Mαρία Νάκα Πολιτικός Μηχανικός

Η ποιότητα των προϊόντων ήταν από τα αρχαία χρόνια ένα ζήτημα που απασχολούσε εμπόρους, τεχνίτες και καταναλωτές των εκάστοτε προϊόντων. Υπάρχουν μαρτυρίες ερευνητών και μελετητών που δείχνουν ότι η ποιότητα αποτελούσε χαρακτηριστικό στοιχείο κοινωνιών με υψηλό πολιτιστικό επίπεδο. Οργανωμένες κοινωνίες κάθε εποχής φρόντιζαν να διασφαλίζουν την ποιότητα των προϊόντων τους βάσει διάφορων μηχανισμών ανάλογα με τον τόπο, την κουλτούρα και τις τάσεις κάθε εποχής.

Όσο και αν φαίνεται περίεργο ο έλεγχος ποιότητας, η τυποποίηση, η πιστοποίηση των προϊόντων καθώς και η προστασία του καταναλωτή δεν αποτελούν σύγχρονη ανακάλυψη του τεχνικού μας πολιτισμού αλλά υπήρχαν από την αρχαιότητα. Οι εργασίες πολλών ερευνητών και αρχαιολόγων, στον τομέα αυτό δείχνουν ότι οι ρίζες των εννοιών αυτών φθάνουν στην πολύ μακρινή αρχαιότητα και αποτελούν χαρακτηριστικό γνώρισμα οργανωμένων κοινωνιών με υψηλό πολιτιστικό επίπεδο. Αξίζει να αναφερθεί ότι αυτά ίσχυαν ακόμα και στους προϊστορικούς χρόνους π.χ. στη Βαβυλώνα και στην αρχαία Αίγυπτο.

Αρχαία Βαβυλώνα (πρωτεύουσα της Μεσοποταμίας το π.Χ): ανάμεσα στους νόμους υπάρχει και ένας πολύ σημαντικός, που θεωρείται ως ο αρχαιότερος κανονισμός στον κόσμο, σχετικός με την οικοδομή, ο οποίος λέει, σε κάποιο σημείο: "... Εάν ένας εργολάβος κτίσει μια κατοικία για κάποιον, αλλά δεν πραγματοποιήσει την εργασία του σύμφωνα με τους κανονισμούς (ή τα ισχύοντα πρότυπα) σε τρόπο που ένας τοίχος παρουσιάσει κάποια κλίση, τότε ο εργολάβος αυτός οφείλει να τον ενισχύσει με δικά του έξοδα...". ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Στην αρχαία Ελλάδα λειτουργούσε μηχανισμός ελέγχου ποιότητας και πιστοποίησης όλων των τότε παραγόμενων και προσφερόμενων προϊόντων στον τόπο παραγωγής, αλλά και στην αγορά. Τα εφαρμοζόμενα πρότυπα περιείχαν πολύ αυστηρές προδιαγραφές και οι ποινές σε όποιον τολμούσε να μην τις σεβαστεί ήταν πολύ σκληρές. Τα χρησιμοποιούμενα πρότυπα, κάλυπταν όλο το φάσμα των τότε παραγόμενων προϊόντων, από τα μέταλλα και τα κράματά τους μέχρι και τα γεωργικά προϊόντα, τρόφιμα και ποτά, όπως ο άκρατος οίνος, το ελαιόλαδο, το σιτάρι, το κριθάρι κ.ά. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Ο Αριστοτέλης στο έργο του η "Αθηναίων Πολιτεία" αναφέρει ότι η Πολιτεία όριζε με κλήρο δέκα αγορανόμους, που έπρεπε να επιβλέπουν τα διακινούμενα στην αγορά αγαθά ώστε να είναι "καθαρά και ακίβδηλα", δηλαδή να τηρούν τους όρους της υγιεινής και να είναι ανόθευτα. Στις περιπτώσεις νοθείας επιβάλλονταν αυστηρά πρόστιμα τόσο στον παραγωγό όσο και στον έμπορο Έτσι, και το δημόσιο αλλά και ο καταναλωτής προστατεύονταν από κάθε πιθανή νοθεία

