Μ. Παρίση, Β. Κόμης, Ν. Τσέλιος {parisima, Ερευνητική Ομάδα « ΤΠΕ στην Εκπαίδευση » Εργαστήριο Διδακτικής Θετικών.

Παρουσίαση με θέμα: "Μ. Παρίση, Β. Κόμης, Ν. Τσέλιος {parisima, Ερευνητική Ομάδα « ΤΠΕ στην Εκπαίδευση » Εργαστήριο Διδακτικής Θετικών."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Μ. Παρίση, Β. Κόμης, Ν. Τσέλιος {parisima, komis}@upatras.gr, nitse@ece.upatras.gr Ερευνητική Ομάδα « ΤΠΕ στην Εκπαίδευση » Εργαστήριο Διδακτικής Θετικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Πανεπιστήμιο Πατρών Σεπτέμβριος 2010 Μελέτη των στρατηγικών διατύπωσης ερωτημάτων σε μηχανές αναζήτησης Μ. Παρίση, Β. Κόμης, Ν. Τσέλιος {parisima, komis}@upatras.gr, nitse@ece.upatras.gr Ερευνητική Ομάδα « ΤΠΕ στην Εκπαίδευση » Εργαστήριο Διδακτικής Θετικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Πανεπιστήμιο Πατρών Σεπτέμβριος 2010

2 Πλάνο παρουσίασης Πλαίσιο της έρευνας Σκοπός της έρευνας Μεθοδολογία έρευνας Αποτελέσματα Συμπεράσματα Μελλοντικές προεκτάσεις 2 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ

3 Πλαίσιο της έρευνας (1) Πληροφοριακά προβλήματα (information problems) ◦ προβληματικές καταστάσεις που απαιτούν αναζήτηση και χρήση πληροφοριών για τη λύση τους Η διαδικασία επίλυσης πληροφοριακών προβλημάτων (information problem solving) ◦ μια σύνθετη γνωστική διαδικασία  εμπερικλείει το συντονισμό ενός συνόλου από δεξιότητες (Walraven et al., 2008) ◦ ολοκληρώνεται με την ακολουθιακή εφαρμογή σταδίων (Brand-Gruwel et al., 2009) ◦ το Διαδίκτυο συνιστά αναπόσπαστο στοιχείο της διαδικασίας αυτής 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ

4 Πλαίσιο της έρευνας (2) Σχετικές μελέτες αλληλεπιδράσεις που αναπτύσσουν οι χρήστες με τα Διαδικτυακά εργαλεία κατά την αναζήτηση πληροφοριών δεξιότητες που διαθέτουν τα άτομα σχετικά με την εκτέλεση όλων των σταδίων αναζήτησης 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ

5 Πλαίσιο της έρευνας (3) Η έρευνα των Fournier & Loiselle (2009) σε ψηφιακά περιβάλλοντα έδειξε ότι : ◦ οι μηχανές αναζήτησης χρησιμοποιούνται σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι οι θεματικοί κατάλογοι και οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις για την εύρεση πληροφοριών ◦ οι χρήστες επισκέπτονται κυρίως τα πρώτα αποτελέσματα που επιστρέφουν οι μηχανές αναζήτησης ◦ οι στρατηγικές χρήσης λογικών εκφράσεων και τελεστών χρησιμοποιούνται σε χαμηλό βαθμό Σε δραστηριότητες αναζήτησης πληροφοριών στο Διαδίκτυο με χρήση μηχανών αναζήτησης φαίνεται να χρησιμοποιούνται ποικίλες στρατηγικές (Nachmias & Gilad, 2002). 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ

6 Πλαίσιο της έρευνας (4) Επίλυση πληροφοριακών προβλημάτων από χρήστες του Διαδικτύου : ◦ οι έμπειροι χρήστες σε σχέση με τους αρχάριους αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στον προσδιορισμό του πληροφοριακού προβλήματος ◦ οι έμπειροι χρησιμοποιούν προηγούμενες σχετικές γνώσεις πριν προχωρήσουν στην αναζήτηση των πληροφοριών ◦ δεν παρατηρούνται διαφορές ανάμεσα στις δύο ομάδες αναφορικά με τη χρήση του Διαδικτύου στη διαδικασία αναζήτησης των πληροφοριών (Brand-Gruwel et al., 2005) 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ

