2o ΓΕΛ ΚΑΛΥΒΙΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: PROJECT ΤΑΞΗ : A2 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

2o ΓΕΛ ΚΑΛΥΒΙΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: PROJECT ΤΑΞΗ : A2 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-14
ΓΕΩΦΥΣΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ ΓΗΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΥΧΝΑ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ. ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΤΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΑΝΤΙΔΡΑ ΜΙΑ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ; ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: ΜΑΝΟΥΣΚΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ (ΠΕ 12.01)

Επιλογή γενικού θέματος και διατύπωση γενικού τίτλου
Περιγραφή ερευνητικής διαδικασίας Επιλογή γενικού θέματος και διατύπωση γενικού τίτλου Χωρισμός σε ομάδες, επιλογή θέματος ομάδας και διατύπωση ομαδικού τίτλου Επιλογή ατομικού θέματος και διατύπωση προσωπικού τίτλου Σύνταξη ομαδικής και ατομικής έκθεσης περιγραφής θέματος και στόχων έρευνας Συλλογή οπτικού υλικού Συλλογή πληροφοριών Σύνταξη προσωπικής έκθεσης Διεξαγωγή δημοσκόπησης Σύνταξη απολογιστικής έκθεση ομάδας Δημιουργία παρουσίασης

Πηγές συλλογής πληροφοριών
Βιβλία Σχολικά εγχειρίδια Διαδίκτυο Συνομιλία με ειδικό επί του θέματος επιστήμονα Κοινή γνώμη (διεξαγωγή δημοσκόπησης)

PROJECT : Ομάδα I : ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΣΕΙΣΜΩΝ
Μέλη : Σεμπάστιαν Μπιστογιαννάκης, Έλενα Κριλή, Πάρης Λεκατσάς, Βάιος Νάκος .

ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣΗ ΟΜΑΔΑ Ι ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΑ ΣΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ: Οι σεισμοί επηρέασαν σε παγκόσμια κλίμακα την ανθρώπινη ιστορία. Ποιά είναι τα μεγαλύτερα σεισμικά φαινόμενα από τότε που άρχισε η ιστορική καταγραφή μέχρι σήμερα; Διαθεματική προσέγγιση: Ιστορική έρευνα ,επάνω στη δραστηριότητα των σεισμών.

ΑΤΟΜΙΚΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΝΑΚΟΣ ΒΑΙΟΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΕΙΣΜΟΙ
ΚΡΙΛΗ ΕΛΕΝΑ: ΕΠΙΡΡΟΗ ΤΩΝ ΣΕΙΣΜΩΝ ΣΤΑ ΝΗΣΙΑ. ΠΑΡΗΣ ΛΕΚΑΤΣΑΣ: Σεισμική ιστορία και έρευνα. ΜΠΙΣΤΟΓΙΑΝΑΚΗΣ ΣΕΜΠΑΣΤΙΑΝ: Σεισμοί που επιρρέασαν την ανθρωπότητα.

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΕΙΣΜΟΙ
Ο πανίσχυρος θεός Ποσειδών και όχι ο γίγαντας Εγκέλαδος ήταν για τους Ελληνες ο θεός των γεωλογικών φαινομένων. Αυτός εξουσίαζε τα έγκατα της γης, όπως δείχνουν οι ονομασίες του ενοσίχθων (ο σείων τη γη), ενοσίγαιος, γαίας κινητήρ, σεισίχθων κ.ά., αλλά και το ίδιο το όνομά του, που έχει ερμηνευθεί και ως σύζυγος-κυρίαρχος της γης. Ο Σοφοκλής τον ονομάζει γης τε και αλμυράς θαλάσσης άγριον μοχλευτήν. Στον Ποσειδώνα αποδίδει η ελληνική παράδοση τη διαμόρφωση της γήινης επιφάνειας, όπως τη γνωρίζει ο άνθρωπος, με όρη, νησιά, ποταμούς, ισθμούς, φαράγγια, κόλπους κτλ. Αυτός, σείοντας τη γη, απέσπασε τμήματα από τις ξηρές και δημιούργησε νησιά, όπως π.χ. όταν, για να εξουδετερώσει τον γίγαντα Πολυβώτη στον αγώνα των θεών εναντίον των γιγάντων, έκοψε με την τρίαινά του τμήμα από την Κω και μ' αυτό τον καταπλάκωσε, δημιουργώντας τη Νίσυρο. Στη Θεσσαλία διέρρηξε με την τρίαινα τα βουνά, ώστε να βρουν διέξοδο τα νερά που λίμναζαν εκεί, σχηματίζοντας τα Τέμπη. Σεισμός κατά την παράδοση έκανε τη Σικελία «αναρραγήναι» από το άκρο της ιταλικής χερσονήσου. Το σημείο αυτό ονομάστηκε Ρήγιον. Οταν ο Ποσειδών συγκλονίζει τη γη, φοβούνται ακόμη και οι θεοί, ιδίως ο αδελφός του ο Αδης αγωνιά μήπως ανοίξει η γη και αποκαλυφθεί το σκοτεινό του βασίλειο.

Το οικητήριον του θεού Πέρα από τις παραδόσεις με τις οποίες ερμήνευαν τη διαμόρφωση του εδάφους στα πανάρχαια χρόνια ως αποτέλεσμα της δράσης του Ποσειδώνος, οι Ελληνες απέδιδαν στημήνιν του και τις πραγματικές φυσικές καταστροφές (μηνίσαντα τον Ποσειδώνα διά του σεισμού και του κατακλυσμού τας ασεβούσας πόλεις λυμήνεσθαι). Αυτόν επικαλούνταν για την επαναφορά της σταθερότητας του εδάφους με τα επίθετα ασφάλειος, σωτήρ, εδραίος, αφού αυτός ήταν ικανός κινείν και σώζειν, αλλά και για τη στερεότητα των κτισμάτων ωςθεμελιούχος και τειχοποιός. Εργο δικό του είναι τα τείχη της Τροίας. Στην Τροία φθάνει πετώντας πάνω απ' τα κύματα με το χρυσό άρμα του. Ξεπεζεύει στα βάθη της θάλασσας ανάμεσα στην Ιμβρο και στην Τένεδο, σ' ένα μεγάλο σπήλαιο που υπάρχει εκεί, και δένει τα χαλκόποδα, χρυσότριχα άλογά του με χρυσά δεσμά, να περιμένουν εκεί τον κύριό τους. Πώς να μη συσχετίσει κανείς την ομηρική παράδοση περί υπάρξεως μεγάλου υποθαλάσσιου σπηλαίου στον χώρο αυτό, που το επισκέπτεται ο κοσμοσείστης θεός, με τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα περί των ρηγμάτων της περιοχής και πώς να μη θαυμάσουμε το ομηρικό κείμενο που περιέχει και γεωλογικές παραδόσεις απροσδόκητης και ανεξήγητης για μας ακρίβειας! Στις περιοχές που πλήττονταν από σεισμούς κυριαρχούσε η λατρεία του Ποσειδώνος. Στην αγορά της Σπάρτης, π.χ., υπήρχε άγαλμα του Ποσειδώνος Ασφαλείου. Κοιτίδα της λατρείας του στα ιστορικά χρόνια, ως χθόνιας και όχι θαλάσσιας θεότητας, είναι η Πελοπόννησος, την οποία οι ιστορικοί Εφορος και Διόδωρος ονομάζουν οικητήριον Ποσειδώνος και ιεράν Ποσειδώνος. Αλλά και η Βοιωτία χαρακτηρίζεται ιερά του Ποσειδώνος. Ενδεικτική του κυρίαρχου χθόνιου χαρακτήρα του Ποσειδώνος στην Πελοπόννησο είναι η έντονη λατρεία του στις αρκαδικές πόλεις, μολονότι η αρχαία Αρκαδία δεν είχε θάλασσα. Οι πληροφορίες των αρχαίων πηγών περί σεισμών δεν είναι λίγες. Περιορίζονται όμως εύλογα από το θέμα που εξιστορεί ο κάθε συγγραφέας και αναφέρονται κατά κανόνα σε σεισμούς που συνέβησαν κατά τη διάρκεια των εξιστορούμενων γεγονότων ή επηρέασαν τις εξελίξεις. Ετσι μεγάλοι σεισμοί που βεβαιώνονται ή πιθανολογούνται ανασκαφικά σε κάποιες περιοχές του ελλαδικού χώρου δεν αναφέρονται στις πηγές ενώ για άλλους σώζονται αρκετά λεπτομερείς περιγραφές του φαινομένου και των συνεπειών του. Αλλοτε πάλι αναφέρονται σεισμοί σε κάποιες περιοχές, χωρίς άλλη πληροφορία. Πάντως στα 27 χρόνια του Πελοποννησιακού Πολέμου που ιστορεί, ο Θουκυδίδης αναφέρει εννέα καταστρεπτικούς σεισμούς σε διάφορες ελληνικές πόλεις. Τα περί σεισμών πραγματεύονται με κάποια διεξοδικότητα οι Αριστοτέλης, Πλίνιος, Διόδωρος, Παυσανίας και Στράβων.

Η εύσειστος Λακωνία Η γενική εικόνα που προκύπτει από τις πηγές είναι ότι στα ιστορικά χρόνια από σεισμούς έπασχε κυρίως η Πελοπόννησος, και ιδιαίτερα η Λακωνική, η Λοκρίδα και το ΝΑ Αιγαίο. Η Λακωνία ονομαζόταν εύσειστος και καιετάεσσα από τους καιετούς (χάσματα) που υπήρχαν εκεί. Γνωστός είναι ο μεγάλος σεισμός της Σπάρτης το θέρος του 464 π.Χ. Η σφοδρότητά του ήταν ασύλληπτη. Οι κορυφές του Ταϋγέτου απερράγησαν και άνοιξαν χάσματα σε διάφορα σημεία. Στο γυμνάσιο λίγο πριν από τον σεισμό ασκούνταν έφηβοι και νεανίσκοι, όταν παρουσιάστηκε ένας λαγός. Οι νεανίσκοι βγήκαν να τον κυνηγήσουν και σώθηκαν ενώ οι έφηβοι που παρέμειναν μέσα σκοτώθηκαν με την κατάρρευση του κτιρίου. Ο κοινός τάφος τους ονομάστηκε Σεισματίας. Καθώς οι δονήσεις διήρκεσαν μέρες και ήταν συνεχείς και ισχυρές, όλα τα σπίτια γκρεμίστηκαν εκ θεμελίων και αναφέρονται πάνω από θύματα. Η ολοκληρωτική καταστροφή θεωρήθηκε ότι οφειλόταν στην οργή του Ποσειδώνος, που προκάλεσαν οι Σπαρτιάτες γιατί είχαν αποσπάσει από τον βωμό του στο Ταίναρο και θανατώσει είλωτες καταδικασμένους σε θάνατο, που είχαν καταφύγει σ' αυτό το φημισμένο άσυλο. Η τιμωρία ήρθε σύντομα: ου μετά πολύ εσείσθη σφίσιν η πόλις συνεχεί τε ομού και ισχυρώ τω σεισμώ ώστε οικίαν μηδαμίαν των εν Λακεδαίμονι αντισχείν.Ολόκληρη την πόλη σώριασε στο έδαφος ο Ποσειδών Ταινάριος (ες έδαφος την πόλιν πάσαν κατέβαλεν ο θεός).

Η καταστροφή όμως αποτέλεσε ευκαιρία γενίκευσης της αρχικά περιορισμένης εξέγερσης των ειλώτων, που αποφάσισαν αιφνιδιάζοντας τους επιζώντες να κυριεύσουν την πόλη. Η Σπάρτη σώθηκε χάρη στην αντίδραση του βασιλιά Αρχιδάμου, που κατάφερε να συγκεντρώσει και να παρατάξει για μάχη τους Σπαρτιάτες που προσπαθούσαν να βγάλουν από τα ερείπια ό,τι πολύτιμο είχαν. Πάντως, οι πλείοι των δισμυρίων νεκροί προκάλεσαν στο δημογραφικό πρόβλημα της Σπάρτης σοβαρότατες επιπτώσεις, εμφανείς για περισσότερο από μία γενιά, ως κριτήριο των στρατιωτικών της επιλογών. Τον χειμώνα του 427 π.Χ., όταν η Αθήνα μαστιζόταν από τον λοιμό, έγιναν πολλοί σεισμοί στην Αθήνα, στην Εύβοια και στη Βοιωτία και πιο δυνατοί στον βοιωτικό Ορχομενό. Το επόμενο θέρος, ενώ οι Πελοποννήσιοι είχαν προχωρήσει ως τον Ισθμό για να εισβάλουν στην Αττική, ισχυροί σεισμοί τούς ανάγκασαν να γυρίσουν πίσω. Τότε οι Οροβιές, στο ΒΔ άκρο της Εύβοιας, κατά την εξιστόρηση του Θουκυδίδη, κατακλύσθηκαν από τεράστιο κύμα και όσοι δεν πρόφθασαν να καταφύγουν στα υψώματα σκοτώθηκαν, ενώ τμήμα της ξηράς καταποντίστηκε. Το κύμα παρέσυρε και τμήμα του αθηναϊκού τείχους στο νησάκι Αταλάντη της Λοκρίδος, όπου κομμάτιασε μία από τις δύο αθηναϊκές τριήρεις που ήταν τραβηγμένες στην ξηρά. Στην αντικρινή Πεπάρηθο (Σκόπελο) εγένετο κύματος επαναχώρησις και καταστράφηκε τμήμα του τείχους, το πρυτανείο και οικίες.

Οι πλέον καταστρεπτικοί
Ο Στράβων περιγράφει τις συνέπειες ενός φοβερού σεισμού στην περιοχή Εύβοιας και Λοκρίδος. Οι θερμές πηγές της Αιδηψού και των Θερμοπυλών στέρεψαν για τρεις μέρες. Στους Ωρεούς (Βόρεια Εύβοια) κατέρρευσαν επτακόσιες οικίες και το παραθαλάσσιο τείχος. Η Σκάρφεια καταστράφηκε εκ θεμελίων, χίλιοι επτακόσιοι άνθρωποι σκοτώθηκαν, ενώ στο Θρόνιον περίπου εννιακόσιοι. Καταστροφές έγιναν στον Εχίνο, στα Φάλαρα, στην Ηράκλεια, στη Λαμία και στη Λάρισα. Το τείχος της Ελάτειας ράγισε και στην Αταλάντη δημιουργήθηκε ρήγμα. Μια τριήρης τινάχτηκε από τα νεώρια και έπεσε πέρα από το τείχος. Τον χειμώνα του 373 π.Χ. έγινε στον Κορινθιακό ο καταστρεπτικότερος ίσως σεισμός της ελληνικής ιστορίας, ενώ στην Αθήνα ήταν άρχων ο Αστείος. Χάθηκαν δύο σπουδαίες πόλεις: η Ελίκη (περί τα 7 χιλιόμετρα ΝΑ του Αιγίου) και η Βούρα. Τότε καταστράφηκε και ο ναός του Απόλλωνος στους Δελφούς. Ο σεισμός αποδόθηκε στην οργή του Ποσειδώνα που είχαν προκαλέσει οι Ελικαείς γιατί σκότωσαν ίωνες ικέτες που κατέφυγαν στο ιερό του Ελικωνίου Ποσειδώνος. Πέντε μέρες προ του καταποντισμού τα ζώα εγκατέλειψαν το έδαφος της Ελίκης. Ο τρομερός σεισμός έγινε ξαφνικά και νύχτα, και ταυτόχρονα η ξηρά κατακλύστηκε από τη θάλασσα και η Ελίκη που απείχε 12 στάδια, δηλαδή 2,16 χιλιόμετρα από τη θάλασσα παρασύρθηκε αύτανδρη. Από το άλσος του Ποσειδώνος φαίνονταν μόνο οι κορφές των δέντρων. Κατά τον Ερατοσθένη, το χάλκινο άγαλμα του Ποσειδώνος, που κρατούσε ιππόκαμπο, βρισκόταν όρθιο στον βυθό ενάμιση αιώνα αργότερα και έσκιζε τα δίχτυα των ψαράδων. Δέκα λακωνικά πλοία αγκυροβολημένα εκεί βυθίστηκαν. Οι δύο χιλιάδες άνδρες που έστειλαν οι Αχαιοί για βοήθεια δεν κατόρθωσαν ούτε να περισυλλέξουν τους νεκρούς. Από τη Βούρα, που απείχε 40 στάδια (7,2 χιλιόμετρα) από τη θάλασσα, σώθηκαν μόνον όσοι έλειπαν από την πόλη. Οι πλέον καταστρεπτικοί

Ο σεισμός που κατέστρεψε τη Ρόδο περί το 226 π. Χ
Ο σεισμός που κατέστρεψε τη Ρόδο περί το 226 π.Χ. μεταξύ των άλλων καταστροφών τσάκισε στα γόνατα και τον περίφημο κολοσσό ύψους 32 μ. και τον ξάπλωσε στο έδαφος. Σημαντική βοήθεια ήρθε τότε στη Ρόδο από διάφορα σημεία: ο Ιέρων των Συρακουσών έστειλε έξι τάλαντα αργύρου (περίπου 155 κιλά) και αργυρούς λέβητες για την ανοικοδόμηση του τείχους, παρείχε δε ατέλεια στα πλοία της Ρόδου. Οι παρόμοιες καταστροφές δεν αντιμετωπίζονταν πάντα με πνεύμα αλληλεγγύης. Περί το 411 π.Χ., που η Κως είχε γκρεμιστεί συθέμελα από ισχυρό σεισμό, το μεγαλύτερο απ' όσους θυμόμαστε όπως γράφει ο Θουκυδίδης και οι κάτοικοί της είχαν καταφύγει στα βουνά, ο Λακεδαιμόνιος Αστύοχος που περνούσε από 'κεί με μερικά πλοία λεηλάτησε πλήρως το νησί, αφήνοντας πίσω μόνο τους ελεύθερους πολίτες που δεν εξανδραπόδισε. Οι παραπάνω σεισμοί αναφέρονται στις πηγές μεταξύ των καταστρεπτικότερων της αρχαίας ελληνικής ιστορίας. Το ολέθριο έργο του χθόνιου Ποσειδώνα που έσειε τη γη συμπληρωνόταν από γιγάντια κύματα που ύψωνε ο ίδιος ως κυρίαρχος της θάλασσας, καταστρέφοντας ή και βυθίζοντας ολόκληρες πόλεις. Αραγε πόσο θυμωμένος είναι τώρα; ΝΑΚΟΣ ΒΑΙΟΣ.

Επιρροή των σεισμών στα νησιά
Σεισμοί στα επτάνησα Οι κυριότεροι σεισμοί των επτανήσων και γενικός των νησιών της Ελλάδας ήταν αυτοί του 1953. 12 Αυγούστου 1953: Καταστροφικός σεισμός πλήττει τα Επτάνησα, με αποτέλεσμα 871 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους, να τραυματιστούν και να μείνουν άστεγοι. Ζάκυνθος και Ιθάκη υφίστανται ολοκληρωτική καταστροφή. Την Κυριακή, 9 Αυγούστου 1953 γίνεται ο πρώτος μεγάλος σεισμός με επίκεντρο τον Σταυρό Ιθάκης (μέγεθος 6.4). Ο δεύτερος, (μεγέθους 6.8), σημειώνεται στις 11 Αυγούστου με δέκα μετασεισμούς την ίδια μέρα (οι δύο μεγαλύτεροι είχαν μέγεθος 5.3 και 5.1). Στις 12 Αυγούστου το πρωί, ημέρα Τετάρτη, ένας ισχυρός σεισμός μεγέθους 5.2 είναι απλώς το προμήνυμα για την καταστροφή που θα ακολουθήσει (ώρα 09:23:52 Greenwich). Ο σεισμός της μέρας εκείνης, μεγέθους 7.2 είναι ο καταστροφικότερος στην Ιστορία της Κεφαλονιάς (η έντασή του έχει προσδιοριστεί ως X+), και ένας από τους καταστροφικότερους στη σεισμική ιστορία της Ελλάδας. Είναι χαρακτηριστικό ότι την ίδια μέρα καταγράφηκαν ισχυροί σεισμοί και σε άλλες περιοχές της Δυτικής Ελλάδας (Πύργος, Αμαλιάδα, Πάτρα -μεγέθους 6.3-, Καλάβρυτα, Αγρίνιο). Η Κεφαλονιά, η Ιθάκη και η Ζάκυνθος (που είχαν ήδη υποστεί σοβαρές ζημιές από τους σεισμούς της 9 και 11/8) ισοπεδώθηκαν σχεδόν ολοκληρωτικά: από τις οικοδομές κατέρρευσαν - μόνο 467 σώθηκαν (κυρίως στη Βόρεια Κεφαλονιά - περιοχή Ερίσου), ενώ όλες οι υπόλοιπες υπέστησαν σοβαρές ή ελαφρύτερες βλάβες.

Οι κυριότεροι σεισμοι σε νησια Παγκοσμίος
Ενα ποσοστό εχει δείξει οτι σχεδον το 57,3% και μπορεί και παραπάνω, των σημαντικότερων και μεγαλύτερων σεισμών εχει γινει σε νησια.Βλεπουμε λοιπόν πως πανω απο τους μισούς (στη βαθμίδα των μεγαλύτερων σεισμων )σεισμοί εχουν γινει σε νησιά. Σεισμός στα νησιά Τόνγκα 21/1/2014 (6,5 ριχτερ) Ένα μικρό νησί φαίνεται ότι αναδύθηκε από τη θάλασσα έξω από τις ακτές της πόλης Γκουαντάρ του Πακιστάν μετά το σεισμό των 7,7 βαθμών που σκότωσε τουλάχιστον 245 . Magnitude 7.2 earthquake strikes near Solomon Islands Νησιά Σαμόα ( 8,2 ρίχτερ) 30/9/2009 Δύο σεισμικές δονήσεις σημειώθηκαν νοτιοδυτικά της Κρήτης. Η πρώτη σεισμική δόνηση ήταν μεγέθους 3.5 ρίχτερ ενώ ο δεύτερος σεισμός ήταν μεγέθους 3.7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Σεισμός μεγέθους 6,6 βαθμών της Κλίμακας Ρίχτερ σημειώθηκε στον Νότιο Ατλαντικό, νοτιοανατολικά των βρετανικών νησιών Φώκλαντ Σεισμός στα νησιά Santa Cruz (8 ριχτερ) Έλενα Κριλή

Δέκα μεγαλύτερες σεισμικές καταστροφές
Οι φυσικές καταστροφές ήταν πάντα κάτι τρομερό στα μάτια των ανθρώπων. Από την αρχαιότητα μέχρι και στις μέρες μας κανένας άνθρωπος η μηχάνημα δεν έχει καταφέρει να δαμάσει τα στοιχεία τις φύσης. Ένα από τα φονικότερα στοιχεία τις φύσης είναι ο σεισμός. Έχουμε σεισμό όταν απελευθερώνονται συσσωρευμένη ενέργεια από την απότομη κίνηση η δόνηση των τεκτονικών πλακών. Την ένταση των σεισμών την μετράμε σε Ρίχτερ. Η κλίμακα Ρίχτερ μέτρα την σεισμική ενέργεια που εκλύεται κατά τη διάρκεια ενός σεισμού. Η κλίμακα είναι λογαριθμική και κάθε βαθμός αντιστοιχεί σε έναν δεκαπλασιασμό της ισχύος! Στο παρακάτω άρθρο σας παρουσιάζω τους 10 μεγαλύτερους σεισμούς σε ένταση (Ρίχτερ)

10 - 8,6 Ρίχτερ. Βόρεια Σουμάτρα της Ινδονησίας 2005
10 - 8,6 Ρίχτερ. Βόρεια Σουμάτρα της Ινδονησίας είναι ο αριθμός των ανθρώπων που έχασαν την ζωή τους, πάνω από πεντακόσιοι τραυματίστηκαν ενώ εκατοντάδες κτίρια καταστράφηκαν ολοσχερώς -9- 8,7 Ρίχτερ. Λισαβόνα, Πορτογαλία Ο σεισμός κτύπησε την Λισαβόνα την ημέρα των "Αγίων πάντων" την ώρα που οι περισσότεροι κάτοικοι βρίσκονταν στην εκκλησία. Τα περισσότερα πέτρινα κτίρια της εποχής κατέρρευσαν καταπλακώνοντας όσους βρίσκονταν μέσα, ενώ όσοι προσπάθησαν να βρουν καταφύγιο σε κάποια παραλία πνίγηκαν από τα κύματα. Το ένα τέταρτο του πληθυσμού της Λισαβόνας χάθηκαν στα συντρίμμια ενώ οι επιζήσαντες αντιμετώπισαν αρκετές δυσκολίες. -8- 8,7 Ρίχτερ. Νησιά Rat, Αλάσκα 1965 -7- 8,8 Ρίχτερ. Εκουαδόρ Ο καταστροφικός σεισμός των 8.2 ρίχτερ με επίκεντρο στα ανοικτά των ακτών του Ισημερινού και της Κολομβίας, δημιούργησε ένα τσουνάμι το οποίο σκότωσε ακαριαία 1500 ανθρώπους. Το κύμα απλώθηκε σε ολόκληρη την ακτογραμμή της κεντρικής Αμερικής καθώς και μέχρι το San Francisco και τα παραλία της Ιαπωνίας

-6- 8,8 Ρίχτερ. Maule Χιλή Στις 27 Φεβρουαρίου 2010, η Χιλή επλήγη από ένα σεισμό της τάξης των 8,8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Οι νεκροί ανήλθαν σε τουλάχιστον 1000 άτομα, με τις ζημιές να εκτιμούνται στα δισεκατομμύρια ευρώ, περίπου το 10-15% του εθνικού προϊόντος της Χιλής -5- 9,0 Ρίχτερ. Cascadia Η.Π.Α Αυτός ο σεισμός είναι ο μεγαλύτερος γνωστός σεισμός που συνέβη στις τοτε 48 πολιτείες των ΗΠΑ. Έπληξε την περιοχή Cascadia, μια περιοχή που έκτινε 600 μίλια επί της δυτικής ακτογραμμής των ΗΠΑ, η οποία περιλαμβάνει τις εξής πολιτείες: βόρεια Καλιφόρνια, Όρεγκον, Ουάσιγκτον, και τη νότια Βρετανική Κολομβία. Ο σεισμός δημιούργησε ένα τσουνάμι το οποίο δεν έπληξε μόνο τα παράλια του Ειρηνικού , αλλά και διέσχισε τον Ειρηνικό Ωκεανό μέχρι την Ιαπωνία, όπου και κατέστρεψε αρκετά παράκτια χωριά. Από γραπτές σημειώσεις για τις ζημιές στην Ιαπωνία εντοπίζουμε το σεισμό το βράδυ της 26 Ιανουαρίου του 1700.

Σεμπάστιαν Μπιστογιαννάκης
-4- 9,0 Ρίχτερ. Καμτσάτκα Ρωσία Στης 4 Νοεμβρίου του 1952 ένας ισχυρός σεισμός με επίκεντρο στα ανοιχτά της χερσονήσου Καμτσάτκα, στην ανατολική Ρωσία πυροδότησε ένα γιγάντιο κύμα. Το τσουνάμι έπληξε εκτώς από την Καμτσάτκα τα νησιά Kuril και πολλές περιοχές της Από Ανατολής και της Ρωσίας. Προκάλεσε σημαντικές ζημιές και σκότωσε πολλούς αθώους. -3- 9,2 Ρίχτερ. Αλάσκα Το 1964 συνέβη ο ισχυρός σεισμός γνωστός ως "σεισμός της Μεγάλης Παρασκευής", με επίκεντρο ακατοίκητη περιοχή της Αλάσκα, ο οποίος κατατάσσεται ως ο τρίτος ισχυρότερος καταγεγραμμένος σεισμός παγκόσμια, με μέγεθος 9,2. Ο απολογισμός του ήταν 131 νεκροί και καταστροφή αρκετών χωριών και οικισμών. -2- 9,3 Ρίχτερ. Ινδικός ωκεανός Ο σεισμός της 26 Δεκεμβρίου 2004 στον Ινδικό Ωκεανό ήταν μια από τις χειρότερες φυσικές καταστροφές της σύγχρονης ιστορίας. Το πρωί εκείνης της ημέρας, ένας σεισμός μεγέθους 9,3 της κλίμακας Ρίχτερ χτύπησε βόρεια του νησιού Σουμάτρα της Ινδονησίας. Το σεισμό ακολούθησε τσουνάμι που έπληξε πολλές χώρες και έφτασε μέχρι και τα παράλια της Ανατολικής Αφρικής. Ο τελικός απολογισμός ήταν νεκροί, αγνοούμενοι, και πάνω από ένα εκατομμύριο άστεγοι. -1- 9,5 Ρίχτερ. Είναι το μέγεθος του ισχυρότερου σεισμού που έχει καταγραφτεί ποτέ και έγινε στην βόρεια Χιλή το Τον ακολούθησε ένα τσουνάμι με κύματα ύψους 25 μέτρων. Καθώς η περιοχή ήταν αραιοκατοικημένη δεν ήταν ο φονικότερος που γνωρίζουμε. Σεμπάστιαν Μπιστογιαννάκης

ΟΙ ΣΕΙΣΜΟΙ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ
Οι άνθρωποι στην αρχαιότητα θέλοντας να μάθουν περισσότερα για τους σεισμούς, δημιούργησαν διάφορους μύθους. Σε αρκετά μέρη του κόσμου, οι μύθοι και οι θρύλοι, οι οποίοι διαδόθηκαν από γενιά σε γενιά, είναι η μόνη ιστορική πηγή. Ωστόσο πίσω από την ποιητική γλώσσα και τις υψηλές ιδέες, μπορεί να δει κανείς αληθινούς τόπους και πραγματικά γεγονότα. Υπάρχουν κοινωνίες, οι οποίες θεωρούν ότι οι θεοί ευθύνονται για το φυσικό αυτό φαινόμενο. Δηλαδή, όταν είναι θυμωμένοι, τιμωρούν τους ανθρώπους με μια τρομερή σεισμική δόνηση. Γι' αυτό και οι άνθρωποι προσφέρουν θυσίες ή δώρα στους θεούς για να τους εξευμενίσουν. Πολλοί αρχαίοι πολιτισμοί πίστευαν ότι κάποιο τεράστιο πλάσμα κρατούσε το έδαφος. Οι Αρχαίοι Έλληνες, για παράδειγμα. Πίστευαν ότι ο υπερφυσικός Άτλας σήκωνε την γη στους ώμους του, ενώ οι Μoγγόλοι πίστευαν σε ένα πελώριο βάτραχο. Κάθε φορά που το ζώο παραπατούσε γινόταν σεισμός. Υπάρχει ένας Ιαπωνικός μύθος που λέει ότι ένα τεράστιο γατόψαρο προκαλεί τους σεισμούς. Με ένα μεγάλο βράχο οι θεοί κρατούν ακινητοποιημένο το σκανταλιάρικο αυτό ζώο, αλλά τον Οκτώβριο, όταν φεύγουν οι θεοί, το ψάρι ελευθερώνεται.