Είναι σαφές λοιπόν ότι η ποιότητα αποτελούσε και αποτελεί κύριο ζ ητούμενο τόσο για αυτούς που παράγουν προϊόντα ή παρέχουν υπηρεσίες αλλά και για τους καταναλωτές αυτών. Τι ακριβώς όμως είναι η ποιότητα και πως την αντιλαμβανόμαστε; Υπάρχει ένας γενικά αποδεκτός ορισμός;

Ο Juran ορίζει την ποιότητα "ως καταλληλότητα προς χρήση" (Fittness for use). Ο Deming θεωρεί την ποιότητα ως τον προβλέψιμο βαθμό αξιοπιστίας ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας και Συμμόρφωσης αυτών με καθορισμένες προδιαγραφές, με όσο το δυνατόν χαμηλότερο κόστος και σύμφωνο με τις ανάγκες της αγοράς και τονίζει ότι τη βασική ευθύνη για την ποιότητα τόσο σε προσωπικό όσο και οργανωτικό επίπεδο φέρει η διοίκηση της εκάστοτε επιχείρησης.

Ο Oakland τονίζει ότι η ποιότητα βρίσκεται στην ικανοποίηση των απαιτήσεων (Meeting the requirements) Ο Crosby υποστηρίζει ότι "ποιότητα είναι η συμμόρφωση του προϊόντος στις απαιτήσεις του πελάτη (Conformance to requirements). Ο Feigenbaum ορίζει την ποιότητα "ως το σύνολο των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των υπηρεσιών, που σχετίζονται με αποτελεσματικές, ολοκληρωμένες τεχνικές και διευθυντικές διαδικασίες, για την καθοδήγηση των συντονισμένων ενεργειών των ανθρώπων, των μηχανών και των πληροφοριών, που θα διασφαλίσουν την ικανοποίηση του πελάτη"

Ορισμός ποιότητας Η ποιότητα στο διεθνές πρότυπο ISO 9000:2005 ορίζεται ως "ο Βαθμός στον οποίο ένα σύνολο εγγενών χαρακτηριστικών ικανοποιούν απαιτήσεις". Από την χρήση του όρου "εγγενής" η ποιότητα πρέπει να σ χεδιάζεται μέσα στο προϊόν ή στην υπηρεσία και η ποιότητα μπορεί να ποικίλει από φτωχή μέχρι άριστη, ανάλογα με τον βαθμό στον οποίο εκπληρώνονται οι αντίστοιχες απαιτήσεις. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι η έννοια της ποιότητας αφορά στο σύνολο των χαρακτηριστικών ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας που σχετίζονται με την ικανότητα να ικανοποιεί εκφρασμένες ή αναμενόμενες ανάγκες

Η αναγνώριση της ανάγκης για διασφάλιση της ποιότητας οδήγησε αρχικά στον Έλεγχο ποιότητας (quality control). O έλεγχος ποιότητας έχει ως σκοπό την ανακάλυψη αποκλίσεων από προδιαγραφές, δηλαδή σφαλμάτων στο προϊόν ή στην υπηρεσία, και την αποκατάστασή τους. Αυτή η ανακάλυψη και η αποκατάσταση γίνεται μετά την ολοκλήρωση του προϊόντος ή την παροχή υπηρεσίας.

Ο έλεγχος ποιότητας βασίζεται στον έλεγχο των χαρακτηριστικών του αποτελέσματος της παραγωγικής διαδικασίας πριν αυτό εγκαταλείψει την επιχείρηση και φτάσει στα χέρια του πελάτη. Σε ένα επόμενο βήμα ο έλεγχος του τελικού προϊόντος συμπληρώνεται από μια σειρά ελέγχων στα ενδιάμεσα προϊόντα όπως παράγονται από τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας. Εξέλιξη του ελέγχου ποιότητας αποτελούν τα Συστήματα Ποιότητας.