7 Σκοπός της έρευνας Η μελέτη του τρόπου χρήσης των μηχανών αναζήτησης από φοιτητές στα πλαίσια επίλυσης δραστηριοτήτων που απαιτούν αναζήτηση πληροφοριών στο Διαδίκτυο 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ

8 Στόχοι της έρευνας 1. ο προσδιορισμός των επιμέρους στρατηγικών διατύπωσης ερωτημάτων σε μηχανές αναζήτησης που αναπτύσσουν φοιτητές στα πλαίσια μίας δραστηριότητας αναζήτησης πληροφοριών 2. αναζήτηση ενδεχόμενων επαναλαμβανομένων προτύπων χρήσης των στρατηγικών 3. συσχέτιση επιτυχίας και αποτυχίας της αναζήτησης με στρατηγικές διατύπωσης ερωτημάτων και πρότυπα χρήσης στρατηγικών 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ

9 Μέθοδος της έρευνας Μελέτη περίπτωσης συμμετείχαν 105 φοιτητές του ΤΕΕΑΠΗ του Πανεπιστημίου Πατρών ◦ ηλικίας 19-21 ετών (104 γυναίκες, 1 άνδρας ) ◦ παρακολούθησαν 2 μαθήματα που αφορούν στην ένταξη και ενσωμάτωση των ΤΠΕ στην Εκπαίδευση για τη συλλογή των δεδομένων εφαρμόστηκε μεικτή ερευνητική προσέγγιση με ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ

10 Διαδικασία Η πειραματική διαδικασία περιελάμβανε τη συμπλήρωση ενός φύλλου εργασίας ◦ επίλυση ενός πληροφοριακού προβλήματος με χρήση του Διαδικτύου Ερώτημα : « Ποια είναι η διαφορά μεταξύ Παγκόσμιου Ιστού (WWW) και Διαδικτύου (Internet);» Κατά την πειραματική διαδικασία οι φοιτητές χρησιμοποίησαν ο καθένας ξεχωριστά το Διαδίκτυο για να επιλύσουν το πρόβλημα Δόθηκε χρόνος 30 λεπτών για τη συμπλήρωση του φύλλου εργασίας 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ

11 Συλλογή των δεδομένων φύλλα εργασίας ◦ οργανωμένα με τη χρήση της διαδικτυακής υπηρεσίας Survey Monkey το λογισμικό Wrapper ◦ για τη συλλογή αρχείων καταγραφής συμβάντων των χρηστών (logfiles) το λογισμικό TechSmith Morae Recorder ◦ για την καταγραφή της οθόνης και τη συλλογή αρχείων καταγραφής συμβάντων των χρηστών (logfiles) 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ

12 Ανάλυση των δεδομένων 1. Οργάνωση των δεδομένων των log files κάθε φοιτητή σε αρχείο.xls ◦ από το αρχείο log file κάθε φοιτητή προέκυψαν μεταβλητές που περιέγραφαν τη δραστηριότητα αναζήτησης  με χρήση ενός εργαλείου προεπεξεργασίας και μεταανάλυσης των συλλεχθέντων ατομικών δεδομένων 2. Ανάλυση περιεχομένου της κειμενικής πληροφορίας που συλλέχθηκε από τα αρχεία καταγραφής ενεργειών χρήστη ◦ στόχος ήταν η περιγραφή των επιμέρους στρατηγικών σχετικά με τα ερωτήματα που τέθηκαν στη μηχανή αναζήτησης 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ

13 Ανάλυση αποτελεσμάτων (1) 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ 83 φοιτητές ολοκλήρωσαν σωστά τη δραστηριότητα 18 δεν εντόπισαν τη ζητούμενη πληροφορία ενώ 4 δεν έδωσαν καθόλου απάντηση στο ερώτημα Όλοι οι φοιτητές επέλεξαν τη μηχανή αναζήτησης Google για την εύρεση της πληροφορίας. ο μέσος χρόνος ολοκλήρωσης της δραστηριότητας : 9 λεπτά και 18 δευτ. (SD=3.72) ο μέσος όρος ιστοσελίδων που επισκέφτηκαν : 22,6 (SD=11.75) ο μέσος όρος των αναζητήσεων που εκτέλεσαν : 8,78 (SD=8,3) 13

