«Ξαναδιαβάζοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση με την έκθεση των πέντε προέδρων και την νέα δια-θεσμική συμφωνία: Νέα στρατηγική σε παλιό σκηνικό;» Λουτράκι

προς μια νομική προσέγγιση της έκθεσης Μ.Ι.Κουσκουνά επικ. καθ. δικαίου ΕΕ, Νομική Σχολή ΕΚΠΑ

δυσχέρεια νομικής προσέγγισης κειμένων πολιτικής στο πλαίσιο της ΕΕ πληθώρα κειμένων χωρίς νομική δεσμευτικότητα αλλά με πολιτικό βάρος πληθώρα κειμένων χωρίς νομική δεσμευτικότητα αλλά με πολιτικό βάρος

το ιστορικό υπόβαθρο Σύνοδος Κορυφής της ζώνης ευρώ (Οκτώβριος 2014) έκθεση των τεσσάρων Προέδρων: «Προς μια ουσιαστική Οικονομική και Νομισματική Ένωση» Ανακοίνωση της Επιτροπής «Σχέδιο στρατηγικής για μια βαθιά και ουσιαστική οικονομική και νομισματική ένωση» COM (2012) 777 τελικό Αναλυτικό υπόμνημα «Προετοιμασία για τα επόμενα βήματα για τη βελτίωση της οικονομικής διακυβέρνησης στη ζώνη του ευρώ», Σύνοδος Κορυφής της ζώνης ευρώ (Οκτώβριος 2014) έκθεση των τεσσάρων Προέδρων: «Προς μια ουσιαστική Οικονομική και Νομισματική Ένωση» Ανακοίνωση της Επιτροπής «Σχέδιο στρατηγικής για μια βαθιά και ουσιαστική οικονομική και νομισματική ένωση» COM (2012) 777 τελικό Αναλυτικό υπόμνημα «Προετοιμασία για τα επόμενα βήματα για τη βελτίωση της οικονομικής διακυβέρνησης στη ζώνη του ευρώ»,

Ι. Η έκθεση ως «άτυπη» πράξη στο πλαίσιο της ενωσιακής έννομης τάξης Ι. Η έκθεση ως «άτυπη» πράξη στο πλαίσιο της ενωσιακής έννομης τάξης

πράξη εκτός επίσημης ονοματολογίας δεν αναφέρεται στις συνθήκες άρθρα ΣΛΕΕ (κανονισμός, οδηγία, απόφαση, σύσταση, γνώμη, κατά εξουσιοδότηση πράξεις): εκτός και περαιτέρω δεν προβλέπεται από άλλες διατάξεις των συνθηκών (εσωτερικοί κανονισμοί των θεσμικών οργάνων, οδηγίες του Συμβουλίου στην Επιτροπή για τη διαπραγμάτευση διεθνών συμφωνιών, «διοργανικές» συμφωνίες) δεν αναφέρεται στις συνθήκες άρθρα ΣΛΕΕ (κανονισμός, οδηγία, απόφαση, σύσταση, γνώμη, κατά εξουσιοδότηση πράξεις): εκτός και περαιτέρω δεν προβλέπεται από άλλες διατάξεις των συνθηκών (εσωτερικοί κανονισμοί των θεσμικών οργάνων, οδηγίες του Συμβουλίου στην Επιτροπή για τη διαπραγμάτευση διεθνών συμφωνιών, «διοργανικές» συμφωνίες)

«πράξεις που αναπτύσσονται από τη θεσμική πρακτική» μεγάλη ποικιλία διαφοροποιούνται ως προς την εμβέλεια (συνήθως πολιτική) ωστόσο ορισμένες μπορεί να έχουν δεσμευτική ισχύ, όμως περιορισμένη στο θεσμικό πλαίσιο της ΕΕ (π.χ. εσωτερικοί κανονισμοί) μεγάλη ποικιλία διαφοροποιούνται ως προς την εμβέλεια (συνήθως πολιτική) ωστόσο ορισμένες μπορεί να έχουν δεσμευτική ισχύ, όμως περιορισμένη στο θεσμικό πλαίσιο της ΕΕ (π.χ. εσωτερικοί κανονισμοί)