Τα Συστήματα Ποιότητας εστιάζουν στον έλεγχο της ίδιας της παραγωγικής διαδικασίας σε αντίθεση με τις μεθόδους του Ελέγχου Ποιότητας που εξετάζουν το αποτέλεσμα της παραγωγικής διαδικασίας. Ένα Σύστημα Ποιότητας δεν περιορίζεται μόνο στο να θέτει κάποιους κανόνες στην παραγωγική διαδικασία ώστε μέσω αυτών η παραγωγή να συμμορφώνεται με προδιαγραφές και απαιτήσεις.

Στο Σύστημα Ποιότητας ο έλεγχος επεκτείνεται από την παραγωγική διαδικασία σε όλες τις διαδικασίες της επιχε ίρησης που επηρεάζουν την ποιότητα και εξετάζονται παράγοντες όπως: οι πόροι, η οργανωτική δομή της εταιρείας και οι μέθοδοι που απαιτούνται για την διασφάλιση της ποιότητας.

Κάθε Σύστημα Ποιότητας σε οποιαδήποτε επιχείρηση και αν ε φαρμόζεται πρέπει να είναι τεκμηριωμένο. Οποιαδήποτε αλλαγή και αν γίνεται σε αυτό θα πρέπει όλα τα σχετικά έγγραφα να ενημερώνονται. Έτσι οποιοσδήποτε παίρνει μέρος σε μια διαδικασία εξασφαλίζεται ότι του παρέχονται όλες οι πληροφορίες που του είναι απαραίτητες.

 Ως “προδιαγραφές” ορίζεται ένα σύνολο εκπεφρασµένων απαιτήσεων που πρέπει να ικανοποιούνται από ένα υλικό, ένα προϊόν, µία υπηρεσία, κοκ. Αν το υλικό, το προϊόν ή η υπηρεσία αποτύχουν στην ικανοποίηση µίας ή περισσότερων εκ των εφαρµοζόµενων προδιαγραφών, τότε λέµε ότι βρίσκεται “εκτός προδιαγραφής”

 Στην περίπτωση των τροφίµων οι προδιαγραφές αναφέρονται κατά κύριο λόγο στα οργανοληπτικά, φυσικοχηµικά, µικροβιολογικά κριτήρια που πρέπει να πληροί η πρώτη ύλη, η βοηθητική ύλη και το τελικό προϊόν, προκειµένου να είναι αποδεκτό από τον πελάτη (βιοµηχανία, βιοτεχνία, έµπορο, καταναλωτή)

 Μερικές από τις προδιαγραφές είναι το βάρος, η ελάχιστη διατηρησιµότητα, η σύσταση του τροφίµου, η απόδοση, η υγιεινή κατάσταση, η παρουσία ρυπαντών, η γεύση, το άρωµα, η οσµή και το χρώµα

 Ως “ ∆ιασφάλιση Ποιότητας ” ορίζεται “το σύνολο των προσχεδιασµένων και συστηµατικών δραστηριοτήτων που εφαρµόζονται στα πλαίσια του συστήµατος για την ποιότητα και τεκµηριώνονται στον απαιτούµενο βαθµό, προκειµένου να παρέχεται επαρκής εµπιστοσύνη ότι µία εταιρεία θα ικανοποιεί τις απαιτήσεις της ποιότητας” (ISO 8402)

 µε απλά λόγια όλες οι διαδικασίες που εφαρµόζονται κατά την παραγωγή ενός προϊόντος, ώστε το προϊόν που παράγεται να είναι αποδεδειγµένα αξιόπιστο και υγιεινό

 Η ∆ιασφάλιση της Ποιότητας απαιτεί την πλήρη ενοποίηση και τον έλεγχο όλων των στοιχείων µέσα σε µια συγκεκριµένη περιοχή, έτσι ώστε να αποφευχθεί η αλληλοεπικάλυψή τους. Τέτοιαστοιχεία είναι η διοίκηση, η παραγωγή, ο ποιοτικός έλεγχος, ο οικονοµικός έλεγχος, οι  πωλήσεις, η εµπορία, ο σχεδιασµός, η προµήθεια, η εγκατάσταση και η εκτέλεση εντολών

