) “Aνεπάρκεια καρδιακής αντλίας” Αρρυθμία Βαλβιδοπάθεια Μαζική πνευμονική εμβολή Ενδοκοιλοτικός θρόμβος ή όγκος της καρδίας (που αποφράσσει)

Αναφυλακτική-νευρογενής καταπληξία (αναφυλακτικό-νευρογενές shock) Από πολύπλοκο (-ους) μη  ανισμό (-ούς)   “Μηδενισμένες” αγγειακές αντιστάσεις   ανεπαρκής καρδιακή παρο  ή Αίτια αναφυλαξία, συστηματική φλεγμονώδης αντίσταση (SIRS), νωτιαίο ή εγκεφαλικό τραύμα

Αγωγή της καταπληξίας Γενική Υποστήριξη ζωτικών λειτουργιών Αεραγωγών Οξυγόνωση Κεντρικές γραμμές, ΚΦΠ Καθετήρας κύστης

Αγωγή καταπληξίας (βασική η άρση του ειδικού αιτίου) Αναπλήρωση όγκου αίματος Με αίμα-κρυσταλλοειδή υγρά-υποκατάστατα πλάσματος Διασφάλιση Ca++ με ασβ και pH με bicarb- Αγγειοκινητικές αμίνες Αντιβιοτικά Αναλγησία στεροειδή

Βρογχικό άσθμα στην επείγουσα ιατρική Bρογχικό Ασθμα: συχνή νόσος, ίση προσβολή φύλων Κληρονομική προδιάθεση («ατοπία») Η έκθεση των αεραγωγών σε αλλεργιογόνα, κινητοποιεί την απόφραξη Αλλεργιογόνα: φυτικά ή ζωϊκά ή μικροβιακά προϊόντα και χημικά παράγωγα Επίσης: κινητοποίηση από άσκηση Ορμονικοί παράγοντες ευννούν («καταμήνιο άσθμα»

Βρογχικό άσθμα στην επείγουσα ιατρική Απόφραξη αεραγωγών από (α) οίδημα βλεννογόνου (β) εκκρίμματα (γ) σπασμό λείων μυϊκών ινών βρόγχων Απάντηση άμεση ή οψιμώτερη (4-6 ώρες μετά) Υπάρχουν βαθμοί βαρύτητας/αλγόριθμος αντιμετώπισης. (π. . pO2 42, αναπν>30, βραδυκαρδία, θόλωση διαννοίας =επειγόντως διασωλήνωση!) Πρέπει ΠΡΙΝ τους χειρισμούς να απαντηθούν ΚΑΙ διαφοροδιαγνωστικά ερωτήματα

Θεραπευτική άσθματος Μακροχρόνια αντιμετώπιση Αντιμετώπιση ασθματικού παροξυσμού

Θεραπευτική άσθματος Μακροχρόνια αντιμετώπιση Κορτικοειδή τοπικά-εισπνεόμενα και συστηματικά

Κορτικοειδή: Τοπικά εισπνεόμενα συνήθως 1-2 φορές την ημέρα βάσει βαρύτητας νόσου και είδους σκευάσματος Μέγιστη απόκριση ίσως φανεί μετά μήνες Συστηματικά φαινόμενα από μακρά χρήση ΔΕΝ αποκλείονται Τοπικά φαινόμενα: υπάρχουν αλλά ελαχιστοποιούνται με πλύσεις στόματος μετά την εισπνοή Βασική τοπική παρενέργεια μηκυτιάσεις

Κορτικοειδή: Συστηματική χορήγηση Σχεδόν απαραίτητα για τον έλεγχο των παροξυσμών (αναπόφευκτα) Δόση: Η ελάχιστη δυνατή προς έλεγχο συμπτωμάτων Χορήγηση ανά διήμερο επιθυμητή Η διακοπή απαιτεί ΠΡΟΣΟΧΗ Μέριμνα για τις συστηματικές παρενέργειες

