ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΝΕΡΟΥ ΩΣ ΦΥΣΙΚΟΣ ΠΟΡΟΣ Δρ Γεώργιος Μιγκίρος, Καθηγητής Γεωλογίας Τομέας Γεωλογικών Επιστημών & Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ.

Παρουσίαση με θέμα: "ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΝΕΡΟΥ ΩΣ ΦΥΣΙΚΟΣ ΠΟΡΟΣ Δρ Γεώργιος Μιγκίρος, Καθηγητής Γεωλογίας Τομέας Γεωλογικών Επιστημών & Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΝΕΡΟΥ ΩΣ ΦΥΣΙΚΟΣ ΠΟΡΟΣ Δρ Γεώργιος Μιγκίρος, Καθηγητής Γεωλογίας Τομέας Γεωλογικών Επιστημών & Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

2 ΤΟ ΝΕΡΟ ΩΣ ΦΥΣΙΚΟΣ ΠΟΡΟΣ
Οι υδατικοί πόροι σήμερα στην Ελλάδα υπόκεινται σε εκμετάλλευση η οποία χαρακτηρίζεται από μια υποτυπώδη διαχείριση, για κάλυψη κυρίως περιστασιακών αναγκών, με περιορισμένη εφαρμογή σχεδιασμών ή στρατηγικών. Αποτέλεσμα είναι το συνεχώς αυξανόμενο έλλειμμα νερού που συνοδεύεται από υποβάθμιση της ποιότητάς του. Άρα «το νερό χαρακτηρίζεται σήμερα ως φυσικός πόρος με ΑΞΙΑ χωρίς αξία»

3 «Το νερό δεν είναι εμπορικό προϊόν όπως όλα τα άλλα,
Οδηγία 2000/60 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου του «Το νερό δεν είναι εμπορικό προϊόν όπως όλα τα άλλα, αλλά αποτελεί κληρονομιά που πρέπει να προστατεύεται και να τυγχάνει της κατάλληλης μεταχείρισης»

4

5 ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ
Η έννοια της χρήσης και διαχείρισης του νερού, έχει να κάνει με την ορθολογική κατανομή του στις διάφορες χρήσεις με βάση την ποσότητα, την ποιότητα και τις υπάρχουσες ανάγκες, οι οποίες όμως συνεχώς μεταβάλλονται. Σκοπός των Κοινοτικών Οδηγιών και της Εθνικής Νομοθεσίας, είναι η θέσπιση πλαισίου ευρωπαϊκού σχεδίου δράσης διαχείρισης νερού και η προστασία όλων των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων (συμπεριλαμβάνονται χερσαία οικοσυστήματα και υγρότοποι). Τελικός στόχος είναι η προστασία και η βελτίωση της ποιότητας των νερών διασφαλίζοντας: (α) την προοδευτική μείωση της ρύπανσης και αποτρέποντας τη μόλυνσή τους, (β) την προώθηση της βιώσιμης χρήσης νερού και (γ) τον περιορισμό των επιπτώσεων από πλημμύρες και ξηρασίες.

6

7 ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ - ΜΟΡΦΗ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Προέλευση Μορφή έργων Χρήση Επιφανειακό νερό Φράγματα (ταμιευτήρες) Κύρια για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και ύδρευση αστικών κέντρων, μέσα σε αυτήν συμπεριλαμβάνεται η άρδευση και η βιομηχανία Λιμνοδεξαμενές (ομβροδεξαμενές) Άρδευση, ελάχιστες εφαρμογές Υπεδαφικό νερό Γεωτρήσεις Για άρδευση και τοπικά για ύδρευση και βιομηχανική χρήση, πολύ περιορισμένη εκμετάλλευση θερμών νερών (γεωθερμική ενέργεια) Φυσικές Πηγές Μικτή χρήση (ύδρευση, άρδευση, βιομηχανία) Θερμομεταλλικές Πηγές Ιαματικά λουτρά, περιορισμένων δραστηριοτήτων τοπικού χαρακτήρα. Παράκτιες εκροές νερού Πηγές παράκτιες, υποθαλάσσιες Ύδρευση, πολύ περιορισμένη έως ελάχιστη χρήση Ανακύκλωση Βιολογικοί καθαρισμοί Άρδευση και βιομηχανική χρήση, σε επίπεδο έργου