 Το Σύστηµα ∆ιασφάλισης Ποιότητας  ορίζεται ως “η οργανωτική δοµή και το σύνολο των διαδικασιών, διεργασιών και µέσων που απαιτούνται για την επαρκή διαχείριση της ποιότητας” ή απλούστερα η οργάνωση, τα αναγκαία µέσα και το προσωπικό που απαιτούνταιγια την εξασφάλιση της σωστής διαχείρισης της ποιότητας

 Το Σύστηµα ∆ιασφάλισης Ποιότητας αποτελεί µια υγιή µορφή διοίκησης και διαχείρισης που µπορεί να συµβάλλει σηµαντικά στην αύξηση της παραγωγικότητας και αποτελεί το κατάλληλο µέσο για την ορθή παραγωγή ενός προϊόντος από την πρώτη φορά κιόλας, κατανέµοντας οµοιόµορφα και µε σαφήνεια τις αρµοδιότητες στο προσωπικό και εξασφαλίζοντας ικανοποιητική απόδοση για τις οποιεσδήποτε επενδύσεις έχουν πραγµατοποιηθεί σε αυτό

 1) ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ Σήμερα οι καταναλωτές είναι πιο απαιτητικοί και έχουν μεγαλύτερη γνώση. Ενδιαφέρονται περισσότερο για την σύνθεση και τα χαρακτηριστικά της τροφής τους και έτσι έχει γίνει πολύ σημαντική για την βιομηχανία τροφίμων η διατήρηση υψηλών προδιαγραφών.

 2) ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ Σήμερα οι πολίτες έχουν μεγαλύτερη ευαισθη- σία σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος. Επίσης η νομοθεσία για το περιβάλλον έχει γίνει πολύ πιο αυστηρή. Είναι λοιπόν σημαντικό οι βιομηχανίες να εφαρμόζουν φιλικές προς το περιβάλλον διαδικασίες.

 3) ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Η εισαγωγή στην αγορά βιολογικών τροφίμων έκανε τους καταναλωτές να συνειδητοποιήσουν την ζημιά στο περιβάλλον και την υγεία από την υπερβολική χρήση χημικών στα συμβατικά τρόφιμα. Έτσι τα συστήματα διασφάλισης της ποιότητας εξασφαλίζουν ότι αυτές οι ουσίες χρησιμοποιούνται με μέτρο και όπως προβλέπεται τόσο στα βιολογικά όσο και στα συμβατικά τρόφιμα.

 4) ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Με την αλματώδη ανάπτυξη της τεχνολογίας νέες τεχνικές και μέθοδοι παραγωγής δημιουργούνται, που παράγουν ασφαλέστερα και ποιοτικότερα τρόφιμα. Τα συστήματα διασφάλισης ποιότητας εξασφαλίζουν ότι θα επιλέγονται οι βέλτιστες διαδικασίες παραγωγής αναλόγως του τροφίμου

 5) ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ Καθώς τα τρόφιμα είναι μεγάλης σημασίας για την υγεία και την ευζωία των πολιτών, τα κράτη έχουν θεσπίσει αυστηρές νομοθεσίες οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις προβλέπουν την υποχρεωτική εφαρμογή συστημάτων διασφάλισης της ασφάλειας των τροφίμων (π.χ. HACCP)

 6) ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Τα συστήματα διασφάλισης της ποιότητας εξασφαλίζουν την βέλτιστη παραγωγική ροή και χρήση των πρώτων υλών με αποτέλεσμα να επιτελείται οικονομία τόσο σε υλικά και ενέργεια όσο και σε εργατικό δυναμικό.