14 Ανάλυση αποτελεσμάτων (2) Σε σχέση με τον 1 o ερευνητικό στόχο Οι φοιτητές ανέπτυξαν 5 διαφορετικές στρατηγικές : ◦ χρήση φράσης ( Σ 1) ◦ χρήση λέξεων κλειδιών ( Σ 2) ◦ χρήση λογικών τελεστών ( Σ 3) ◦ χρήση συνδυασμού φράσης και λέξεων κλειδιών ( Σ 4) και ◦ χρήση συνδυασμού φράσης και λογικών τελεστών ( Σ 5). 2 λανθασμένες στρατηγικές ◦ χρήση φράσης και λέξεων κλειδιών σε φυσική γλώσσα ( ΠΣ 1,2) και ◦ λανθασμένη χρήση των λογικών τελεστών ( ΠΣ 3) 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ

15 15 ΣτρατηγικήΠεριγραφήΠαράδειγμα Σ1: Χρήση φράσηςΣύνταξη στο πεδίο αναζήτησης ερωτήματος σε μορφή φράσης διαφορά παγκόσμιου ιστού διαδυκτίου Σ 2 : Χρήση λέξεων κλειδιών Σύνταξη στο πεδίο αναζήτησης ερωτήματος με ορισμό λέξεων κλειδιών ειδικών με το προς αναζήτηση θέμα difference www internet Σ 3: Χρήση λογικών τελεστών Σύνταξη στο πεδίο αναζήτησης ερωτήματος με χρήση λογικών τελεστών διαφορά internet +web Σ4: Χρήση ενός συνδυασμού φράσης και λέξεων κλειδιών Σύνταξη στο πεδίο αναζήτησης ερωτήματος που περιλαμβάνει ένα συνδυασμό και λέξεων κλειδιών διαφορά μεταξύ παγκόσμιου ιστού και διαδικτύου βικιπαίδεια Σ5: Χρήση συνδυασμού φράσης και τελεστών Σύνταξη στο πεδίο αναζήτησης ενός ερωτήματος που περιλαμβάνει ένα συνδυασμό φράσης και λογικών τελεστών, φράσης δηλαδή μέσα σε διπλά εισαγωγικά "Η διαφορά του Παγκόσμιου Ιστού με Διαδίκτυο" "διαφορές WWW και Internet" ΠΣ1,2: Χρήση ερωτήματος σε φυσική γλώσσα Εισαγωγή ερωτήματος με χρήση φράσης ή λέξεων κλειδιών σε φυσική γλώσσα Ποια είναι η διαφορά μεταξύ Παγκόσμιου Ιστού (WWW) και Διαδικτύου (Internet); ΠΣ3: Λανθασμένη χρήση λογικών τελεστών Σύνταξη ερωτήματος με λανθασμένη χρήση τελεστών, όπως λανθασμένη χρήση εισαγωγικών, λανθασμένη σύνταξη του τελεστή and (+), χρήση μη σχετικών συμβόλων (, / -), σύνταξη ερωτήματος σε φυσική γλώσσα και μέσα σε διπλά εισαγωγικά "διαφορά μεταξύ www +internet" διαφορα παγκοσμιου ισττου+διαδικτυου pagkosmios istos-internet

16 Ανάλυση αποτελεσμάτων (3) 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ 16 Σχήμα 1. Ποσοστά εμφάνισης της κάθε στρατηγικής διατύπωσης ερωτημάτων σε μηχανή αναζήτησης

17 Ανάλυση αποτελεσμάτων (4) Σε σχέση με τον 2 o ερευνητικό στόχο : 4 πρότυπα χρήσης στρατηγικών διατύπωσης ερωτημάτων ◦ χρήση μόνο μίας στρατηγικής διατύπωσης ερωτημάτων ( Π 1) ◦ διαδοχική χρήση δυο στρατηγικών ( Π 2) ◦ διαδοχική χρήση περισσοτέρων από δυο στρατηγικές ( Π 3) ◦ εναλλαγή χρήσης στρατηγικών ( Π 4) 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ

18 Ανάλυση αποτελεσμάτων (5) 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ 18 Πίνακας 2. Ποσοστά των προτύπων χρήσης στρατηγικών διατύπωσης ερωτημάτων