8 ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΝΕΡΟΥ – ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΕ, ΕΘΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ, ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗ
1. Σχέδια διαχείρισης των υδατικών πόρων Πρέπει να γίνονται σε επίπεδο λεκάνης απορροής (Οδηγίες ΕΕ, Εθνική Νομοθεσία). Σημαντικά προβλήματα για ορθολογική εφαρμογή στην Ελλάδα είναι: (α) Η γεωμορφολογία, με ικανή ορεινή έκταση, μεγάλο μήκος ακτογραμμών και εκτεταμένη νησιωτική χώρα. (β) Οι ιδιορρυθμίες της γεωλογικής δομής, που εκφράζονται σε αντίστοιχες υδρογεωλογικές. (γ) Οι Διοικητικές υποδιαιρέσεις με κριτήρια που δεν ευνοούν την διαχείριση. (δ) Η υπάρχουσα υποδιαίρεση σε υδατικά διαμερίσματα στηριγμένη σε ανισότροπα και παλαιά και δεδομένα. (ε) Η μικρή πυκνότητα και συχνότητα δεδομένων που σχετίζονται με το νερό και η μέτρια αξιοπιστία τους (όπως μετεωρολογικά, κλιματολογικά, υδρολογικά, υδρογεωλογικά, υδροχημικά κ.ά.).

9 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

10 Υδατικά Διαμερίσματα της Ελλάδας
Με βάση τις βροχοπτώσεις και τις πηγές νερού, η Ελλάδα διακρίνεται σε τέσσερις βασικές ζώνες διαθεσιμότητας υδατικών πόρων (Ανατολική Ελλάδα, Δυτική Ελλάδα, Βόρεια Ελλάδα και Νότια Ελλάδα) και σε δέκα τέσσερα (14) υδατικά διαμερίσματα (Ν. 1739/87)

11 Ετήσια ζήτηση νερού κατά καταναλωτική χρήση και υδατικό διαμέρισμα (hm3)
Tο σύνολο της ετήσιας ζήτησης νερού στη χώρα, με τις σημερινές συνθήκες, εκτιμάται σε hm3, από τα οποία το 83% αφορά στην άρδευση, το 1% στην κτηνοτροφία, το 13% στην ύδρευση και το 3% στη βιομηχανία και ενέργεια. Κ.Α. Υδατικά διαμερίσματα Άρδευση Κτηνοτροφία Ύδρευση Βιομηχανία Λοιπές** Σύνολο 01 Δυτικής Πελοποννήσου 201.0 5.0 23.0 3.0 20.0 252.0 02 Βόρειας Πελοποννήσου 401.5 6.6 41.7 452.8 03 Ανατολικής Πελοποννήσου 324.9 4.7 22.1 351.7 04 Δυτικής Στερεάς Ελλάδας 366.5 9.0 22.4 397.9 05 Ηπείρου 127.4 9.9 33.9 1.0 172.2 06 Αττικής 99.0 2.5 400.0 17.5 519.0 07 Ανατ. Στερεάς Ελλάδας 773.7 165.9* 12.6 962.1 08 Θεσσαλίας 12.0 54.0 09 Δυτικής Μακεδονίας 609.4 7.9 43.7 30.0 80.0 771.0 10 Κεντρικής Μακεδονίας 527.6 8.0 99.8 715.4 11 Ανατολικής Μακεδονίας 627.0 5.8 32.0 664.8 12 Θράκης 825.2 7.1 27.9 11.0 871.2 13 Κρήτης 320.0 10.2 42.3 372.5 14 Νήσων Αιγαίου 80.2 6.8 37.2 124.2 Σύνολο χώρας 105.4 158.1 100.0

12 ΝΟΜΟΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ

13 2. Ποιοτικοί έλεγχοι κατάστασης των υδάτων
Επιβάλλεται ο καθορισμός και η παρακολούθηση της χημικής, ποσοτικής και οικολογικής σύστασης των υδάτων. Σημαντικό πρόβλημα στην Ελλάδα είναι η μικρή πυκνότητα και συχνότητα δεδομένων που σχετίζονται με τα ποιοτικά στοιχεία του νερού και του εδάφους και η μέτρια αξιοπιστία τους.