 1. ∆έσµευση και Υπευθυνότητα της ∆ιοίκησης  2. Αρχές, ∆ιαδικασία και Σχέδια Συστήµατος Ποιότητας  3.Κωδικοποίηση και Ιχνηλασιµότητα Προϊόντος  4.Επιθεώρηση και έλεγχος τρέχουσας κατάστασης  5. Έλεγχος και δοκιµές  6. Έλεγχος, µετρήσεις και εξοπλισµός µετρήσεων

 7. Έλεγχος προϊόντων µη συµµορφούµενων µε τις προδιαγραφές  8. ∆ιακίνηση, συσκευασία, αποθήκευση, διανοµή προϊόντος  9. Έλεγχος αποδεικτικών στοιχείων  10. Καταγραφή ποιότητας  11. Προγράµµατα εκπαίδευσης προσωπικού σε θέµατα ποιότητας  12. Εφαρµογή κατάλληλων µεθόδων στατιστικής

 13. Εσωτερικός έλεγχος ποιότητας  14. Ανασκόπηση συµβολαίου  15. Έλεγχος παραγωγικής διαδικασίας  16. Έλεγχος τελικού προϊόντος  17. ∆ιορθωτικές ενέργειες  18. ∆ιάθεση προϊόντος  19. Έλεγχος σχεδιασµού/ανάπτυξης προϊόντος  20. Παροχή υπηρεσιών για εξυπηρέτηση πελατών

 Στον τοµέα των τροφίµων, κυρίαρχη θέση στην καθιέρωση προδιαγραφών και προτύπων κατέχει η Επιτροπή του CODEX ALIMENTARIUS  είναι µικτή επιτροπή και συγκροτείται από εµπειρογνώµονες του Οργανισµού Τροφίµων και Γεωργίας (FAO) και την Παγκόσµια Οργάνωση Υγείας (W.H.O.) του Ο.Η.Ε.

 Ο CODEX ALIMENTARIUS είναι µία συλλογή προτύπων αναγνωρισµένων σε διεθνές επίπεδο, κωδίκων Ορθής Υγιεινής και Παραγωγικής Πρακτικής, οδηγιών και συστάσεων που σχετίζονται µε τα τρόφιµα, την παραγωγή και την ασφάλεια των τροφίµων

 Ο CODEX ALIMENTARIUS αναγνωρίζεται από τον Παγκόσµιο Οργανισµού Εµπορίου, ως διεθνές σηµείο αναφοράς για την επίλυση διαφορών µεταξύ των κρατών, αναφορικά µε την ασφάλεια των τροφίµων και την προστασία του καταναλωτή

 Οι προδιαγραφές, τα πρότυπα, οι κώδικες, οι οδηγίες και οι συστάσεις του CODEX ALIMENTARIUS καλύπτουν το σύνολο σχεδόν των τροφίµων, επεξεργασµένων, ηµι – επεξεργασµένων ή νωπών, αλλά µεγαλύτερη σηµασία δίνεται σε τρόφιµα που πρόκειται να διατεθούν απευθείας στην κατανάλωση

 τα πρότυπα και οι προδιαγραφές που εκδίδουν ιδιωτικοί οργανισµοί, όπως ο ISO, είναι προς το παρόν λιγότερο αποδοτικά και δεν έχουν προωθηθεί ευρύτερα λόγω των µεγάλων περιορισµών σε τοπικό και εθνικό επίπεδο

 τηντελευταία 15ετία, η Ε.Ε. που είναι πρωτοπόρος σε θέµατα υγιεινής και ασφάλειας των τροφίµων, έχει καταστήσει υποχρεωτική πλέον την εφαρµογή του προτύπου EN ISO 22000:2005 σε όλη την έκταση της εφοδιαστικής αλυσίδας, δηλ. από την παραγωγή µέχρι την κατανάλωση των τροφίµων

 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΡΟΤΥΠΑ  Ορισµός του προτύπου  πρότυπο είναι ένα κείµενο που έχει συνταχθεί και εγκαθιδρυθεί µε οµοφωνία από ένα αναγνωρισµένο σώµα (οργανισµό) και που παρέχει για κοινή και επαναλαµβανόµενη χρήση κανόνες, οδηγίες ή χαρακτηριστικά για δραστηριότητες ή τα αποτελέσµατα τους, στοχεύοντας στην επίτευξη σε βέλτιστο βαθµό της τυποποίησης στα πλαίσια ενός δεδοµένου περιεχόµενου