19 Ανάλυση αποτελεσμάτων (6) Σε σχέση με τον 3o στόχο της έρευνας : Οι 22 φοιτητές που δεν έλυσαν τη δραστηριότητα ◦ 20 έκαναν χρήση μιας μόνο στρατηγικής ( Π 1) ενώ οι υπόλοιποι 2 έκαναν διαδοχική χρήση δυο στρατηγικών ( Π 2) ◦ 8 φοιτητές έκαναν χρήση λανθασμένων στρατηγικών, 4 φοιτητές έκαναν χρήση της λανθασμένης στρατηγικής « χρήση ερωτήματος σε φυσική γλώσσα » ( ΠΣ 1,2) και 4 φοιτητές έκαναν λανθασμένη χρήση των λογικών τελεστών ( ΠΣ 3) 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ

20 Ανάλυση αποτελεσμάτων (7) Από τους 83 φοιτητές που κατάφεραν να δώσουν σωστή απάντηση στο ερώτημα ◦ 56 έκαναν χρήση μιας μόνο στρατηγικής διατύπωσης ερωτημάτων ( Π 1) ◦ 16 έκαναν διαδοχική χρήση δυο στρατηγικών ( Π 2) ◦ 4 έκαναν διαδοχική χρήση περισσοτέρων από δυο στρατηγικές ( Π 3) και ◦ 7 έκαναν εναλλακτική χρήση στρατηγικών ( Π 4) 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ

21 Συμπεράσματα Οι φοιτητές αναπτύσσουν 5 διαφορετικές στρατηγικές διατύπωσης ερωτημάτων για την επίτευξη μιας δραστηριότητας αναζήτησης πληροφοριών στο Διαδίκτυο. Από την ανάλυση προέκυψαν 4 πρότυπα χρήσης των στρατηγικών διατύπωσης ερωτημάτων. Χρησιμοποιούνται και μη ορθές στρατηγικές που σχετίζονται με παρανοήσεις στο τρόπο λειτουργίας των μηχανών αναζήτησης. Οι φοιτητές που δεν κατάφεραν να ολοκληρώσουν σωστά τη δραστηριότητα φαίνεται να μην έχουν αναπτύξει τις κατάλληλες δεξιότητες αναζήτησης πληροφοριών με χρήση μηχανών αναζήτησης. 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ

22 Μελλοντικές προεκτάσεις Περαιτέρω στόχοι της έρευνας αποτελούν : η σχεδίαση αποτελεσματικών διδακτικών παρεμβάσεων ◦ βασισμένες σε κατάλληλες γνωστικές συγκρούσεις για τη βαθύτερη πρόσκτηση σχετικών δεξιοτήτων η περαιτέρω διερεύνηση ερωτημάτων που σχετίζονται με το αν οι στρατηγικές επηρεάζονται από ◦ το επίπεδο γνώσης του πεδίου (domain knowledge) ◦ τις δεξιότητες χρήσης εργαλείων αναζήτησης. 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ

23 Βιβλιογραφία Brand-Gruwel, S., Wopereis, I., & Vermetten, Y. (2005). Information problem solving by experts and novices: analysis of a complex cognitive skill. Computers in Human Behavior, 21(3), 487–508. Brand-Gruwel, S., Wopereis, I., & Walraven, A. (2009). A descriptive model of information problem solving while using internet. Computers & Education, 53(4), 1207–1217. Cohen, L., & Manion, L. (1994). Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας, Αθήνα : Εκδ. Μεταίχμιο. Fournier, H., & Loiselle, J. (2009). Les strategies de recherche et de traitement de l’information des futurs enseignants dans des environnements informatiques. International Journal of Technologies in Higher Education. 6(1), 18 − 29. Marchionini, G. (2003). Information Seeking in Electronic Environments. New York: Cambridge University Press. Nachmias, R., & Gilad, A. (2002). Needle in a Hyperstack: Searching Information on the World Wide Web. Journal of Research in Computing in Education, 34(4), 475- 486. Walraven, A., Brand-Gruwel, S., & Boshuizen, H. P.A. (2008). Information problem- solving: A review of problems students encounter and instructional solutions. Computers in Human Behavior, 24(3), 623-648. 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ

24 Ευχαριστούμε πολύ για την προσοχή σας ! Ερευνητική Ομάδα « ΤΠΕ στην Εκπαίδευση » Εργαστήριο Διδακτικής Θετικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία www.ecedu.upatras.gr/icte/ 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ Ερωτήσεις