9/19/2016 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ 1 ΣΙΔΗΡΟΒΛΑΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΙΜΙΕΣ ΣΙΔΗΡΟΒΛΑΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΙΜΙΕΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΕΣ u Κατά το φυλοσύνδετο υπολειπόμενο χαρακτήρα: u Ευαίσθητη στη χορήγηση πυριδοξίνης u Ανθεκτική στην πυριδοξίνη u Κατά τον αυτοσωματικό υπολειπόμενο χαρακτήρα u Κατά τον αυτοσωματικό επικρατούντα χαρακτήρα.

9/19/2016 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ 2 ΕΠΙΚΤΗΤΕΣ ΣΙΔΗΡΟΒΛΑΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΙΜΙΕΣ ΙΔΙΟΠΑΘΕΙΣ u Ευαίσθητη στην πυριδοξίνη u Ανθεκτική στην πυριδοξίνη ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΕΙΣ * u Ιονίζουσες ακτινοβολίες u Βενζόλιο u Κυτταροστατικά φάρμακα (Αλκυλιούντες παράγοντες και άλλα) *Μη αναστρέψιμες, αυξημένη συχνότητα κατάληξης σε οξεία λευχαιμία. *Μη αναστρέψιμες, αυξημένη συχνότητα κατάληξης σε οξεία λευχαιμία.

9/19/2016 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ 3 ΕΠΙΚΤΗΤΕΣ ΣΙΔΗΡΟΒΛΑΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΙΜΙΕΣ ΣΥΝΟΔΕΥΟΥΣΕΣ: u Μυελοϋπερπλαστικά σύνδρομα * u ΟΜΛ, ΧΜΛ, ερυθρολευχαιμία, θρομβοκυτταραιμία, πολυκυτταραιμία, μυελοϊνωση. Συνήθως αναστρέψιμες μετά τη χημειοθεραπεία για την αντιμετώπιση της συνοδού νόσου * Συνήθως αναστρέψιμες μετά τη χημειοθεραπεία για την αντιμετώπιση της συνοδού νόσου u Μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα u Ανθεκτική αναιμία με περίσσεια βλαστών, ανθεκτικές αναιμίες αταξινόμητες ή κοινές. u Λεμφοϋπερπλαστικά σύνδρομα * u Νόσος του Hodgkin, μη-Hodgkin λεμφώματα, μυέλωμα, χρόνια λεμφογενής λευχαιμία, σύνδρομο Sezary.

9/19/2016 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ 4 ΕΠΙΚΤΗΤΕΣ ΣΙΔΗΡΟΒΛΑΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΙΜΙΕΣ u Φάρμακα ιδιαίτερα αντιφυματικά (ισονιαζίδη, κυκλοσερίνη, πυραζιναμίδη), αλκοόλη, μόλυβδος, χλωραμφενικόλη u Συνοδές καλοήθων νόσων (μεγαλοβλαστική αναιμία, αιμολυτικές αναιμίες, δυσαπορρόφηση). u Συνοδές χρόνιων λοιμώξεων και μη φλεγμονωδών χρόνιων νοσημάτων u Συνοδές κακοήθων νεοπλασμάτων u Αλκοολισμός u Ανεπάρκεια Cu (διατροφή, τοξικότητα Zn) u Υποθερμία Στους αρρώστους πριν από κάθε χορήγηση χημειοθεραπείας * Στους αρρώστους πριν από κάθε χορήγηση χημειοθεραπείας

9/19/2016 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ 5 ΣΙΔΗΡΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ u Παρουσία δακτυλιοειδών σιδηροβλαστών στον μυελό u Μειωμένη παραγωγή ερυθρών από διαταραχή σύνθεσης της αίμης u Παραγωγή δακτυλιοειδών σιδηροβλαστών u Δακτύλιος κοκκίων σιδήρου στα μιτοχόνδρια u Διατάσσονται κυκλοτερώς γύρω από τον πυρήνα u Τα κοκκία σιδήρου δεν είναι αθροίσεις φερριτίνης όπως στα σιδηροκύτταρα και τους άλλους σιδηροβλάστες, αλλά μιτοχόνδρια φορτωμένα με σίδηρο

9/19/2016 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ 6 ΣΙΔΗΡΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ u Φυσιολογικά τα μιτοχόνδρια λαμβάνουν ενεργό ρόλο στη σύνθεση αιμοσφαιρίνης από τους ερυθροβλάστες u Έχουν αρχικά περιπυρηνική θέση u Όσο τα κύτταρα ωριμάζουν ο πυρήνας γίνεται πυκνωτικός και τα μιτοχόνδρια πηγαίνουν στην περιφέρεια του κυττάρου u Αυτή η μετακίνηση των μιτοχονδρίων δε γίνεται στη σιδηροβλαστική αναιμία u Τα μιτοχόνδρια καθηλώνονται περιπυρηνικά και στην ουσία είναι νεκρά αφού τα ένζυμά τους έχουν καταστραφεί από τα αδιάλυτα αθροίσματα σιδήρου