14 Η ποιοτική σύσταση του υπόγειου νερού εξαρτάται από ένα σύνολο χαρακτηριστικών παραγόντων, όπως:
τη χημική σύσταση των πετρωμάτων των υδροφορέων, τη κίνηση και το χρόνο παραμονής του μέσα στον υδροφόρο, τη χημική σύσταση των κατακρημνισμάτων, τις ανθρωπογενείς επιδράσεις, τη διείσδυση της θάλασσας στους παράκτιους υδροφόρους και διάφορους άλλους παράγοντες.

15 Πηγές ρύπανσης των νερών
Η ποιοτική υποβάθμιση των επιφανειακών και των υπόγειων νερών, είναι αποτέλεσμα ανθρωπογενών επιδράσεων και σχετίζεται άμεσα : με τη γεωργική δραστηριότητα (λιπάσματα, φυτοφάρμακα, απόβλητα γεωργικών και κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων κλπ.), με τη βιομηχανία (υγρά και στερεά χημικά απόβλητα) και την οικιστική ανάπτυξη (υγρά και στερεά οικιακά λύματα).

16 3. Ζώνες προστασίας υδρομαστευτικών έργων
Στις ξένες χώρες εφαρμόζονται μέτρα προστασίας των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων που βρίσκονται ή πρόκειται να εκμεταλλευτούν. Με βάση αυτό η περιοχή προστασίας της υδρομάστευσης υποδιαιρείται στις ακόλουθες τρεις ζώνες: Ζώνη Ι (Ζώνη Άμεσης Προστασίας ή Απαγορευμένη Ζώνη), όπου απαγορεύεται σχεδόν κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, ακόμη κι η διάβαση πεζών. Ζώνη ΙΙ (Κοντινή Ζώνη Προστασίας ή Ελεγχόμενη Ζώνη), όπου απαγορεύεται κάθε γεωργική και κατασκευαστική δραστηριότητα, αποθήκευση και μεταφορά ρυπογόνων ουσιών και η δημιουργία χώρων αναψυχής. Ζώνη ΙΙΙ (Μακρινή Ζώνη Προστασίας ή Επιτηρούμενη Ζώνη), όπου απαγορεύεται η εφαρμογή αγροχημικών, η εγκατάσταση εργοστασίων με ρυπογόνα απόβλητα, η απόρριψη χρησιμοποιούμενων νερών, η αποθήκευση και μεταφορά ρυπογόνων ουσιών κλπ. Στη χώρα μας δεν εφαρμόζονται τα εν λόγω μέτρα προστασίας (καθορισμός ζωνών και απαγορεύσεις). Σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60 κατά την ανάλυση και χαρακτηρισμό των συστημάτων των υδάτων πρέπει να προσδιορίζονται συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.

17 4. Κοστολόγηση του νερού Σημαντικό θέμα στο οποίο έχει επικεντρωθεί σήμερα και η Ελλάδα. Σε μια προοπτική τιμολογιακής πολιτικής πλήττεται κυρίως ο αγροτικός πληθυσμός. 5. Ποινές στους ρυπαίνοντας «Ο ρυπαίνων πληρώνει» Θέμα πρώτιστο για την Ελλάδα, όπου υπάρχουν σημαντικές ατέλειες υποδομών και λειτουργιών, κυρίως παραγωγικών. 6. Συμμετοχή της κοινωνίας Η συμμετοχή του κοινού (συμπεριλαμβανομένων των χρηστών ύδατος), κρίνεται απαραίτητη στη θέσπιση και ενημέρωση σχεδίων διαχείρισης.

18 ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Σημαντικά προβλήματα για το νερό και το περιβάλλον στο Νομό Καρδίτσας: Προβλήματα διαχείρισης υδάτινου δυναμικού και εξάντλησης του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα. Σημαντική καθυστέρηση σε έργα εκμετάλλευσης των επιφανειακών υδάτων, αλλά και έργα προστασίας των ποταμών, ρεμάτων και υδροκριτών. Αρνητικό ισοζύγιο υδάτινων πόρων, με σημαντικά προβλήματα ταπείνωσης του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα και μη επαρκούς και ορθολογικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της οδηγίας 60/2000 και την υφιστάμενη Εθνική Νομοθεσία. Πιέσεις στις χρήσεις γης και στο φυσικό περιβάλλον (κυρίως χωροταξικές). Υποβάθμιση νερού και εδάφους από τη χρήση φυτοφαρμάκων και την εντατική εκμετάλλευσή τους. Ελλείψεις σε υποδομές, όπως δίκτυα αποχέτευσης, βιολογικοί καθαρισμοί, απορρίμματα κ.ά.