 ∆ιεθνή -Εθνικά πρότυπα  Εθνικά πρότυπα:  Το πρότυπο είναι µια συλλογική εργασία  Το Εθνικό πρότυπο προγραµµατίζεται και µελετάται από την αιγίδα του Εθνικού Οργανισµού προτύπων ο οποίος και το δηµοσιεύει

 ∆ιεθνή πρότυπα:  Από το στάδιο της αρχικής επιτροπής τα διεθνή πρότυπα προστατεύονται µε το δικαίωµα αναπαραγωγής (copyright) του ∆ιεθνούς Οργανισµού Τυποποίησης (ISO, IEC).  Οι εθνικοί οργανισµοί τυποποίησης είναι υπεύθυνοι για την προστασία της πνευµατικής ιδιοκτησίας των ISO, IEC στην αντίστοιχη χώρα.

 Τα Συστήματα Διασφάλισης της Ποιότητας και Ασφάλειας των Τροφίμων βασίζονται σε μια σειρά προτύπων και οδηγών.  Τα πρότυπα συστήματα δημιουργούνται από εθνικούς, ευρωπαϊκούς ή άλλους υπερεθνικούς φορείς

 Ελληνικός Οργανισμός Τυποποίησης(ΕΛΟΤ) Οργανισμός Πιστοποίησης και Επίβλεψης Γεωργικών Προίόντων(ΟΠΕΓΕΠ)

 HACCP  ISO 9001:2000  ISO 15161:2001  ISO 22000:2005  BRC  IFS  Eurepgap (GlobalGap)  BS 6143

 (International Organization for Standardization - ISO) ∆ιεθνής Οργανισµός Τυποποίησης  Σκοπός του ISO  να προωθήσει την ανάπτυξη της τυποποίησης και παρόµοιων δραστηριοτήτων ανά τον κόσµο

 η διευκόλυνση των διεθνών ανταλλαγών προϊόντων και υπηρεσιών  Η ανάπτυξη της συνεργασίας σε πνευµατικές, επιστηµονικές, τεχνολογικές και οικονοµικές δραστηριότητες

 είναι ένα πακέτο αυτόνοµων, αλλά συναφών, διεθνών προτύπων µε θέµα τη διαχείριση και τη διασφάλιση της ποιότητας  Μπορούν να εφαρµοσθούν τόσο στον τοµέα της βιοµηχανίας όσο και στον τοµέα των υπηρεσιών

 να τεκµηριώνονται αποτελεσµατικά οι αρχές των συστηµάτων ποιότητας και να έχουν πρακτική εφαρµογή στις επιχειρήσεις, οργανισµούς και εργαστήρια

 ορθολογική και τεκµηριωµένη εσωτερική οργάνωση της εταιρείας  επαύξηση της εµπιστοσύνης των πελατών  ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα στην αγορά  µειωµένο λειτουργικό κόστος  µειωµένος αριθµός επιθεωρήσεων από χρήστες

Το Πρότυπο ISO 9001:2000

 H σειρά προτύπων ISO 9000 δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1987 και τροποποιήθηκε το Η τελευταία τροποποίηση και δημοσίευση έγινε το  Τα πρότυπα ISO 9001:1994, ISO 9002:1994 και ISO 9003:1994 αντικαταστάθηκαν από το πρότυπο ISO 9001:2000 το οποίο περιέχει τις «απαιτήσεις» διαχείρισης ποιότητας και βρίσκει εφαρμογή σε όλες τις παραγωγικές επιχειρήσεις ή επιχειρήσεις παροχής υπρεσιών

 ISO 9000:2000: Περιλαμβάνει την περιγραφή της προσέγγισης στη διαχείριση ποιότητας καθώς και λεξικό ορολογίας και αποτελεί υποστηρικτικό πρότυπο  ISO 9001:2000: Περιλαμβάνει τις απαιτήσεις του συστήματος διαχείρισης ποιότητας  ISO 9004:2000: Περιλαμβάνει οδηγίες για την βελτίωση των επιδόσεων του συστήματος. Δεν απαιτεί πιστοποίηση