Σεισμός: Μύθοι και Λαογραφία
Όταν εξετάζουμε με την σύγχρονη ματιά το γιατί η γη κινείται, οι μύθοι για τους σεισμούς μπορεί να φαίνονται χιουμοριστικοί και ασήμαντοι. Ωστόσο ήταν κάποτε κομμάτι της παράδοσης των διαφόρων πολιτισμών, ένας τρόπος για να κατανοήσουν τα πανίσχυρα φυσικά φαινόμενα που μπορεί να επηρέαζαν πάρα πολύ τη ζωή των αρχαίων λαών. Οι μύθοι για τους σεισμούς εξελίχθηκαν σχεδόν σε όλους τους πολιτισμούς και αντανακλούν μοναδικές και ενδιαφέροντες αντιλήψεις για την μετατόπιση του φλοιού της γης. Όμως παρ 'όλες τις προόδους που έκαναν οι επιστήμονες από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα για να κατανοήσουν τους λόγους για τους οποίους δημιουργούνται οι σεισμοί, υπάρχουν ακόμα σύγχρονοι μύθοι που αιχμαλωτίζουν τη φαντασία πολλών σε όλο τον κόσμο. O σεισμός, ένα πανάρχαιο φαινόμενο και μάλιστα προγενέστερο της ανθρώπινης ύπαρξης, προκαλούσε και προκαλεί δέος. Επομένως δεν θα μπορούσε παρά να αποτελέσει αντικείμενο μελέτης από τα πρώτα βήματα του ανθρώπου πάνω στη Γη. Οι πιο αξιόπιστες μαρτυρίες, είναι τα κείμενα των Ελλήνων φιλοσόφων και ιστορικών, στα οποία βρίσκουμε μοναδικές περιγραφές σεισμικών φαινομένων, επιτυχημένες προγνώσεις χτυπημάτων του Εγκέλαδου, ακόμη και αναφορές για τα γνωστά "τσουνάμι", τα παλιρροϊκά κύματα, τα οποία σήμερα αποτελούν πεδίο πρόκλησης μεταξύ των επιστημόνων. Από τον 4ο π.Χ. αιώνα είχαν συντάξει χάρτες σεισμικής επικινδυνότητας και είχαν περιγράψει με μοναδική ακρίβεια το φαινόμενο, που σήμερα οι ειδικοί ερευνούν και αποκαλούν "ρευστοποίηση εδάφους", δηλαδή τη στιγμιαία συμπεριφορά του χώματος ως ρευστού.

«ΟΙ ΠΡΟΣΕΥΧΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΘΕΟ ΔΙΑ»
ΔΙΑΣ: Παράλληλα με τις θεωρίες για τον Ποσειδώνα, πολλοί υποστήριζαν ότι οι σεισμοί προκαλούνται και από τον αρχηγό των αρχαίων θεών, τον Δία. Η θεωρία αυτή, ότι ο θεός Δίας στέλνει τους σεισμούς (διοσημίες) αντικαταστάθηκε αργότερα με καινούργιες απόψεις που διατύπωσαν αρκετοί φιλόσοφοι με πρώτους τους Ίωνες (6ος αιώνας π.Χ.).

ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ: Οι Έλληνες θεωρούσαν του Ποσειδώνα ως θεό των βίαιων, απρόβλεπτων κινήσεων. Είναι τις περισσότερες φορές ο θεός του ωκεανού, το οποίο φυσικά είναι το μεγαλύτερο, πιο απρόβλεπτο, και πιο επικίνδυνο πράγμα που υπάρχει. Πολλοί Έλληνες αφιέρωσαν πολύ χρόνο πλέοντας στον ωκεανό, και έδιναν μεγάλη προσοχή στον Ποσειδώνα. Αλλά ο Ποσειδώνας είναι επίσης ο θεός των σεισμών, καθώς οι σεισμοί είναι επίσης πολύ συνηθισμένοι στην Ελλάδα. Χτυπούσε το πόδι του, ή χτυπούσε τη γη με την τρίαινα του (σαν δίκρανο) για να δημιουργήσει ένα σεισμό. Αυτή η ικανότητά του να δημιουργεί τους σεισμούς του χάρισε τον τίτλο: " Τινάκτωρ της Γαίας", ένα όνομα που είναι αρκετά κοινό στην Ελληνική ποίηση και λογοτεχνία . Θεωρούσαν επίσης ότι ο Ποσειδώνας σείει τη γη, γι' αυτό αποκαλείται "ενοσήγαιος", "ενοσίχθων" και "γαιήοχος".

ΕΓΚΕΛΑΔΟΣ Λεκατσάς Πάρης
ΕΓΚΈΛΑΔΟΣ: Σύμφωνα με την παράδοση, ο Εγκέλαδος, γιος του Τάρταρου και της Γης, αλλά κι επικεφαλής των Γιγάντων, προκαλεί τους σεισμούς. Υπάρχουν πολλοί μύθοι γι' αυτόν. Ο πιο επικρατέστερος αναφέρει ότι η θεά Αθηνά επιχείρησε να τον σκοτώσει εκτοξεύοντας εναντίον του τη Σικελία, που τον καταπλάκωσε. Η επιλογή της περιοχής, που είναι ηφαιστειογενής και πλήττεται συχνά από σεισμούς, δεν είναι καθόλου τυχαία. Κάθε φορά που ο Εγκέλαδος κινείται ή αναστενάζει προκαλεί σεισμούς ή εκρήξεις ηφαιστείων. Ο γίγαντας Εγκέλαδος, της αρχαιοελληνικής μυθολογίας, γιος του Τάρταρου και της Γης. Στη γιγαντομαχία ήταν αντίπαλος της Αθηνάς, που τον εξουδετέρωσε ρίχνοντας πάνω του τη Σικελία. Σύμφωνα με τους αρχαίους μυθιστοριογράφους, ο καταπλακωμένος γίγαντας προσπαθεί κατά καιρούς να ξεφύγει από το βάρος, με αποτέλεσμα να σείεται το έδαφος και να εκρήγνυται ο κρατήρας της Αίτνας. Λεκατσάς Πάρης

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΜΕ ΠΥΡΗΝΑ ΤΟΝ ΘΕΜΑ
Η ομάδα μας ανέλυσε ιστορικά τους σεισμούς. Αρχικά, ασχοληθήκαμε με τα πρώτα χρόνια τη καταγραφής των σεισμών, δηλαδή, αναφέραμε τις πρώτες καταγραφές σεισμών από την αρχαιότητα. Επίσης , αναφερθήκαμε στην επιρροή των νησιών σεισμικά και αναλύσαμε ιστορικά σεισμούς των 100 προηγούμενων χρόνων σε νησιά και αναφέραμε και παραδείγματα σεισμών(παγκοσμίος) Κατόπιν, είδαμε πως συνδέονται ο άνθρωπός και το φαινόμενο της σεισμικής δραστηριότητας στο παρελθόν, με την μυθολογία. Τέλος, αναφερθήκαμε στα 10 μεγαλύτερα σεισμικά γεγονότα που επηρέασαν ιστορικά την ανθρωπότητα. Μπιστογιαννάκης Σεμπάστιαν , Κριλή Έλενα , Λεκατσάς Πάρης , Νάκος Βάιος.

ΜΑΘΗΜΑ : PROJECT-ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΑΞΗ : Α2 - ΟΜΑΔΑ ΙΙ
Ποιες είναι οι αιτίες και οι συνέπειες των μεγαλύτερων οικολογικών καταστροφών στην ιστορία της ανθρωπότητας ; Μέλη: Μονεμβασίτης Παναγιώτης, Κουρουνάκου Φωτεινή, Μανούσκου Βιολέτα, Οσμάνι Ιωάννα, Κόκορης Γιώργος.

ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ Διαθεματική προσέγγιση: Ιστορική έρευνα, φυσικών και οικολογικών καταστροφών από ανθρώπινη παρέμβαση ΑΤΟΜΙΚΟΙ ΤΙΤΛΟΙ Μανούσκου Βιολέττα -> Η επίδραση των πολέμων στο περιβάλλον τον τελευταίο αιώνα. Κουρουνάκου Φωτεινή -> Πυρηνικά ατυχήματα. Παρελθόν, παρόν και μέλλον. Οσμάνι Ιωάννα -> Η αύξηση του φαινομένου της εξαφάνισης λιμνών τον τελευτάιο αιώνα. Μονεμβασίτης Παναγιώτης -> Οι επιπτώσεις των χημικών ατυχημάτων στην ανθρωπότητα τον τελευταίο αιώνα. Κόκορης Γιώργος -> Η καταστροφή του θαλάσσιου κόσμου από διαρροή πετρελαιοφόρων πλοίων.

Περιβάλλον: Μια «παράπλευρη απώλεια» του πολέμου
Στο Ιράκ, άνθρωποι πεθαίνουν από ραδιενεργό δηλητηρίαση από το απεμπλουτισμένο ουράνιο, που απελευθερώθηκε κατά τους ΝΑΤΟϊκούς βομβαρδισμούς Όλοι οι σύγχρονοι πόλεμοι, πέραν από την άκρατη αγριότητα της σφαγής χιλιάδων αμάχων, πλήττουν και το φυσικό περιβάλλον. Η χημική και ραδιενεργός μόλυνση είναι οι κυριότερες επιπτώσεις των πολέμων στο περιβάλλον. Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας μόλυνσης δεν είναι μόνο τοπικό, αλλά επηρεάζει ευρύτερα τον πλανήτη, αφού το περιβάλλον, πέραν από την επιβάρυνσή του με τοξικά στοιχεία, γίνεται μέσο μεταφοράς ρυπογόνων ουσιών για τον άνθρωπο και για τα υπόλοιπα οικοσυστήματα. Ο πόλεμος της Γιουγκοσλαβίας Στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας, που διήρκεσε από τον Μάρτη μέχρι τον Ιούνη του 1999, ΝΑΤΟϊκά αεροσκάφη συμμετείχαν σε αποστολές, έπληξαν 78 βιομηχανικές ζώνες και 42 σταθμούς παραγωγής ενέργειας. Ενδεικτικά, σημειώνεται ότι από την καταστροφή στη βιομηχανική περιοχή του Πάντσοβο, όπου βομβαρδίστηκαν πετροχημικό και χημικό εργοστάσιο και διυλιστήριο, παροχετεύτηκαν τεράστιες ποσότητες ρυπαντικών ουσιών (1.200 τόνοι χλωρίου, τόνοι αιθυλενίου, τόνοι υδροχλωριούχου νατρίου και χιλιάδες τόνοι άλλων χημικών) στον Δούναβη. Χτυπήθηκαν πετροχημικά εργοστάσια, λιπασμάτων, χημικών, διυλιστήρια, αποθήκες με εκατοντάδες δεξαμενές πετρελαίου. Μεγάλες ποσότητες της καρκινογόνου και άκρως επικίνδυνης ουσίας PCBs απορροφήθηκαν από το έδαφος και το νερό, και πέρασαν στη τροφική αλυσίδα. Περισσότεροι από τόνοι χημικών ουσιών ανιχνεύτηκαν στα νερά του ποταμού στην περιοχή του Νόβι Σαντ. Οι ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις στο Κοσσυφοπέδιο χρησιμοποίησαν βόμβες με απεμπλουτισμένο ουράνιο, με αποτέλεσμα την έκλυση ραδιενέργειας. Ο πόλεμος στο Ιράκ Κατά τις αεροπορικές επιδρομές το 1991 στο Ιράκ, απελευθερώθηκαν 340 τόνοι απεμπλουτισμένου ουρανίου από τα ΝΑΤΟϊκά αεροσκάφη, που μόλυναν τόσο το νερό όσο και το έδαφος. Ο πόλεμος στο Ιράκ προκάλεσε ολέθριες περιβαλλοντικές συνέπειες, όπως η καταστροφή υποδομών υγείας, ύδρευσης και αποχέτευσης, η ανεξέλεγκτη διασπορά πυρηνικών και τοξικών ουσιών, πυρπόληση εγκαταστάσεων άντλησης πετρελαίου, ο βομβαρδισμός στρατιωτικών και βιομηχανικών περιοχών και την καταστροφή πυρομαχικών που δεν έχουν εκραγεί. Σύμφωνα με την οργάνωση «Εκστρατεία εναντίον του απεμπλουτισμένου ουρανίου», που εδρεύει στο Μάντσεστερ, στο Ιράκ, άνθρωποι πεθαίνουν από ραδιενεργό δηλητηρίαση από το απεμπλουτισμένο ουράνιο που απελευθερώθηκε κατά τους ΝΑΤΟϊκούς βομβαρδισμούς. Παιδιά και ενήλικες προσβάλλονται από καρκίνους και άλλες ασθένειες, εξαιτίας του ότι παίζουν, ζουν ή καλλιεργούν τη γη σε περιοχές στις οποίες χρησιμοποιήθηκαν όπλα με απεμπλουτισμένο ουράνιο. 27

Οι συνέπειες ενός πολέμου στο περιβάλλον
Σε περιόδους ειρήνης Οι επιπτώσεις όμως ενός πολέμου δεν τελειώνουν εδώ. Ακόμα και σε περιόδους ειρήνης, όμως, το περιβάλλον και συνεπώς και ο άνθρωπος επιβαρύνονται από τις δοκιμές ραδιενεργών και χημικών όπλων στα πεδία βολής. Έλληνες επιστήμονες αποκάλυψαν ότι οι κατά καιρούς ναυτικές ασκήσεις και οι ανεξέλεγκτες δοκιμές όπλων του ΝΑΤΟ προκάλεσαν τεράστια οικολογική καταστροφή, με ανυπολόγιστες επιπτώσεις για το περιβάλλον στον θαλάσσιο χώρο της Ελλάδας. Δεκάδες σπάνια θαλάσσια θηλαστικά βρήκαν τον θάνατο και εκβράστηκαν στις ακτές της Ιταλίας και της Κέρκυρας, εξαιτίας αυτών των δοκιμών. Οι επιπτώσεις ενός πολέμου, αλλά και οι μελλοντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις τόσο στις εμπόλεμες όσο και στις μη εμπλεκόμενες χώρες και στον πλανήτη συνολικά, πρέπει να αναδειχθούν. Αυτές τις μέρες, που τα τύμπανα πολέμου ηχούν στη Δαμασκό, θα πρέπει να υπερτερήσουν οι συνετές φωνές, που θα πουν όχι σε νέους πολέμους και νέους στρατιωτικούς εξοπλισμούς. Οι λαοί θα πρέπει να αγωνιστούν για έναν κόσμο της ειρήνης και του αφοπλισμού, και για έναν πλανήτη που ο άνθρωπος και το περιβάλλον είναι αξίες αλληλένδετες. ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΤΡΙΜΙΘΙΩΤΗ Γραφείο Περιβάλλοντος Κ.Ε. ΑΚΕΛ Οι συνέπειες ενός πολέμου στο περιβάλλον Περιβάλλον: Έκθεση του U.N.E.P. για τις συνέπειες του πολέμου στο Ιράκ Στις 28 Μαρτίου, αμέσως μόλις διαφάνηκε το τέλος του πολέμου στο Ιράκ, στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών συγκλήθηκε η ολομέλεια του U.N.E.P. (Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον), με σκοπό τη σύνταξη μιας έκθεσης σχετικά με τις συνέπειες των πολεμικών συγκρούσεων στο περιβάλλον και κατά συνέπεια στην υγεία του πληθυσμού της χώρας. Στην έκθεση που ανακοινώθηκε στη Γενεύη στις 24 Απριλίου, εμπεριέχεται επιπλέον πρόταση μακροπρόθεσμου πλάνου διαχείρισης του περιβάλλοντος. Από προηγούμενες πολεμικές συρράξεις έχει αποδειχτεί ότι ο χρόνος είναι πολύτιμος, η έγκαιρη δημοσίευση περιβαλλοντικών πορισμάτων μπορεί να αποτρέψει περαιτέρω επιδείνωση της υγείας και ασφάλειας των ανθρώπων και του οικοσυστήματος. Η έκθεση 100 σελίδων του U.N.E.P., επικεντρώνεται στις συνέπειες των πολέμων που διεξήχθησαν τις τελευταίες δύο δεκαετίες στα εδάφη του Ιράκ, στα αποτελέσματα των οικονομικών κυρώσεων που επιβλήθηκαν στη χώρα από τη διεθνή κοινότητα και στην ολοκληρωτική απουσία εθνικού προγράμματος περιβαλλοντικής διαχείρισης. 28

Γεωγραφικές Ζώνες Το Ιράκ μπορεί να διαιρεθεί σε τέσσερις κύριες γεωγραφικές ζώνες, χωρίς να είναι απολύτως ευδιάκριτα τα όρια. (α) Έρημος: Περίπου το 40% των εδαφών του Ιράκ αποτελείται από μια αχανή, πετρώδη πεδιάδα, με αμμώδεις εκτάσεις που απλώνονται σποραδικά στα δυτικά και νοτιοδυτικά του Ευφράτη, αραιοκατοικημένες από ποιμενικές νομαδικές φυλές (β) Ορεινές περιοχές (Βορειοανατολικό Ιράκ): Αυτή η ζώνη καλύπτει περίπου το 20% της συνολικής έκτασης του Ιράκ (γ) Ορεινές περιοχές: Σχεδόν το 10% του Ιράκ βρίσκεται σε μια μεταβατική ζώνη μεταξύ των ορεινών περιοχών και των πεδιάδων της ερήμου, που εντοπίζεται ανάμεσα στον Τίγρη και του Ευφράτη και αποτελεί τμήμα μιας ευρύτερης ζώνης, που εκτείνεται και στις γειτονικές Συρία και Τουρκία (δ) Προσχωσιγενείς πεδιάδες: Το 30% της συνολικής έκτασης του Ιράκ αποτελείται από εδάφη που προήλθαν από προσχώσεις στη συμβολή των δέλτα του Τίγρη και του Ευφράτη. Κατά την απογραφή του 1997 καταγράφηκε συνολικός πληθυσμός 22,3 εκατομμύρια, με μέση πυκνότητα 51 άτομα ανά km2. Το 75% του πληθυσμού βρίσκεται συγκεντρωμένο στα αστικά κέντρα. Για το έτος 2002, η βρεφική θνησιμότητα εκτιμάται σε 57,6 θανάτους/1000 γεννήσεις ζωντανών βρεφών και το μέσο προσδοκώμενο όριο ζωής είναι τα 67,4 χρόνια. Κάθε γυναίκα γεννά κατά μέσο όρο 4,6 παιδιά. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ Οι περιβαλλοντικές συνέπειες της πολεμικής σύρραξης του 1991Στη διάρκεια του πολέμου του 1991, οι Ιρακινές στρατιωτικές δυνάμεις ξεσκέπασαν 76 Κουβεϊτιανές πετρελαιοπηγές, από τις οποίες προκλήθηκε διαρροή πετρελαίου, ενώ άλλες 99 καταστράφηκαν. Περίπου 60 εκατομμύρια βαρέλια πετρέλαιο διέρρευσαν, σχηματίζοντας 246 λίμνες πετρελαίου, που κάλυψαν επιφάνεια συνολικής έκτασης 49km2, με βάθος 30-50cm. Περισσότερες από 600 πετρελαιοπηγές του Κουβέιτ πυρπολήθηκαν από τα Ιρακινά στρατεύματα που υποχωρούσαν, καίγοντας 2,6 - 6 εκατομμύρια βαρέλια πετρέλαιο την ημέρα. Η συνολική ποσότητα των ρυπογόνων αερίων που εκλύθηκε στην ατμόσφαιρα από την καύση του πετρελαίου, συμπεριλαμβανομένου διοξειδίου του θείου, μονοξειδίου του άνθρακα, αιθάλης και καρκινογόνων προϊόντων καύσης όπως βενζοπυρίνης, πολυαρωματικών υδρογονανθράκων (PAHs) και διοξινών, υπολογίζεται σε 500,000 μετρικούς τόνους την ημέρα. Εκτεταμένη υποβάθμιση των βοσκοτόπων της, αντιμετώπισε η Σαουδική Αραβία, σαν αποτέλεσμα της απόθεσης στο έδαφος, ραδιενεργής τέφρας αιθάλης και σταγονιδίων πετρελαίου. 6-8 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου διέρρευσαν στα νερά του Περσικού Κόλπου από 3 κυρίως πηγές: από βυθισμένα ή με διαρροή σκάφη και από τερματικά αγωγών στο Κουβέιτ και το Ιράκ. Η συνολική εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα από τις φλεγόμενες πετρελαιοπηγές, εκτιμάται στους 3 x 108 τόνους περίπου 1,5% της ετήσιας παγκόσμιας εκπομπής αερίων θερμοκηπίου. Στο νέφος καπνού που σχηματίστηκε, οι μέγιστες συγκεντρώσεις διοξειδίου του θείου ξεπερνούσαν κατά πολύ τα επιτρεπόμενα όρια ασφαλείας για την ανθρώπινη υγεία, ενώ η συγκέντρωση μονοξειδίου του άνθρακα, οξειδίων όζοντος και αζώτου ήταν κάτω από τα επιτρεπόμενα όρια. Τα διαθέσιμα αρχεία των νοσοκομείων αποδεικνύουν προσωρινή αύξηση εισαγωγών περιστατικών με συμπτώματα στο ανώτερο αναπνευστικό και ασθματικά επεισόδια. Απαιτούνται περαιτέρω έρευνες ώστε να προσδιορίσουν τις μακροπρόθεσμες περιπλοκές και τους κινδύνους υγείας, μεταξύ άλλων την αύξηση περιστατικών χρόνιας βρογχίτιδας και των ποσοστών θνησιμότητας. Η εποχική βλάστηση δεν αναπτύχθηκε ενώ το μεγαλύτερο μέρος της αιώνιας βλάστησης καταστράφηκε ή βλάφτηκε σοβαρά. Η ραδιενεργός τέφρα αιθάλης και τα άκαυτα προϊόντα πετρελαίου, δημιούργησαν κηλίδες στην επιφάνεια του ωκεανού. Περίπου 30,000 αποδημητικά πουλιά που διαχείμαζαν στην περιοχή του Περσικού Κόλπου, πέθαναν από την εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα. 29

Οι περιβαλλοντικές συνέπειες της πολεμικής σύρραξης του Μαρτίου/Απριλίου 2003 Απεμπλουτισμένο Ουράνιο Το Απεμπλουτισμένο Ουράνιο (ΑΟ), το υποπροϊόν που προκύπτει από τη διαδικασία εμπλουτισμού του φυσικού ουρανίου, βρίσκει εφαρμογή τόσο σε ειρηνικούς σκοπούς (καύσιμη ύλη σε πυρηνικούς αντιδραστήρες) όσο και επιθετικούς-στρατιωτικούς (πυρηνικά όπλα). Η υψηλή πυκνότητά του το καθιστά κατάλληλο ως συστατικό επένδυσης τεθωρακισμένων αρμάτων, αλλά και ικανό να διαπερνά τη θωράκισή τους. Πολλά τεθωρακισμένα άρματα μάχης και μεταφοράς προσωπικού του Ιρακινού στρατού, αποτέλεσαν στόχο των πολεμικών αεροσκαφών των Η.Π.Α. κατά τις πρόσφατες πολεμικές συγκρούσεις (Μάρτιος/Απρίλιος 2003). Το Στρατιωτικό Επιτελείο των Η.Π.Α. στις 26 Μαρτίου επιβεβαίωσε τη χρήση ΑΟ από τις δυνάμεις του συνασπισμού. Η Πολεμική Αεροπορία των Η.Π.Α. δήλωσε ότι ως τις 15 Απριλίου 2003 οι αεροπορικές δυνάμεις του συνασπισμού είχαν χρησιμοποιήσει 18,275 βλήματα ακριβείας και 8,975 μη κατευθυνόμενα.. Το ΑΟ παραμένει στην ατμόσφαιρα με τη μορφή σκόνης ή θραυσμάτων. Οι συνέπειες στο περιβάλλον από τις πυρκαγιές των πετρελαιοπηγών Μολυσματικοί παράγοντες από την καύση πετρελαίου: - υπερβολικής θερμότητας - μονοξείδιο του άνθρακα - άκαυτοι υδρογονάνθρακες - πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAHs) - πολυχλωριομένο-διβενζο-διοξίνες - αιθάλη άνθρακα - οξείδια του θείου - οξείδια του αζώτου - διοξείδιο του άνθρακα Από τα παραπάνω, τα δύο πρώτα είναι θανατηφόρα κατά την έκθεση, ακόμα και σύντομης διάρκειας. Τα υπόλοιπα έχουν συνέπειες στην υγεία μακροπρόθεσμα και μερικά (όπως οι PAHs, η αιθάλη) είναι καρκινογόνα. Εκτός από τις ενδεχόμενες επιδράσεις στον άνθρωπο και τα ζώα, οι δηλητηριώδεις ρύποι, καταστρέφουν τη βλάστηση, τις καλλιέργειες, τις ανθρώπινες κατασκευές (αρχαιολογικά μνημεία). Υποβάθμιση του οικοσυστήματος - Συμπεράσματα Συμπερασματικά, η διαρροή πετρελαίου και η εκπομπή των δηλητηριωδών αερίων από την καύση του, προκάλεσαν εκτεταμένη μόλυνση του εδάφους και των υδάτινων πόρων (υπόγειων και επίγειων). Οι εντατικές στρατιωτικές επιχειρήσεις προκάλεσαν εκτεταμένη υποβάθμιση του εύθραυστου οικοσυστήματος της ερήμου, που θα χρειαστεί πολλές δεκαετίες(?) για να ανακτήσει τη χαμένη ισορροπία της. Μέχρι και τις 22 Απριλίου 2003, δεν είχε προκύψει κανένα στοιχείο ότι έγινε χρήση χημικών ή βιολογικών όπλων σε οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων, σύμφωνα με δηλώσεις των Η.Π.Α.. Πηγή: Desk Study on the Environment in Iraq, U.N.E.P ΒΙΟΛΕΤΤΑ ΜΑΝΟΥΣΚΟΥ 30

Τεχνητή λίμνη Τύποι φραγμάτων Υπερχειλιστές Γαλλία-Ελβετία Φράγμα
Με τον όρο τεχνητή λίμνη αποκαλούμε κάθε λίμνη που σχηματίστηκε με κατασκευή φραγμάτων, συνήθως στη ροή ποταμών, αλλά και πολύ μικρότερων υδάτινων ρευμάτων, που προέρχονται από την ίδια λεκάνη απορροής, όπως είναι η Λίμνη του Μαραθώνα. Ο σκοπός της δημιουργίας τέτοιων λιμνών είναι η παραγωγή ενέργειας, η άρδευση και η ύδρευση. Ο τεχνικός όρος που χρησιμοποιείται για την αναφορά στις τεχνητές λίμνες είναι Ταμιευτήρας. Στην Ελλάδα υπάρχουν, μέχρι σήμερα, 25 τέτοιες λίμνες με συνολική επιφάνεια km². Η χρησιμότητα των τεχνητών λιμνών είναι ανεκτίμητη. Φράγμα Ένα φράγμα είναι μια κατασκευή που εμποδίζει, ανακατευθύνει ή επιβραδύνει την φυσική ροή υδάτων. Συνήθως με την κατασκευή ενός φράγματος δημιουργούνται συλλέκτες υδάτων, δεξαμενές ή ακόμα και τεχνητές λίμνες. Τύποι φραγμάτων Φράγματα από σκυρόδεμα Τοξωτά φράγματα Φράγματα βαρύτητας Φράγματα από κυλινδρούμενο σκυρόδεμα Φράγματα από γαιώδη υλικά (λιθόρριπτα) Ομοιογενή φράγματα Φράγματα πολλαπλών ζωνών με αργιλικό υλικό Φράγματα με ειδική στεγάνωση Υπερχειλιστές Ο υπερχειλιστής συνήθως αποτελεί τμήμα του φράγματος. Είναι ουσιαστικά ο τρόπος να παροχετεύουμε νερό από τον συγκεντρωμένο όγκο υδάτων κατά βούληση. Ινδονησία Γαλλία-Ελβετία 31