19 ΑΝΑΛΥΣΗ SWOT ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ (STRENGTHS, WEAKNESSES, OPPORTUNITIES, THREATS)
(Α) Δυνατά σημεία Διαθέσιμοι φυσικοί πόροι και χρηματικοί πόροι, πλούσιο φυσικό περιβάλλον και πολύ μεγάλη γεωμορφολογική ποικιλία. Πλούσιο πολιτισμικό περιβάλλον, δυναμικό το οποίο μπορεί με αποτελεσματική αξιοποίηση και διαχείριση να δημιουργήσει σημαντικούς πόρους σε μεσο-μακροπρόθεσμη βάση. (Β) Αδύνατα σημεία Διαθέσιμη υποδομή, αναφέρονται τα ακόλουθα: (α) Ύδρευσης, άρδευσης και αποχέτευσης απαιτούν άμεση βελτίωση, XYTA. (β) Έλλειψη αποτελεσματικού συστήματος διαχείρισης των φυσικών πόρων και κυρίως των υδάτων και των δασών. (γ) Κάλυψη των αναγκών του πρωτογενή τομέα σε νερό. (δ) Αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων.

20 (Γ) Ευκαιρίες Διαθέσιμοι φυσικοί και χρηματικοί πόροι, που θα προκύπτουν μέσα από το πλέγμα των ευκαιριών που θα αξιοποιήσει η Περιφέρεια βασιζόμενη: (α) στην αποκληθείσα σταδιακά γνώση και πρακτική σε θέματα περιβάλλοντος, (β) στη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου κυρίως λειτουργιών και (γ) στη διάθεση αρκετών χρηματικών πόρων από την ΕΕ συνιστούν. (Δ) Κίνδυνοι Διαθέσιμη υποδομή, έλλειψη ολοκληρωμένων συστημάτων διαχείρισης κοινωνικών και κατασκευαστικών υποδομών. Διαθέσιμοι φυσικοί και χρηματικοί πόροι, έλλειψη ολοκληρωμένου συστήματος αξιοποίησης και διαχείρισης των φυσικών πόρων.

21 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΝΕΡΟΥ ΣΤΟ Ν. ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ – ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
Σήμερα, σε πανελλαδικό επίπεδο, αλλά και ιδιαιτέρως για το Νομό Καρδίτσας, η κατανομή του νερού για τις δραστηριότητες των κατοίκων, αλλά και των επισκεπτών, προσδιορίζονται κατά μέσο όρο σε: (α) άρδευση 83%, (β) ύδρευση 13%, (γ) κτηνοτροφία 1,5%, (δ) βιομηχανική χρήση 2% και (ε) για τις λοιπές χρήσεις 1,5%. Η κατανομή του αυτή έχει σχέση με τα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά του νερού και τη γεωγραφική θέση της πηγής και ζήτησης. Επισημαίνονται για το Ν. Καρδίτσας: Οι ανάγκες σε νερό καλύπτονται ελλειμματικά από τα υπάρχοντα στα διοικητικά όριά του επιφανειακά (ποτάμια, λίμνες) και υπόγεια νερά (πηγές, γεωτρήσεις, πηγάδια). Τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του νερού (σκληρότητα, αλατότητα και οξύτητα), δείχνουν σημαντική υποβάθμιση, σε βαθμό που επηρεάζουν τόσο την ανάπτυξη των καλλιεργειών, όσο και την ποιότητα του τελικού προϊόντος.