 Το Πρότυπο ISO 15161:2001 Περιλαμβάνει οδηγίες για την εφαρμογή του προτύπου ISO 9001:2000 στη βιομηχανία τροφίμων Το πρότυπο ISO 15161:2001 συνδυάζει το ISO 9000:2000 με το σύστημα HACCP.  Το Σύστημα HACCP αναφέρεται στην Ασφάλεια των Τροφίμων  Το πρότυπο ISO 9000:2000 αναφέρεται στην Ποιότητα των Τροφίμων Η εφαρμογή του προτύπου ISO 9001:2000 σε συνδυασμό με το σύστημα HACCP οδηγεί σε ένα δραστικότερο σύστημα σε σχέση με την εφαρμογή ενός από τα δύο

 Το πρότυπο ISO 15161:2001 περιλαμβάνει τις πρώτες ύλες, την επεξεργασία και τη συσκευασία των τροφίμων και περιγράφει τη δυνατότητα σύνδεσης των κοινών σημείων και την επικοινωνία του προτύπου ISO 9000:2000 με το σύστημα HACCP  Πρέπει να τονιστεί ότι το ISO 15161:2001 δεν αποτελεί πρότυπο για το σύστημα HACCP ούτε μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως έγγραφο αναφοράς για τη λήψη πιστοποιητικού. Οι οδηγίες που περιλαμβάνει το πρότυπο στοχεύουν στην παροχή ενός δραστικού συστήματος διαχείρισης της ασφάλειας των τροφίμων που μπορεί να λειτουργεί από κοινού και να συνυπάρχει με τις απαιτήσεις του ISO 9001:2000

Το Νέο Πρότυπο ISO 22000:2005

 Το Σεπτέμβριο του 2005 ο ISO δημοσίευσε το πρότυπο ISO με τίτλο «Συστήματα Διαχείρισης της Ασφάλειας των Τροφίμων- Απαιτήσεις για κάθε επιχείρηση της Αλυσίδας Τροφίμων»  Το ISO 22000:2005 διαφέρει από ISO 15161:2001 στα εξής:  Το ISO 15161:2001 αναφέρεται σε όλα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των τροφίμων παρέχοντας συγχρόνως οδηγίες για τη σύνδεση του συστήματος HACCP με το σύστημα διαχείρισης της ποιότητας ISO 9001:2000  Το ISO 22000:2005 εστιάζεται αποκλειστικά στην ασφάλεια των τροφίμων

 Ο σκοπός του ISO 22000:2005 είναι ό ορισμός των απαιτήσεων από τις επιχειρήσεις τροφίμων για τη συμφωνία με τη νομοθεσία τροφίμων (ή ακόμα και τη περαιτέρω ασφάλεια από αυτή που ορίζει η νομοθεσία)  Είναι εφαρμόσιμο σε όλη την αλυσίδα τροφίμων (από την παραγωγή έως την κατανάλωση)  ISO 22000:2005 δεν αποτελεί πρότυπο HACCP αλλά βρίσκεται σε συμφωνία με τις αρχές του HACCP που ορίζονται από το CODEX  Είναι επίσης συμβατό με άλλους κανονισμούς της ΕΕ για την ασφάλεια των τροφίμων

Αντικείμενα Η συμφωνία με τον Codex Η εναρμόνιση των εθελοντικών διεθνών προτύπων Οι προδιαγραφές των απαιτήσεων που μπορούν να καλυφθούν και να λάβουν πιστοποίηση Η συμβατότητα με άλλα πρότυπα διαχείρισης ποιότητας (ΙSO 9001, ISO 14001

 Στόχοι  Ο συνδυασμός των αναγνωρισμένων «εργαλείων» ασφάλειας των τροφίμων (HACCP, Προαπαιτούμενα προγράμματα)  Ο ορισμός των προαπαιτουμένων προγραμμάτων με τη μορφή ενός συστήματος διαχείρισης ποιότητας  Ο έλεγχος της ασφάλειας μέσω του σχεδίου HACCP και των προαπαιτουμένων προγραμμάτων  Η συμβατότητα με άλλα πρότυπα διαχείρισης ποιότητας (ΙSO 9001, ISO 14001

 ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ  Πιστοποίηση είναι µια διαδικασία µε την οποία ένα τρίτο πρόσωπο δίνει γραπτή εγγύηση ότι το προϊόν, η επεξεργασία ή η υπηρεσία συµµορφώνεται µε καθορισµένες απαιτήσεις (Ορισµός: ISO/IEC οδηγία 2:1996).