Μακρόχονη θεραπεία άσθματος Αναστολείς μεταβιβαστών της αλλεργικής αντίδρασης (χρωμογλυκονικό ασβέστιο)-ασφαλή σκευάσματα χωρίς πολλές παρενέργειες βήτα-διεγέρτες. Κυρίως οι β2-σε μακρόχονη βάση όχι στην οξεία κρίση Αναστολείς φωσφοδιεστεράσης. Τροποποιητές λευκοτριενίων. (Ζileuton)- περιωρισμένης χρήσης. Ιδίως σε ανθεκτικούς στα κορτοκοειδή Αλλα ανοσοκασταλτικά: (κυκλοσπορίνη, μεθοτρεξάτη,  ρυσός, ανοσοσφαιρίνη IV) αποτελέσματα ποικίλα-τοξικότητα μεγάλη Απευαισθητοποίηση: έργο του ειδικού ΜΟΝΟΝ

Αντιμετώπιση ασθματικής κρίσεως Β-αδρενεργικοί διεγέρτες. Πολλά σκευάσματα, παρόμοιας δράσης. Ενέσιμα-τοπικά/εισπνεόμενα Αντιχολινεργικά. Βοηθούν στον νευρογενή βρογχόσπασμο αλλά όχι από αλλεργιογόνα Αναστολείς φωσφοδιεστεράσης. Αμφίβολο αν βοηθούν τον οξύ παροξυσμό Κορτικοειδή. Το ταχύτερο έναρξη, παρεντερική χορήγηση, δοσοεξαρτώμενο το αποτέλεσμα μέχρι 1 mg πρεδνιζόνης /Kg/d

Αντιμετώπιση ασθματικής κρίσεως ανθεκτικής στα φάρμακα Στενή παρακολούθηση σε νοσοκομείο (όχι στο σπίτι) Σειρά μετρήσεων αερίων αίματος και σπιρομετρήσεις Υποστήριξη με Ο2 σε μάσκα όταν < 60 mmHg Mηχανική υποστήριξη αναπνοής σε ειδικό κέντρο Πολλές οι παρενέργειες (υπόταση!) Ρύθμιση υγρών αποφυγή αφυδάτωσης

Αντιμετώπιση κρίσεως ΧΑΠ Αναλογίες με την κρίση βρογχικού άσθματος Προσοχή στην χρονία υπερκαπνία και τις συνέπειες της άρσης της Φαρμακευτική αγωγή ανάλογη Υπόψιν ότι οι άρρωστοι με ΧΑΠ είναι συνήθως μεγάλοι-δυνητικά καρδιοπαθείς Αντιβιοτικά απαραίτητα Επίσης βρογχόλυση αναγκαία-ενυδάτωση σημαντική στην βρογχόλυση Προφύλαξη με αντιβιοτικά αμφίβολη αλλά μάλλον χρήσιμη Αρση παράγοντος (ΚΑΠΝΙΣΜΑ!) πολύ βοηθητική σε χρόνια βάση.

Αλλα επείγοντα προβλήματα Υπερτασική κρίση Υπερασβεστιαιμία Συνδρ υπεργλοιότητας Συνδρομο άνω κοίλης Σύνδρ. πιέσεως ΝΜ Επιληπτική κρίση Οξεία δηλητηρίαση

Αλλα επείγοντα προβλήματα Υπερτασική κρίση Υπερασβεστιαιμία Συνδρ. υπεργλοιότητας Συνδρομο άνω κοίλης Σύνδρ. πιέσεως ΝΜ Επιληπτική κρίση Υποασβεσταιμική τετανία Θυρεοτοξίκωση Μυξοιδηματικό κώμα Εξαιρέσει υπερτασικής εγκεφαλοπάθειας, η ΑΠ να ελαττωθεί βαθμιαία και προοδευτικά λόγω του κινδύνου ΑΕΕ Διαζοξείδιο Νιτροπρωσικό νάτριο Υδραλαζίνη Τριμεθαρφάνη Νιτρογλυκερίνη Β-αναστολείς IV Aναστολείς Ca Aναστολείς υποδοχ. Ντοπαμίνης