22 Η σοβαρή ρύπανση όλων των υδροσυστημάτων, εξαιτίας της εφαρμοζόμενης εντατικής γεωργίας, η οποία και δημιουργεί πρόσθετες αντιθετικές καταστάσεις που χρήζουν προσοχής και ορθολογισμού, όπως για παράδειγμα η εντατική λίπανση. Η συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες σε νερό, μείζον πρόβλημα του Νομού, η οποία έχει ως αποτέλεσμα: Την υπεράντληση του υπόγειου υδροφορέα και τη μεταβίβαση των αντλήσεων σε βαθύτερους υδροφόρους. Τη δημιουργία ταμιευτήρων νερού ακόμη και σε ακατάλληλες θέσεις. Την αναγκαιότητα μεταφοράς νερού, σε όλο και μεγαλύτερες αποστάσεις, γεγονός που απαιτεί κατασκευή και συντήρηση εκτεταμένων πλέον τεχνικών έργων. Την χρήση συχνά νερού ύδρευσης για αρδευτικούς σκοπούς.

23 ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
ΚΥΡΙΑΡΧΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ: Κλίμα – Βιοκλιματικές συνθήκες (α) Ατμοσφαιρικές - Μετεωρολογικές συνθήκες. (β) Ύδατα και την κατάστασή τους. (γ) Εδαφικές συνθήκες. (ε) Χρήση - κάλυψη γης. ΚΥΡΙΑΡΧΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ: Θέση και Υποστήριξη γαιών (α) Φυσικογεωγραφική θέση γαιών (επικλινείς περιοχές, εντατική διάβρωση, μεγάλη ταχύτητα αποστράγγισης). (β) Κατάτμηση γαιών (μικρού εμβαδού έκταση συχνά με ανάπτυξη κατά τη κλίση του πρανούς). (γ) Κακή έως ανύπαρκτη διαχείριση υδάτων (εγγειοβελτιωτικά έργα και υποδομές).

24 Υδατική διάβρωση Κατάτμηση γαιών σε πρανή

25 ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΣΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΣΥΝΥΠΑΡΞΗΣ ΤΩΝ ΠΤΥΧΩΝ
κοινωνική οικονομική ανάπτυξη και βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης αγροτών οικονομική βιωσιμότητα και ανταγωνιστικότητα του γεωργικού τομέα οικολογική ορθή περιβαλλοντική πρακτική και παροχή υπηρεσιών, με διατήρηση των οικοτόπων της βιοποικιλότητας και του τοπίου

26 Η κατανάλωση του αρδευτικού νερού σήμερα, σε σχέση με τις ανάγκες, μπορεί να θεωρηθεί και ως υπερκατανάλωση, αφού σπαταλάτε περίπου 20% περισσότερο νερό από αυτό που απαιτείται. Σημειώνεται ότι, σε εθνικό επίπεδο, λόγω της μεγάλης κλίμακας της χρήσης, η οικονομία άρδευσης μπορεί να απελευθερώσει σημαντικές ποσότητες νερού για άλλες χρήσεις, π.χ. για τη διατήρηση του περιβάλλοντος. Για παράδειγμα, 5% οικονομία στο αρδευτικό νερό αποτελεί οικονομία 4.2% στο νερό που συνολικά χρησιμοποιείται στη χώρα. Η χρήση προηγμένων τεχνολογιών άρδευσης, η ανακύκλωση νερού και η μείωση των απωλειών στην αποθήκευση, μεταφορά και εφαρμογή του νερού, αποτελούν σημαντικά στοιχεία αντιμετώπισης της όλο και αυξανόμενης κατάστασης ανάγκης νερού.

27 Εξέλιξη των αρδευόμενων εκτάσεων (σε εκτάρια)
από το 1929 έως το 1998.

28 Κατανάλωση νερού σε παγκόσμια κλίμακα

29 Άρδευση Οι αγροτικές καλλιέργειες αποτελούν το μεγαλύτερο καταναλωτή νερού στη χώρα με σοβαρά προβλήματα σπατάλης εξαιτίας των μεθόδων άρδευσης που χρησιμοποιούνται. Το ποσοστό των αρδευόμενων γεωργικών γαιών ανέρχεται στο 32% του συνόλου αυτών, ενώ περίπου το 60% των πεδινών εδαφών αρδεύεται. Από τα συλλογικά εγγειοβελτιωτικά έργα αρμοδιότητας του Υπουργείου Γεωργίας αρδεύεται ποσοστό 40% της συνολικά αρδευόμενης έκτασης, δηλαδή στρέμματα επί συνόλου Από αυτά το 35-40% αρδεύεται με επιφανειακές μεθόδους, το 50-55% με συστήματα καταιονισμού και το 10% με στάγνην άρδευση και λοιπά συστήματα μικροαρδεύσεων (Υπουργείο Γεωργίας, 2002).