9/19/2016 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ 7 ΣΙΔΗΡΟΚΥΤΤΑΡΑ (σωμάτια Pappenheimer) u Ωριμα ερυθρά που περιέχουν κοκκία σιδήρου u Παθολογικά κύτταρα - τα κοκκία σιδήρου είναι συναθροίσεις φερριτίνης u Φυσιολογικά αυτά τα κοκκία απομακρύνονται από τον σπλήνα u Παρατηρούνται μόνο στους αρρώστους με λειτουργική σπληνεκτομή και u επί παρουσίας έντονης δυσερυθροποίησης (π.χ. μολυβδίαση)

9/19/2016 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ 8 ΣΙΔΗΡΟΒΛΑΣΤΕΣΣΙΔΗΡΟΒΛΑΣΤΕΣ u Ερυθροβλάστες με ένα ή περισσότερα κοκκία σιδήρου τυχαία κατανεμημένα στο πρωτόπλασμα u Παθολογικοί ερυθροβλάστες με άφθονα κοκκία Fe κατά μικρές αθροίσεις τυχαία κατανεμημένες στο πρωτόπλασμα μπορεί να βρεθούν μπορεί να βρεθούν σε δυσερυθροποιήσεις, στη μεσογειακή αναιμία ή στη μεγαλοβλαστική αναιμία

9/19/2016 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ 9 ΣΙΔΗΡΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ u Εικόνα ``διπλού πληθυσμού'' (ορθόχρωμα- υπόχρωμα) u Yπόχρωμη αναιμία u Αυξημένος Fe u Οι παθολογικοί σιδηροβλάστες καταστρέφονται από το ΔΕΣ του μυελού(μη αποδοτική ερυθροποίηση) u Οι παθολογικοί σιδηροβλάστες καταστρέφονται από το ΔΕΣ του μυελού (μη αποδοτική ερυθροποίηση)

9/19/2016 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ 10 ΣΙΔΗΡΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ μεταβολισμός Fe Ο μηχανισμός της υπερφόρτωσης με Fe στη γίνεται πιο καλά αντιληπτός γνωρίζοντας τον φυσιολογικό μεταβολισμό του Fe u Ο Fe στο αίμα συνδεδεμένος με την τρανσφερρίνη u Το μόριο σιδήρου-τρανσφερρίνης μεταφέρει Fe από τις αποθήκες στους ερυθροβλάστες και ο Fe εισέρχεται ήδη από το στάδιο του προερυθροβλάστη u Ο Fe εισέρχεται με ενεργό τρόπο στο κύτταρο (Fe +++ σε Fe ++ ) απελευθερούμενος από την τρανσφερρίνη, γεγονός που ελέγχει την εισροή σιδήρου στο κύτταρο u Στο κύτταρο υπάρχει μια διαθέσιμη δεξαμενή Fe ++ ικανό μέρος του οποίου αποθηκεύεται σαν φερριτίνη

9/19/2016 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ 11 ΣΙΔΗΡΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ μεταβολισμός Fe u Ο περισσότερος Fe στον ερυθροβλάστη εισέρχεται στα μιτοχόνδρια και ενσωματώνεται στις πορφυρίνες για το σχηματισμό αίμης u Στα μιτοχόνδρια με τη συνθετάση της αίμης και άλλα ένζυμα της σύνθεσης πορφυρινών, παρέχεται η ενέργεια για τις απαραίτητες αντιδράσεις u Η αίμη ρυθμίζει την πρόσληψη Fe με μηχανισμό feedback μπλοκάροντας την είσοδο Fe στο κύτταρο u Σε διαταραχές σύνθεσης αίμης αυτός ο φραγμός δεν υφίσταται και αυξημένα ποσά σιδήρου εισέρχονται στο κύτταρο και στα μιτοχόνδρια u Αύξηση των μορίων φερριτίνης που αποθηκεύονται στο κύτταρο και καθίζηση σιδήρου υπό τη μορφή αιμοσιδηρίνης u Τελικά τα μιτοχόνδρια καταστρέφονται (δακτυλιοειδείς σιδηροβλάστες)

9/19/2016 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ 12 ΣΙΔΗΡΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ Yπερφόρτιση με Fe u Αυξημένος Fe u Πλήρης κορεσμό της τρανσφερρίνης u Υψηλά επίπεδα φερριτίνης u Πλήρωση των αποθηκών Fe

9/19/2016 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ 13 ΣΙΔΗΡΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ u Δυνατόν να αναπτυχθεί αιμοσιδήρωση και ίνωση του ήπατος u Σπάνια αιμοχρωμάτωση (μόνο σε άστοχη χορήγηση Fe) u Συνήθως μόνο αύξηση του Fe στoυς ερυθροβλάστες u Βασική διαταραχή είναι η παθολογική σύνθεση αίμης u Περίσσεια σύνθεσης α και β αλύσων Hb λόγω ανεπαρκούς σύνθεσης αίμης (ανεύρεση διμερών και των δύο αλύσων)