Αλλα επείγοντα προβλήματα Υπερτασική κρίση Υπερασβεστιαιμία Συνδρ. υπεργλοιότητας Συνδρομο άνω κοίλης Σύνδρ. πιέσεως ΝΜ Επιληπτική κρίση Υποασβεσταιμική τετανία Θυρεοτοξίκωση Μυξοιδηματικό κώμα (συνέχεια) Διουρητικά Κλονιδίνη Καπτοπρίλη Νιφεδιπίνη Α-μεθυλ-ντόπα Ρεσερπίνη (όχι πλέον)

Αλλα επείγοντα προβλήματα Υπερτασική κρίση Υπερασβεστιαιμία Συνδρ. υπεργλοιότητας Συνδρομο άνω κοίλης Σύνδρ. πιέσεως ΝΜ Επιληπτική κρίση Υποασβεσταιμική τετανία Θυρεοτοξίκωση Μυξοιδηματικό κώμα Ενυδάτωση Φουροσεμίδη Κορτιζόνη Kαλσιτονίνη Φωσφογλυκονικά Φωσφορικά άλατα pos

Αλλα επείγοντα προβλήματα Υπερτασική κρίση Υπερασβεστιαιμία Συνδρ. υπεργλοιότητας Συνδρομο άνω κοίλης Σύνδρ. πιέσεως ΝΜ Επιληπτική κρίση Υποασβεσταιμική τετανία Θυρεοτοξίκωση Μυξοιδηματικό κώμα Ενυδάτωση Πλασμαφαίρεση Ελεγ  ος υπέρτασης

Αλλα επείγοντα προβλήματα Υπερτασική κρίση Υπερασβεστιαιμία Συνδρ. υπεργλοιότητας Συνδρομο άνω κοίλης Σύνδρ. πιέσεως ΝΜ Επιληπτική κρίση Υποασβεσταιμική τετανία Θυρεοτοξίκωση Μυξοιδηματικό κώμα Ακτινοβόληση  ημειοθεραπεία Κορτιζόνη Διουρητικά

Αλλα επείγοντα προβλήματα Υπερτασική κρίση Υπερασβεστιαιμία Συνδρ. υπεργλοιότητας Συνδρομο άνω κοίλης Σύνδρ. πιέσεως ΝΜ Επιληπτική κρίση Υποασβεσταιμική τετανία Θυρεοτοξίκωση Μυξοιδηματικό κώμα Τοπική Ακτινοβόληση Πεταλεκτομή

Αλλα επείγοντα προβλήματα Υπερτασική κρίση Υπερασβεστιαιμία Συνδρ. υπεργλοιότητας Συνδρομο άνω κοίλης Σύνδρ. πιέσεως ΝΜ Επιληπτική κρίση Υποασβεσταιμική τετανία Θυρεοτοξίκωση Μυξοιδηματικό κώμα Διατήρηση αεραγωγών Διαζεπάμη IV, PR Παραλδεϋδη ΙΜ Ενυδρος  λωράλη PR Φαινυντοϊνη IV εμμένον status epilepticus  νάρκωση με φαινοβαρβιτάλη ή μιδαζολάμη (αναισθησιολόγος)

Αλλα επείγοντα προβλήματα Υπερτασική κρίση Υπερασβεστιαιμία Συνδρ. υπεργλοιότητας Συνδρομο άνω κοίλης Σύνδρ. πιέσεως ΝΜ Επιληπτική κρίση Υποασβεσταιμική τετανία Θυρεοτοξίκωση Μυξοιδηματικό κώμα Διασφάλιση αεραγωγών Γλυκονικό Ασβέστιο IV Aσβέστιο pOs Βιταμίνη D Θεϊκό Μαγνήσιο IV ή Οξείδιο Μαγνησίου pOs

Αλλα επείγοντα προβλήματα Υπερτασική κρίση Υπερασβεστιαιμία Συνδρ. υπεργλοιότητας Συνδρομο άνω κοίλης Σύνδρ. πιέσεως ΝΜ Επιληπτική κρίση Υποασβεσταιμική τετανία Θυρεοτοξίκωση Μυξοιδηματικό κώμα Προπρανολόλη Θειουρίες (προπυλθειουρακίλη- μεθιμαζόλη) Ιωδιούχα σκιαγραφικά υλικά (Telepaque) Ραδιο-ιώδιο ( 131 Ι)