Η εξαφάνιση της Αράλης και η σύγχρονη δουλεία
Η εξαφάνιση της Αράλης και η σύγχρονη δουλεία Yπάρχουν κάποια µέρη στη γη που είναι «ξεχασµένα από τον Θεό». Ένα από αυτά θα µπορούσε να είναι και η Αράλη Θάλασσα. Εγκλωβισµένη στην Κεντρική Ασία, µεταξύ Ουζµπεκιστάν και Καζακστάν, χάριζε επί αιώνες µε το νερό της πνοή ζωής στην περιοχή. Σήµερα στην άλλοτε µία από τις τέσσερις µεγαλύτερες λίµνες του κόσµου, έχει συντελεστεί µία από τις σοβαρότερες περιβαλλοντικές καταστροφές στον πλανήτη. Όλοι πλέον µιλούν για την εξαφάνιση της Αράλης Θάλασσας, δεδοµένου ότι η επιφάνειά της έχει συρρικνωθεί σε ποσοστό 90% από το 1960, όταν η τότε Σοβιετική Ένωση ξεκίνησε τα εντατικά προγράµµατα άρδευσης του Ουζµπεκιστάν, του Καζακστάν και του Τουρκµενιστάν. Με την εκτροπή των δύο κύριων ποταµών που τροφοδοτούσαν τη λίµνη, η άρδευση αποσκοπούσε να µετατρέψει την έρηµο σε καλλιεργήσιµες εκτάσεις κατάλληλες κατά κύριο λόγο για βαµβακοφυτείες.Το βαµβάκι - ο επονοµαζόµενος και λευκός χρυσός - έµελλε να γίνει το κύριο αγροτικό προϊόν των περιοχών Ήδη από το 1989 το βόρειο και το νότιο κοµµάτι της λίµνης διαχωρίστηκαν, όπως είναι εµφανές και από τις δορυφορικές φωτογραφίες της εποχής Η σταδιακή ξήρανση του νότιου κοµµατιού της λίµνης άφησε πίσω της ένα ιδιαίτερα αλµυρό έδαφος - που ήταν προηγουµένως ο βυθός της.Καθώς οι ανεµοθύελλες αυξήθηκαν, γρήγορα οι καλλιεργήσιµες εκτάσεις που βρίσκονταν ακόµα και σε µεγάλη απόσταση από την Αράλη «µολύνθηκαν» από το άλας της λίµνης.Οι αγρότες προσπάθησαν να «ξεπλύνουν» τα χωράφια τους εκτρέποντας τεράστιες ποσότητες νερού, επιτείνοντας τελικώς το πρόβληµα.Παράλληλα, το νερό που τελικά έφθανε στη λίµνη ήταν ολοένα και πιο αλµυρό, µολυσµένο από φυτοφάρµακα και λιπάσµατα.Όπως είναι φυσικό, η ταχεία υποχώρηση της λίµνης επέφερε σοβαρές αλλαγές στο µικροκλίµα της περιοχής, ενώ εξάλειψε την αλιεία, µε την οποία παραδοσιακά ασχολούνταν οι κάτοικοι των παραλίµνιων περιοχών Εκεί που κάποτε υπήρχαν νερά γεµάτα ζωή, σήµερα χάσκουν τα κουφάρια των πλοίων που έµειναν καθηλωµένα στη µέση της ερήµου µε την υποχώρηση της λίµνης Νεκροταφεία βαποριών και κοχύλια στη µέση της ερήµου συνθέτουν ένα παράδοξο και συνάµα θλιβερό σκηνικό στο άλλοτε ψαροχώρι Muynak, που βρισκόταν στη Νότια Αράλη, στην περιφέρεια του Καρακαλπακστάν, στο βορειοδυτικό τµήµα του Ουζµπεκιστάν.Μέχρι το 2003 η λίµνη είχε συρρικνωθεί στο 25% της επιφάνειάς της, ενώ τα επίπεδα άλατος στα εναποµείναντα ύδατα είχαν πενταπλασιαστεί καταστρέφοντας τα περισσότερα είδη χλωρίδας και πανίδας. Η θάλασσα της Αράλης είχε πλέον κατακερματιστεί σε τέσσερις μικρές λίμνες – τη Βόρεια Αράλη Θάλασσα, την ανατολική και δυτική λεκάνη, που άλλοτε αποτελούσαν τη Νότια Αράλη, και μία μικρότερη λίμνη μεταξύ της Βόρειας και Νότιας Αράλης. Παράλληλα, λόγω των σοβαρών επιμολύνσεων από φυτοφάρμακα και χημικά, οι γηγενείς πληθυσμοί παρουσίασαν σοβαρές ασθένειες, οι οποίες σε συνδυασμό με την ανέχεια, λόγω της εξάλειψης της αλιείας, δημιούργησαν ένα θνησιγενές περιβάλλον ΠΗΓΗ : 32

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΛΙΜΝΕΣ ΥΠΟ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ
Σήμα κινδύνου εκπέμπουν τρεις σημαντικές λίμνες τις Ελλάδας, η Τριχωνίδα στην Αιτωλοακαρνανία, η Κερκίνη στις Σέρρες και η Χειμαδίτιδα στη Φλώρινα, οι οποίες προβλέπεται να συρρικνωθούν δραματικά λόγω της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με αδημοσίευτες έρευνες του Ελληνικούς Κέντρου Βιοτόπων- Υγροτόπων (ΕΚΒΥ) και του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ). Στις τρεις αυτές λίμνες, Τριχωνίδα, Κερκίνη και Χειμαδίτιδα, παρατηρείται μεγάλη μείωση στάθμης. Στην Τριχωνίδα, τη μεγαλύτερη σε όγκο λίμνη της Ελλάδας, αναμένεται μείωση της στάθμης της και αύξηση της συγκέντρωσης του ολικού αζώτου, σύμφωνα με έρευνα δύο επιστημόνων.Από την μία, η πτώση της στάθμης της λίμνης θα μειώνεται ετησίως κατά 12 εκατοστά, ενώ, από την άλλη, η μείωση θα φτάσει τα 6 εκατοστά τον χρόνο. Αν και οι αριθμοί φαίνονται μικροί, η ετήσια μείωση της στάθμης έστω και κατά 6 εκατοστά μπορεί να επιφέρει δραματικές αλλαγές τόσο στη βιοποικιλότητα της περιοχής όσο και στους κατοίκους των γύρω περιοχών που εξαρτώνται από την Τριχωνίδα.Από τα ψάρια της λίμνης, ειδικά από την αθερίνα, ζουν πολλές οικογένειες αλιέων, όμως σε περίπτωση που τα σενάρια επαληθευτούν, μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού των γύρω περιοχών θα επηρεαστεί άμεσα.Η Τριχωνίδα θα μετατραπεί σε μια ευτροφική λίμνη, χωρίς ψάρια. Δεν θα μπορεί να επιβιώσει κανένας οργανισμός και λόγω του ευτροφισμού θα αναδύονται από τα νερά τοξικά αέρια. Όσον αφορά τη Χειμαδίτιδα, το χειρότερο σενάριο για την πτώση της στάθμης της προβλέπει μείωση που φτάνει τα 82 εκατοστά ( ), ενώ στο καλύτερο η μείωση φτάνει τα 36 εκατοστά ( ). Αντίστοιχα, η επιφάνεια συρρικνώνεται από τα 9 τετραγωνικά χιλιόμετρα στα 5,61 στη χειρότερη περίπτωση, ποσοστό που αντιστοιχεί σε μείωση της τάξης του 37%. Το πιο ήπιο σενάριο προβλέπει μείωση κατά 20%, πράγμα που σημαίνει πως η επιφάνεια της λίμνης θα εκτείνεται σε περίπου 7 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Στην περίπτωση της Κερκίνης, η οποία ήδη αντιμετωπίζει πολλά και σοβαρά προβλήματα ως προς την οικολογική της κατάσταση, τα αποτελέσματα είναι κάπως καλύτερα. Σύμφωνα με τα ίδια σενάρια, η επιφάνεια της λίμνης Κερκίνης αναμένεται να μειωθεί κατά 5%-14%. Στην ακραία περίπτωση, η λίμνη που τώρα εκτείνεται σε 55,44 τετραγωνικά χιλιόμετρα στο μέλλον θα καταλαμβάνει έκταση 47,69 τετ. χλμ., ενώ η στάθμη της θα μειωθεί κατά περίπου 80 εκατοστά. Κίνδυνος εξαφάνισης: Μείωση των βροχοπτώσεων σε συνδυασμό με την αύξηση της θερμοκρασίας, την αύξηση της εξάτμισης των υδάτων και τις απολήψεις νερού, θα διαταράξουν τα υδατικά ισοζύγια των λιμνών. Οι μειώσεις που προβλέπονται αφορούν μια μέση τιμή. Για παράδειγμα, σε ένα ξηρό υδρολογικό έτος, τα ποσοστά αυτά ενδέχεται να είναι μεγαλύτερα. 33

ΟΣΜΑΝΙ ΙΩΑΝΝΑ Ποια είναι η σημερινή κατάσταση των λιμνών ;
Χειμαδίτιδα Η λίμνη Χειμαδίτιδα είναι μία σχετικά ρηχή και μικρή λίμνη στα νότια του νομού Φλώρινας, με μέγιστο βάθος 4 μέτρα και έκταση 9 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Μαζί με τη γειτονική λίμνη Ζάζαρη αποτελεί μέρος ενός μεγαλύτερου συμπλέγματος τεσσάρων λιμνών, όπου περιλαμβάνονται επιπλέον η λίμνη Πετρών και η Βεγορίτιδα.Η οικονομική ανάπτυξη της περιοχής εξαρτάται άμεσα τόσο από τη Ζάζαρη όσο και από τη Χειμαδίτιδα, καθώς υποστηρίζουν αρκετές οικονομικές δραστηριότητες της τοπικής κοινωνίας, όπως τη γεωργία, την κτηνοτροφία και την αλιεία. Εκτός από την ορνιθοπανίδα, οι λίμνες είναι γνωστές για τα ψάρια τους. Το γριβάδι και η πεταλούδα αποτελούν αντικείμενο αλιείας και εμπορίου. Κερκίνη Αν και η Κερκίνη είναι τεχνητή λίμνη, η βιοποικιλότητα και ιδιαίτερα η ορνιθοπανίδα της είναι σημαντικές. Εκτιμάται ότι στην ευρύτερη περιοχή απαντώνται περισσότερα από 600 είδη φυτών, ορισμένα από τα οποία είναι σπάνια ή ενδημικά. Τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο υγρότοπος της Κερκίνης συνδέονται με τη λειτουργία του ως ταμιευτήρα νερού για άρδευση.Αν και η Κερκίνη θεωρείται μία από τις πιο παραγωγικές λίμνες, με πολλά εμπορεύσιμα είδη ψαριών, η αλιευτική παραγωγή έχει μειωθεί σε επίπεδα κατώτερα ακόμη και αυτών πριν από το 1982 (έτος οπότε λειτούργησε το φράγμα). Το χέλι έχει εξαφανισθεί, ενώ η μείωση του πληθυσμού του γριβαδιού, που παρατηρείται τα τελευταία έτη, οφείλεται κατά κύριο λόγο στη λαθραλιεία και την υπεραλίευση, αλλά πιθανώς και στη μείωση των περιοχών αναπαραγωγής του. Τριχωνίδα Η αθερίνα είναι το κύριο είδος που αλιεύεται, όμως στο σύνολό τους οι πληθυσμοί των ψαριών έχουν μειωθεί σε επικίνδυνο βαθμό λόγω της παράνομης αλιείας με δυναμίτη, που συνεχίζεται κατά καιρούς μέχρι σήμερα. H περιοχή είναι επίσης πλούσια σε θηλαστικά. Tο θηλαστικό που παρουσιάζει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι η βίδρα, ένα από τα πιο σπάνια στην Ευρώπη, που απειλείται με εξαφάνιση. ΑΣΤΟΧΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ-ΥΛΙΚΟΥ Η αξιολόγηση και ανάλυση αστοχίας υλικού στοχεύει στη διερεύνηση του μηχανισμού αστοχίας και στην αναγνώριση των αιτιών της αστοχίας, όπως: Κακός σχεδιασμός Λανθασμένη χρήση των υλικών Κατασκευαστικά ελαττώματα Συνθήκες λειτουργίας Εξοπλισμός: Δοχεία πίεσης Συγκολλητές κατασκευές Σωληνώσεις Μηχανικοί σύνδεσμοι και μπουλόνια Στοιχεία εξοπλισμού εκσκαφών Ανυψωτικά μηχανήματα/μεταλλικές κατασκευές Περιστρεφόμενος εξοπλισμός (αντλίες, συμπιεστές) ΟΣΜΑΝΙ ΙΩΑΝΝΑ 34

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΗΜΙΚΑ ΟΠΛΑ;
Με τον όρο χημικά όπλα και παλαιότερα πολεμικά αέρια ή χημικά αέρια χαρακτηρίζονται οι πάσης φύσεως χημικές ουσίες που μπορούν να μετατραπούν σε αέρια ή ατμούς ή σταγονίδια ή σκόνη προκειμένου σε πολεμική χρήση να καταστήσουν τον αέρα ακατάλληλο προς αναπνοή. Ο δε πόλεμος που επιχειρείται με τέτοια μέσα χαρακτηρίζεται χημικός πόλεμος. ΧΡΗΣΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ Α ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ Τα χημικά όπλα στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο χρησιμοποιήθηκαν κατά κύριο λόγο για να σπάσουν το ηθικό, να τραυματίσουν και να σκοτώσουν παγιωμένους υπερασπιστές, κατά των οποίων η αδιάκριτη και γενικά αργή κίνηση ή στατική φύση των νεφών αερίου θα ήταν πιο αποτελεσματική. Οι τύποι των όπλων που χρησιμοποιήθηκαν κυμαίνονταν από χημικές ουσίες που έκαναν του στρατιώτες ανίκανους να πολεμήσουν, όπως δακρυγόνα και το καυστικό αέριο μουστάρδας, σε θανατηφόρους παράγοντες όπως το φωσγένιο και το χλώριο. Αυτός ο χημικός πόλεμος ήταν ένα σημαντικό συστατικό του πρώτου παγκόσμιου πολέμου και του πρώτου ολοκληρωτικό πόλεμο του 20ού αιώνα. Η δολοφονική ικανότητα των αερίων, ωστόσο, ήταν περιορισμένη - μόνο τέσσερα τοις εκατό των θανάτων σε μάχες προκλήθηκαν από αέρια - επειδή υπήρχε η δυνατότητα να αναπτυχθούν αποτελεσματικά αντίμετρα κατά των χημικών επιθέσεων, όπως μάσκες αερίου, σε αντίθεση με τα περισσότερα άλλα όπλα της εποχής. Στα τελευταία στάδια του πολέμου, καθώς η χρήση του αερίου αυξανόταν, η συνολική αποτελεσματικότητά του μειωνόταν. Η ευρεία χρήση αυτών των παραγόντων χημικού πολέμου και η εν καιρώ πολέμου πρόοδος στη σύνθεση έντονα εκρηκτικών υλών, οδήγησε κατά καιρούς να εκφραστεί η άποψη ότι ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν ο «πόλεμος των χημικών». 35

ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΟΠΛΩΝ Τα χημικά άρχισαν να χρησιμοποιούνται μετά τη παγίωση των θέσεων των δύο αντιπάλων με χαρακώματα. Οι Γάλλοι χρησιμοποίησαν χειροβομβίδες οι οποίες περιείχαν δακρυγόνο αέριο, το οποίο δεν ήταν ικανό να φτάσει σε υψηλές συγκεντρώσεις σε ανοικτό χώρο γιατί γρήγορα διαλυόταν και γι’ αυτό σταμάτησαν να στις χρησιμοποιούν. Αντιστοίχως, οι Γερμανοί αντικατέστησαν το ΤΝΤ σε οβίδες με dianisidine chlorosulphonate, το οποίο ήταν γνωστό ότι προκαλεί ερεθισμό στις βλεννογόνους. Στις 27 Οκτωβρίου 1914, οι Γερμανοί έριξαν τέτοιες οβίδες σε Βρετανούς στρατιώτες κοντά στο Νεβ-Σαπέλ, των οποίων στις η υγεία δεν επηρεάστηκε από το αέριο. Οι Γερμανοί συνέχισαν να πειραματίζονται με τα αέρια και στις 31 Ιανουαρίου 1915 έριξαν στις Ρώσους περίπου οβίδες οι οποίες περιείχαν BROMIDE αλλά, λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών, το υλικό δεν εξαχνώθηκε και έτσι η επίθεση των Γερμανών αποκρούστηκε. Το 1915 εμφανίστηκαν και άλλα αέρια. Το φωσγένιο ήταν πιο αποτελεσματικό από το χλώριο γιατί ήταν άχρωμο και μύριζε σαν «μουχλιασμένο άχυρο» και έτσι ήταν πολύ δύσκολο να αναγνωριστεί. Λιγότερο σπάνια χρησιμοποιούταν το διφωσγένιο. Αυτά τα δύο αέρια προκάλεσαν το 80% των θανάτων που συνολικά προήλθαν από ασφυξιογόνα αέρια. Το φωσγένιο χρησιμοποιήθηκε πρώτα από στις Γερμανούς, στις 19 Δεκεμβρίου του 1915 και έξι μήνες αργότερα από στις Βρετανούς, των οποίων υπήρξε το κύριο χημικό όπλο (χρησιμοποίησαν τόνους σε 15 επιθέσεις). Ένα άλλο είδος χημικού όπλου που χρησιμοποιήθηκε ήταν το καυστικό αέριο μουστάρδας. Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά ως χημικό όπλο στις 12 Ιουλίου 1917, εναντίον των βρετανικών στρατευμάτων σε οβίδες. Οι Γάλλοι το ονόμασαν υπερίτη, από το όνομα στις πόλης Υπρ, ενώ οι Γερμανοί LOST, από τα αρχικά των Γερμανών χημικών Λόμμελ και Στάινκοφ, που είχαν την έμπνευση να χρησιμοποιηθεί ως πολεμικό χημικό όπλο. Στη συνέχεια, οι Σύμμαχοι το χρησιμοποίησαν εναντίον τον Γερμανών και σε μία από αυτές στις επιθέσεις, στις 14 Οκτωβρίου 1918, ένα από τα θύματα ήταν ο νεαρός δεκανέας Αδόλφος Χίτλερ ο οποίος πέρασε μήνες στο νοσοκομείο στο Πάσεβαλκ, κοντά στο Βερολίνο, με φριχτούς πόνους στα μάτια. ΧΡΗΣΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΣΤΗ ΣΥΡΙΑ “Σκηνές αποτρόπαιες. Άνθρωποι όλων των ηλικιών, ακόμα και μικρά παιδιά, να κείτονται στο έδαφος. Άλλοι ακίνητοι, νεκροί. Άλλοι να προσπαθούν απεγνωσμένα να αναπνεύσουν. Άλλοι να κινούνται αλλόφρονες ζητώντας βοήθεια... Σκηνές που έφτασαν με την τεχνολογία σε κάθε γεωγραφικό μήκος και πλάτος του πλανήτη και σε κάθε σπίτι. . Το φρικιαστικό γεγονός δεν μπορεί να ενταχθεί σε καμία στρατηγική ή σκοπιμότητα, ούτε το δηλητήριο που προκαλεί βασανιστικό ασφυκτικό θάνατο... “ ΚΑΙ el.wikipedia.org 36 ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

Πυρηνική ενέργεια: Η ενέργεια που εκλύεται κατά τις πυρηνικές αντιδράσεις. Στην πράξη ο όρος πυρηνική ενέργεια χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει την ενέργεια που απελευθερώνεται σε τεράστιες ποσότητες κατά την πυρηνική σχάση, δηλαδή τη διάσπαση ατομικών πυρήνων προς ελαφρότερους, και κατά την πυρηνική σύντηξη, δηλαδή την ένωση πυρήνων για το σχηματισμό βαρύτερων.. Ελεγχόμενες πυρηνικές αντιδράσεις χρησιμοποιούνται ως πρωτογενής ενεργειακή πηγή για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και για την παραγωγή μηχανικής ενέργειας μέσω ειδικών κινητήρων. Πυρηνική αντίδραση ονομάζεται η διαδικασία οποιασδήποτε μετατροπής των πυρήνων των ατόμων ενός στοιχείου, που συμβαίνει κυρίως μέσα σε ειδικό χώρο αντιδραστήρα ή που μπορεί να συμβεί και εκτός (πυρηνικά όπλα) ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ-ΠΡΩΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Στη διάρκεια της δεκαετίας του '40 πολλές χώρες ανάπτυξαν πυρηνικά προγράμματα προσανατολισμένα στην κατασκευή πυρηνικών όπλων. Μόλις το 1951 χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά πυρηνικός αντιδραστήρας για μη στρατιωτικούς σκοπούς και συγκεκριμένα για τη δοκιμαστική παραγωγή μικρής ποσότητας ηλεκτρικού ρεύματος (ΗΠΑ, Αϊντάχο). Στις 27 Ιουνίου 1954 πρώτη φορά πυρηνικός αντιδραστήρας συνδέθηκε με εθνικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας (ΕΣΣΔ, Ομπνίσκ) παρέχοντάς του σε μόνιμη βάση ηλεκτρικό ρεύμα. Στη διάρκεια της δεκαετίας του '50 ήταν διάχυτη η αισιοδοξία ότι η πυρηνική αποτελούσε τη νέα «μαγική» ενέργεια που θα κάλυπτε τις παγκόσμιες ενεργειακές ανάγκες με πολύ χαμηλό κόστος. Μάλιστα ο πρόεδρος της Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας των ΗΠΑ Λιούις Στράους έμεινε στην ιστορία για τη λανθασμένη του πρόβλεψη «στο μέλλον η πυρηνική ενέργεια θα είναι τόσο φθηνή, που δεν θα κάνουμε τον κόπο να την κοστολογούμε». Ο Λιούις είχε επίσης προβλέψει ότι το 2000 στις ΗΠΑ θα λειτουργούσαν 1000 πυρηνικοί σταθμοί. Έπεσε και σε αυτό έξω (λειτουργούν 104), καθώς η κατασκευή νέων πυρηνικών σταθμών ουσιαστικά ανεστάλη λόγω του ατυχήματος στο Three Mile Island το 1979 Η διάδοση των πυρηνικών σήμερα Σήμερα 31 χώρες διαθέτουν συνολικά 439 πυρηνικούς αντιδραστήρες σε λειτουργία παράγοντας το 14% του ηλεκτρισμού του κόσμου. Η Γαλλία, χάρη στους 58 αντιδραστήρες της αναδεικνύεται πρωταθλήτρια στον τομέα (ποσοστό ενεργειακής κάλυψης 78%). Για να τους «κινήσει» καταναλώνει περίπου τόνους ουρανίου καυσίμου το χρόνο. Σήμερα σε όλο τον κόσμο κατασκευάζονται γύρω στους 64 αντιδραστήρες, οι 26 εκ των οποίων στην Κίνα, με δεύτερη τη Ρωσία με 10, και τρίτη την Ινδία με 6. Αρκετές ακόμα χώρες διαθέτουν πυρηνικούς αντιδραστήρες μικρής ισχύος για ερευνητικούς σκοπούς. Ανάμεσά τους η Ελλάδα με τον αντιδραστήρα ισχύος 5ΜW στο Κέντρο Έρευνας «Δημόκριτος» 37

H παραδοχή και η καθυστερημένη εκκένωση
Τσέρνομπιλ 1986 Ήταν ξημερώματα της 26ης Απριλίου 1986 όταν οι εργαζόμενοι στον πυρηνικό σταθμό «Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν», στο Τσέρνομπιλ της Ουκρανίας, άρχισαν τις προγραμματισμένες εργασίες για ένα πείραμα, που σκοπό είχε να ελέγξει τα συστήματα ασφαλείας, αλλά οδήγησε στο μεγαλύτερο πυρηνικό ατύχημα. Στο πλαίσιο του πειράματος αυτού, οι τεχνικοί έκλεισαν τα αυτόματα συστήματα ρύθμισης της ισχύος της τέταρτης μονάδας του σταθμού, καθώς και τα συστήματα ασφαλείας, αφήνοντας ωστόσο τον αντιδραστήρα να λειτουργεί με το 7% της ισχύος του. Στη 1:23 το πρωί, η αλυσιδωτή αντίδραση στον τέταρτο αντιδραστήρα προκάλεσε διαδοχικές εκρήξεις, οι οποίες τίναξαν στον αέρα το ατσάλινο κάλυμμα του αντιδραστήρα, βάρους χιλίων τόνων. Τεράστιες ποσότητες ραδιενεργού υλικού σκορπίστηκε στον αέρα, μέσω του οποίου μεταφέρθηκε στις γύρω περιοχές με ταχείς ρυθμούς.Επί δέκα ημέρες, τα φλεγόμενα πυρηνικά καύσιμα απελευθέρωναν στην ατμόσφαιρα εκατομμύρια ραδιενεργά στοιχεία, σε ποσότητα που αντιστοιχεί σε 200 βόμβες σαν αυτή της Χιροσίμας. Ραδιενεργός σκόνη απλώθηκε πάνω από την Ευρώπη και μέχρι το Βόρειο Πόλο.Οι ακριβείς λόγοι που οδήγησαν σ' αυτή την τραγωδία παραμένουν άγνωστοι. Διαφαίνεται, όμως, ότι σημαντικό ρόλο έπαιξε μία σειρά αλυσιδωτών παραγόντων, όπως τα ανεπαρκή συστήματα ασφαλείας και προστασίας του αντιδραστήρα, καθώς και οι λανθασμένοι χειρισμοί (ίσως και χωρίς σχετική εξουσιοδότηση) των ελλιπώς καταρτισμένων. ΠΗΓΗ: H παραδοχή και η καθυστερημένη εκκένωση Παρά το τραγικό ατύχημα, και την προφανή ραδιενεργή μόλυνση με επικίνδυνα ισότοπα όλης της περιοχής, οι σοβιετικές αρχές επέλεξαν αρχικά να αποκρύψουν το γεγονός. Δεν διέταξαν καν την εκκένωση της γειτονικής πόλης Πρίπιατ, όπου κατοικούσαν άτομα, κυρίως εργαζόμενοι του σταθμού. Ο κόσμος συνέχισε την επόμενη ημέρα τη ζωή του σαν να μην συνέβαινε τίποτε, παρά το γεγονός ότι δεκάδες άτομα αρρώστησαν κατά τη διάρκεια της ημέρας.Η απόπειρα συγκάλυψης για να προστατευθεί το σοβιετικό γόητρο ήταν τέτοια, που η ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος δεν έκρινε καν σκόπιμο να ενημερώσει τις διεθνείς υπηρεσίες ατομικής ενέργειας για τον κίνδυνο μόλυνσης, ενώ ο ευρυτερος πληθυσμός ενημερώθηκε για το ατύχημα δύο μέρες μετά, με ένα ρεπορτάζ μόλις 20 δευτερολέπτων που έπαιξε στην κρατική τηλεόραση, όταν πια η ραδιενέργεια είχε ξεφύγει από την σοβιετική επικράτεια.Ουσιαστικά, οι Σοβιετικοί παραδέχτηκαν το γεγονός επίσημα, όταν η ραδιενέργεια ανιχνεύθηκε στο ατομικό εργοστάσιο Forsmark της Σουηδίας, 1000 χιλιόμετρα μακρυά από το Τσερνομπίλ, από επιστήμονες που έκαναν έλεγχο ρουτίνας!Η εκκένωση του Πρίπιατ ξεκίνησε στις 2 το μεσημέρι της 27ης Απριλίου. Οι Αρχές, για να υποβαθμίσουν το γεγονός, έλεγαν στους κατοίκους ότι θα φύγουν μόνο για τρεις μέρες, και τους καλούσαν να πάρουν μόνο τα απαραίτητα. Αμέσως μετά, όμως, το Τσερνομπίλ αποκλείστηκε σε μια ζώνη ακτίνας 30 χιλιομέτρων, που παραμένει στη θέση της ακόμα και σήμερα.Συνολικά, άτομα υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους από την περιοχή. Ελάχιστοι επέστρεψαν και αυτοί παράνομα – κυρίως γέροι που ήθελαν να πεθάνουν στο σπίτι τους, παρότι γνώριζαν την μόλυνση της περιοχής. Οι συνέπειες Από το ίδιο το τραγικό ατύχημα στον αντιδραστήρα 4, όλο το προσωπικό και τα μέλη των διασωστικών συνεργείων (237 άτομα συνολικά) αρρώστησαν από τα υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, 31 πέθαναν μέσα σε μόλις τρεις μήνες. Για τους υπόλοιπους, η Σοβιετική Ένωση δεν έδωσε ποτέ στοιχεία – άλλωστε πέντε χρόνια μετά διαλύθηκε ως κρατική οντότητα και η Ουκρανία (όπου βρίσκεται το Τσερνομπίλ) απέκτησε την ανεξαρτησία της. Λόγω της χαοτικής οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης που επικράτησε τα επόμενα χρόνια στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, δεν υπήρξε ποτέ οργανωμένη προσπάθεια καταγραφής των συνεπειών του ατυχήματος. Το βιβλίο "Chernobyl", όπου αναλύοντας τις δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά, οι συγγραφείς μιλούσαν για θανάτους από το 1986 μέχρι το 2004 που σχετίζονται με το ατύχημα. 38

Φουκουσίμα 2011 Το σήμερα Ευθύνες πυρηνικού ατυχήματος 39
28 χρόνια μετά το τραγικό ατύχημα που σκότωσε και άλλαξε οριστικά τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους, το πυρηνικό εργοστάσιο του Τσερνομπίλ στέκει στη θέση του. Ο αντιδραστήρας 4 είναι σφραγισμένος και απομονωμένος από το υπόλοιπο συγκρότημα με 200 κυβικά μέτρα ενισχυμένο σκυρόδεμα. Στο εσωτερικό του πυρήνα υπάρχουν ακόμα 180 τόνοι ραδιενεργού ουράνιου. Οι υπόλοιποι τρεις αντιδραστήρες του συγκροτήματος όμως συνέχισαν να λειτουργούν για χρόνια, λόγω της ανάγκης της Ουκρανίας για φθηνή ενέργεια. Το 1991 έκλεισε ο αντιδραστήρας 2 μετά από φωτιά που τον κατέστρεψε, ενώ ο αντιδραστήρας 1 σταμάτησε να λειτουργεί δέκα χρόνια μετά το ατύχημα, το 1996, μετά από συνεχή πίεση στην ουκρανική κυβέρνηση από τους διεθνείς οργανισμούς. Ο τελευταίος αντιδραστήρας του Τσερνομπίλ έπαυσε να λειτουργεί μόλις το 2000, σε τελετή όπου έδωσε το παρών ο πρόεδρος της Ουκρανίας. Ακόμα και σήμερα, μια περιοχή 31 χιλιομέτρων γύρω από το εργοστάσιο είναι απαγορευμένη ζώνη. Ελάχιστοι κάτοικοι μένουν εκεί αρνούμενοι να φύγουν, παρότι τα επίπεδα ραδιενέργειας είναι τόσο υψηλά που οι εργαζόμενοι που συντηρούν τη σαρκοφάγο του τραγικού αντιδραστήρα υποχρεώνονται να δουλεύουν μόνο τέσσερις ώρες την ημέρα με ειδικό εξοπλισμό. Σύμφωνα με τις αρχές, η περιοχή δεν θα είναι κατάλληλη για τον άνθρωπο για τα επόμενα χρόνια. | iefimerida.gr Φουκουσίμα 2011 Στις 11 Μαρτίου 2011, ο καταστροφικός σεισμός στην Ιαπωνία προκάλεσε ένα μεγάλο παλιρροϊκό κύμα που έπληξε σφοδρότατα τις ακτές της ανατολικής Ιαπωνίας προκαλώντας ανυπολόγιστες καταστροφές και δεκάδες χιλιάδες νεκρούς. Το τσουνάμι οδήγησε στην τήξη των τριών εκ των έξι αντιδραστήρων του πυρηνικού σταθμού Φουκουσίμα‐Νταΐτσι, με αποτέλεσμα την έκλυση τεράστιων ποσοτήτων ραδιενέργειας στο περιβάλλον.Σύμφωνα με την Πυρηνική Αρχή της Ιαπωνίας, η ποσότητα του ραδιενεργού καισίου που εκλύθηκε στην ατμόσφαιρα είναι ισοδύναμη με 168 πυρηνικές βόμβες σαν της Χιροσίμα. Περισσότεροι από κάτοικοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους – πιθανότατα για πάντα –ενώ το οικονομικό κόστος του ατυχήματος εκτιμάται ότι μπορεί να ξεπεράσει τα δισεκατομμύρια δολάρια Ο εγκέλαδοςκαι το τσουνάμι δεν μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί .Δεν ισχύει το ίδιο όμως για την επακόλουθη πυρηνική καταστροφή… Ευθύνες πυρηνικού ατυχήματος Η πρωταρχική ευθύνη βαραίνει τα θεσμικά όργανα που απέτυχαν να αναγνωρίσουν τους πραγματικούς κινδύνους από τη λειτουργία των αντιδραστήρων, να εφαρμόσου τα κατάλληλα πρότυπα ασφαλείας και εν τέλει να προστατεύσουν τον πληθυσμό, έχοντας όλες τις απαραίτητες πληροφορίες διαθέσιμες από καιρό. Αυτό είναι το βασικο συμπέρασμα της ενδελεχούς έρευνας με τίτλο «Μαθήματα από τη Φουκουσίμα» που πραγματοποίησε η Greenpeace με τη συνδρομή ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων. Κάποια χαρακτηριστικά συμπεράσματα της έκθεσης:  Η πιθανότητα τήξης των αντιδραστήρων ως αποτέλεσμα πλήγματος από τσουνάμι είχε προβλεφθεί από τον Οργανισμό για την Πυρηνική Ασφάλεια της Ιαπωνίας(Japan Nuclear Energy Safety Organization),σύμφωνα με έγγραφα που είχαν δημοσιευθεί το 2008. 39

ΡΥΠΑΝΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ
Ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους έκθεσης σε ραδιενέργεια, προκύπτει από την κατανάλωση ραδιενεργών σωματιδίων μέσω της τροφικής αλυσίδας. Η έκθεση σε ραδιενέργεια μπορεί να οδηγήσει σε γενετικές μεταλλάξεις, συγγενείς ανωμαλίες,καρκίνο, λευχαιμία, καθώς και δυσλειτουργίες στο αναπαραγωγικό, ανοσοποιητικό , καρδιοαγγειακό και ενδοκρινικό σύστημα. Αν και μεγάλες δόσεις ακτινοβολίας προκαλούν άμεσες επιπτώσεις – ακόμα και θάνατο – οι επιπτώσεις από μικρές δόσεις ραδιενέργειας θα γίνουν έκδηλες μετά το πέρας μεγάλου χρονικού διαστήματος, πολλές φορές ακόμα και μετά από δεκαετίες. Σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποιήθηκε από την Ωκεανογραφική Εταιρεία Woods Hole , το ατύχημα της Φουκουσίμα αποτελεί τη «μεγαλύτερη κατά λάθος απελευθέρωση ραδιενέργειας σε θάλασσα στην ιστορία». Επιπλέον, έρευνα της Greenpeace έδειξε υψηλά επίπεδα ραδιενεργού καισίου σε ψάρια και φύκια. Στη Ιαπωνία έχει κατά καιρούς εντοπιστεί ραδιενέργεια σε αγροτικά προϊόντα όπως ρύζι,μοσχάρι,φρούτα, λαχανικά, προκαλώντας τεράστια ανησυχία στο κοινό και μεγάλο κόστος στην ιαπωνική οικονομία.  Η Ιαπωνική κυβέρνηση παραδέχτηκε ότι χρησιμοποίησε ραδιενεργά μπάζα (κυρίως αμμοχάλικο) για την κατασκευή νέων κατοικιών και την επισκευή δρόμων και άλλων υποδομών δρόμων που επλήγησαν από το σεισμό  Περίπου 29 δις κυβικά μέτρα ραδιενεργού χώματος πρέπει να αφαιρεθούν μόνο από την Περιφέρεια της Φουκουσίμα για να προστατευθούν σπίτια, σχολεία και δημοτικές εκτάσεις από τη ραδιενεργό ρύπανση. Η εκχωμάτωση τέτοιου όγκου χώματος είναι μία εξαιρετικά δύσκολη διαδικασία και η κυβέρνηση ακόμα προσπαθεί να προσδιορίσει το μέρος αποθήκευσης του ραδιενεργού χώματος. Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΩΝ ΤΟΥ ΠΥΡΗΝΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ ΤΗΣ ΦΟΥΚΟΥΣΙΜΑ  Παρά τις συνεχείς διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης και της TEPCO, οι τέσσερις αντιδραστήρες του σταθμού Φουκουσίμα Νταΐτσι δεν είναι σε σταθερή κατάσταση και η ραδιενέργεια συνεχίζει να διαρρέει στη θάλασσα και τα υπόγεια ύδατα. Οι αντιδραστήρες επίσης είναι ευάλωτοι στους πολλούς σεισμούς που συμβαίνουν στην Ιαπωνία, ενώ πολλές προσπάθειες των συνεργείων για τη συνεχή διατήρηση της ψύξης των αντιδραστήρων ακόμα και σήμερα είναι αυτοσχέδιες. ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΟΥ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ  Το Ιαπωνικό Κέντρο Οικονομικής Έρευνας εκτίμησε το συνολικό κόστος της αποζημίωσης και της αποσυναρμολόγησης των έξι αντιδραστήρων του σταθμού Φουκουσίμα Νταΐτσι σε 520‐650 δις δολάρια. Με βάση τις σημερινές εκτιμήσεις, η τελική αποσυναρμολόγηση μονάδων θα επιτευχθεί σε περίπου 40 χρόνια. ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟ Σε παγκόσμιο επίπεδο , οι συνέπειες του πυρηνικού ατυχήματος έγιναν ιδιαίτερα αισθητές,καθώς πολλά κράτη αναθεώρησαν την ικανότητα των δικών τους αντιδραστήρων να ανταπεξέλθουν σε μια φυσική καταστροφή. Η Γερμανία απέσυρε από λειτουργία κάποιους από τους αντιδραστήρες της και ανακοίνωσε οριστική απεξάρτηση μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια, ενώ η Γαλλία και η Ιταλία είπαν όχι στην πυρηνική ενέργεια Το ατύχημα της Φουκουσίμα έθεσε σοβαρά ερωτηματικά σχετικά με το μύθο της της πυρηνικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων ενεργειών αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης και πολλών περιπτώσεων ευνοιοκρατίας μεταξύ των ενεργειακών εταιριών και των κρατικών υπηρεσιών που τις εποπτεύουν. Greenpeace.gr ΚΟΥΡΟΥΝΑΚΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ 40

Διαρροή πετρελαίου στη θάλασσα
Πετρελαϊκό ρυπαντικό περιστατικό θεωρείται ένα συμβάν ή μια ακολουθία συμβάντων που έχουν την ίδια αρχή, τα οποία μπορούν να οδηγήσουν σε εκροή πετρελαίου και πιθανώς αποτελεί ή μπορεί να αποτελέσει απειλή για το θαλάσσιο περιβάλλον, τις ακτές και τα πιθανά συσχετιζόμενα συμφέροντα ενός η πολλών χωρών και απαιτεί άμεση κινητοποίηση ή οποιαδήποτε άλλη επείγουσα αντίδραση. Οι κινητοποιήσεις αυτές μπορεί να είναι μικρής κλίμακας είτε οργανωμένες γιγάντιες επιχειρήσεις διάσωσης και αποκατάστασης της ζημιάς. Όπως αναφέραμε, η πετρελαϊκή ρύπανση από τα εμπορικά πλοία οφείλεται στις εξής βασικές αιτίες, οι οποίες είναι : α) Τα Ναυτικά Ατυχήματα β) Οι Λειτουργικές Διαδικασίες ΑΙΤΙΕΣ Ο ανθρώπινος παράγοντας είναι πολύ πιο σημαντικό αίτιο πρόκλησης ατυχημάτων στην θάλασσα παρά η ηλικία του πλοίου. Και αυτό διότι ένα πλοίο που πληρεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις λ.χ τακτικές/έκτακτες συντηρήσεις, επιθεωρήσεις και διαθέτει σωστά εκπαιδευμένο πλήρωμα, μπορεί να λειτουργήσει εξίσου σαν μια νέα κατασκευή. Βέβαια έχουν παρατηρηθεί και φαινόμενα για ορισμένα πλοία ιδίως υπό καθεστώς χρονοναύλωσης, με προφανή σκοπό την εξοικονόμηση χρηματικών ωφελειών, να επιμηκύνεται ο μέγιστος χρόνος ζωής τους με άμεση συνέπεια τη ρύπανση του θαλάσσιου περιβάλλοντος ενώ θα έπρεπε να είχαν ήδη αποσυρθεί. . Πληροφορίες/Στοιχεία Λειτουργικής Ρύπανσης Ενδιαφέρον είναι να παραθέσουμε ορισμένα χαρακτηριστικά της παγκόσμιας μεταφοράς πετρελαίου, στη θάλασσα. Κάθε χρόνο τα πλοία μεταφέρουν 1500 εκ. τόνους πετρελαίου παγκοσμίως. Συγκεκριμένα στα Ευρωπαϊκά ύδατα ταξιδεύουν ημερησίως 3450 πλοία. Από αυτά τα 407, δηλαδή το 12% είναι δεξαμενόπλοια. Και από αυτά τα 59, δηλαδή ένα 15% είναι πάνω από 20 χρόνων. Προσεκτική μελέτη του παγκόσμιου στόλου των VLCC φανερώνει ότι πάνω από το 50% των πλοίων αυτών είναι μεγαλύτερα από 15 χρόνων, τουλάχιστον μέχρι το έτος Μια μέση ναυτιλιακή εταιρεία έχει περίπου 1.7 δεξαμενόπλοια. Οι μεγαλύτερες και κυριότερες εταιρίες, συνολικά κατέχουν λιγότερο από το 15% του παγκόσμιου στόλου δεξαμενόπλοιων και περίπου το 25% του μεταφερομένου πετρελαίου. Οι κύριοι κάτοχοι είναι οι κυβερνήσεις, όπως στην περίπτωση της Μέσης Ανατολής. Στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο και ειδικότερα στον Σαρωνικό κόλπο κύριες αιτίες της θαλάσσιας ρύπανσης αποτελούν η απόρριψη λυμάτων και απόβλητων που προέρχονται από την αστικοποίηση της ευρύτερης περιοχής του λεκανοπεδίου, καθώς και η απόρριψη βιομηχανικών και χημικών απόβλητων από τις διάφορες εγκαταστάσεις ξηράς ( ναυπηγεία, βιομηχανίες, διυλιστήρια, κ.τ.λ ). Η ρύπανση προέρχεται από χερσαίες πήγες στο 85%, ενώ το υπόλοιπο 15% είναι αποτέλεσμα της ρύπανσης από τα εμπορικά πλοία. Γεγονός είναι ότι στην Ελλάδα αφενός δεν υπάρχει κεντρικός σχεδιασμός και έλεγχος της διαχείρισης και διάθεσης των απορριμμάτων και λυμάτων και αφετέρου δεν υφίσταται επαρκής επιτήρηση και αντίστοιχος έλεγχος στις παράκτιες περιοχές με αποτέλεσμα να διατίθενται ανεξέλεγκτα και παράνομα κάθε είδους απορρίμματα και άχρηστα υλικά. Επιπρόσθετα, δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα καμία προσπάθεια καταγραφής των μόνιμων πηγών αλλά και εποχιακών πηγών ρύπανσης και ιδιαίτερα εκείνων που βρίσκονται εντός ή κοντά στα αστικά κέντρα και επομένως απορρίπτονται τα διάφορα απόβλητα ανενόχλητα χωρίς ποινικές κυρώσεις. 41

ΚΟΚΚΟΡΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΗΓΗ:ΤΜΗΜΑ ΝΑΥΠΗΓΩΝ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ
Διακρίνουμε τις εξής επικίνδυνες περιοχές ύπαρξης κηλίδας πετρελαίου στην Ελλάδα: ♦ Την ευρύτερη περιοχή του λιμένα του Πειραιά. ♦ Την περιοχή που σχηματίζεται από τον Ισθμό Κορίνθου Μέγαρα - Σαλαμίνας - Όρμο Καλαμακίου. ♦ Τον κόλπο του Σκαραμαγκά-Ελευσίνας, λόγω ύπαρξης πολλών ναυπηγοεπισκευαστικών μονάδων και τις πετρελαϊκές μονάδες Ασπροπύργου και Ελευσίνας. ♦ Την περιοχή που σχηματίζεται από το νοητό τρίγωνο Σουνίου -Ν. Ύδρας -Ν. Αίγινας, λόγω της εντονότατης αυξημένης κυκλοφορίας, εμπορικών και μη, πλοίων από και προς το λιμάνι του Πειραιά. ♦ Επιπλέον η αναμενόμενη αναβάθμιση του λιμένα του Λαυρίου θα αυξήσει σημαντικά της θαλάσσιες δραστηριότητες στην περιοχή και όπως έγινε και στην περιοχή του Πειραιά η περιοχή θα αντιμετωπίσει ρυπάνσεις λόγω πετρελαιοκηλίδων. Μακάρι να παραμείνει μια λανθασμένη εκτίμηση. ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΪΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΕ ΘΑΛΑΣΣΑ ΚΑΙ ΑΚΤΕΣ H καλύτερη στρατηγική για την αντιμετώπιση της ρύπανσης που δημιουργείται από τις πετρελαιοκηλίδες, είναι αυτή της πρόληψης. Υποθέτοντας ότι η στρατηγική αυτή δεν έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα παρουσιάζονται οι μέθοδοι με τις οποίες μπορούμε να περιορίσουμε τη ρύπανση και να μειώσουμε τις ζημιές στο περιβάλλον. Μόλις αντιληφθούμε την ύπαρξη πετρελαιοκηλίδας το πρώτο πράγμα που πρέπει να σκεφθούμε, είναι να τη σταματήσουμε στην πηγή της και να εμποδίσουμε περαιτέρω διαρροή του ρύπου. Το σημαντικότερο είναι να εμποδίσουμε την πετρελαιοκηλίδα να πλήξει τις ακτές. Έτσι λοιπόν, οι ενέργειες καθαρισμού από το πετρέλαιο μπορούν να διαχωριστούν σε δύο μεγάλες φάσεις στις ενέργειες απορρύπανσης στη θάλασσα και στις ενέργειες απορρύπανσης των ακτών, αν αυτές προσβληθούν από ρύπο. Πολλές φορές η επιχείρηση απορρύπανσης στη θάλασσα είναι αδύνατο να εμποδίσει τμήμα της πετρελαιοκηλίδας, μικρό ή μεγάλο, να φθάσει στις ακτές. Η επέμβαση του ανθρώπου, στο ρυπασμένο περιβάλλον, πρέπει να γίνει εφόσον θεωρηθεί απαραίτητη, με μεγάλη προσοχή και σεβασμό στο περιβάλλον. Επιθετικές παρεμβάσεις του ανθρώπου με μη κατάλληλα αντιρρυπαντικά μέσα είναι πολύ πιθανό να προκαλέσουν ακόμα μεγαλύτερη καταστροφή από ότι το ίδιο το πετρέλαιο. Οι επιχειρήσεις απορρύπανσης είναι ιδιαίτερα δαπανηρές, απαιτούν μεγάλο ανθρώπινο δυναμικό, κατάλληλο εξοπλισμό και γενικά είναι χρονοβόρες ενώ η επανάκαμψη του οικοσυστήματος δεν είναι βέβαιη. ΠΗΓΗ:ΤΜΗΜΑ ΝΑΥΠΗΓΩΝ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Μ. ΒΕΡΓΕΤΗΣ διπλ. Ν.Μ.Μ 42 ΚΟΚΚΟΡΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

Συμπέρασμα 2ης ομάδας Η ομάδα μας βασιζόμενη κυρίως στην ιστορική μελέτη γεγονότων του τελευταίου αιώνα διεξήγαγε έρευνα σχετικά με τις κυριότερες καταστροφές που οφείλονται σε ανθρώπινη παρέμβαση. Στόχος μας εξαρχής ήταν μέσω της αναδρομής στο παρελθόν να ερευνήσουμε τις αιτίες και τις συνέπειες που προκύπτουν όταν ο άνθρωπος διαταράσσει τις ισορροπίες της φύσης και παρεμβαίνει με καταστροφικό τρόπο στο περιβάλλον εκούσια ή ακούσια. Στις μεγαλύτερες καταστροφές της ανθρωπότητας που μελετήσαμε η ζημία για το φυσικό περιβάλλον ήταν βέβαια ανεπανόρθωτη , ωστόσο επειδή ο άνθρωπος και το περιβάλλον είναι στοιχεία αλληλένδετα μεταξύ τους και η ζωή του ανθρώπου δε νοείται χωρίς την ύπαρξη της φύσης, οι επιπτώσεις παρουσιάζονται πολύ βαριές και για τον κόσμο των ανθρώπων. Η έρευνα μας εκτός από πληροφορίες από το διαδίκτυο , ιστορικού και γνωστικού περιεχομένου, περιέχει επίσης καταγραφή της κοινής γνώμης μέσω υποβολής ερωτηματολογίου αναφορικά πάντα με το θέμα μας καθώς και επιστημονικές απαντήσεις σε καίριες ερωτήσεις που μας δημιουργήθηκαν κατά την διάρκεια της έρευνας.Τα συμπεράσματα από την ατομική έρευνα καθενός από εμάς παρατίθενται παρακάτω: Τα πυρηνικά ατυχήματα αποτελούν αδιαμφισβήτητα μια από τις σημαντικότερες κατηγορίες οικολογικών καταστροφών.Για τη διεξαγωγή της έρευνας ήταν αρχικά απαραίτητη η αναφορά του ορισμόυ της πυρηνικής ενέργειας και της πυρηνικής αντίδρασης. Κατόπιν, προχωράμε στο κεντρικό θέμα της έρευνας δηλαδή τα πυρηνικά ατυχήματα τον τελευταίο αιώνα. Η εξέταση αυτών γίνεται μέσα από την παρουσίαση των δύο κυριότερων και σχετικά πρόσφατων ατυχημάτων: στο Τσερνομπίλ(1986) και την Φουκουσίμα (2011). Εξετάζοντας τις πηγές μας παρατηρούμε ότι και στις δύο περιπτώσεις αιτία είναι η ανθρώπινη αμέλεια(παλαιότητα των αντιδραστήρων, ανεπαρκή μέτρα ασφαλείας, μη συστηματικός έλεγχος και συντήρηση των εργοστασίων) ενώ οι συνέπειες εκφρασμένες μέσα από ακριβή νούμερα αμέτρητες ,με διάρκεια στο χρόνο και εξάπλωση σε όλη την υδρόγειο (μεταλλάξεις, καρκίνος , ανεπανόρθωτη μόλυνση σε χλωρίδα και πανίδα).Η καταστροφικότητα είναι φανερή στο βίντεο και το φωτογραφικό υλικό που συνοδεύουν την έρευνα και πραγματικά σοκάρουν .Όσο αναφορά ,τώρα, το ερωτηματολόγιο με απογοήτευση διαπιστώνουμε ότι πολλοί ερωτηθέντες αγνοούν το γεγονός ότι κοντά στη χώρα μας υπάρχουν ενεργά πυρηνικά εργοστάσια( Κοζλοντούι Βουλγαρίας) και φαίνεται ότι θεωρούν σχεδόν απίθανο το ενδεχόμενο επικείμενης έκρηξης .Ωστόσο ,δεδομένης της εύκολης εξάπλωσης της ραδιενέργειας με τον καιρό , σίγουρα το γεγονός ότι σήμερα λειτουργούν συνολικά 439 πυρηνικοί αντιδραστήρες σε 31 χώρες του κόσμου είναι κάτι που πρέπει να προβληματίσει την κοινή γνώμη. Δυστυχώς αν δεν τηρούνται δρακόντεια μέτρα ασφαλείας , δεν διεξάγονται τακτικοί έλεγχοι και τα πυρηνικά εργοστάσια ως μια δελεαστική πρόταση για κάλυψη των ενεργειακών αναγκών μιας χώρας συνεχίσουν να αυξάνονται σε αριθμό, τότε ας μην αποκλείουμε το ενδεχόμενο ένα ακόμα πυρηνικό ατύχημα να συνταράξει και πάλι φύση και ανθρωπότητα. Η εξαφάνιση λιμνών, καθώς και η δημιουργία τεχνητών λιμνών, έχει επηρεάσει σε υψηλό βαθμό την ανθρωπότητα. Αιτίες οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν την εξαφάνιση μιας λίμνης είναι: -συνεχής απόθεση υλικού -αποστραγγιστικά έργα -αργή αλλά σταθερή εξάτμιση του νερού -τεκτονικές επιδράσεις και επιδράσεις σεισμών, που προκαλούν διάνοιξη οχετών, από όπου αποστραγγίζονται τα νερά. Επιπλέον η ποσότητα του νερού μιας λίμνης είναι δυνατό να διατηρηθεί στα αρχικά της επίπεδα ή και να αυξηθεί: -με νερά από την επιφάνεια του εδάφους ή του υπεδάφους, καθώς και - με ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα. 43

Έπειτα οι τεχνητές λίμνες έχουν κατασκευαστεί με φράγματα, συνήθως στη ροή ποταμών άλλα και πολύ μικρότερων υδάτινων ρευμάτων, που προέρχονται από την ίδια λεκάνη απορροής. Ένα φράγμα είναι μια κατασκευή που εμποδίζει την φυσική ροή υδάτων. Συνήθως με την κατασκευή ενός φράγματος δημιουργούνται συλλέκτες υδάτων, δεξαμενές ή ακόμα και τεχνητές λίμνες. Επίσης η αξιολόγηση και η ανάλυση στοχεύει στην διερεύνηση του μηχανισμού αστοχίας και στην αναγνώριση των αιτιών της αστοχίας, όπως κακός σχεδιασμός, λανθασμένη χρήση υλικών, κατασκευαστικά ελαττώματα και συνθήκες λειτουργίας. Από την έρευνα γίνεται φανερό ότι η απορρύπανση από το πετρέλαιο είναι πάρα πολύ δαπανηρή. Αποτελεσματικές ενέργειες απαιτούν προσεκτικό σχεδιασμό και συνεχή έλεγχο και εκτίμηση, καθώς και μεγάλο αριθμό εκπαιδευμένου προσωπικού και αποτελεσματικού εξοπλισμού. Το κόστος είναι σε πολλές περιπτώσεις ακόμα μεγαλύτερο, από τις καταστροφές που προκύπτουν λόγω εφαρμογής κακών επιχειρήσεων καθαρισμού ή από πετρελαιοκηλίδες που πλήττουν ευαίσθητες περιοχές. Το κλειδί για τον έλεγχο και περιορισμό του κόστους είναι η μείωση των καταστροφών που προκύπτουν στο περιβάλλον και περιουσίες. Η καλύτερη στρατηγική στη μείωση των καταστροφών αυτών είναι η αφαίρεση όσο το δυνατό περισσότερου πετρελαίου από το περιβάλλον και η παρεμπόδιση του πετρελαίου να πλήξει τις ακτές και άλλες ευαίσθητες περιοχές. Το κλειδί για μια αποτελεσματική επιχείρηση απορρύπανσης είναι η ταχύτατη δραστηριοποίηση. Όλοι οι σύγχρονοι πόλεμοι , πέραν από την άκρατη αγριότητα της σφαγής χιλιάδων αμάχων πλήττουν και το φυσικό περιβάλλον. Η χημική και η ραδιενεργός μόλυνση είναι οι κυριότερες επιπτώσεις των πολέμων στο περιβάλλον. Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας μόλυνσης δεν είναι μόνο τοπικό , αλλά επηρεάζει ευρύτερα τον πλανήτη, αφού το περιβάλλον ,πέραν από την επιβάρυνση του με τοξικά στοιχεία , γίνεται μέσο μεταφορά ρυπογόνων ουσιών για τον άνθρωπο και για τα υπόλοιπα οικοσυστήματα 44

ΜΑΘΗΜΑ : PROJECT-ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΑΞΗ : Α2 - ΟΜΑΔΑ ΙΙΙ
Πώς επηρεάζεται το άτομο από την επίδραση μιας μεγάλης φυσικής καταστροφής ; Μέλη: Μάτι Κρίστιαν, Λεβέντη Αλεξάνδρα, Μπαλίκος Κωνσταντίνος, Μάρκου Χριστίνα, Κούρα Χριστίνα, Μαυροειδή Νάντια, Καλλιαμπάκος Χρήστος.

ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ Διαθεματική προσέγγιση: Κοινωνική έρευνα, σχετικά με τον τρόπο που συμπεριφέρεται το άτομο απέναντι στα μεγάλα καταστροφικά γεγονότα. Χριστίνα Μάρκου, Χριστίνα Κούρα, Καλλιαμπάκος Χρήστος:Οι βραχυπρόθεσμες συνέπειες των φυσικών καταστροφών στην καθημερινή ζωή των ατόμων. Μαυροειδή Νάντια, Μπαλίκος Κωνσταντίνος: Φύλο και επίδραση των καταστροφών στη ζωή του ατόμου Λεβέντη Αλεξάνδρα, Μάτι Κρίστιαν: Σύνδεση μεταξύ των φυσικών καταστροφών, της κοινωνίας και της ανθρώπινης συμπεριφοράς

Οι βραχυπρόθεσμες συνέπειες των φυσικών καταστροφών στη ζωή των ατόμων
Οι φυσικές καταστροφές χτυπάνε ξαφνικά και αφήνουν πίσω τους θύματα και υλικές ζημιές. Οι καταστροφές συνεπάγονται μεγάλο ψυχολογικό κόστος που είναι χρονικά και οικονομικά πολλαπλάσιο από το υλικό που προκαλείται άμεσα. Καταστροφή ονομάζεται κάθε ταχείας ή βραδείας εξέλιξης φυσικό φαινόμενο το οποίο προκαλεί εκτεταμένες δυσμενείς επιπτώσεις στον άνθρωπο καθώς και στο ανθρώπινο ή φυσικό περιβάλλον. Φυσική καταστροφή είναι η συνέπεια ενός κινδύνου η οποία περνάει από το στάδιο της πιθανότητας σε μία ενεργή φάση και κατά συνέπεια έχει επιπτώσεις στις ανθρώπινες δραστηριότητες. Ο όρος μαζική καταστροφή προσδιορίζει μία κατάσταση επείγουσας ανάγκης κατά την οποία ενσωματώνεται απροσδόκητα η καθημερινή ζωή. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί για τον πληθυσμό ανάγκες προστασίας, ιατρικής περίθαλψης και άλλων διευκολύνσεων που είναι απαραίτητες για την επιβίωσή του. Κρίση ορίζεται ως η απάντηση σε ένα επικίνδυνο βίωμα για την ψυχική ισορροπία παραπέμπει συνήθως σε σημαντικά αρνητικά γεγονότα όπως οι φυσικές καταστροφές, κακοποίηση, βία και ό,τι άλλο σχετίζεται με την απειλή της ζωής. Κάποιες μορφές φυσικών καταστροφών είναι : Σεισμός, πλημμύρα, θύελλα, χιονοστιβάδα, κατολίσθηση, παρατεταμένη ξηρασία, λιμός, πυρκαγιές δασών. Μια από τις πλέον αρνητικές συνέπειες μιας καταστροφής αποτελούν ψυχολογικές επιπτώσεις στα θύματα, είτε έχουν πληγεί άμεσα είτε έμμεσα. Οι μεγάλες καταστροφές αποτελούν μείζονα γεγονότα που σηματοδοτούν την έναρξη μιας κρίσης σε επίπεδο ψυχοκοινωνικό προϋποθέτει τη γνώση και αξιοποίηση ειδικών τεχνικών και στρατηγικών που έχουν ως στόχο τη σταθεροποίηση της λειτουργικότητας ατόμων και ομάδων καθώς και την κατά το δυνατό υπερκέραση των εμποδίων που προκύπτουν

Επιπτώσεις του ψυχολογικού τραύματος από καταστροφές Κατάθλιψη, κατάχρηση ουσιών, άγχος, σωματοποίηση, διαταραχή διαπροσωπικών σχέσεων(απόσυρση, επιθετικότητα, βίαιες πράξεις, οικογενειακές διενέξεις),προβλήματα στην εργασία(απουσίες, μειωμένη συγκέντρωση),αύξηση χρήσης καπνού και οινοπνεύματος. Η επίδραση των καταστροφών σε ψυχολογικό επίπεδο Κάθε μεγάλη καταστροφή επιφέρει μια σειρά σημαντικών συνεπειών και σοβαρές απώλειες. Ένα τέτοιο εξαιρετικά στρεσογόνο γεγονός αποτελεί μείζονα παράγοντα επικινδυνότητας για την ψυχική και κοινωνική υγεία των ατόμων. Η εμφάνιση ψυχολογικών και άλλων συμπτωμάτων είναι ιδιαίτερα υψηλή μεταξύ των πληγέντων από μια καταστροφή. Πολλές έρευνες αναφέρουν ότι τα ποσοστά των ατόμων που εκδηλώνουν κάποια συμπτωματολογία κυμαίνονται στα 20% - 40% Υπάρχει βέβαια τεράστια πoικιλία στις αντιδράσεις των ατόμων από την αίσθηση πανικού, το θυμό, την απελπισία, το έντονο άγχος, την αβεβαιότητα και τον αποπροσανατολισμό έως και την έκφραση γενναιοδωρίας και αλληλεγγύης προς τους άλλους, την κορύφωση της συνεργατικότητας και του ομαδικού πνεύματος. Οι συνήθεις αντιδράσεις των θυμάτων σε γενικές γραμμές μεταξύ άλλων είναι: φόβος, λύπη, θυμός, ενοχή, ντροπή, απελπισία, αίσθημα αδυναμίας, συναισθηματικό πάγωμα.

Ψυχολογικές ανάγκες και προτεραιότητες Οι εμπλεκόμενοι σε σοβαρά δυστυχήματα ή καταστροφές έχουν διαφορετικές βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες ανάγκες ανάλογα με το είδος και τις συνθήκες της κατάστασης ,της κρισιμότητας και της έλλειψης διαθέσιμων πόρων που χαρακτηρίζουν μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Πράγματι υφίσταται μια ιεράρχηση των αναγκών από τους εμπλεκόμενους. Παρά το γεγονός ότι εντέλει νοούνται ως σύνολο και συνδέονται αναπόσπαστα μεταξύ τους ,απαιτούν διαφοροποιημένη αντίδραση, σαφή θέση προτεραιοτήτων και λήψη αποφάσεων. Αυτά όσον αφορά τις φυσικές καταστροφές, τις ψυχολογικές κακώσεις στο άτομο ,την επίδραση των καταστροφών σε ψυχολογικό επίπεδο και τις ψυχολογικές ανάγκες.