30

31 Οι υδατικοί πόροι, αναγκαία και σημαντική παράμετρος ανάπτυξης του Νομού, για να σωθούν είναι ανάγκη να υπάρξει αειφορία χρήσης τους, η οποία επιτυγχάνεται με πρόβλεψη και προστασία, που αναλύεται σύντομα σε δύο σκέλη: 1. Σωστός σχεδιασμός εφαρμογής (πλήρης καθορισμός των πόρων, ισορροπία εδάφους - νερού, αποφυγή υπεραντλήσεων, προστασία υπόγειου νερού, επιλογή χρήσεων κλπ.). 2. Επανεκτίμηση έργων υποδομής και ανάπτυξης, με βελτίωση των υφισταμένων και προτεραιότητες στην προστασία και ορθολογιστική διαχείριση.

32

33 Ανάπτυξη υδατικών πόρων προϋποθέτει ικανό αριθμό μεγάλης κλίμακας υδραυλικά έργα, κυρίως φράγματα και ταμιευτήρες. Η Ελλάδα έχει πλούτο φυσικής προσφοράς υδατικών πόρων αφού «το σύνολο του φυσικού ρυθμού ανανέωσης των υδατικών πόρων είναι σημαντικά πολλαπλάσιο των αναγκών σε νερό». Τα ελλείμματα σε νερό δημιουργούνται, εξαιτίας της γεωγραφικής ανομοιομορφίας στην κατανομή των υδατικών πόρων, αλλά και στη χρονική ανομοιομορφία τόσο την περίοδο έτους, όσο και υπερετήσια. ΧΩΡΑ ΦΡΑΓΜΑΤΑ Ισπανία 1196 Αυστρία 149 Τουρκία 625 Τσεχία 118 Γαλλία 569 Αλγερία 107 Ιταλία 524 Πορτογαλία 103 Ηνωμένο Βασίλειο 517 Μαρόκο 92 Νορβηγία 335 Ρωσία 91 Γερμανία 311 Τυνησία 72 Αλβανία 306 Γιουγκοσλαβία 69 Ρουμανία 246 Φινλανδία 55 Σουηδία 190 Κύπρος 52 Βουλγαρία 180 Σλοβακία 50 Ελβετία 156 Ελλάδα 46

34 Θέσεις φραγμάτων και λιμνοδεξαμενών

35 Εξέλιξη της αρδευόμενης έκτασης Αρδευόμενες εκτάσεις από φράγματα και λιμνοδεξαμενές

36  Η ορθολογικότερη χρήση των υδατικών πόρων στην άρδευση στην αγροτική χρήση του νερού και μιας σειράς άλλων χρήσεων ή φυσικών μεταβλητών του περιβάλλοντος απαιτεί καλό σχεδιασμό και σημαντικές υποδομές, όπως: Ανάπτυξη βελτιωμένων ποικιλιών καλλιεργειών κατάλληλων για ξερικές καλλιέργειες, ανεκτικών σε ξηρασίες και ανθεκτικών σε ασθένειες. Σχετικές με το νερό όψεις περί βελτίωσης της βιωσιμότητας των αρδευόμενων καλλιεργειών. Ανάπτυξη καλλιεργειών με πλέον αποδοτική χρήση νερού και βελτιστοποίηση της οικονομικής απόδοσης του νερού που χρησιμοποιείται στην άρδευση. Προτεραιότητα στην ανάπτυξη νέων αρδευτικών έργων και στη συντήρηση και αναβάθμιση των υφιστάμενων δικτύων, σε συνδυασμό με τη βελτίωση των μεθόδων άρδευσης, γεγονός που οδηγεί στη μείωση των απωλειών ύδατος. Εκπαίδευση και η συνεχής κατάρτιση των γεωργών στις νέες τεχνολογίες, στη σωστή χρήση τους και στην αντιμετώπιση συνθηκών έκτακτης ανάγκης, έτσι ώστε να γίνεται κατανοητή η συνειδητοποίηση των μακροχρόνιων επιπτώσεων από την αλόγιστη και σπάταλη χρήση των υδατικών πόρων, αλλά και από τη ρύπανση, η οποία προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από τη γεωργία.