Αλλα επείγοντα προβλήματα Υπερτασική κρίση Υπερασβεστιαιμία Συνδρ. υπεργλοιότητας Συνδρομο άνω κοίλης Σύνδρ. πιέσεως ΝΜ Επιληπτική κρίση Υποασβεσταιμική τετανία Θυρεοτοξίκωση Μυξοιδηματικό κώμα Διόρθωση υπονατριαιμίας/υπογλυκαι μίας Θέρμανση προοδευτική Θεραπεία λοιμώξεων Κάλυψη επινεφριδ. Ανεπάρκειας L-Θυροξίνη IV ή μέσω ρινογαστρικού σωλήνα

ΑΕΕ τρίτη αιτία θανάτου στις ΗΠΑ ΘΡΟΜΒΩΤΙΚΑ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΚΑ ΕΜΒΟΛΙΚΑ

ΑΕΕ- ΘΡΟΜΒΩΤΙΚΑ Αριστη αγωγή αλλά σε επιλεγμένο υλικό και σε ειδικα Κέντρα μόνον=θρομβόλυση Διαφορετικά: συντηρητική αγωγή οξείας φάσης. Κορτιζόνη (ως αποιδηματικό) αβέβαιη ωφελιμότητα. Dx 16 mg/d Λοιπά αποδηματικά. Αμφίβολη δράση άνευ ενδείξεως Ρύθμιση πιέσεως (στο όριο max) με αποφυγή υποτάσεως.

ΑΕΕ- EMBΟΛΙΚΑ Ιδια γενικά μέτρα αλλά και αντιπηκτική αγωγή με ηπαρίνη IV. INR 2-3 Aπαραίτητη ίσως η απουσία αιμορραγίας (CT-διαυγές ΕΝΥ) Μερικοί την αρxίζουν αμέσως. Αλλοι 2-3 ημέρες μετά.

ΑΕΕ- ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΚΑ Ελεγxόμενη υπόταση με φάρμακα Στενή παρακολούθηση ζωτικών σημείων και σημείων πιέσεως στελέxους Ελεγxος αιμορραγικής νόσου Ελεγxος γιά τυxόν Νευροxειρουργική παρέμβαση Σε όλα τα ΑΕΕ έναρξη πρώϊμα της Φυσικοθεραπείας. Αναγνώριση επιπλοκών κατακλίσεων-ουρολοίμωξης-πνευμονίας

Θεραπεία πυρεξίας Διάκριση πυρετού και υπερθερμίας 1.Πυρετός=κυττοκίνες 2.Υπερθερμία=ατελές θερμιδικό ισοζύγιο (π.χ. κακοήθης υπερθερμία αναισθησίας) Ελάττωση θερμοκρασίας σώματος με λουτρό, επιθέματα, επάλειψη οινοπνεύματος, υποκλυσμούς με κρύο διάλυμα Ασπιρίνη-ακεταμινοφαίνη Θ>41=κίνδυνος για ΚΝΣ Κίνδυνοι απότομης πτώσης θερμοκρασίας

Επείγουσες καταστάσεις επί διαβήτη Διαβητική οξέωση Διαβητικό μη-κετωτικό κώμα Υπογλυκαιμία Γαλακτική οξέωση ΑΕΕ επί διαβητικού

Επείγοντα οφθαλμολογικά προβλήματα για τον παθολόγο Οξύ γλαύκωμα →δυνατόν κοιλιακά άλγη→παραπλανητική εικόνα γαστρίτιδας Απαιτείται χορήγηση αποιδηματικού (μανιτόλη-γλυκερίνη)

Επείγοντα ΩΡΛ προβλήματα για τον παθολόγο «χονδρίτις» ωτικού πτερυγίου. Συνήθως σε διαβητικούς. Εγκαιρη αγωγή. Εντομο στον έξω ακουστικό πώρο (=έντονη ενόχληση). Το «ναρκώνουμε» με λίγες σταγόνες καθαρό οινόπνευμα