Φύλο και Υγεία σε Καταστροφές¹
Γενική είναι η έλλειψη έρευνας πάνω στις διαφορές μεταξύ των δύο φύλων, που να αναφέρεται στον τρόπο που επιδρούν οι καταστροφές και πόσο ευάλωτο σ’ αυτές είναι σχετικά το κάθε φύλο. Οι περιορισμένες πληροφορίες που υπάρχουν σε μελέτες μικρής κλίμακας, υποδηλώνουν ότι υπάρχει ένα πρότυπο διαφορών φύλου σε όλα τα επίπεδα της εξέλιξης μιας καταστροφής: έκθεση στον κίνδυνο, αντίληψη κινδύνου, προετοιμασία, αντίδραση, φυσική επίδραση, ψυχολογική επίδραση, ανάκαμψη και ανοικοδόμηση. Περίπου 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι πλήγηκαν σε όλη τη γη από φυσικές ή τεχνολογικές καταστροφές μεταξύ 1990 – 1999, με σχεδόν νεκρούς. Περισσότερο από το 86% των ανθρώπων που σκοτώθηκαν σε καταστροφές την αναφερόμενη περίοδο, έπεσαν θύματα φυσικών γεγονότων. Οι ανεμοθύελλες είχαν το μεγαλύτερο αριθμό νεκρών (35%) ενώ οι πλημμύρες έπληξαν το μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων (75%). Από τα μέσα της 10ετίας του 1990, αυξήθηκε ο καταγραμμένος αριθμός νεκρών από καταστροφές, ιδιαίτερα σε αναπτυσσόμενες περιοχές και παρά την ύπαρξη προγραμμάτων ετοιμότητας για καταστροφές. Άνθρωποι σε χώρες χαμηλών εισοδημάτων είναι πιο πιθανό να πεθάνουν από ακραία φυσικά φαινόμενα, απ’ ότι άνθρωποι χωρών με υψηλά εισοδήματα. Κατά τη δεκαετία του 1990, περισσότερο από δύο τρίτα των θανάτων από καταστροφές συνέβησαν στην Ασία, που ήταν επίσης η ήπειρος που επλήγη συχνότερα. Οι ανθρωπογενείς τεχνολογικές καταστροφές θεωρείται ότι έχουν λιγότερα θύματα απ’ ότι οι φυσικές καταστροφές (13,5% κατά το ), έχουν όμως βαριές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία. Για παράδειγμα, περίπου 5 εκατομμύρια άνθρωποι, περιλαμβανομένων παιδιών, εκτιμάται ότι έχουν πληγεί από την πυρηνική καταστροφή του Τσερνομπίλ το Σχεδόν 15 χρόνια αργότερα, εξακολουθεί η μεγάλη επιβάρυνση στην υγεία που συνδέεται με την καταστροφή του Τσερνομπίλ. Πολλοί από τους επιβιώσαντες της βιομηχανικής καταστροφής του Μποπάλ υποφέρουν από προβλήματα του αναπνευστικού ή πλήττονται από επανειλημμένες μολύνσεις, λόγω της βλάβης του ανοσοποιητικού συστήματός τους ή του μεταβολισμού τους.

Ρόλοι Φύλου Οι γυναίκες γίνονται πιο ευάλωτες στην επίδραση των καταστροφών, από τους κοινωνικά προσδιορισμένους, διαφορετικούς ρόλους και ευθύνες των γυναικών και των ανδρών, καθώς και από τις ανισότητες μεταξύ τους στην πρόσβαση σε πόρους και σε δυνατότητα λήψης αποφάσεων. Ο υπερβολικά μεγάλος αριθμός θανάτων γυναικών κατά το σεισμό της Μαχαράστρα στην Ινδία, αποδόθηκε στο ότι οι γυναίκες παρέμεναν μέσα σε κατεστραμμένα από το σεισμό σπίτια ενώ οι άνδρες ήταν έξω. Οι άνδρες κοιμόντουσαν στους αγρούς την περίοδο της συγκομιδής και ήταν μακριά από το σπίτι, στην προετοιμασία ενός φεστιβάλ, τα αγόρια ήταν σχολείο, μακριά από το χωριό, και πολλοί άνδρες ήταν μακριά από τις πληγείσες περιοχές γιατί δούλευαν σε άλλες περιοχές ή κράτη. Μια μελέτη για έναν κυκλώνα στο Μπαγκλαντές το 1991, σημείωνε ότι πολλές γυναίκες χάθηκαν με τα παιδιά τους μέσα στο σπίτι γιατί έπρεπε να περιμένουν να επιστρέψουν οι σύζυγοι ώστε να πάρουν την απόφαση να το εγκαταλείψουν. Η σχετικά χαμηλή αξία που αποδίδεται στα κορίτσια σε κάποιες κοινωνίες μπορεί να προσλάβει θανατηφόρες διαστάσεις όταν συνδυάζεται με συμφορά. Μια αναφορά από το Μπαγκλαντές περιγράφει έναν πατέρα που, όταν δεν μπορούσε να τραβήξει το γιο και την κόρη του από την παλίρροια, αναγκάστηκε να αφήσει την κόρη, επειδή «...(αυτός) ο γιος θα συνεχίσει τη γραμμή της οικογένειας». Οι άνδρες, από την άλλη μεριά, μπορεί να πλήττονται από άλλα μειονεκτήματα σε διαφορετικές καταστάσεις και για διαφορετικούς λόγους από ότι οι γυναίκες, λόγω της κοινωνικοποίησής τους με βάση το ρόλο του φύλου. Σημειώσεις πεδίου από ένα στρατόπεδο προσφύγων στην Αιθιοπία, αναφέρουν μια περίπτωση όπου νέοι Σουδανοί φυγόστρατοι σ’ ένα στρατόπεδο προσφύγων πεινούσαν, παρά το ότι είχαν επαρκή βοήθεια σε τρόφιμα. Τα τρόφιμα που λάμβαναν έπρεπε να μαγειρευτούν για να φαγωθούν και αυτοί, ως άνδρες, ποτέ δεν είχαν μάθει να μαγειρεύουν. Ερευνητές αναφέρουν ότι μετά τον τυφώνα Άντρου στις ΗΠΑ, οι άνδρες που ήταν το στήριγμα της οικογένειας και προστάτες της, κατεχόντουσαν από το συναίσθημα της ανεπάρκειας και αποτυχίας.

Αντίληψη του κινδύνου και πρόσβαση στις υπηρεσίες αρωγής και φροντίδας
Μπορεί να υπάρχουν διαφορές φύλου στην κατανόηση των κινδύνων. Θεωρείται ότι οι γυναίκες αντιλαμβάνονται τα γεγονότα μιας καταστροφής ή τις απειλές γι’ αυτήν ως πιο επικίνδυνα απ’ ότι τα αντιλαμβάνονται οι άνδρες, ιδιαίτερα αν απειλούνται τα μέλη της οικογένειάς τους. Επίσης παίζονται οι παραδοσιακοί ρόλοι των φύλων στη φάση αντιμετώπισης μιας συμφοράς. Σε μια μελέτη για τον τυφώνα Άντρου στις ΗΠΑ, οι γυναίκες είχαν την ευθύνη της φροντίδας των μελών της οικογένειας, της αποθήκευσης των προμηθειών και της προετοιμασίας του σπιτικού, ενώ οι άνδρες ήταν υπεύθυνοι για την εξασφάλιση των εξωτερικών χώρων του σπιτιού. Μετά την πλημμύρα, ένας ερευνητές παρατήρησε ότι ενώ οι άνδρες οικοδομούσαν δρόμους και σπίτια, οι γυναίκες είχαν το ρόλο της αποκατάστασης της ζωής των ανθρώπων. Επίσης αναφέρονται διαφορές γύρω από τη βοήθεια που δίνεται μετά την καταστροφή. Έχει βρεθεί ότι τα πολιτιστικά ήθη εμποδίζουν τις γυναίκες να πηγαίνουν φανερά στα κέντρα αρωγής, ή δεν μπορούν ν’ αφήσουν τα σπίτια για να πάνε λόγω της φροντίδας των παιδιών. Σε πλαίσια όπου απαγορεύεται στις γυναίκες να συναλλάσσονται με άρρενα μέλη της κοινότητας που δεν είναι συγγενείς τους, μπορεί να έχουν δυσκολίες να πάνε στις υπηρεσίες αρωγής όπου δουλεύουν άνδρες. Επιπλέον, όπου η διανομή της τροφής απευθύνεται στον επικεφαλής της οικογένειας, οι γυναίκες μπορεί να περιθωριοποιούνται συστηματικά, αφού μπορούν να καταγραφούν ως επικεφαλής του νοικοκυριού μόνο αν δεν είναι παρών ένας ενήλικος άνδρας.

Επίπτωση των καταστροφών
Επίπτωση των καταστροφών Ενδοοικογενειακή και σεξουαλική βία Παρά το γεγονός ότι είναι περιορισμένα τα αναμφισβήτητα αποδεικτικά στοιχεία για την επίδραση των καταστροφών στην ενδοοικογενειακή και σεξουαλική βία, πολλές εκθέσεις πεδίου συνάγουν ότι οι κακοποιημένες γυναίκες δεν μπορούν να προστρέξουν σε υπηρεσίες αρωγής την επαύριο μιας καταστροφής, εξ αιτίας της βίας που υφίστανται στο σπίτι. Αυτές οι γυναίκες ζουν συχνά σε έναν κόσμο κλειστών κοινωνικών δικτύων. Η παρακολούθηση των μηνυμάτων για ετοιμότητα ή των προειδοποιήσεων για εκκένωση χώρων, η σταθεροποίηση της ζωής τους σε μια γειτονιά που έχει πληγεί από συμφορά ή η πρόσβαση στις υπηρεσίες αρωγής, μπορεί να αποτελούν ακατόρθωτα καθήκοντα. Μετά από μια μεγάλη πλημμύρα στην Αυστραλία, το 1990, ένας παρατηρητής σημείωνε ότι οι γυναίκες που υφίσταντο βία στο σπίτι, που ήταν κοινωνικά απομονωμένες, απομονώθηκαν ακόμα περισσότερο ενώ παρατηρήθηκε και αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας. Μετά το σεισμό του Loma Prieta του 1989, ο διευθυντής ενός καταφυγίου κακοποιημένων γυναικών στην Σάντα Κρουζ των ΗΠΑ, ανέφερε αύξηση κατά 50%, των αιτήσεων για έκτακτα περιοριστικά μέτρα. Σύμφωνα με αναφορές από ένα δημοτικό κέντρο επέμβασης στις ΗΠΑ, γυναίκες που έμειναν άστεγες μετά από μια καταστροφή, επικοινώνησαν με τον θύτη που τους ασκούσε βία, ζητώντας στέγη.

Οι γυναίκες και τα κορίτσια είναι πιο ευάλωτες στη σεξουαλική κατάχρηση σε καταστάσεις καταστροφών και μπορεί να εξαναγκαστούν σε σεξουαλική πράξη για να ικανοποιήσουν βασικές ανάγκες όπως τροφή, στέγη και ασφάλεια. Η βιομηχανία του σεξ συχνά γίνεται τμήμα της σχέσης μεταξύ των προσφύγων ή των εκτοπισμένων πληθυσμών και της τοπικής κοινότητας. Σε τέτοιες συνθήκες, κίνδυνο σεξουαλικής κατάχρησης μπορεί επίσης να αντιμετωπίσουν άνδρες και αγόρια. Ψυχολογικές επιπτώσεις Οι ψυχολογικές αντιδράσεις σε καταστροφές περιλαμβάνουν τις βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις όπως σοκ, άγχος, διαταραχές ύπνου και ενοχή. Οι ψυχολογικές επιπτώσεις είναι διαφορετικές μεταξύ γυναικών και ανδρών και κοριτσιών και αγοριών. Πολλές μελέτες έχουν βρει ότι είναι μεγαλύτερη η αναλογία γυναικών και κοριτσιών που υποφέρουν από συναισθηματικές διαταραχές και καταπόνηση, σε σύγκριση με τους άνδρες και τα αγόρια. Οι γυναίκες, τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα και οι μεγαλύτερες ηλικίες παρουσίαζαν μεγαλύτερη ψυχολογική καταπόνηση την επαύριο της καταστροφής από το σεισμό του 1989 στην Αυστραλία. Μια έκθεση για τις επιδράσεις του σεισμού του 1995, στο Great Hanshin Awaji, έδειχνε ότι τα κορίτσια τον βίωσαν πιο τραυματικά και ότι οι γυναίκες είχαν μεγαλύτερο κίνδυνο καταπόνησης. Ο ρόλος της φροντίδας που έχουν οι γυναίκες και η τοποθέτηση των αναγκών της οικογένειας πριν από τις δικές τους αυξάνεται κατά πολύ την επαύριο της καταστροφής, κι αυτό μπορεί να εξηγεί τη συνολική χειροτέρευση της συναισθηματικής τους κατάστασης.

Ζητήματα σχεδιασμού και παράδοσης βοήθειας από τις υπηρεσίες αρωγής
Ζητήματα σχεδιασμού και παράδοσης βοήθειας από τις υπηρεσίες αρωγής Οι υπηρεσίες διαχείρισης έκτακτων αναγκών καθώς και άλλες, που έχουν την ευθύνη για έκτακτες ανάγκες αρωγής, όπως φορείς εφαρμογής του νόμου και πυροσβέστες, κυριαρχούνται, ιστορικά, από άνδρες. Οι ομάδες αποκατάστασης κυριαρχούνται επίσης από άνδρες, που βλέπουν τις καταστροφές με ανδρικά μάτια και μπορεί να οργανώνουν τη δουλειά της αρωγής με τρόπο που δεν παίρνει υπόψιν τις διαφορές φύλου και τις συγκεκριμένες ανάγκες των γυναικών. Για παράδειγμα, σπάνια προσφέρονται σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης οι σερβιέτες, τα αντισυλληπτικά και οι υπηρεσίες συμβουλευτικής για ψυχολογική κατάθλιψη και ενδοοικογενειακή βία. Αυτοί που σχεδιάζουν την αρωγή, έχουν επίσης την τάση να θεωρούν δεδομένο το χρόνο και την εργασία των γυναικών ως πληρωμένων και απλήρωτων παρόχων φροντίδας την επαύριο μιας καταστροφής. Παρόμοια, θεωρούν δεδομένη την συναισθηματική και φυσική δύναμη των ανδρών, και συνεπώς παραβλέπουν τις δικές τους ανάγκες. Τι έρευνα χρειάζεται; Υπάρχει επείγουσα ανάγκη να θεσπιστούν διεθνείς κανόνες για τη συγκέντρωση δεδομένων με κατανομή φύλου, σε ζητήματα που σχετίζονται με θνησιμότητα, νοσηρότητα και μακροχρόνιες επιδράσεις στην υγεία σε συνθήκες καταστροφών. Σε τοπικό επίπεδο, χρειάζεται καλύτερη τεκμηρίωση: Εάν και πώς οι αντιλήψεις, η ετοιμότητα και η ανταπόκριση σε προειδοποιήσεις σε συνθήκες καταστροφής επηρεάζονται από τις διαφορές φύλου μεταξύ γυναικών και ανδρών Πώς λειτουργούν οι σχέσεις των φύλων στα νοικοκυριά και στις κοινότητες σε μια κατάσταση καταστροφής και κατά τη διάρκεια της φάσης αρωγής και αποκατάστασης Πώς οι ρόλοι των φύλων και οι σχέσεις των φύλων επιδρούν στους μηχανισμούς αρωγής

Χρειάζεται να ερευνηθεί καλύτερα η ενδοοικογενειακή και σεξουαλική βία την επαύριο μιας καταστροφής και οι ειδικές ανάγκες των κοινωνικά μειονεκτούντων γυναικών, όπως αυτών με αναπηρία η με βίαιη σχέση Άλλος σημαντικός χώρος που πρέπει να αντιμετωπίσουν οι ερευνητικές μελέτες είναι οι σχέσεις των φύλων στις οργανώσεις που ασχολούνται με καταστροφές, οι επιπτώσεις της έκφυλης οργανωτικής κουλτούρας στη στελέχωση, χρηματοδότηση, προγραμματισμό, εκπαίδευση και οι συνέπειές τους για τις γυναίκες και τους άνδρες σε συνθήκες καταστροφής. Χρειάζονται μελέτες αξιολόγησης για τα προγράμματα ανοικοδόμησης και ανακούφισης, για να εκτιμηθεί η αποδοτικότητα των διαφορετικών στρατηγικών που εντάσσουν τη δικαιοσύνη του φύλου και την κοινωνική δικαιοσύνη στην ανακούφιση και την ανοικοδόμηση μετά από καταστροφές.

Συνήθεις άμεσες απαντήσεις (αντιδράσεις) στο τράυμα ή την καταστροφή²
Μπορεί να παρατηρήσετε μερικές ή όλες από τις επακόλουθες, φυσιολογικές συμπεριφορές συναντώντας εκείνους που έχουν επηρεαστεί από μια καταστροφή: Σοκ, αίσθηση ζάλης ή μουδιάσματος Αποπροσανατολισμός, σύγχυση Δυσπιστία Αφόρητη αίσθηση ανικανότητας, απόγνωσης, απελπισίας Ακραίος φόβος ότι η καταστροφή θα συμβεί ξανά Σε εγρήγορση για οποιαδήποτε ένδειξη κινδύνου Νευρικότητα, αίσθημα ζάλης Ανησυχία, δεν μπορεί να μείνει ακίνητος Ταχυκαρδία Δυσκολία στη λήψη αποφάσεων, δυσκολία στη συγκέντρωση Αίσθημα λύπης Κόπωση, απώλεια της όρεξης, χαμηλή ενέργεια Αυθόρμητο κλάμα Απομάκρυνση από τους άλλους, αισθάνεται «αποσυνδεδεμένος» ή απομονωμένος Θυμός/δυσαρέσκεια απέναντι σε άλλους ή σε κανέναν συγκεκριμένα, ευερεθιστότητα Αίσθημα ενοχής για τις απώλειες των άλλων ή για τη λήψη βοήθειας από άλλους Θυμηθείτε , αυτές οι απαντήσεις(αντιδράσεις) θεωρούνται φυσιολογικές . Κατά μία έννοια , είναι ένας ενστικτώδης τρόπος για το σώμα να προστατευθεί από άλλα τραύματα . Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν για ημέρες ή εβδομάδες . Ωστόσο , η APA (American Psychological Association) έχει συστήσει ένα άτομο να σκεφτεί να ζητήσει βοήθεια από έναν επαγγελματία θεραπευτή , αν τα συμπτώματα διαρκούν για περισσότερο από ένα μήνα .

Mακροπρόθεσμες αντιδράσεις³
Τα άτομα συνήθως διαπιστώνουν ότι πολλές από τις άμεσες αντιδράσεις στρες μειώνονται ή εξαφανίζονται μετά από ένα μικρό χρονικό διάστημα . Ωστόσο, μερικοί συνεχίζουν να εμφανίσουν αντιδράσεις που σχετίζονται με το στρες για μήνες , μερικές φορές ακόμα και χρόνια, μετά από ένα τραυματικό γεγονός . Μερικές κοινές μακροπρόθεσμες αντιδράσεις περιλαμβάνουν : Αναβίωση ενός γεγονότος μέσα από εφιάλτες , αναδρομές στο παρελθόν και αποδιοργανωτικές αναμνήσεις Αποφυγή καταστάσεων ή ανθρώπων που θυμίζουν σε ένα άτομο το τραυματικό συμβάν Να τρομάζει πολύ εύκολα ή δραματικά Συναισθηματική απόσυρση ή αποφυγή κοινωνικών καταστάσεων Δυσκολία στον ύπνο ή το φαγητό Οξυθυμία Θλίψη ή κατάθλιψη Πολλές φορές αυτές οι προβληματικές αντιδράσεις μπορεί να προκληθούν από τόπους, ανθρώπους ή αντικείμενα που θυμίζουν σε ένα άτομο το τραυματικό γεγονός. Συχνά οι χρόνοι , συγκεκριμένα γεγονότα ή σωματικές αισθήσεις αποτελούν το σύνθημα ώστε ένα άτομο να θυμηθεί αναμνήσεις μιας καταστροφής ή ενός τραυματικού γεγονότος .Μερικές κοινές ωθήσεις των συμπτωμάτων άγχους περιλαμβάνουν : Επετείους της εκδήλωσης Θεάσεις , ήχους , μυρωδιές ή σωματικές αισθήσεις που θυμίζουν στο άτομο το γεγονός Επιστροφή στη σκηνή του γεγονότος Δελτία καιρού ή άλλη προειδοποίηση ότι θα μπορούσε να συμβεί ένα παρόμοιο γεγονός

Μελέτη του Δρ. Kaniasty Krzysztof⁴
Αυτή η διαχρονική μελέτη εξέτασε τόσο τις δυναμικές κινητοποίησης όσο και μείωσης της μετακαταστροφικής υποστήριξης και βοήθειας που εκτυλίσσονται κατά τη διάρκεια των πρώτων δώδεκα μηνών μετά από μια φυσική καταστροφή. Αυτές ήταν οι μεταβλητές πρόβλεψης που υποτέθηκε ότι επηρεάζουν ποικίλες μεταγενέστερες εκδηλώσεις της κοινωνικής και ψυχολογικής ευεξίας των επιζώντων όπως αντιλήψεις κοινωνικής υποστήριξης και συνοχής της κοινότητας, εμπλοκή σε διαπροσωπικές επαφές και πεποιθήσεις σχετικά με την αλληλοβοήθεια και την καλοσύνη. Τα δεδομένα προήλθαν από ένα δείγμα 285 ερωτηθέντων που βίωσαν μια σοβαρή πλημμύρα που κατέστρεψε μέρη της νοτιοδυτικής Πολωνίας το Μια σειρά ιεραρχικών αναλύσεων παλινδρόμησης που εξέτασαν την επιρροή κοινωνικοδημογραφικών παραγόντων και μέτρα άμεσης έκθεσης σε καταστροφή έδειξαν ότι σημαντικότερη συμμετοχή σε στιγμιαίες μετακαταστροφικές αλτρουιστικές κοινωνίες (κυρίως η ποσότητα κοινωνικής υποστήριξης που λήφθηκε) ήταν συνδεδεμένες με πιο ευνοϊκές εκτιμήσεις διαπροσωπικών και κοινοτικών σχέσεων που εξετάστηκαν 20 μήνες μετά την πλημμύρα. Αντιθέτως, οι δείκτες μετακαταστροφικής κοινωνικής πικρίας που μετρήθηκαν ως δυσαρέσκεια προς τη βοήθεια και διαπροσωπικές και κοινοτικές έχθρες και διαφωνίες, προέβλεπαν κατώτερα επίπεδα μεταγενέστερης κοινωνικής και ψυχολογικής ευεξίας. Τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν τη συνάφεια τόσο της κινητοποίησης κοινωνικής υποστήριξης όσο και των μοντέλων μείωσης της κοινωνικής υποστήριξης για τη θεωρία του τραύματος. Αυτά τα ευρήματα δείχνουν επίσης ότι η μετακατστροφική ανακούφιση και προγράμματα παρέμβασης θα έπρεπε να σκεφτούν να βοηθήσουν τους επιζώντες να διατηρήσουν, ή ακόμα και να αυξήσουν, την αντίληψή τους ότι υποστηρίζονται και την εμπιστοσύνη τους απέναντι στα πλεονεκτήματα του να ανήκουν σε μια αξιόλογη κοινωνική ομάδα και κοινότητα.

Επεξηγήσεις όρων «Αναλύσεις παλινδρόμησης» Με την ανάλυση παλινδρόμησης (regression analysis) εξετάζουμε τη σχέση μεταξύ δύο ή περισσοτέρων μεταβλητών με σκοπό την πρόβλεψη των τιμών της μιας, μέσω των τιμών της άλλης (ή των άλλων). «Τραύμα»(Θεωρία του τραύματος)⁴ Σύμφωνα με τον καθηγητή ψυχιατρικής Bessel van der Kolk «Ψυχολογικός τραυματισμός συμβαίνει όταν τα εσωτερικά και εξωτερικά μέσα είναι ανεπαρκή στο να αντιμετωπίσουν την εξωτερική απειλή» Νόημα κειμένου Η έρευνα του Δρ. Kaniasty Krzysztof διεξάχθηκε πάνω σε ένα δείγμα 285 ατόμων, τα οποία είχαν βιώσει μια μεγάλη πλημμύρα στην Πολωνία το Η έρευνα εξέταζε την επίδραση της ύπαρξης και της μη ύπαρξης επαρκούς υποστήριξης των ατόμων αυτών από την κοινωνία στην μετέπειτα ψυχολογική και κοινωνική τους ζωή. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι στην πρώτη περίπτωση τα άτομα φάνηκαν να εκτιμούν περισσότερο τις διαπροσωπικές σχέσεις και τις σχέσεις στα πλαίσια της κοινωνικής ζωής μεταγενέστερα απ’ό,τι στη δεύτερη. Το συμπέρασμα που προέκυψε ήταν πως η κοινωνία θα πρέπει να φροντίζει να διατηρείται -και αν αυτό είναι δυνατό, να αυξάνεται- η αντίληψη των επιζώντων από φυσική καταστροφή ότι δέχονται υποστήριξη και η εμπιστοσύνη τους στην αξία του να ανήκουν σε μια αξιόλογη κοινωνία.

Η αυτοκτονία μετά από το σεισμό στην L’Aquila(Ιταλία) ⁵

Μηχανισμοί άμυνας Το άτομο προκειμένου να μπορέσει να αντιμετωπίσει καταστάσεις που του προκαλούν ένταση και άγχος, όπως αυτή μιας φυσικής καταστροφής, καταφεύγει συχνά σε μηχανισμούς άμυνας που δρουν υποσυνείδητα και αποσκοπούν στο να εξασφαλίσουν μια ισορροπία στην προσωπικότητα του ατόμου. Παραδείγματα αμυντικών μηχανισμών είναι:

Έτσι, για παράδειγμα, το άτομο, σε περίπτωση που χάσει κάποιο αγαπημένο του πρόσωπο κατά τη διάρκεια μιας φυσικής καταστροφής, μπορεί μέσω της άρνησης να αποφύγει να αποδεχτεί το γεγονός ή μέσω της εκλογίκευσης να θεωρήσει πως ήταν «θέλημα Θεού» να συμβεί η καταστροφή και να διαμορφωθεί έτσι αυτή η δυσάρεστη κατάσταση.

Ερωτήσεις προς τον ειδικό
Ποια είναι συνήθως η αντίδραση των ατόμων τη στιγμή που βιώνουν την επίδραση μιας φυσικής καταστροφής και ποια είναι η συμπεριφορά που θα έπρεπε να έχουν, ώστε να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν; Ποια είναι η ψυχολογία ενός ατόμου που σκέφτεται και ενεργεί εθελοντικά; Ποια είναι τα αποτελέσματα της απώλειας του υλικού πλούτου στην ψυχοσύνθεση των ατόμων; Πώς μεταβάλλονται οι σχέσεις των ατόμων της κοινωνίας που έχει πληγεί από μια φυσική καταστροφή μετά από την επίδρασή της; Ποιες είναι οι συνέπειες της απώλειας ενός αγαπημένου προσώπου για την ψυχολογία του ατόμου; Τι είδους συμπεριφορές μπορεί να αναπτύξει λόγω του συμβάντος; Πώς επηρεάζει η επίδραση μιας φυσικής καταστροφής τα επίπεδα εγκληματικότητας σε μία κοινωνία; Πώς μπορούν να προληφθούν και να αντιμετωπιστούν περιστατικά βίας; Απαντήσεις από την καθηγήτρια του σχολείου μας Κατερίνα Κόλλια Καταλαμβάνονται από πανικό και ενεργούν σπασμωδικά είτε εντός της οικίας τους είτε στο χώρο εργασίας τους. Πολλοί μάλιστα σπεύδουν αλλόφρονες να εγκαταλείψουν, ιδιαίτερα σε περίπτωση σεισμού, τον κλειστό χώρο στον οποίο βρίσκονται Επιπλέον ανησυχούν για την τύχη των οικείων τους, αν τύχει και δε βρίσκονται κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης του σεισμού με τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Τα άτομα που ανήκουν στη συγκεκριμένη κατηγορία διέπονται από αισθήματα αλτρουισμού και αυτοθυσίας και έχουν ως εκ τούτου διάθεση να προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο. Παρέχουν, στα πλαίσια Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, ως επί το πλείστον ψυχολογική υποστήριξη στις πληγείσες από το σεισμό οικογένειες ή/και στους εγκλωβισμένους στους σωρούς των ερειπίων(σε περίπτωση σεισμού) ανθρώπους. Τα άτομα που χάνουν την περιουσία τους εξαιτίας μίας φυσικής καταστροφής μετά το αρχικό σοκ που βιώνουν προσπαθούν συνήθως να εισπράξουν αποζημίωση από το κράτος προκειμένου να την επαναδημιουργήσουν . Αρκετοί ωστόσο είναι εκείνοι που αδυνατούν να ξεπεράσουν το ψυχολογικό τραύμα που υπέστησαν. Βρίσκονται δηλαδή σε ψυχολογική κατάσταση που ονομάζεται άρνηση καθώς αδυνατούν να προσαρμοστούν στα νέα για εκείνους κοινωνικά δεδομένα . Οι κοινωνίες που έρχονται αντιμέτωπες με τα αποτελέσματα μίας φυσικής καταστροφής ενδέχεται να εμφανίσουν την ακόλουθη πορεία α) τα άτομα να συσπειρωθούν κοινωνικά οργανώνοντας κινήσεις πολιτών για να αντιμετωπιστούν οι ολέθριες επιπτώσεις της φυσικής καταστροφής (ενδυνάμωση κοινωνικής συνοχής) β) να ενταθούν ήδη υπάρχοντα προβλήματα κοινωνικής παθογένειας καθώς η παράλυση των πολιτικών και διοικητικών δομών εξαιτίας μίας φυσικής καταστροφής οδηγεί στην απουσία έννομης τάξης και στην ευκολότερη παρείσφρυση εγκληματικών στοιχείων. Συγκεκριμένα στην Αθήνα μετά το σεισμό του 1999 παρατηρήθηκε κατακόρυφη αύξηση των εγκλημάτων κατά περιουσιών. Αρκετές δηλαδή οικίες που προσωρινά δεν κατοικούντο από τους ιδιοκτήτες τους υπό το φόβο ενός νέου σεισμού παραβιάστηκαν κατά τη διάρκεια της απουσίας των ενοίκων. Ενδεχομένως η λήψη περαιτέρω μέτρων αστυνόμευσης θα λειτουργούσε αποτρεπτικά για την εκδήλωση των προαναφερθέντων φαινομένων.