παραδείγματα «άτυπων» πράξεων Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: ψηφίσματα, δηλώσεις Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: συμπεράσματα, ψηφίσματα, προσανατολισμοί Επιτροπή: ανακοινώσεις (νέα προγράμματα πολιτικών) πράσινες βίβλοι λευκές βίβλοι (εγκρίνει τα παραπάνω και παρουσιάζουν λεπτομερείς προτάσεις ευρωπαϊκής δράσης) Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: ψηφίσματα, δηλώσεις Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: συμπεράσματα, ψηφίσματα, προσανατολισμοί Επιτροπή: ανακοινώσεις (νέα προγράμματα πολιτικών) πράσινες βίβλοι λευκές βίβλοι (εγκρίνει τα παραπάνω και παρουσιάζουν λεπτομερείς προτάσεις ευρωπαϊκής δράσης)

δεν είναι νομική πράξη στερείται νομικής δεσμευτικότητας δεν ελέγχεται δικαστικά αλλά αποκτά πολιτικό βάρος: συντονισμός οικονομικών πολιτικών ΚΜ επιδίωξη δημοκρατικής νομιμοποίησης: συνυπογράφεται από τον Πρόεδρο ΕΚ στερείται νομικής δεσμευτικότητας δεν ελέγχεται δικαστικά αλλά αποκτά πολιτικό βάρος: συντονισμός οικονομικών πολιτικών ΚΜ επιδίωξη δημοκρατικής νομιμοποίησης: συνυπογράφεται από τον Πρόεδρο ΕΚ

ΙΙ. Η έκθεση ως «πρόσκληση» για ενίσχυση της διαδικασίας συντονισμού ΙΙ. Η έκθεση ως «πρόσκληση» για ενίσχυση της διαδικασίας συντονισμού

ασυμμετρία μεταξύ ΝΕ και ΟΕ: οικονομική κρίση

συντονισμός των εθνικών πολιτικών στους τομείς της οικονομίας και της απασχόλησης (121.1, ΣΛΕΕ) «διαδραστική» συνεργασία των ΚΜ μέσω της ενωσιακής παρέμβασης εναλλακτικός τρόπος «συλλειτουργίας»: αμιγής συνεργατική δράση και «κοινοτική μέθοδος» επίτευξη του στόχου μέσω διαλόγου και όχι μέσω της νομικής επιταγής «διαδραστική» συνεργασία των ΚΜ μέσω της ενωσιακής παρέμβασης εναλλακτικός τρόπος «συλλειτουργίας»: αμιγής συνεργατική δράση και «κοινοτική μέθοδος» επίτευξη του στόχου μέσω διαλόγου και όχι μέσω της νομικής επιταγής

Ανακοίνωση της Επιτροπής: ενίσχυση του συντονισμού της οικονομικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ COM (2001) 82 τελικό κατάρτιση μιας από κοινού εκτίμησης της οικονομικής κατάστασης συμφωνία ως προς τις ενδεδειγμένες απαιτήσεις της ΟΠ αποδοχή της αλληλεπίδρασης των εταίρων (peer pressure) ΚΑΙ αναπροσαρμογή της ακολουθούμενης πολιτικής κατάρτιση μιας από κοινού εκτίμησης της οικονομικής κατάστασης συμφωνία ως προς τις ενδεδειγμένες απαιτήσεις της ΟΠ αποδοχή της αλληλεπίδρασης των εταίρων (peer pressure) ΚΑΙ αναπροσαρμογή της ακολουθούμενης πολιτικής

χρήση των υφιστάμενων νομικών εργαλείων τροποποίηση κανονισμού 1466/97/ΕΚ και υιοθέτηση νέου Κανονισμού «για την αποτελεσματική επιβολή της δημοσιονομικής εποπτείας στην ευρωζώνη» «ευρωπαϊκό εξάμηνο» Υιοθέτηση δύο νέων κανονισμών «για τη διαδικασία υπερβολικών μακροοικονομικών ισορροπιών» (2011) τροποποίηση άρθρου 136 ΣΛΕΕ (απόφαση 2011/199/ΕΕ: προσθήκη παραγράφου 3 για τη θέσπιση μηχανισμού σταθερότητας (48.6 ΣΕΕ, απλοποιημένη διαδικασία αναθεώρησης): Μόνιμος Μηχανισμός για την αντιμετώπιση κρίσεων (διασφάλιση χρηματοοικονομικής σταθερότητας της ζώνης του ευρώ στο σύνολό της) Κανονισμοί 2013

προώθηση ουσιαστικών αλλαγών πρόσκληση τροποποίησης των συνθηκών εισαγωγή «κοινοτικής μεθόδου» στη λήψη των αποφάσεων