9/19/2016 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ 14 ΣΙΔΗΡΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ Ομοιες διαταραχές με τη σιδηροβλαστική αναιμία u Νοσήματα με παθολογική σύνθεση αίμης u Βραδεία δερματική πορφυρία u Ερυθροποιητική πορφυρία u Αύξηση του μιτοχονδριακού σιδήρου Ενα από τα πιο σταθερά ευρήματα είναι η περίσσεια πρωτοπορφυρινών στα ερυθρά

9/19/2016 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ 15 ΣΙΔΗΡΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ Οινόπνευμα u Επίδραση στη σύνθεση πορφυρίνης και u Ωρίμανση του πυρήνα u Προκαλεί μεγαλοβλαστικές ή σιδηροβλαστικές διαταραχές

9/19/2016 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ 16 ΣΙΔΗΡΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ Φωσφορική πυριδοξάλη u Ένζυμο της οδού σύνθεσης πορφυρινών u Συνεργάζεται με το ένζυμο δ-ALA συνθετάση u Περιπτώσεις σιδηροβλαστικής αναιμίας που διορθώνονται με χορήγηση πυριδοξίνης (η απάντηση δεν είναι σταθερή και συνήθως οι άρρωστοι δεν παρουσιάζουν καμιά βελτίωση) u Πιθανότατα υπάρχει ανεπάρκεια της κινάσης της πυριδοξάλης (μετατροπή πυριδοξίνης σε φωσφορική πυριδοξίνη) και έτσι η πυριδοξίνη δεν είναι δραστική

9/19/2016 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ 17 ΣΙΔΗΡΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ Εμφάνιση σιδηροβλαστικών διαταραχών u Μετά μακρά χορήγηση μερικών αντιφυματικών φαρμάκων (ανταγωνίζονται την πυριδοξίνη) u Σύγχρονη χορήγηση πυριδοξίνης Οι άρρωστοι με σιδηροβλαστική αναιμία λόγω της έντονης μη αποδοτικής ερυθροποίησης συνήθως παρουσιάζουν έλλειψη φυλλικού οξέος που πρέπει να χορηγείται πάντοτε

9/19/2016 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ 18 ΣΙΔΗΡΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ Συνδυασμός σιδηροβλαστικής αναιμίας με ΟΛ και ΜΔΣ u Στα ΜΥΣ (ερυθραιμία) και ΧΜΛ σπάνια σιδηροβλαστική αναιμία u Δακτυλιοειδείς σιδηροβλάστες λόγω παθολογικής ερυθροποίησης u Στην ΟΜΛ (ερυθρολευχαιμία) η ανεύρεση σιδηροβλαστικών χαρακτήρων της αναιμίας μπορεί να είναι κύριο στοιχείο της νόσου u Συχνά πρώτο σημείο λευχαιμικής βλάβης αρκετά πριν τη διήθηση του μυελού από βλαστικά κύτταρα u Αρκετές περιπτώσεις ιδιοπαθούς σιδηροβλαστικής αναιμίας (καλοήθης πορεία συνήθως), μπορεί να καταλήξουν σε ΟΜΛ

9/19/2016 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ 19 ΘΕΡΑΠΕΙΑΘΕΡΑΠΕΙΑ u Απαγορεύεται η χορήγηση Fe Δευτεροπαθείς μορφές u Διακοπή υπεύθυνου παράγοντα (αλκοόλης, αλλαγή αντιφυματικού φαρμάκου, αντιμετώπιση μολυβδίασης) Πρωτοπαθείς περιπτώσεις u Προσπάθεια βελτίωσης αναιμίας με υψηλές δόσεις Β6 u Χορήγησης φυλλικού οξέος (συνήθως οι άρρωστοι είναι ανθεκτικοί σε κάθε είδος θεραπείας) και απαιτούν τη χορήγηση μεταγγίσεων u Για προφύλαξη της υπερφόρτισης με Fe (κάθε μονάδα αίματος περιέχει περίπου 0.2 g σιδήρου) συνιστάτε η σύγχρονη χορήγηση δεσφερριοξαμίνης

9/19/2016 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ 20 ΕΠΙΚΤΗΤΕΣ ΣΙΔΗΡΟΒΛΑΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΙΜΙΕΣ u Μολυβδίαση u Αλκοολισμός u Χρόνιες λοιμώξεις u Δερματική πορφυρία u Ερυθροποιητική πορφυρία u Αντιφυματικά(Ισονιαζίδη, κυκλοσερίνη, πυραζιναμίδη) u Αντιφυματικά (Ισονιαζίδη, κυκλοσερίνη, πυραζιναμίδη) u Θυρεοτοξίκωση, ανεπάρκεια θυρεοειδούς. u Χρόνια πολυαρθρίτιδα, αγγειϊτιδες, ΣΕΛ u Νεφρική ανεπάρκεια u Χλωραμφενικόλη u Χρόνια αιμόλυση u Δυσαπορρόφηση u Νεοπλάσματα