Απαντήσεις από τον καθηγητή Κοινωνιολογίας του σχολείου μας Απόστολο Βαζούκη.
Το θέμα που με ρωτάτε άπτεται του τομέα της κοινωνικής ψυχολογίας και της ηθικής γενικότερα. Έχουμε πει σε διάφορες συζητήσεις μας στο παρελθόν πως η ηθική μεταβάλλεται ανάλογα με την εποχή και πως οι παράγοντες που την επηρεάζουν είναι πάρα πολλοί. Εφόσον η ηθική μεταβάλλεται ιστορικά έτσι μεταβάλλονται και οι σχέσεις των ανθρώπων μέσα στις κοινωνίες τις οποίες ζουν. Όταν ζούμε μέσα σε καθημερινές και προβλεπόμενες συνθήκες οι περισσότεροι από εμάς δρούμε σύμφωνα με το περιεχόμενο των κυρίαρχων κοινωνικών μας ρόλων. Το μάθαμε στην κοινωνική και πολιτική αγωγή πέρυσι. Λίγοι έως ελάχιστοι είναι αυτοί οι οποίοι «παίζουν» ή για να πω καλύτερα , θέτουν υπό δοκιμασία το περιεχόμενο των κοινωνικών τους ρόλων αδιαφορώντας για την κοινωνική κριτική… Το ερώτημα που τίθεται σε αυτό που με ρωτάτε είναι τι γίνεται και πώς αντιδρά ο άνθρωπος σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών και έκτακτου κινδύνου. Για να μην απαντήσουμε θεωρητικά και γενικόλογα θα πρέπει να κοιτάξουμε τι γίνεται σε περιπτώσεις ναυαγίων, σεισμών, πλημμύρων, εκρήξεις ηφαιστείων. Τότε είναι που οι κοινωνικοί μας ρόλοι δεν υπάρχουν στο μυαλό μας και δρουν μόνο και μόνο όταν το άτομο τους έχει εσωτερικεύσει τόσο βαθιά και έχει απόλυτη επίγνωση της ευθύνης που έχει ως πατέρας, σύντροφος , πολιτικός , καπετάνιος και λοιπών ρόλων. Τόσο όταν έχουμε εσωτερικεύσει τους ρόλους μας , όσο και όταν δεν τους έχουμε εσωτερικεύσει και δρούμε μέσα από τα πρωτόγονα ένστικτά μας εκείνη τη στιγμή ένα είναι σίγουρο…. Φαίνεται η αλήθεια μας και ο χαρακτήρας μας ως άνθρωποι. Θα έλεγε κανείς ότι όλες οι κοινωνικές θεωρίες και οι τυπικές ευγένειες των ανθρώπων γκρεμίζονται σαν τραπουλόχαρτα και μένει ολόγυμνος ο σκελετός της ηθικής μας. Της ατομικής και προσωπικής ηθικής μας… Και τι συμβαίνει στις περισσότερες των περιπτώσεων ; Πανικός , τρόμος και φόβος κατά της απειλής της δικής μας της ζωής. Αυτό βέβαια είναι φυσιολογικό. Πρώτα απ’ όλα πρέπει να ξέρουμε να αγαπάμε τον εαυτό μας διότι μόνο τότε θα μπορέσουμε να αγαπήσουμε και να συναντηθούμε με τον άλλον. Και η αγάπη για τον εαυτό μας , η πραγματική αγάπη για τον εαυτό μας ναι μεν φαίνεται από την προσωπική προσπάθεια να σωθούμε εμείς οι ίδιοι αλλά ο τρόπος και η νηφαλιότητα και η ψυχραιμία που θα το πράξουμε αυτό δείχνουν κατά πόσο έχουμε συμφιλιωθεί με το φαινόμενο της φθαρτότητάς μας και αν έχουμε νικήσει τους φόβους μας, τους προσωπικούς μας φόβους και έχουμε φιλοσοφήσει τη ζωή όσο πιο βαθιά μπορούμε, τότε μπορούμε να ανοιχτούμε και στον διπλανό μας που τρέμει ή στη γιαγιά που σε πέντε δευτερόλεπτα θα χαθεί. Δυστυχώς μην περιμένετε από εμένα πολιτικές διάσωσης. Αυτές είναι πάρα πολύ ωφέλιμες και πρακτικές αλλά έχουν ένα πολύ μεγάλο μειονέκτημα όλες τους. Πάντα κάποιοι γίνονται ηγέτες και οι υπόλοιποι το μόνο που ξέρουν είναι να ακολουθούν τους σωτήρες τους.

Το φαινόμενο της ηγεσίας και της εξουσίας είναι ωστόσο αναπόφευκτο.
Σε τέτοιες περιπτώσεις που χρειάζεται ψυχραιμία και κοινωνικοί δεσμοί μέσα από την αγάπη , το έργο ενός ηγέτη ή ενός καπετάνιου είναι πάρα πολύ δύσκολο όταν έχει ένα συνοθήλευμα από εγωπαθή όντα που προσπαθούν να σώσουν το τομάρι τους. Αντιθέτως, το έργο ενός συντονιστή διάσωσης γίνεται πραγματικό λειτούργημα όταν ηγείται ανθρώπων που αγαπούν τον εαυτό τους και το συνάνθρωπό τους. Πώς όμως γίνεται αυτό ; Με ποιο τρόπο οι ανθρώπινες κοινωνίες θα μάθουν και είναι υγιείς ; Μην προσπαθήσετε να βρείτε απάντηση στην πολιτική και στις πολιτικές ιδεολογίες. Όλες τους αναπαράγουν την εξουσία (σε όλο το ιδεολογικό τους φάσμα) και επιθυμούν να δεχθούν την πειθήνια παράκληση από τα πλήθη για σωτηρία. Η εκπαίδευση έρχεται υποτίθεται ως φάρμακο και ως αντίδοτο σε αυτή την κατάσταση αλλά κάθε εξουσία και κράτος που σέβεται τον εαυτό του ελέγχει την εκπαίδευση και αποκοιμίζει τους εκκολαπτόμενους πολίτες της κάθε χώρας με το να κοιμίζει την δημιουργική τους σκέψη και να ακονίζει το μιμιτισμό και το φόβο. Πώς θα νικηθεί ο φόβος ; Πώς θα νικηθεί η ιδεολογία «ο θάνατός σου η ζωή μου ;» Η ίδια η οικογένεια επίσης (ιδιαίτερα στην Ελλάδα ως πρωτογενής φορέας κοινωνικοποίησης) αναπαράγει αυτήν την ιδεολογία κατά βάθος {την αρνείται υποκριτικά φυσικά σε πρώτο επίπεδο} , και έρχεται να συμπληρωθεί από το κράτος και το μεγάλο του ναρκωτικό που είναι η εκπαιδευτική διαδικασία. Εκπαιδευτικές πρακτικές που δεν προάγουν την ομαδικότητα, την αλληλεγγύη , την αγάπη και την αλληλοβοήθεια είναι αδύνατον να βοηθήσουν το άτομο σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών. Και η νηφαλιότητα , η ψυχραιμία , ο αλτρουισμός αν δεν διδαχθούν συστηματικά ούτως ώστε να επηρεάσουν μέχρι και το πολιτικό επίπεδο τους πολιτικά υπεύθυνους μέσα από ουσιαστικά προγράμματα πάνω στη φιλοσοφία του εαυτού και του κόσμου είναι καταδικασμένα σε αποτυχία και όλες οι ασκήσεις σεισμών και λοιπών ασκήσεων δεν είναι παρά ένοχα άλλοθι αποποίησης ευθυνών μιας κοινωνίας που αδιαφορεί για την κατάσταση ζούγκλας που θέλει να υπάρχει. Ο εθελοντισμός ως σύγχρονος όρος έρχεται και πάλι να υπογραμμίσει την αποτυχία της πολιτικής ζωής. Αν σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών ο λεγόμενος «κρατικός μηχανισμός» λειτουργούσε άψογα και όλοι ήταν ευαισθητοποιημένοι (συμπεριφορά που καλλιεργείται και πάλι μέσα από την εκπαίδευση) στον τομέα ευθύνης τους, ο εθελοντισμός θα ήταν περιττός. Ξεκίνησε ως ιδέα γύρω στα 1900 στις αγγλοσαξωνικές χώρες και κατόπιν στη Γαλλία με λίγες οργανώσεις και καθιερώθηκε ως θεσμός όταν άρχισαν να καταρρέουν τα μεγάλα πολιτικά προγράμματα και ιδεολογίες και ρητορείες. Το κενό που άφησε πίσω της η πολιτική άρχισε να συμπληρώνεται από τις ηθικές αξίες και η αλληλοβοήθεια, η άμεση αλληλεγγύη και η αγαθοεργία άρχισαν να εξυμνούνται εκ νέου. πήσεις τον εαυτό σου και τον δίπλα σου.

Το άτομο που ενεργεί εθελοντικά αποστρέφεται την ναρκισσιστική εσωστρέφεια της σύγχρονης εποχής και δίνουν μια ψυχική ικανοποίηση στο άτομο που είναι έτοιμο να αγκαλιάσει ολόκληρο τον κόσμο. Μέσα από τον εθελοντισμό βρέθηκε μια λύση στις ανώνυμες και κρατικές παροχές και μέσα από αυτόν τράφηκε η ιδέα της κοινωνίας των πολιτών. Η νοοτροπία αυτή επισφραγίζει το συμβολικό ρόλο της ατομικής πρωτοβουλίας στις φιλελεύθερες κοινωνίες. Βέβαια η καλή ψυχολογία που έχει ένας εθελοντής και δρα μέσα από τα πανανθρώπινα ιδεώδη έρχεται να συμπληρωθεί ή μάλλον να λέρωθεί μέσα από την ανάγκη του σύγχρονου ανθρώπου για νέες γνωριμίες, πόθο για κοινωνική καταξίωση και κοινωνική αποδοχή ακόμα και για μια νέουυ είδους επιβολή και εμφάνισης του εξουσιαστικού φαινομένου από τα κάτω, δηλαδή από τα χαμηλά στρώματα προς τα επάνω. Πολλές φορές ακόμα και όταν ένας επώνυμος ή καταξιωμένος κοινωνικά άνθρωπος ή επιχείρηση ενεργεί «εθελοντικά» κάποιο άλλο κίνητρο υπάρχει … Πάντως η κοινωνία που απομονώνει τα άτομα και καταργεί τα παραδοσιακά δίκτυα αλληλεγγύης γεννά την ανάγκη για ανάκτηση δεσμών κοινωνικότητας και νέες μορφές κοινωνικής συμμετοχής. Η εθελοντική εργασία απαντά ακριβώς στην ανάγκη για ενσωμάτωση και συμμετοχή και λειτουργεί ως όργανο ατομικής και κοινωνικής αναγνώρισης στην εποχή της υποτίμησης, της φθοράς της κοινωνικής ταυτότητας, της αναζήτησης για συμβολικές αμοιβές. Επιπλέον ο εθελοντισμός μας επιτρέπει να παραμένουμε δραστήριοι, να νιώθουμε χρήσιμοι, να γεμίζουμε κενές ώρες, αγωνιώδεις για πολλούς συνταξιούχους ή πρόωρα συνταξιοδοτημένους, και όλα αυτά τη στιγμή που η πρόοδος των επιστημών και της τεχνολογίας μας έκαναν να πιστέψουμε πως η κοινωνική ευημερία δεν είναι παρά λίγα χρόνια μπροστά μας… Έγινε πλέον φανερό πως οι άνθρωποι δεν χρειάζονται τα χρήματα για να αγοράσουν την τεχνολογία και να αισθανθούν ευτυχισμένοι αλλά να νιώσουν πως μέσα από την εν μέρει αποτυχία του πολιτικού προγραμματισμού , ο εθελοντισμός έρχεται να σφίξει το χέρι και να δώσει πρακτική βοήθεια σε όποιον τη χρειάζεται. Αυτός που δρα εθελοντικά χαίρεται τη ζωή του διότι ανοίγεται και μαθαίνει να προσφέρει χωρίς ανταλλάγματα και μαθαίνει να βρίσκεται μέσα στην αγάπη και όχι να θεωρεί πως ο ίδιος ξέρει να αγαπά… 3. Αρχικά όταν χάνουμε τα υλικά αγαθά μας (λεφτά, σπίτια , κοσμήματα , ανέσεις) το σοκ που παθαίνουμε είναι πάρα πολύ μεγάλο και αυτό είναι λογικό. Ένας άνθρωπος που είχε καταστρώσει τη ζωή του και είχε προγραμματίσει το μέλλον του και τον τρόπο με τον οποίο θα ζήσει, όταν τα χάνει όλα είναι σα να έχασε τον εαυτό του, όταν βέβαια το μεγαλύτερο κομμάτι του εαυτού του , αν όχι όλος, βρίσκονταν σε όλα αυτά που έχασε.

Και πάλι θα πω πως όταν οι άνθρωποι δεν έχουν μάθει να ξεπερνούν την ύλη , η οποία δεν θα το κρύψω πως είναι γοητευτικότατη, τότε το σοκ που θα υποστούν θα είναι ίσως και μοιραίο, ιδιαίτερα δε όταν έχουν γαλουχηθεί μέσα από τη λατρεία του ναρκισσισμού τους ο οποίος έπαιρνε νόημα μέσα από τη δύναμη της αποθησαύρισης υλικών αγαθών κάθε μορφής. Εδώ και πάλι οι παραδοσιακές αξίες και η συλλογικότητα όταν πηγαίνουν χέρι χέρι με τον πλούτο μπορούν να σώσουν την κατάσταση. Και οι αξίες δεν υπάρχουν παρά μόνο μέσα από τον πολιτισμό και την παράδοση μιας κοινωνίας. Αν πάρουμε παράδειγμα τη μικρασιατική καταστροφή όπου ένα περίπου εκατομμύριο έλληνες τα έχασαν όλα μέσα σε μία μέρα και ήρθαν στην Ελλάδα ως προσφυγες, κατάφεραν να αναπτυχθούν ξανά διότι κράτησαν μέσα τους τον πολιτισμό και τη συλλογική τους ταυτότητα. Ενώ στην κινηματογραφική ταινία του Τιτανικού ο πάμπλουτος επιχειρηματίας αισθάνεται ένα τίποτα χωρίς το τελευταίο πακέτο από δολάρια που έχει στο παλτό του και τον σωματοφύλακα/αστυνομικό του που κρατάει περίστροφο… Αν έχουμε τοποθετήσει τη δύναμη και την ενέργεια για τη ζωή μέσα μας η απώλεια του υλικού πλούτου μπορεί να μας γρατζουνήσει και να μας ματώσει με κάποια αιμορραγία. Ο νεοπλουτισμός αλλά και η ειδωλοποίηση των όσων αποκτήσαμε πολλών ή λίγων, μέσα από μία φυσική καταστροφή ίσως μας καταστήσει για πάντα ζωντανούς νεκρούς. Κάποιοι άλλοι όμως είναι πιο έξυπνοι ή μάλλον πιο πονηροί αντίπαλοι και θανατώνουν τον εαυτό τους με μια πιο πειστική δικαιολογία προς τον εαυτό τους. Βρίζουν τη μοίρα, τη ζωή ή και τον ίδιο το θεό για τι συνέβη. Είναι έξυπνοι διότι ο αντίπαλος είναι αόρατος, ανίκητος και δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Πολύ απλά για αυτούς ακριβώς τους λόγους διαλέγουν αυτή την κατηγορία αντιπάλου για να μην προσπαθήσουν ποτέ στη ζωή τους να ξαναδημιουργήσουν. Γενικότερα υπάρχουν δύο σύνδρομα σε αυτές τις περιπτώσεις , σύμφωνα με τον Έριχ Φρομμ: το σύνδρομο της ζωής και το σύνδρομο του θανάτου. Και τα δύο τα καλλιεργεί ο πολιτισμός και οι διαφόρων ειδών θεσμοί της κάθε κοινωνίας αλλά είναι επίσης και θέμα γονιδίων και ιδιοσυγκρασίας στην ψυχολογία του κάθε ατόμου. Οι κοινωνικές σχέσεις και μεταβάλλονται και δοκιμάζονται βαθύτατα μέσα από μια φυσική καταστροφή. Άνθρωποι που δεν θα πλησίαζαν ποτέ ο ένας ον άλλον τρέχουν και βοηθούν ενώ από τους ανθρώπους που περίμενες βοήθεια δεν έρχεται καμμία. Ίσα ίσα τότε είναι που φαίνεται η αλήθεια των συναισθημάτων των ανθρώπων που ζουν και υπάρχουν δίπλα μας. Γενικά θα λέγαμε πως τέτοιες περιπτώσεις κάνουν πολύ μεγάλο καλό στις ανθρώπινες σχέσεις διότι βγαίνουμε από τη ρουτίνα και το συμφέρον της καθημερινότητάς μας και δείχνουμε τον αληθινό εαυτό μας και τις προτεραιότητές μας σε ό,τι αγαπάμε, υλικό ή άυλο ανάλογα.

Αυτή η ερώτηση είναι μεταφυσικού χαρακτήρα και για αν απαντηθεί παίζουν δύο παράγοντες ρόλο :
Πρώτον το νόημα που έχει για κάποιον η ζωή και το αντίθετό της που είναι ο θάνατος μέσα στα πλαίσια της κοινωνίας που έζησε το εκλιπόν άτομο και Δεύτερον η μεταφυσική ερμηνεία που δίνει το κάθε άτομο για το φαινόμενο ή μυστήριο του θανάτου. Και πάλι είναι ζήτημα ηθικής. Για κάποιους πολιτισμούς η απώλεια της ζωής ενός αγαπημένου προσώπου δεν παίζει τόσο μεγάλο ρόλο όταν η καρδιά του συνανθρώπου δεν χτυπά τόσο πολύ για το πρόσωπο που χάθηκε όσο για την κοινότητα / κοινωνία στην οποία έζησε και συνεχίζουν να ζουν οι υπόλοιποι. Παράδειγμα τέτοιας κοινωνίας ήταν η αρχαία Σπάρτη αλλά και πολλές άλλες. Επίσης πολύ μεγάλο ρόλο για τη μνήμη του νεκρού παίζει σαφώς ο προηγούμενος βίος του αλλά και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες έχασε τη ζωή του. Σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών κάποιοι είτε επειδή το θεωρούν καθήκον τους είτε επειδή θέλουν να ισοφαρίσουν το «αμαρτωλό» παρελθόν τους σε σχέση με κάποια άτομα που βρίσκονται σε κίνδυνο και θέλουν να ριψοκινδυνέψουν για να τα σώσουν και χάσουν τη ζωή τους, τότε η μνήμη που έχουν εξασφαλίσει για όσους θα τους θυμούνται θα είναι θετικού περιεχομένου και η αποδοχή είτε στα μάτια του θεού είτε των επιζόντων, δεδομένη. Άλλοι πάλι αισθάνονται ότι είναι εντελώς χωρίς νόημα και άδικη απώλεια από τη ζωή ο θάνατος μέσα από μια φυσική καταστροφή. Τέτοιου είδους άνθρωποι είναι θιασώτες της λογικής πως ο άνθρωπος έχει καταφέρει να ελέγχει τα πάντα και πως είναι ο κυρίαρχος της φύσης μέσα από τις επεμβάσεις του στο φυσικό περιβάλλον. Συνήθως αυτοί οι άνθρωποι αν επιζήσουν , συνεχίζουν τη ζωή τους σα να μην έτρεξε τίποτα και έχουν απωθήσει από τη μνήμη τους ό,τι συνέβη διότι δεν ταιριάζει με την κοσμοθεωρία τους. Οι υπερβολικά και τυπικά πιστοί σε κάποιο θρησκευτικό δόγμα θα πρέπει να ξέρουν (;;;) ότι αυτοί που σκοτώθηκαν σε μια φυσική κατστροφή είχαν εξομολογηθεί τις αμαρτίες τους διότι ο αιφνίδιος θάνατος είναι ο φόβος και ο τρόμος του κάθε πιστού διότι αν η ψυχή δεν είναι καθαρή και δεν έχει προλάβει ο υποψήφιος νεκρός να μετανοήσει τότε χρεώνεται τις αμαρτίες του διότι το νήμα της ζωής κόπηκε απότομα και κάθε περιθώριο για μετάνοια εξαφανίστηκε. Κάποιοι άλλοι όταν χάσουν κάποιο δικό τους φίλο ή συγγενή ή αγαπημένο πρόσωπο αν το έχουν αγαπήσει πραγματικά , τότε καταφέρνουν να δουν μέσα πό αυτό παρόμοιες καταστάσεις στους συνανθρώπους τους και προσπαθούν να βοηθήσουν ανθρώπους που ανήκουν σε παρόμοιες κατηγορίες ή έχουν τους ίδιους ρόλους και ιδιότητες. Παραδείγματος χάριν κάποιος έχασε το παιδί του και τρέχει μετά σε όλη του τη ζωή και βοηθά παιδιά ή υιοθετεί ή μετά το πένθος και το θρήνο της απώλειας της συντρόφου εξυμνεί και ερωτεύεται το άλλο φύλο μέσα από την ύπαρξη μιας νέας σχέσης καθώς αισθάνεται έτοιμος να επαναπροσφέρει τα δώρα που του χάρισε η προηγούμενη σχέση του και να μάθει μέσα από τα λάθη του.

ΕΚΘΕΣΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ ΜΕ ΠΥΡΗΝΑ ΤΟ ΘΕΜΑ «Πώς επηρεάζεται το άτομο από την επίδραση μιας μεγάλης φυσικής καταστροφής;» Είμαστε η ομάδα που ασχολήθηκε με το φαινόμενο των φυσικών καταστροφών προσεγγίζοντάς το ψυχοκοινωνικά. Στόχος μας ήταν να ερευνήσουμε τα αποτελέσματα αυτού του φαινομένου στο άτομο. Αρχικά συλλέξαμε πληροφορίες σχετικά με τις βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις των φυσικών καταστροφών στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Έπειτα, θεωρήσαμε ενδιαφέρουσα τη διάκριση των επιπτώσεων των καταστροφών στη ζωή των ατόμων με βάση το φύλο. Επιπλέον, εξετάσαμε και τις μακροπρόθεσμες συνέπειες των καταστροφών στο άτομο και απαριθμήσαμε μερικές συμπεριφορές που αυτό μπορεί να υιοθετήσει λόγω του δυσάρεστου συμβάντος. Επιπροσθέτως, μέσω τη μελέτης ερευνών που είχαν πραγματοποιήσει ψυχολόγοι της Αμερικανικής Ένωσης Ψυχολόγων (APA – American Psychological Association) εξετάσαμε τη σημασία της κοινωνικής υποστήριξης και αλληλεγγύης για το άτομο, αφού αυτό βιώσει μια μεγάλη φυσική καταστροφή. Τέλος, ερευνήσαμε τους μηχανισμούς άμυνας που χρησιμοποιεί το άτομο σε δυσάρεστες και αγχώδεις καταστάσεις, ώστε να ερμηνεύσουμε κάποιες από τις συνήθεις συμπεριφορές των ανθρώπων μετά από ένα τέτοιο τραυματικό γεγονός.

Πηγές ¹Πρωτότυπο: Μεταφρασμένο: ²,³ Μεταφρασμένο από τη Λεβέντη Αλεξάνδρα ⁴ Μεταφρασμένο από τη Λεβέντη Αλεξάνδρα ⁵ y&id= Μεταφρασμένο από τη Λεβέντη Αλεξάνδρα ⁶ Σχολικό εγχειρίδιο Κοινωνιολογίας Γ’ Λυκείου

ΜΑΘΗΜΑ : PROJECT-ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΑΞΗ : Α2 - ΟΜΑΔΑ ΙV
Οι σεισμοί προκαλούν μεγάλες φυσικές καταστροφές στον πλανήτη μας. Ποιες γεωλογικές διεργασίες στο εσωτερικό και το εξωτερικό της Γης προκαλούν το φαινόμενο αυτό; Μέλη: Μπούρα Αλεξάνδρα, Κολυδάς Κωνσταντίνος, Κεκρίδη Μαρία, Κούβαρης Σταύρος, Κατσιάδα Αλεξάνδρα

ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ
Η ΟΜΑΔΑ ΙV ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΑ ΣΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ: Ο σεισμός αποτελεί μία από τις σημαντικότερες φυσικές καταστροφές στον πλανήτη μας. Ποιες γεωλογικές διεργασίες στο εσωτερικό και το εξωτερικό της Γης προκαλούν το φαινόμενο αυτό; Διαθεματική προσέγγιση: Τεχνολογική έρευνα, που αφορά την σεισμολογία καθώς και άλλες αιτίες που προκαλούν φυσικές καταστροφές

ΑΤΟΜΙΚΟΙ ΤΙΤΛΟΙ Κεκρίδη Μαρία: Βασική προϋπόθεση για την ερμηνεία των σεισμών είναι η μελέτη του εσωτερικού της Γης. Ποιο είναι το μοντέλο διαστρωμάτωσης του πλανήτη μας; Κούβαρης Σταύρος: Η λιθόσφαιρα αποτελείται σε μεγάλο ποσοστό από πετρώματα. Ποια είναι τα είδη και ποια η χρήση των πετρωμάτων αυτών; Κολυδάς Κωνσταντίνος: Καρστικά φαινόμενα και σεισμοί. Μπούρα Αλεξάνδρα: Η λιθόσφαιρα δεν είναι ενιαία αλλά αποτελείται από πλάκες, κοντά στα όρια των οποίων εκδηλώνεται πλήθος γεωλογικών φαινομένων. Με ποιό τρόπο σχετίζονται λοιπόν οι τεκτονικές πλάκες με τη σεισμική και ηφαιστειακή δραστηριότητα; Κατσιάδα Αλεξάνδρα: Στενά συνδεδεμένη είναι η ηφαιστειακή με τη σεισμική δραστηριότητα. Τι είναι ηφαιστειακοί σεισμοί και πώς δημιουργούνται;

Μοντέλο εσωτερικού της Γης
Κεκρίδη Μαρία Μοντέλο εσωτερικού της Γης Από πού αντλούν οι επιστήμονες στοιχεία για τη διαμόρφωση του εσωτερικού της Γης; Παρατήρηση πετρωμάτων Μελέτη μετεωριτών Σεισμικά κύματα (προσδιορισμός πυκνότητας και είδους υλικών) Κρατήρας από πτώση μετεωρίτη

Τα τρία στρώματα που απαρτίζουν τον πλανήτη μας από μέσα προς τα έξω
Πυρήνας Μανδύας Φλοιός (ηπειρωτικός και ωκεάνιος)

Πιο αναλυτικά: Ο φλοιός αποτελεί την εξωτερική στιβάδα της Γης .Υπάρχουν 2 είδη φλοιού ο ηπειρωτικός και ο ωκεάνιος. Ηπειρωτικός : είναι ένα λεπτό και σκληρό στρώμα που επιπλέει πάνω στον μανδύα .Το πάχος του φτάνει τα 70 χλμ. Ωκεάνιος :καλύπτει το 71% της επιφάνειας της λιθόσφαιρας .Είναι λεπτός και πιο νέος από τον ηπειρωτικό .Το πάχος του φτάνει τα 10 χλμ. Και η ηλικία του είναι περίπου 200 εκατομμύρια χρόνια .

Ο μανδύας αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος του όγκου της Γης
Ο μανδύας αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος του όγκου της Γης . Αποτελείται από πολύ θερμά πυκνόρρευστα υλικά . Ο μανδύας αποτελείται από τον ανώτερο και κατώτερο μανδύα. Το ανώτερο τμήμα του μανδύα και ο φλοιός αποτελούν τη λιθόσφαιρα .

Ο πυρήνας είναι πιο θερμός από τον μανδύα
Ο πυρήνας είναι πιο θερμός από τον μανδύα. Σύμφωνα με νεώτερα δεδομένα υπάρχουν ένας εξωτερικός υγρός πυρήνας και ένας στερεός εσωτερικός πυρήνας .Οι θερμοκρασίες φτάνουν τους βαθμούς .

Κούβαρης Σταύρος Προσωπικός τίτλος: Η λιθόσφαιρα αποτελείται σε ένα μεγάλο ποσοστό από πετρώματα. Ποια τα είδη των πετρωμάτων αυτών; Ορισμός: Τα πετρώματα είναι φυσικά και στερεά σώματα της λιθόσφαιρας, που αποτελούνται από παραγενέσεις (συσσωμάτωση ορυκτών και δόμηση αυτών σαν ενιαίο σώμα) διαφόρων ορυκτών (πολύμικτα πετρώματα) ή συσσωματώματα ενός μόνο ορυκτού (μονόμικτα πετρώματα), τα οποία παρουσιάζουν σχετική ομοιομορφία σε όλη τους την έκταση.