 βασίζεται στα αποτελέσµατα µετρήσεων και δοκιµών, ελέγχων και επιθεωρήσεων  παρέχει εµπιστοσύνη στον πελάτη όσον αφορά την συστηµατική µεσολάβηση ενός αρµόδιου τρίτου σώµατος (οργανισµού – εταιρείας).

 Την πιστοποίηση διενεργούν οι οργανισµοί πιστοποίησης  Ένα οργανισµός πιστοποίησης επιθεωρεί, πιστοποιεί τα συστήµατα ποιότητας και τηρεί αρχείο των πιστοποιηµένων, π.χ. ως προς ISO 9000, από αυτόν επιχειρήσεων ή οργανισµών.  παρακολουθεί τις διεθνείς εξελίξεις σχετικά µε τη συµµόρφωση µε το ανωτέρω Πρότυπο

 Είναι ένα προσόν και ένα πλεονέκτηµα και για τον παραγωγό – πωλητή και τον αγοραστή, τον καταναλωτή και τον διανοµέα  ∆ίνει µια αδιαµφισβήτητη πρόσθετη αξία στο προϊόν ή την υπηρεσία που έχει το σήµα ή το λογότυπό του κατασκευαστή – πωλητή – διανοµέα – µελετητή.

 Για τον κατασκευαστή ή τον προµηθευτή υπηρεσιών δίνει αξία στα προϊόντα ή τις υπηρεσίες, ανοίγει αγορές και απλοποιεί σχέσεις.  Για τον χρήστη παρέχει διαβεβαίωση ότι το αγοραζόµενο είδος καλύπτει καθορισµένα χαρακτηριστικά ή ότι οι διαδικασίες ενός οργανισµού ακολουθούν καθορισµένες απαιτήσεις

 Μερικά σήµατα πιστοποιηµένων προϊόντων µπορεί να παριστάνουν µια διαβεβαίωση ασφάλειας και ποιότητας.  Η πιστοποίηση βοηθά στο να διακρίνει κανείς γρήγορα παρόµοια προϊόντα ή υπηρεσίες  Προσφέρει στον καθένα την δυνατότητα προσφυγής στην περίπτωση µη ικανοποίησης

 Η πιστοποίηση προϊόντος βεβαιώνει ότι αυτό συµµορφώνεται µε την ασφάλεια, προσαρµογή για χρήση ή την δυνατότητα εναλλαγής χαρακτηριστικών που καθορίζονται σε πρότυπα και µε πρόσθετες λεπτοµέρειες των προτύπων που ζητούνται από την αγορά (χρήστες – καταναλωτές)

 Η πιστοποίηση ενός οργανισµού – εταιρείας αποδεικνύει την συµµόρφωση του προς το αντίστοιχο µοντέλο σειράς ISO 9000 ή ISO ανάλογα µε το αντικείµενο των δραστηριοτήτων του

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΌΠΩΣ το HACCP επικεντρώνονται αποκλειστικά το FSEP στην παραγωγή ασφαλών τροφίμων το GMP το QMP

 ISO 9000 & ISO  Αφορούν συστήματα που η εφαρμογή τους εκτός της ασφάλειας διασφαλίζουν προϊόντα υψηλής ποιότητας αναφορικά με τα οργανοληπτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά τους.

 Χαρακτηριστικά των τροφίμων  Ποσοτικά (βάρος,αναλογία συστατικών,απόδοση)  Αφανή (θρεπτική αξία,υγιεινή κατάσταση,διατ/μότητα)  Οργανοληπτικά (εμφάνιση,υφή,γεύση,οσμή)