Κατηγορίες πετρωμάτων:
1.Πυριγενή ή Εκρηξιγενή Προέρχονται από την κρυστάλλωση του μάγματος. Η κρυστάλλωση του μάγματος επιτυγχάνεται με τη μεταβολή της θερμοκρασίας και της πίεσης κατά την άνοδο του μάγματος προς την επιφάνεια. Αν το μάγμα φθάσει στην επιφάνεια χωρίς να προλάβει να κρυσταλλωθεί τότε ονομάζεται λάβα. Βάσει της γεωχημικής τους σύστασης τα εκρηξιγενή πετρώματα χωρίζονται σε όξινα, ουδέτερα, βασικά και υπερβασικά. Τα εκρηξιγενή πετρώματα διαφοροποιούνται μεταξύ τους ανάλογα με την σύσταση του μάγματος και τις φυσικές συνθήκες (κυρίως πίεση και θερμοκρασία) που επικρατούσαν κατά την κρυστάλλωση του μάγματος. Οι φυσικές συνθήκες που επικρατούσαν κατά την κρυστάλλωση του μάγματος εξαρτιόνταν κυρίως από το βάθος, τη μορφολογία και την κατάσταση των περιβαλλόντων πετρωμάτων που έγινε αυτή. Βάσει αυτού τα εκρηξιγενή πετρώματα χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες, τα πλουτώνια, τα φλεβικά και τα ηφαιστειακά πετρώματα. Γρανίτης

Μεταμορφωμένα Προέρχονται από την μεταμόρφωση προϋπαρχόντων πετρωμάτων
Μεταμορφωμένα Προέρχονται από την μεταμόρφωση προϋπαρχόντων πετρωμάτων. Τα πετρώματα όπως και όλα τα συστατικά της ύλης τείνουν να έχουν την σταθερότερη δομή. Δηλαδή την δομή εκείνη που η αταξία των μορίων τους είναι ελάχιστη και η ενέργεια συγκρότησης του κρυσταλλικού πλέγματος η μικρότερη δυνατή. Η δομή αυτή για κάθε πέτρωμα δεν είναι πάντα η ίδια, αλλά εξαρτάται από τις φυσικές συνθήκες του περιβάλλοντος (κυρίως την θερμοκρασία και την πίεση) που βρίσκεται το πέτρωμα. Έτσι σε μεγάλα βάθη υπό την επίδραση μεγαλύτερων πιέσεων και θερμοκρασιών από αυτές τις επιφάνειας, τα πετρώματα μεταμορφώνονται. Δηλαδή μεταπίπτει η κρυσταλλική τους δομή σε μια άλλη, η οποία είναι πιο σταθερή για τις συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας που επικρατούν εκεί.Αν τα μεταμορφωμένα πετρώματα αποτελούνται από ένα ορυκτό ή το ποσοστό ενός από τα ορυκτά τους ξεπερνά σε ποσοστό το 90% ονομάζονται μονόμικτα, αλλιώς ονομάζονται πολύμικτα.

Ιζηματογενή Προέρχονται από την καθίζηση (ιζηματογένεση) ουσιών που βρίσκονται σε αιώρηση ή διάλυση σε ρευστό μέσο (κυρίως νερό και αέρα) και στη συνέχεια μετατρέπονται σε συμπαγές σώμα μέσω της διαγένεσης.Διαγένεση είναι η διαδικασία μετατροπής ενός ψαθυρού μέσου σε συμπαγές. Επιτυγχάνεται κυρίως με την πίεση των υπερκείμενων σχηματισμών, με τη συνοδεία πολλών φαινομένων τα οποία καλούνται διαγενετικά φαινόμενα. Η ιζηματογένεση λαμβάνει χώρα στις μεγάλες φυσικές κοιλότητες του στερεού φλοιού της γης, στις θαλάσσιες λεκάνες, στις κοίτες των ποταμών με τους οποίους γίνεται η μεταφορά του υλικού και στις κλιτύς των διαφόρων μορφολογικών ανωμαλιών της επιφάνειας του στερεού φλοιού της γης.Τα ιζηματογενή πετρώματα ανάλογα με τον τρόπο γένεσής τους χωρίζονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες τα μηχανικά, τα χημικά και τα βιοχημικά. Μηχανικά ιζηματογενή πετρώματα είναι εκείνα που το σημαντικότερο ρόλο για την ιζηματογένεση και διαγένεσή τους κατέχει η μηχανική (δυναμική και κινητική) ενέργεια του ρευστού μέσου που βρίσκονται διαλυμένα ή αιωρούνται. Χημικά ιζηματογενή πετρώματα είναι εκείνα που το σημαντικότερο ρόλο για την ιζηματογένεση και διαγένεσή τους κατέχουν οι χημικές (κυρίως το ρΗ) και φυσικές (κυρίως η πίεση και η θερμοκρασία) ιδιότητες του "ρευστού μέσοι)" που βρίσκονται διαλυμένες ή αιωρούνται.

Ατεκτονικές δομές Στρωμάτωση Ιζηματογενείς φάσεις Ασυμφωνίες
Παραμόρφωση ατεκτονικών δομών Ζώνες διάτμησης Πτυχές Διεισδύσεις και επωθήσεις Σχισμοί

ΦΛΥΣΧΗΣ Λιθολογικός σχηματισμός (αποθέσεις που αποτελούνται από διάφορα πετρώματα) Όταν μία λιθοσφαιρική πλάκα υποβυθίζεται κάτω από μία άλλη, στο σημείο υποβύθισης δημιουργείται τάφρος. Μπροστά από την τάφρο πραγματοποιείται ιζηματογένεση για πολλά εκατομμύρια χρόνια, η τελευταία φάση της οποίας καλείται φλύσχης. Αποτελείται από στρώματα αργίλων, ασβεστολίθων και άλλων πετρωμάτων. Συνήθως τα στρώματα του φλύσχη είναι τεκτονικά καταπονημένα με αποτέλεσμα να σχετίζονται με κατολισθίσεις. Σημαντική εμφάνιση φλύσχη παρατηρείται στην οροσειρά της Πίνδου όπως και στην περιοχή υποβύθισης της Αφρικανικής πλάκας κάτω από την Κρήτη.

Ιζηματογενεση στο όριο σύγκλισης Ευρασιατικής και Αφρικανικής πλάκας

Ασβεστολιθικά πετρώματα
Κων/νος Κολυδάς Προσωπικός τίτλος: Καρστικά φαινόμενα και σεισμοί. Ασβεστολιθικά πετρώματα Ιζηματογενή πετρώματα Βασικό συστατικό τους είναι ο ασβεστίτης (CaCO3). Συχνά περιέχουν απολιθώματα από τα οποία μπορεί να εκτιμηθεί η ηλικία και η προέλευσή τους Η μεταμόρφωσή τους τους δίνει εντονότερο κρυσταλλικό χαρακτήρα σχηματίζοντας το μάρμαρο.

Καρστικά φαινόμενα: Σε μεγάλες, αρχικά συμπαγείς μάζες ασβεστολίθου παρατηρούνται κοιλώματα, σπήλαια, ποικίλα φλεβοειδή ανοίγματα, σχηματισμοί χύτρας, που οφείλονται στην διάβρωση. Εγκατακρημνισιγενής σεισμός: Είδος σεισμού, που δημιουργείται σε καρστικές ασβεστολιθικές ορεινές περιοχές, στις οποίες έχουν σχηματιστεί κοιλώματα με τη μορφή σπηλαίων μεγάλης οριζόντιας ανάπτυξης, εξαιτίας της διαλυτικής ενέργειας του υπόγειου νερού.

Όταν καταπέσει ένα τμήμα ή ολόκληρη η οροφή των σπηλαίων αυτών, προκαλούνται σεισμικές δονήσεις στην επιφάνεια της Γης. Ορισμένες φορές έχουν παρατηρηθεί σε μετασεισμική ακολουθία ως συνεπακόλουθο άλλου τύπου σεισμών.Τέτοιου είδους σεισμοί εμφανίζονται σπάνια (αποτελούν το 3% των σεισμών που πραγματοποιούνται στον πλανήτη μας) και γενικά έχουν μικρή καταστρεπτική ενέργεια καθώς η έντασή τους σπάνια πλησιάζει την ένταση ενός μεσαίου τεκτονικού σεισμού. Εξαιτίας της μικρής έκτασής τους, καθώς και του γεγονότος ότι οι περιοχές στις οποίες συμβαίνουν είναι απομακρυσμένες, δεν θεωρούνται επικίνδυνοι.Στην Ελλάδα σεισμοί του είδους αυτού σημειώθηκαν στους οικισμούς Κουκκούλι και Καπέσοβο της Ηπείρου (Ζαγοροχώρια) τον Αύγουστο του Παρόμοια φαινόμενα με τους σεισμούς αυτούς αναπτύσσονται και από την κατακρήμνιση της οροφής μεταλλείων.

Αλεξάνδρα Μπούρα Ατομικός Τίτλος: Η λιθόσφαιρα δεν είναι ενιαία αλλά αποτελείται από πλάκες, κοντά στα όρια των οποίων εκδηλώνεται πλήθος γεωλογικών φαινομένων. Με ποιον τρόπο σχετίζονται λοιπόν οι τεκτονικές πλάκες με την σεισμική δραστηριότητα;

Ως λιθόσφαιρα χαρακτηρίζεται το εξωτερικό δύσκαμπτο περίβλημα της Γης
Ως λιθόσφαιρα χαρακτηρίζεται το εξωτερικό δύσκαμπτο περίβλημα της Γης. Περιλαμβάνει το φλοιό και μέρος του στερεού ανώτερου μανδύα. Πάχος Το πάχος της κυμαίνεται ανάλογα το πάχος του φλοιού. Στις ωκεάνιες περιοχές το πάχος της λιθόσφαιρας είναι περίπου 80km, ενώ στις ηπειρωτικές κυμαίνεται μεταξύ 100 και 150km. Πλάκες: Αριθμός Η λιθόσφαιρα δεν είναι ενιαία αλλά απαρτίζεται από δύσκαμπτες πλάκες, οι οποίες ονομάζονται λιθοσφαιρικές ή τεκτονικές. Υπάρχουν επτά μεγάλες λιθοσφαιρικές πλάκες (Αφρικανική, Ευρασιατική, Ινδο-Αυστραλιανή, Ανταρκτική, πλάκα του Ειρηνικού, Βορειο-Αμερικανική, Νοτιο-Αμερικανική) και πολλές άλλες μικρότερες (πχ Αραβική, Νάζκα, Καραϊβικής, Φιλιππίνων, Σομαλίας, Κόκος,Ριβιέρα, Σκωτίας).

Έκταση και βάθος Η έκταση των τεκτονικών πλακών σήμερα είναι καλά καθορισμένη, και σύμφωνα με υπολογισμούς που έχουν γίνει, η πλάκα σπάνια υπερβαίνει τα 145 χλμ. βάθους. Σύσταση Κάθε πλάκα συντίθεται από μια συμπαγή μάζα πετρωμάτων. Η ζώνη των πετρωμάτων αυτών ονομάζεται λιθόσφαιρα, για να διακρίνεται από τη βαθύτερηασθενόσφαιρα, στην οποία τα πετρώματα βρίσκονται σε μεγαλύτερη θερμοκρασία και έτσι υφίστανται πλαστική παραμόρφωση, όταν υπόκεινται σε τεκτονικές πιέσεις Κινήσεις Οι τεκτονικές πλάκες βρίσκονται σε επαφή και κινούνται «επιπλέοντας» πάνω στον μανδύα, λόγω των κινήσεων του μάγματος κάτω από αυτές που τις παρασύρει και, σπανιότερα, από τις παλιρροϊκές δυνάμεις που παραμορφώνουν τη γη συμπιέζοντας και εφελκύοντάς την, τη βαρύτητα που τείνει να βυθίζει τις βαρύτερες από αυτές κ.α.Tα όρια των πλακών καθορίζονται από στενές ζώνες

Κινήσεις πλακών Σύγκλιση Απόκλιση Παράλληλη (εφαπτομενική) κίνηση

Πώς δημιουργήθηκαν οι λιθοσφαιρικές πλάκες;

Σήμερα, το σύνολο σχεδόν των επιστημόνων παραδέχεται ότι οι οριζόντιες κινήσεις των λιθοσφαιρικών πλακών είναι υπεύθυνες για τα περισσότερα γεωδυναμικά φαινόμενα. Είναι φανερό εξάλλου ότι οι κινήσεις τόσο μεγάλων τμημάτων του φλοιού προκαλούν και μεγάλες αναστατώσεις στην περιφέρεια των λιθοσφαιρικών πλακών, με αποτέλεσμα οι περιοχές που βρίσκονται στα όριά τους να είναι ασταθείς και συνήθως να υποφέρουν από σεισμούς ή να έχουν ηφαίστεια και θερμές πηγές. Αντίθετα, οι περιοχές που βρίσκονται στο κέντρο των λιθοσφαιρικών πλακών είναι συνήθως σταθερές. Ας εξετάσουμε λοιπόν τα γεωλογικά φαινόμενα που συνδέονται με τις λιθοσφαιρικές πλάκες

Σεισμός Ορισμός: Η δόνηση του εδάφους που οφείλεται στη θραύση πετρωμάτων. Είναι το στιγμιαίο αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας διεργασίας με την οποία συσσωρεύεται δυναμική ενέργεια σε ορισμένες περιοχές της λιθόσφαιρας

Βασικά στοιχεία: Εστία: η ακριβής θέση στην οποία συμβαίνει ο σεισμός Αν η εστία θεωρηθεί σημείο ονομάζεται υπόκεντρο Επίκεντρο : η κάθετη προβολή του υπόκεντρου στην επιφάνεια της Γης.

Ανάλογα με την απόσταση του υποκέντρου από την επιφάνεια της Γης (εστιακό βάθος, ΕΒ), οι σεισμοί χαρακτηρίζονται ως: Α)Επιφανειακοί ή σεισμοί μικρού βάθους ( km) Β)Σεισμοί ενδιαμέσου βάθους ( km) Γ)Σεισμοί μεγάλου βάθους (άνω των 70 km) Το εστιακό βάθος είναι σημαντικό χαρακτηριστικό ενός σεισμού, ως προς τις καταστροφές που αυτός μπορεί να επιφέρει στις ανθρώπινες κατασκευές.

Είδη σεισμών Τεκτονικός: Οφείλεται στην κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών Ηφαιστειακός: Οφείλεται στην έκρηξη ηφαιστείου Εγκατακρημινισιγενής: Οφείλεται στην πτώση ασβεστολιθικών πετρωμάτων Κρυογενής: Οφείλεται στην απότομη πτώση της θερμοκρασίας Τεχνητός σειμός: Συνήθως προκαλείται από έκρηξη ή απότομο χτύπημα του φλοιού

Πιο αναλυτικά για τους τεκτονικούς σεισμούς:
Όπως έχει ήδη αναφερθεί, οι λιθοσφαιρικές πλάκες κινούνται και ασκούν πιέσεις μεταξύ τους. Στα όρια των τεκτονικών πλακών συσσωρεύεται ενέργεια. Εκεί σχηματίζονται ρωγμές στο φλοιό, τα ρήγματα, τις πλευρές των οποίων συγκρατεί η τριβή που δεν επιτρέπει την ολίσθηση μεταξύ τους. Όταν οι τεκτονικές τάσεις ξεπεράσουν την κρίσιμη τιμή του ορίου θραύσης του πετρώματος στον εστιακό χώρο, το σπάσιμο των σημείων τριβής έχει ως αποτέλεσμα την ολίσθηση του ρήγματος. Η ολίσθηση συνεπάγεται τη βίαιη ταλάντωση των πετρωμάτων και η απελευθερωμένη ενέργεια μεταφέρεται με τα σεισμικά κύματα ώσπου να απορροφηθεί εντελώς. Οι σεισμοί που προκαλούνται με τον τρόπο αυτό αποτελούν την συντριπτική πλειοψηφία (90%) των Γήινων σεισμών.

Μέτρηση σεισμού Κλίμακα Ρίχτερ (μέγεθος)
Κλίμακα Μερκάλι (ένταση σε ορισμένη τοποθεσία)

Κλίμακα Ρίχτερ Η Κλίμακα Ρίχτερ (Richter scale) είναι μία διαδεδομένη λογαριθμική κλίμακα μέτρησης του ποσοτικού μεγέθους ενός σεισμού. Βασικές αρχές Η κλίμακα Ρίχτερ είναι λογαριθμική. Αύξηση του μεγέθους του σεισμού κατά μια ακέραια μονάδα της κλίμακας αντιπροσωπεύει δεκαπλασιασμό του πλάτους των δονήσεων που καταγράφονται από ένα σεισμογράφο Wood-Anderson και 31,5 φορές μεγαλύτερη έκλυση ενέργειας. Ως βαθμός «0» επελέγη συμβατικά η ασθενέστερη δόνηση που μπορούσε να καταγραφεί την εποχή που καθιερώθηκε η κλίμακα. Οι σύγχρονοι σεισμογράφοι καταγράφουν και ασθενέστερες δονήσεις από εκείνες που αρχικά είχαν επιλεγεί για να ορίσουν το 0 (οι οποίες και ορίζονται με αρνητικές τιμές). Πρακτικώς, η ασθενέστερη δόνηση που μπορεί να υπάρξει είναι - 1,5 Ρίχτερ, που ισοδυναμεί με το σπάσιμο μίας πέτρας. Μία εμπειρική αντίληψη του βαθμού 1 της κλίμακας είναι η δόνηση που παράγεται από τη διέλευση ενός τρένου ή ενός ερπυστριοφόρου άρματος (σε άσφαλτο) με μέση ταχύτητα, ενώ βαθμός 2 είναι η δόνηση που αντιλαμβάνονται οι θεατές παρέλασης από διέλευση αρμάτων.

Αν και η κλίμακα δεν έχει θεωρητικά ανώτατο όριο, οι 5 μεγαλύτεροι σεισμοί που έχουν καταγραφεί από το 1900 έως σήμερα κυμάνθηκαν ανάμεσα στην τιμή 9 έως και 9,5 της κλίμακας. Πρακτικώς, οι σεισμοί στη Γη δεν μπορούν να ξεπεράσουν την τιμή 9,5 της κλίμακας. Ο λόγος είναι ότι οι βράχοι δεν μπορούν να αντέξουν περισσότερη ενέργεια από το όριο θραύσης, χωρίς να σπάσουν. Επομένως, το ποσοτικό μέγεθος του σεισμού εξαρτάται αποκλειστικά από το πόσοι βράχοι σπάζουν. Ο ισχυρότερος σεισμός που έχει καταγραφεί ποτέ, ήταν ο Μεγάλος σεισμός της Βαλδίβια στην Χιλή, στις 22 Μαΐου 1960, μεγέθους 9,5 R. Κλίμακα Μερκάλι Η κλίμακα Ρίχτερ δεν θα πρέπει να συγχέεται με την κλίμακα Μερκάλι που προσδιορίζει όχι το μέγεθος, αλλά την ένταση του σεισμικού φαινομένου σε ορισμένη τοποθεσία και, επομένως, εξαρτάται από το μέγεθος, από την απόσταση από το επίκεντρο του σεισμού και από παράγοντες που επηρεάζουν την διάδοση των σεισμικών κυμάτων. Επίσης, αφού η κλίμακα Μερκάλι προσμετρά τις επιπτώσεις ενός σεισμικού φαινομένου, δεν ενδείκνυται για μετρήσεις σε ακατοίκητες ή αραιοκατοικημένες περιοχές. Η κλίμακα Μερκάλι (Mercalli intensity scale) πήρε το όνομά της από τον Τζουζέπε Μερκάλι, Ιταλό ηφαιστειολόγο. Με βάση την κλίμακα, οι σεισμοί ταξινομούνται σε 12 επίπεδα.

Σεισμικά κύματα Αντιλαμβανόμαστετο σεισμό στην επιφάνεια της Γης μέσω των σεισμικών κυμάτων, τα οποία μεταφέρουν την ενέργεια του σεισμού μακριά από την εστία

Τα σεισμικά κύματα διακρίνονται σύμφωνα με τον τρόπο με τον οποίο ταξιδεύουν. Ο τρόπος εξαρτάται από το μέσο στο οποίο τα κύματα ταξιδεύουν, που επιτρέπει να διαδίδονται ή όχι συγκεκριμένα είδη ταλάντωσης, ανάλογα με το είδος της ταλάντωσης και το μήκος κύματος του σεισμικού κύματος. Τα σεισμικά κύματα τα μετράμε συνήθως με δειγματοληψία 100Hz, καταγράφουμε δηλαδή συχνότητες των σεισμικών κυμάτων ως και 50Hz. Τα σεισμικά κύματα διακρίνονται σε α) κύματα χώρου και β) κύματα επιφάνειας. Τα πρώτα ξεκινούν από την εστία και ανάλογα με την ταχύτητά τους χωρίζονται σε: 1) Διαμήκη ή συμπύκνωσης (P), όπου τα μόρια της ύλης ταλαντώνονται παράλληλα προς τη διεύθυνση μετάδοσης του κύματος και φτάνουν πρώτα στους σταθμούς. 2) Εγκάρσια ή διάτμησης (S), όπου εδώ οι κραδασμοί των μορίων πραγματοποιούνται κάθετα προς τη διεύθυνση μετάδοσης του κύματος. Τα κύματα επιφάνειας δημιουργούνται όταν τα κύματα χώρου φτάνουν στην επιφάνεια, έχουν μεγάλο πλάτος και μικρές συχνότητες.

Συσχετισμός σεισμών με άλλα φαινόμενα:
Έχουν υπάρξει κάποιοι σεισμοί που είτε έχουν συσχετιστεί, είτε έχουν γίνει προσπάθειες συσχέτισης με γεγονότα συνήθως μεγάλης κλίμακας που έλαβαν χώρα πριν την εκδήλωση των σεισμών και φαίνεται πως προκάλεσαν επιτάχυνση της διαδικασίας γένεσής τους. Τέτοια γεγονότα είναι άλλοι σεισμοί, τα μέγιστα των παλιρροϊκών δυνάμεων λόγω της ευθυγράμμισης Γης-Σελήνης-Ήλιου, ανθρώπινες παρεμβάσεις όπως οι τεχνητές λίμνες (συσχετισμός σεισμού Γρεβενών-Κοζάνης το 1995 με την τεχνητή λίμνη Πολυφύτου) και μέθοδοι πρόκλησης σεισμών με πυρηνικές εκρήξεις και ΗΜΠ.

Οροσειρές Η δημιουργία οροσειρών είναι αποτέλεσμα της σύγκρουσης των τεκτονικών πλακών. Όταν δύο πλάκες με ίδια πυκνότητα πλησιάζουν μεταξύ τους και, επειδή η μία δεν μπορεί να καταβυθιστεί κάτω από την άλλη, διπλώνουν και θρυμματίζονται λόγω των τεράστιων δυνάμεων και πιέσεων, που βρίσκουν δίοδο προς τα πάνω σχηματίζοντας οροσειρές. Μια οροσειρά που δημιουργήθηκε με αυτό το τρόπο είναι τα Ιμαλάια, η οποία δημιουργήθηκε όταν η Ινδοαυστραλιανή πλάκα συγκρούστηκε με την πλάκα της Ευρασίας ανυψώνοντας τον ωκεάνιο φλοιό. Αν όμως η μία πλάκα είναι πυκνότερη από την άλλη, τότε θα καταβυθιστεί από κάτω και θα οδηγήσει στην ανύψωση του άκρου της πλάκας που βρίσκεται από πάνω, ενώ υλικό από την πλάκα που βυθίζεται προστίθεται στην επιπλέουσα πλάκα αυξάνοντας το πάχος της. Με αυτό το τρόπο δημιουργήθηκαν οι Άνδεις. Συχνά βέβαια, ο σχηματισμός οροσειρών σχετίζεται και με την ηφαιστειακή δραστηριότητα.

Νησιωτικά τόξα Το νησιωτικό τόξο εμφανίζεται στο σημείο σύγκλισης δυο τεκτονικών πλακών. Η πλάκα που βυθίζεται αρχίζει να λιώνει, και το υλικό της ανεβαίνει, υγροποιημένο πλέον σε μάγμα, το οποίο ψύχεται, οικοδομώντας μια σειρά ηφαιστειακών νησιών που μοιάζουν με χάντρες (πχ το νησιωτικό τόξο του Αιγαίου ή τα νησιά του Σολομωντα)

Τσουνάμι Είναι το θαλάσσιο φαινόμενο που δημιουργείται κατά την απότομη μετατόπιση μεγάλων ποσοτήτων νερού και συνδέεται άμεσα με τις τεκτονικές πλάκες, καθώς η αρχική μετατόπιση νερού οφείλεται συχνά σε κάποιον, συνήθως υποθαλάσσιο, σεισμό.

Αλεξάνδρα Κατσιάδα Προσωπικός Τίτλος: Στενά συνδεδεμένη είναι η ηφαιστειακή με την σεισμική δραστηριότητα .Τι είναι ηφαιστειακοί σεισμοί και πως δημιουργούνται; Ηφαίστειο: Η ανοιχτή δίοδος από το εσωτερικό της Γης που επιτρέπει την εκροή ή έκρηξη υλικών από το εσωτερικό αυτής με τη μορφή λάβας

Για τους γεωλόγους ηφαίστειο είναι ένα φυσικό υπόγειο σύστημα μέσα από το οποίο το μάγμα, που προέρχεται από μεγάλα βάθη, μεταφέρεται στην επιφάνεια της γης. Με τις διαδοχικές εκρήξεις ενός ηφαιστείου συσσωρεύονται λάβα και στάχτη και στερεοποιούνται, σχηματίζοντας ένα λόφο ή και βουνό που ονομάζεται ηφαιστειακός κώνος. Ηφαίστεια σχηματίζονται τόσο στην ξηρά (χερσαία), όσο και στο θαλάσσιο πυθμένα (υποθαλάσσια). Ορισμένα υποθαλάσσια ηφαίστεια ψηλώνουν τόσο, ώστε φτάνουν να υπερβαίνουν την επιφάνεια της θάλασσας δημιουργώντας νησιά.

Ένα ηφαίστειο που δεν έχει εκραγεί για πολύ καιρό χαρακτηρίζεται ανενεργό. Ωστόσο, υπάρχει πάντοτε ο φόβος ότι θα εκραγεί. Ένα ηφαίστειο που δεν έχει επιδείξει δραστηριότητα κατά τους ιστορικούς χρόνους χαρακτηρίζεται σβησμένο. Σήμερα μπορούμε να αναγνωρίσουμε δεκάδες χιλιάδες σβησμένα ηφαίστεια. Από την άλλη, υπάρχουν περίπου 700 ενεργά σε όλο τον κόσμο. Ηφαιστειακός ονομάζεται ο σεισμός που είναι αποτέλεσμα αλλαγής της πίεσης στο εσωτερικό της γης, λόγω της εισροής ή εκροής μάγματος. Το σήμα τέτοιων σεισμών ονομάζεται ηφαιστειογενής δόνηση.

Οι σεισμοί και τα ηφαίστεια είναι δύο γεωλογικά φαινόμενα που έχουν κοινά αίτια δημιουργίας. Συνυπάρχουν στις περιοχές τις οποίες ονομάζουμε τεκτονικά ενεργές ζώνες. Ηφαιστειακή έκρηξη Η ρευστή λάβα κατεβαίνει από τις πλαγιές του ηφαιστείου. Μεγάλες πέτρες, οι λεγόμενες ηφαιστειακές βόμβες, και μικρές σταγόνες λάβας πέφτουν με μορφή βροχής στη γύρω περιοχή. Τα στρατοσφαρικά ρεύματα και οι άνεμοι σκορπίζουν σε μεγάλες αποστάσεις στάχτες και χαλίκια. Πριν από την έκρηξη μπορούν να παρουσιαστούν προειδοποιητικά φαινόμενα: υπόγεια βοή, σεισμοί και έξοδος αερίων

Ηφαίστειο Αγίας Ελένης
Mauna Loa

ΟΜΑΔΑ IV ΕΚΘΕΣΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ ΜΕ ΠΥΡΗΝΑ ΤΟ ΘΕΜΑ
“ΠΛΑΝΗΤΗΣ ΓΗ: ΕΝΑΣ ΖΩΝΤΑΝΟΣ ΠΛΑΝΗΤΗΣ” Είμαστε η ομάδα που ασχολήθηκε σε επίπεδο γεωλογίας-σεισμολογίας με την έρευνα πάνω στις διεργασίες εκείνες που πραγματοποιούνται στο εσωτερικό της Γης και προκαλούν τη σεισμική δραστηριότητα. Απαραίτητη για την εις βάθος κατανόηση των δυνάμεων που δρουν στο εσωτερικό του πλανήτη μας ήταν η μελέτη του μοντέλου του εσωτερικού της Γης, των στρωμάτων και των υλικών που το απαρτίζουν. Στη συνέχεια, ασχοληθήκαμε με τα διάφορα πετρώματα που απαντώνται στον πλανήτη μας. Σε αυτή τη συνάφεια, προσπαθήσαμε να περιγράψουμε έναν ιδιαίτερο γεωλογικό σχηματισμό, το φλύσχη. Ιδιαίτερα μας απασχόλησε η μελέτη των ασβεστολιθικών πετρωμάτων, καθώς αυτά σχετίζονται με τα λεγόμενα καρστικά φαινόμενα και τους εγκατακρημνισιγενείς σεισμούς, τα χαρακτηριστικά των οποίων αναλύσαμε διεξοδικά. Κατόπιν, ασχοληθήκαμε με τις λιθοσφαιρικές πλάκες. Ιδιαίτερα σταθήκαμε στο θέμα των κινήσεων των πλακών, οι οποίες είναι υπεύθυνες για τα περισσότερα γεωδυναμικά φαινόμενα. Απαραίτητο θεωρήσαμε επίσης τον προσδιορισμό των κυριότερων γεωλογικών φαινομένων που σχετίζονται με τις τεκτονικές πλάκες. Αναφερθήκαμε δηλαδήστο σεισμό και στη δημιουργία οροσειρών, νησιωτικών τόξων, τσουνάμι και θερμών κυλίδων.

. Το τελευταίο θέμα που μας απασχόλησε ήταν τα ηφαίστεια, και ιδιαίτερα οι ηφαιστειακοί σεισμοί. Τέλος, αξίζει να αναφερθούμε στα αποτελέσματα της δημοσκόπησης που πραγματοποιήσαμε στην περιοχή μας προκειμένου να πληροφορηθούμε για την άποψη και τις γνώσεις της κοινής γνώμης γύρω από ζητήματα γεωλογικής φύσεως. Έτσι, διαπιστώσαμε Επομένως, μελετώντας τις γεωλογικές διεργασίες και τα φαινόμενα που εκτυλίσσονται στο εσωτερικό και το εξωτερικό της Γης, μένουμε έκθαμβοι μπροστά στο μεγαλείο της φύσης: Η Γη δεν είναι μια άμορφη μάζα πετρωμάτων, μία άψυχη σφαίρα που περιφέρεται στις χαοτικές ερημιές του σύμπαντος, αλλά ένας ΖΩΝΤΑΝΟΣ ΠΛΑΝΗΤΗΣ.

Βιβλιογραφία - Πηγές Σχολικό εγχειρίδιο Γεωλογίας – Γεωγραφίας Α’ Γυμνασίου, Β4.3 Σχολικό εγχειρίδιο Γεωγαφίας - Γεωλογίας Β Γυμνασίου , μάθημα 9 Σχολικό εγχειρίδιο Γεωλογίας και Διαχείρησης φυσικών πόρων Β Γενικού Λυκείου, κεφάλαιο 4.11 (ορυκτά-πετρώματα) Επίσημη ιστοσελίδα 5ου Γυμνασίου Ρόδου Διαδικτυακός τόπος του Τμήματος Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Διπλωματική εργασία της Σηφακάκη Φωτεινής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Γεωγραφίας Ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια Wikipedia (Λήμματα: Τεκτονικές πλάκες, Λιθόσφαιρα, Σεισμός, Πρόγνωση Σεισμών, Τσουνάμι, Οροσειρές, Κλίμακα Ρίχτερ και Μερκάλι)

Συνέντευξη από τη , φοιτήτρια του τμήματος Γεωλογίας του πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην μαθήρια του σχολείου μας

ΜΑΘΗΜΑ : PROJECT-ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΑΞΗ : Α2 - ΟΜΑΔΑ V.
Με ποια μέτρα πρόληψης αντιμετωπίζει τις φυσικές καταστροφές ένα σύγχρονο και τεχνολογικά εξελιγμένο κράτος ; Μέλη: Κολλιαγιώργας Βαγγέλης - Ματάι Κατερίνα – Μπάικας Κώστας – Μπάικας Φάνης.

ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ
Διαθεματική προσέγγιση: Τεχνολογική έρευνα, πάνω στους τρόπους πρόληψης και οργάνωσης για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Η ΟΜΑΔΑ V ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΑ ΣΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ: Με ποια μέτρα πρόληψης αντιμετωπίζει τις φυσικές καταστροφές ένα σύγχρονο και τεχνολογικά εξελιγμένο κράτος ;

ΑΤΟΜΙΚΟΙ ΤΙΤΛΟΙ Ματάι Κατερίνα και Κολλιαγιώργας Βαγγέλης -> Ο ρόλος του κρατικού μηχανισμού στην εφάρμογη των μέτρων πρόληψης και αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφων. Μπάικας Κώστας -> Η επίδραση της τεχνολογίας στους τρόπους αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών. Μπάικας Φάνης -> Η επίδραση της τεχνολογίας στα μέτρα πρόληψης των φυσικών καταστροφών.

Η επίδραση της τεχνολογίας στην πρόληψη των φυσικών καταστροφών
Στα πλαίσια της έρευνας του τμήματος μας, η δική μας ομάδα ανέλαβε να αναζητήσει πληροφορίες και να καταλήξει σε συμπεράσματα σχετικά με την επίδραση της τεχνολογίας στην πρόληψη και την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών. Η διαδικασία που ακολουθήθηκε ήταν η εξής: Σε πρώτο στάδιο, ανατέθηκε σε κάθε μέλος της ομάδας να διερευνήσει συγκεκριμένα ερωτήματα, σχετικά με το βασικό θέμα. Στη συνέχεια, συλλέχτηκαν οι απαραίτητες πληροφορίες από πηγές όπως το διαδίκτυο, διάφορα σχολικά βιβλία και εγκυκλοπαίδειες. Ακολούθησε υποβολή ερωτημάτων σε πρόσωπο εξειδικευμένο στον τομέα της κατασκευαστικής τεχνολογίας. Επόμενο βήμα αποτέλεσε η διεξαγωγή δημοσκόπησης με τη χρήση ερωτηματολογίου που μοιράστηκε σε πρόσωπα διαφόρων ηλικιακών ομάδων. Εν τέλει, αναλύθηκαν τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν, από τα οποία προέκυψαν συγκεκριμένα συμπεράσματα. Στόχος αυτής της έκθεσης είναι η παρουσίαση των συμπερασμάτων μας και η σύνδεση τους με τα αρχικά μας ερωτήματα. Η επίδραση της τεχνολογίας στην πρόληψη των φυσικών καταστροφών Έρευνα του μαθητή Φάνη Μπάικα Η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει συμβάλει σημαντικά στη βελτιστοποίηση των μέτρων πρόληψης των φυσικών καταστροφών. Μέσα από τις πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν γίνεται αντιληπτό πως σημαντική ανάπτυξη έχει επέλθει τα τελευταία χρόνια σε τρία βασικά πεδία που αφορούν την πρόληψη των φυσικών καταστροφών. Αυτά είναι: Η πρόγνωση των φυσικών καταστροφών Η ενίσχυση των κατασκευών, με στόχο τη διατήρηση της ακεραιότητα τους κατά την εκδήλωση ενός ακραίου φαινομένου. Η δημιουργία κατάλληλων κατασκευαστικών σχεδίων που επιτρέπουν τη δόμηση ισχυρών και ανθεκτικών κτηρίων, ενώ ταυτόχρονα προβλέπουν τη συμπεριφορά τους σε ακραίες περιστάσεις.

Πρόγνωση των φυσικών καταστροφών
Πρωταρχική σημασία έχουν τα σύγχρονα συστήματα παρατήρησης και καταγραφής δεδομένων που έχουν αναπτυχθεί. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν: Το δίκτυο μετεωρολογικών δορυφόρων Το δίκτυο των σεισμογράφων Οι υποθαλάσσιοι ανιχνευτές, που αντιλαμβάνονται τις μεταβολές που υφίστανται οι υποθαλάσσιες δυνάμεις. Επιπροσθέτως, δεν πρέπει να παραληφθεί η επινόηση μεθόδων πρόβλεψης των χρονικών περιθωρίων εκδήλωσης ενός σεισμού, σημαντικότερη από τις οποίες είναι η μέθοδος Β.Α.Ν. Ακολουθώντας αυτή τη μέθοδο, μπορούν να προβλεφθεί η πιθανή χρονική περίοδος εκδήλωσης ενός σεισμού με ικανοποιητική ακρίβεια παρατηρώντας τις αλλαγές στα ηλεκτρικά και μαγνητικά κύματα του εσωτερικού της γης. Ενίσχυση των κατασκευών Κυρίαρχο ρόλο στη δημιουργία ανθεκτικών κτισμάτων έχει ο αντισεισμικός σχεδιασμός. Η κατασκευή ενός αντισεισμικού κτηρίου αποτελεί μία πολύπλοκη διαδικασία κατά την οποία πρέπει να ληφθούν υπόψη ένα μεγάλο πλήθος παραγόντων. Με την εφαρμογή των θεωρητικών μας γνώσεων, η διαδικασία αυτή έχει γίνει αρκετά πιο απλή, εφόσον σήμερα έχουμε τη δυνατότητα να κατανοούμε τις επιδράσεις που έχει ένας σεισμός πάνω σε ένα κτήριο. Οι παράγοντες που καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο πρέπει ένα κτήριο να σχεδιαστεί αντισεισμικά είναι πολύ. Οι κυριότεροι από αυτούς είναι: Η συστροφή Η απορροφητικότητα Η ολκιμότητα Η στερεότητα και η ακαμψία Η πλαστικότητα Η διάταξη του κτηρίου Προκειμένου, λοιπόν, να καθορίσουμε τη συμπεριφορά ενός κτηρίου σε ακραίες καταστάσεις χρησιμοποιούμε ορισμένους μηχανισμούς και πρα-

κτικές . Οι μηχανικοί του 21ου έχουν στη διάθεση τους:
Ειδικά διαφράγματα (πατώματα, σκεπές) Ενισχυμένα τοιχία Μηχανισμούς διασκορπισμού της ενέργειας (πλαίσια με βραχίονες, ειδικά ρουλεμάν στις βάσεις των κτηρίων) Ειδικά προγράμματα σχεδιασμού κτηρίων και μηχανισμοί ελέγχου των υλικών Αξιοσημείωτα είναι, επιπλέον, τα σχεδιαστικά προγράμματα C.A.D. των ηλεκτρονικών υπολογιστών, με τη χρήση των οποίων ο σχεδιασμός γίνεται αρκετά απλούστερος, ενώ ταυτόχρονα οι υπολογισμοί είναι πολύ πιο ακριβείς (περισσότερες μεταβλητές λαμβάνονται υπόψη). Εξίσου σημαντική είναι και η βελτίωση των υλικών και των τεχνικών που χρησιμοποιούνται στις κατασκευές. Πλέον, τα υλικά ελέγχονται πλήρως, περνώντας πρώτα από συγκεκριμένα τεστ στο εργαστήριο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση του οπλισμένου σκυροδέματος, στην οποία η εφαρμογή του θώρακα έρχεται να αντικαταστήσει τον μανδύα, που είχε αντικαταστήσει τα τσέρκια. Έτσι, λοιπόν, επιτυγχάνεται η ανέγερση οικοδομημάτων με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αντοχή.

Η επίδραση της τεχνολογίας στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών
Έρευνα του μαθητή Κώστα Μπάικα Ο προσωπικός μου στόχος που θα ήθελα να επιτύχω ερευνώντας για τη συνεισφορά της τεχνολογίας στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών χωρίζεται σε δύο βασικά μέρη. Αρχικά, θα συλλέξω πληροφορίες για τα εργαλεία και μηχανήματα απεγκλωβισμού που ένα σύγχρονο σωστικό συνεργείο χρησιμοποιεί. Παράλληλα ,θα αναζητήσω και άλλες μορφές με τις οποίες η τεχνολογική πρόοδος έχει βοηθήσει στην επίλυση αυτών των ζητημάτων. Για παράδειγμα , είναι σίγουρο ότι τα μέσα επικοινωνίας και ενημέρωσης έχουν γνωρίσει τεράστια εξέλιξη χάρη στην τεχνολογική πρόοδο, γεγονός που διευκολύνει τη διάσωση πολλών ανθρώπων σε μια φυσική καταστροφή. Ένα εξίσου σημαντικό κομμάτι το οποίο θα συμπεριληφθεί στην έρευνά μου, αποτελεί η επίδραση της τεχνολογίας στα μέσα μαζικής ενημέρωσης , που όχι μόνο φροντίζουν για την πρόληψη των φυσικών καταστροφών αλλά και κατά τη διάρκεια εξέλιξης αυτών φροντίζουν για τη παροχή σωστών οδηγιών και συμβουλών προς τους πολίτες. Εργαλεία και μηχανήματα απεγκλωβισμού Υδραυλική Αντλία Αποτελείται από ένα τετράχρονο κινητήρα ο οποίος βρίσκεται πάνω σε σκελετό μεταλλικού πλαισίου, και διαθέτει δεξαμενή καυσίμων εάν πρόκειται για βενζινοκινητήρα ή ηλεκτρικό μοτέρ αν πρόκειται για ηλεκτροκινητήρα. Η ιπποδύναμη του κινητήρα παίζει ρόλο καθώς επιτυγχάνονται μεγαλύτερες δυνάμεις διαστολής ή κοπής στην χρήση των εργαλείων, η δε υδραυλική πίεση επιτυγχάνεται μέσω διβάθμιας εμβολοφόρου υδραυλικής αντλίας και κυμαίνεται από 600 bar μέχρι και 720 bar. Οι βενζινοκινητήρες παράγουν μεγαλύτερη ιπποδύναμη αλλά έχουν περισσότερο θόρυβο σε αντίθεση με τους ηλεκτροκινητήρες που είναι μεν αθόρυβοι αλλά έχουν μικρότερη ιπποδύναμη. Για παράδειγμα,

ένας βενζινοκινητήρας μπορεί να αποδίδει 3,5Hp (2,6kW) σε αντίθεση με τον ηλεκτροκινητήρα που παράγει (0,5kW) δηλαδή 0,6Hp. Λόγω της συνεχούς εξέλιξης των υδραυλικών εργαλείων υπάρχουν πλέον αντλίες βενζινοκίνητες με πολύ μικρή στάθμη θορύβου περίπου στα 59db. Μπορούμε να βρούμε στην αγορά και θηριώδης αντλίες των 6,5 ίππων με σχετικά μικρό θόρυβο αλλά απίστευτη απόδοση. Προχωρώντας στα εργαλεία βρίσκουμε τα δύο βασικότερα διασωστικά εργαλεία που συνδυάζονται αρχικά με την αντλία. Πρόκειται για τον λεγόμενο διαστολέα και τον περίφημο κόφτη. Τα δύο αυτά εργαλεία έχουν και χαϊδευτικά ονόματα όπως το Παπαγαλάκι (για το κόφτη που έχει κυρτές λεπίδες) ή ο Σαγώνιας (για τον δυνατό διαστολέα). Διαστολέας (Spreader) Ξεκινώντας με τον διαστολέα, βλέπουμε ότι πρόκειται για ένα εργαλείο το οποίο διαθέτει δύο μεταλλικές ειδικά ενισχυμένες ράβδους οι οποίες στην άκρη τους έχουν το 100% της δύναμης διαστολής τους και λειτουργούν με υδραυλική πίεση η οποία δίδεται μέσω εδικού χειροκίνητου διακόπτη. Ο διακόπτης αυτός βρίσκεται στην λαβή αυτών των εργαλείων και διαθέτει την λεγόμενη αυτόματη διακοπή λειτουργίας (dead man control) για την αποφυγή συνεχιζόμενης λειτουργίας αν ο χρήστης χάσει τον έλεγχο. Ο διαστολέας χρησιμοποιείται για την διαστολή των μετάλλων του αυτοκινήτου όπως το άνοιγμα μιας πόρτας, το «δάγκωμα» μιας κολώνας για εφαρμογή πίεσης στο πλαίσιο του οχήματος μέχρι και την στήριξη η ανύψωση μερών του οχήματος. Όπως όλα τα υδραυλικά διασωστικά εργαλεία όταν ασκεί πίεση πάνω σε μέταλλα τα λάδια που ρέουν μέσα ανεβάζουν θερμοκρασία για αυτό μην σας κάνει εντύπωση αν ζεσταθεί κατή την ώρα της χρήσης του (ένα συνηθισμένο λάθος που κάνουν οι πιο πολλοί διασώστες είναι να μην αφήνουν το εργαλείο να κόψει ή να κάνει διαστολή στο μέγιστο της δύναμης του). Ένα από τα λεγόμενα πλεονεκτήματα πέραν της δύναμης διαστολής είναι και το άνοιγμα των σιαγώνων το οποίο επιτυγχάνει μεγαλύτερη διαστολή άρα και μεγαλύτε-

μεγαλύτερο άνοιγμα σε περίπτωση που θέλουμε αρκετά μεγάλο σημείο εισόδου. Ο συνδυασμός αυτών των δύο (μεγαλύτερο άνοιγμα και μεγάλη δύναμη διαστολής) κάνει έναν διαστολέα ιδανικό με μοναδικό μειονέκτημα το βάρος του που θα φέρει τον χρήστη σε δύσκολη θέση αν δεν είναι συνηθισμένος σε τόσο βαριά εργαλεία που μπορεί να φτάνουν τα 20 με 27 κιλά. Στο διαστολέα μπορούμε να δούμε στα άκρα του ειδικές βάσεις για σύνδεση αλυσίδων έλξης ή σε άλλες περιπτώσεις υποδοχές για προσαρμογή των αλυσίδων έλξης οι οποίες χρησιμοποιούνται σε διαφορετικές τεχνικές. Όταν ασκούμε πίεση με το διαστολέα προσέχουμε ταυτόχρονα τις δυνάμεις που εξασκούνται στα μέταλλα και αν χρειαστεί σταματάμε, βγάζουμε το εργαλείο και το επανατοποθετούμε σε καλύτερο σημείο για μεγαλύτερο άνοιγμα με καλύτερα αποτελέσματα. Την στιγμή της πλήρους διαστολής θα ακούσετε πιθανώς το εργαλείο σας να ζορίζεται, εκεί ακριβώς αφήστε το να κάνει την δουλειά του και μην το σταματήσετε καθώς η πίεση των λαδιών ρυθμίζεται αυτόματα για το μέγιστο δυνατό έργο του διαστολέα. Προσοχή μην μπερδέψετε τις μέγιστες δυνάμεις διαστολής του εργαλείου με το προαναφερθέν παράδειγμα που σας έδωσα, δηλαδή μάθετε τις τεχνικές προδιαγραφές και ανοχές του εργαλείου που χρησιμοποιείτε.

Κόφτης (Cutter) Τα εργαλεία αυτά χρησιμοποιούνται για να κάνουν τομές πάνω στα μέταλλα των αυτοκινήτων τα οποία πολλές φορές είναι τόσο ενισχυμένα που κάνουν την ζωή δύσκολη ακόμα και σε αυτά τα θηριώδη εργαλεία. Οι λεπίδες τους μπορεί να είναι κυρτές ή λιγότερο κυρτές σαν ράμφος. Σε αυτή την κατηγορία εργαλείων η δύναμη πρέπει να ασκείτε στην βάση των λεπίδων και όχι στα άκρα τους καθώς ή μεγαλύτερη δύναμη κοπής ασκείτε εκεί. Όπως και στην προηγούμενη περίπτωση των διαστολέων και στους κόφτες υπάρχει ειδικός χειροκίνητος διακόπτης ο οποίος βρίσκεται στην λαβή αυτών των εργαλείων και διαθέτει την λεγόμενη αυτόματη διακοπή λειτουργίας (dead man control) . Προσοχή πρέπει να δοθεί στις οδοντωτές ή μη λεπίδες του κόφτη όταν πρόκειται να «δαγκώσει» μεταλλική κολώνα. Είπαμε πιο πάνω ότι η δύναμη του είναι στην βάση των λεπίδων αλλά πρέπει να δοθεί προσοχή έτσι ώστε να αφήσετε ένα μικρό κενό περίπου 2 εκατοστών μεταξύ του μετάλλου που θα κόψετε και του κεντρικού πύρου που «δένει» τις λεπίδες για να μην χτυπηθεί ή φθαρεί ο κεντρικός άξονας του εργαλείου. Αυτό το λάθος γίνεται συχνά όταν υπάρχει βιασύνη και μικρή εμπειρία… μπορεί να «γίνει η δουλειά μας» αλλά το εργαλείο μετά από λίγο καιρό θα παρουσιάσει βλάβη. Τηλεσκοπικά έμβολα (Hydraulic Rams) Τα έμβολα είναι ένα από τα βασικά εργαλεία του διασώστη καθώς εκτός της ανύψωσης διατελούν και το έργο της ώθησης που σε πολλές περιπτώσεις είναι σωτήριο. Στο τηλεσκοπικό κύλινδρο μπορούμε να βρούμε μονό έμβολο ή έμβολο διπλής ενέργειας που ελέγχονται από χειροκίνητο διακόπτη που έχει θέση αυτόματης διακοπής της λειτουργίας. Για την σωστή εργασία των εμβόλων θα πρέπει να προσαρμόζονται πάντα, ειδικά όταν χρησιμοποιούνται στο μαρσπιέ των αυτοκινήτων (rocker panel) οι ειδικές γωνίες στήριξης (Sill support) στις οποίες μπορεί να τοποθετηθεί η μία άκρη του εμβόλου και να σταθεροποιηθεί έτσι ώστε όταν δοθεί η πίεση να μην γλιστρήσει από το σημείο βάσης και χαθεί πολύτιμος χρόνος.

Μ.Μ.Ε. και αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών
Με την πρόοδο της τεχνολογίας έχουμε σήμερα στη διάθεση μας ένα μεγάλο πλήθος μέσων πληροφόρησης, τα οποία όχι μόνο ενημερώνουν τους πολίτες κατάλληλα ώστε να είναι προετοιμασμένοι για την εκδήλωση μίας πιθανής καταστροφής, αλλά ταυτόχρονα κατά τη διάρκεια ενός τέτοιου γεγονότος, παρέχουν οδηγίες προστασίας στους πολίτες, προβάλλοντας χρήσιμα videos και μηνύματα. Επιπλέον, προσδιορίζουν με ακρίβεια τον τόπο και το χρόνο εκδήλωσης της καταστροφής, επισημαίνοντας έτσι τις περιοχές που χρειάζονται άμεση βοήθεια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της συνεισφοράς των Μ.Μ.Ε. είναι η προβολή μηνυμάτων, σε περίπτωση καταιγίδας, με τις ακόλουθες οδηγίες: Εάν βρίσκεστε σε εσωτερικό χώρο: Ασφαλίστε αντικείμενα, που μπορεί να παρασυρθούν από τον άνεμο ή την ραγδαία βροχόπτωση και ενδέχεται να προκαλέσουν καταστροφές ή τραυματισμούς. Ελέγξτε αναρτημένες πινακίδες. Ασφαλίστε τις πόρτες και τα παράθυρα. Μην κρατάτε ηλεκτρικές συσκευές ή το τηλέφωνο, γιατί ο κεραυνός μπορεί να περάσει μέσα από τα καλώδια. Οι συσκευές τηλεόρασης είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες σε αυτές τις περιπτώσεις και προτείνεται να αποσυνδέονται από την κεραία και την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος. Αποφύγετε τις σωληνώσεις των υδραυλικών (κουζίνα, μπάνιο), γιατί οι μεταλλικοί σωλήνες είναι καλοί αγωγοί του ηλεκτρισμού. Εάν βρίσκεστε σε εξωτερικό χώρο: Προσπαθήστε να βρείτε καταφύγιο σε κτίριο ή σε αμάξι. Αν αυτό δεν είναι εφικτό καθίστε αμέσως στο έδαφος. Αν βρίσκεστε σε δάσος προστατευθείτε κάτω από συμπαγή κλαδιά χαμηλών δέντρων - ποτέ μη στέκεστε κάτω από ένα ψηλό δέντρο σε έναν ανοιχτό χώρο. Αν βρίσκεστε σε χαμηλό έδαφος προσέξτε την περίπτωση να εκδηλωθεί πλημμυρικό φαινόμενο.

Αποφύγετε ψηλές κατασκευές, όπως πυλώνες, ψηλά δέντρα, φράκτες, τηλεφωνικές γραμμές και γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος. Αποφύγετε να βρίσκεστε κοντά σε μεταλλικά αντικείμενα, όπως αμάξια, ποδήλατα, σύνεργα κατασκήνωσης, κλπ. Απομακρυνθείτε από ποτάμια, λίμνες ή άλλες μάζες νερού. Αν βρίσκεστε μέσα στη θάλασσα, βγείτε αμέσως έξω. Αν βρίσκεστε απομονωμένος σε μια επίπεδη έκταση και νιώθετε να σηκώνονται τα μαλλιά σας (γεγονός που δηλώνει ότι σύντομα θα εκδηλωθεί κεραυνός), κάντε βαθύ κάθισμα, με το κεφάλι ανάμεσα στα πόδια (ώστε να ελαχιστοποιήσετε την επιφάνεια του σώματός σας και την επαφή σας με το έδαφος) και πετάξτε ό,τι μεταλλικό αντικείμενο έχετε πάνω σας. Μη ξαπλώνετε στο έδαφος. Εάν βρίσκεστε σε αυτοκίνητο: Σταματήστε το αυτοκίνητο στην άκρη του δρόμου και μακριά από δέντρα τα οποία μπορεί να πέσουν στο αυτοκίνητο. Μείνετε μέσα στο αυτοκίνητο και ανάψτε τα προειδοποιητικά φώτα στάσης (φώτα έκτακτης ανάγκης) μέχρι να κοπάσει η καταιγίδα. Κλείστε τα τζάμια και μην ακουμπάτε σε μεταλλικά αντικείμενα μέσα στο αυτοκίνητο. Αποφύγετε τους πλημμυρισμένους δρόμους.

Ο ρόλος του σύγχρονου κράτους στην πρόληψη των φυσικών καταστροφών
Έρευνα των μαθητών Κολλιαγεώργα Βαγγέλη και Ματάι Κατέρινας Στόχος της έρευνας μας αποτελεί η απάντηση του ερωτήματος: Ποια η συνεισφορά του κρατικού μηχανισμού στην αντιμετώπιση και την πρόληψη των φυσικών καταστροφών; Αξιοποίηση των τεχνολογικών εργαλείων Ένα σύγχρονο κράτος οφείλει να δημιουργεί ερευνητικά και εκπαιδευτικά κέντρα με στόχο την παρατήρηση και την καταγραφή των φαινομένων και τη σωστή εκπαίδευση των πολιτών. Απαιτείται, επίσης, ο εξοπλισμός των κέντρων αυτών με τα αναγκαία μηχανήματα και εργαλεία για την επίτευξη των παραπάνω στόχων. Εξίσου σημαντική κρίνεται και η εκμετάλλευση των σύγχρονων πηγών πληροφόρησης για τη μετάδοση χρήσιμων πληροφοριών προς τους πολίτες. Ίδρυση οργανισμών Επιπλέον, το κράτος υποχρεούται να ιδρύει οργανισμούς που είναι υπεύθυνοι για την προστασία και ενημέρωση των πολιτών, όπως για παράδειγμα ο Οργανισμός Πολιτικής Προστασίας (Ο.Π.Π.) και Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (Ο.Α.Σ.Π.) Η Αποστολή του Οργανισμού Πολιτικής Προστασίας Μελέτη-Σχεδιασμός 1.Επεξεργασία, σχεδιασμός πολιτικής για την πολιτική προστασία 2.Εισήγηση στο Υπ. Δημ. Τάξης & ΠτΠ μέτρων σχεδιασμού και υλοποίησης πολιτικής προστασίας 3.Σύνταξη κανονισμών, κατάρτιση προδιαγραφών για πρόληψη καταστροφών σε συνεργασία με υπουργεία και άλλους φορείς

4.Επιστημονική τεκμηρίωση/υποστήριξη προγραμμάτων, σχεδίων, δράσεων
5.Έγκριση Νομαρχιακών και Τοπικών σχεδίων 6.Κατάρτιση, ετήσιου προγράμματος προμηθειών μέσων/υλικών πολιτικής προστασίας βάση του Εθνικού Σχεδιασμού Πολιτικής Προστασίας σε συνεργασία με άλλους φορείς 7.Εισήγηση στον Υπ. Εσωτερικών για κατανομή των πιστώσεων πολιτικής προστασίας προς τους ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού 8.Εκπόνηση και εκτέλεση προγραμμάτων εκπαίδευσης/κατάρτισης στελεχών πολιτικής προστασίας σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο, σε συνεργασία με αρμόδιους φορείς 9.Τήρηση Μητρώου Εθελοντικών Οργανώσεων και Ειδικευμένων Εθελοντών. Ένταξη, αξιολόγηση, χρηματοδότηση. 10.Ειδικά προγράμματα εκπαίδευσης/κατάρτισης μελών εθελοντικών οργανώσεων 11.Εκπαιδευτικά προγράμματα στην Α΄ και Β΄ βάθμιας εκπαίδευσης 12.Προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών ΑΕΙ 13.Έγκριση και χρηματοδότηση προγραμμάτων εφαρμοσμένης έρευνας/μελετών 14.Ανάπτυξη κέντρου τεκμηρίωσης θεμάτων πολιτικής προστασίας 15. Λειτουργία του 112 Λίγα λόγια για τον Οργανισμό Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας Ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (Ο.Α.Σ.Π.) ιδρύθηκε το Είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και εποπτεύεται από το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Σκοπός του Ο.Α.Σ.Π. είναι η επεξεργασία και ο σχεδιασμός της αντισεισμικής πολιτικής της χώρας --στo πλαίσιο των κυβερνητικών κατευθύνσεων- καθώς και ο συντονισμός των ενεργειών δημοσίου και ιδιωτικού δυναμικού για την εφαρμογή της πολιτικής αυτής

Συμπεράσματα της έρευνας
Στόχος της έρευνας μας ήταν η απάντηση του ερωτήματος, κατά πόσο η επίδραση της τεχνολογίας έχει επηρεάσει την πρόληψη και την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών και πώς ένα σύγχρονο κράτος την αξιοποιεί προκειμένου να προστατεύεται από τέτοιου είδους φαινόμενα Από τις πληροφορίες που αναφέρονται παραπάνω μπορούμε να συμπεράνουμε πως η συνεισφορά της τεχνολογίας είναι τεράστια στην προστασία από τις φυσικές καταστροφές. Όσο αφορά στον τομέα της πρόληψης, έχουν αναπτυχτεί αξιοσημείωτα συστήματα για την παρατήρηση και την πρόβλεψη του πιθανού χρονικού διαστήματος εκδήλωσης ενός ακραίου φαινομένου. Επιπροσθέτως, σημαντικό ρόλο έχει και ο αντισεισμικός σχεδιασμός κτηρίων με τη χρήση ειδικών τεχνικών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι εξελιγμένες μέθοδοι οικοδόμησης κτηρίων, καθώς επίσης ο σχεδιασμός κατασκευών με τη βοήθεια υπερσύγχρονων προγραμμάτων ηλεκτρονικού υπολογιστή. Σχετικά με την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, τα εργαλεία και τα ειδικά μηχανήματα απεγκλωβισμού που διαθέτουμε προσφέρουν τη δυνατότητα στους διασώστες να επέμβουν σε μέρη οπού άνθρωποι βρίσκονται παγιδευμένοι και να τους απεγκλωβίσουν. Εξίσου σημαντική είναι και η ενημέρωση των πολιτών από τα Μ.Μ.Ε. κατά τη διάρκεια εκδήλωσης μίας φυσικής καταστροφής, μέσω της οποίας προσφέρονται χρήσιμες οδηγίες για τον τρόπο με τον οποίο οι πολίτες πρέπει να συμπεριφερθούν. Παρατηρήθηκε, ακόμη, πως ένα σύγχρονο κράτος εκμεταλλεύεται κατάλληλα τα εργαλεία που προσφέρει η τεχνολογική πρόοδος και ταυτόχρονα ιδρύει οργανισμούς (π.χ. Ο.Π.Π, Ο.Α.Σ.Π) με στόχο την παροχή πληροφοριών σχετικά με τις φυσικές καταστροφές στους πολίτες. Μέσα από όλα αυτά, λοιπόν, γίνεται αντιληπτό πως ο σύγχρονος άνθρωπος διαθέτει ένα μεγάλο πλήθος μεθόδων προστασίας από τις φυσικές καταστροφές. Το μόνο που χρειάζεται είναι να τις αξιοποιήσει κατάλληλα.

Βιβλιογραφία http://el.wikipedia.org/wiki/Σεισμός

2o ΓΕΛ ΚΑΛΥΒΙΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: PROJECT ΤΑΞΗ : A2 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

Παρόμοιες παρουσιάσεις

Παρουσίαση με θέμα: "2o ΓΕΛ ΚΑΛΥΒΙΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: PROJECT ΤΑΞΗ : A2 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

Παρόμοιες παρουσιάσεις

Σχετικά με το έργο

Σχόλια

Είσοδος

Σύνδεση μέσω των κοινωνικών δικτύων:

2o ΓΕΛ ΚΑΛΥΒΙΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: PROJECT ΤΑΞΗ : A2 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

Παρόμοιες παρουσιάσεις

Παρουσίαση με θέμα: "2o ΓΕΛ ΚΑΛΥΒΙΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: PROJECT ΤΑΞΗ : A2 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

Παρόμοιες παρουσιάσεις

Σχετικά με το έργο

Σχόλια