Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη

Παρουσίαση με θέμα: "Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη
Δ. Ρόκος Ομότιμος Καθηγητής Ε.Μ.Π. Μετσόβιο Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας (ΜΕ.Κ.Δ.Ε.) του Ε.Μ.Π. Διεπιστημονικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Δ.Π.Μ.Σ.) του Ε.Μ.Π. "Περιβάλλον και Ανάπτυξη“

2 και που χαρακτηρίζουν ποιοτικά και ποσοτικά μεγέθη της,
" Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Η " ανάλογα με την : - ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΤΙΚΗ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ - ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ - ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΟΝΟΜΕΡΕΙΑ (ή και ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟ) του καθενός μας μπορεί να έχει: ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΗ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΤΙΚΗ (ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ) ή με ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ή ΤΟΜΕΑΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΑΥΞΗΣΗ ΚΙΝΗΣΗ ΑΛΛΑΓΗ Μια σειρά από έννοιες με αντικειμενική υπόσταση όπως : ΕΞΕΛΙΞΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΡΙΖΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ και που χαρακτηρίζουν ποιοτικά και ποσοτικά μεγέθη της, συναρτώνται: αμέσως : εμμέσως : Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

3 Με τις δυνατότητες / περιορισμούς των Φ. + Α.Δ.
Με τις συγκεκριμένες συνθήκες της φυσικής και της κοινωνικοοικονομικής πραγματικότητας μιας περιοχής (δυναμικά) Με τις δυνατότητες / περιορισμούς των Φ. + Α.Δ. Με τις σχέσεις / αλληλοσυνδέσεις / αλληλεξαρτήσεις / αλληλεπιδράσεις του ΑΝΘΡΩΠΟΥ με τη ΦΥΣΗ Με την πολιτική βούληση των δυνάμεων που βρίσκονται στην εξουσία, την κυρίαρχη (μέση) κοινωνική συνείδηση και την κάθε φορά κοινωνική δυναμική όπως αυτές επηρεάζονται καταλυτικά από υπερεθνικούς (Ε.Ε.) και διεθνείς παράγοντες Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

4 ΑΝΑΠΤΥΞΗ = ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ + ΚΕΦΑΛΑΙΟ + ΕΡΓΑΣΙΑ
από την ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ των ΘΕΜΕΛΙΑΚΩΝ ΣΥΝΙΣΤΩΣΩΝ της ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ = ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ + ΚΕΦΑΛΑΙΟ + ΕΡΓΑΣΙΑ σήμερα θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι : διεπιστημονική και διαλεκτική ολοκλήρωση ΑΝΑΠΤΥΞΗ = ΤΗΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ ΤΗΣ Φ. + Κ.Ο ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ όπου : ΦΥΣΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ  ΦΥΣΙΚΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ έννοια ευρύτερη απ' τους φυσικούς πόρους, που κάτω από ορισμένες συνθήκες μπορεί να διευρύνεται σε σχέση με τα διατιθέμενα κάθε φορά, για έρευνα, οικονομικά κι ανθρώπινα διαθέσιμα ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ  ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ έννοια ευρύτερη απ' το κεφάλαιο, που κάτω από ορισμένες συνθήκες μπορεί να διευρύνεται σε σχέση με τα κάθε φορά διατιθέμενα φυσικά κι ανθρώπινα διαθέσιμα ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ  ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ έννοια ευρύτερη απ' την εργασία, που κάτω από ορισμένες συνθήκες μπορεί να διευρύνεται σε σχέση με τα κάθε φορά φυσικά κι οικονομικά διαθέσιμα Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

5 ΑΝΑΠΤΥΞΗ = Έτσι μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση της Ανάπτυξης είναι:
διεπιστημονική και διαλεκτική ολοκλήρωση ΤΗΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ : (ΔΥΝΑΜΕΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ) + (ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΓΙΑ ΜΕΛΕΤΕΣ, ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ) + (ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚAΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ) με βάση τις αξίες κάθε κοινωνικής οργάνωσης στο σύγχρονο κόσμο ΑΝΑΠΤΥΞΗ = Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

6 ΑΝΑΠΤΥΞΗ μια νέα, διαφορετική απ' την προηγούμενη “καλύτερη” κατάσταση
ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ανθρώπινων, κοινωνικών και παραγωγικών ΣΧΕΣΕΩΝ και ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ με στόχο τη "ΒΕΛΤΙΣΤΗ" αξιοποίηση των "ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΩΝ" δυνάμεων και δυνατοτήτων της φυσικής και της κοινωνικοοικονομικής πραγματικότητας σύμφωνα με το κάθε φορά κυρίαρχο κοινωνικό πλαίσιο αξιών κι επιλογών όπως αυτό μαχητικά συνυπάρχει με την κάθε φορά κοινωνική δυναμική και την μέση κοινωνική συνείδηση Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

7 Τα φυσικά και ανθρώπινα διαθέσιμα)
Το κάθε φορά "ΦΥΣΙΚΟ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ" με τις πολυδιάστατες σχέσεις, αλληλεξαρτήσεις και αλληλεπιδράσεις τους και τις τάσεις μεταβολών τους δια μέσου του χρόνου συγκροτούν την διαλεκτική ενότητα της φύσης με τον άνθρωπο και την κοινωνία και καθορίζουν την κατάσταση, τα μεγέθη, τις ποιότητες και τις προοπτικές της "ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ"* στο συγκεκριμένο ΧΩΡΟ και ΧΡΟΝΟ. * στα πεδία της οικονομίας, της κοινωνίας, της πολιτικής, του πολιτισμού και της τεχνικής/τεχνολογίας (αξίες, αρχές, επιλογές, θεωρία, πράξη, ήθος, στάσεις, συμπεριφορές, συμμετοχή, ευθύνη, συνείδηση) (ή με άλλα λόγια, σύμφωνα με τις διάφορες επιστημονικές πειθαρχίες Η φυσική και κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα Ο φυσικός και κοινωνικοοικονομικός χώρος Οι φυσικές και κοινωνικοοικονομικές δυνάμεις και δυνατότητες Τα φυσικά και ανθρώπινα διαθέσιμα) Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

8 ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ δομή, λειτουργία κατάσταση (γεωγραφική θέση, κλίμα...) μεγέθη ποιότητες (παραγωγικότητα, αισθητικό κάλλος...) φυσικά διαθέσιμα (ναι, όχι, τι, πόσο...) ενεργειακές δυνατότητες ιδιότητες χαρακτηριστικά ιδιαιτερότητες δυνατότητες περιορισμοί προβλήματα προοπτικές οικονομία (σχολές σκέψης, πολιτικές...) κοινωνία (τάξεις, διαρθρώσεις...) πολιτική (τύπος, ουσία, θεωρία, πράξη...) πολιτισμός (αναφορές, ιστορία, δημιουργία...) τεχνική/τεχνολογία (παραδοσιακή σοφία, νέο...) ανθρώπινες, κοινωνικές και παραγωγικές - σχέσεις - δυνάμεις - δυνατότητες προοπτικές προβλήματα - οικογενειακό, σχολικό, εργασιακό, συναισθηματικό κ.λπ. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ; από ποιόν; και γιατί; ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ; από ποιόν; και γιατί; Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

9 HELECO ’05, 3-6 Φεβρουαρίου 2005, Εκθεσιακό Κέντρο HELEXPO, Αθήνα.
Απόσπασμα από Ρόκος, Δ., "Πολιτικές Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. Από τις Θεωρίες στην Πράξη", HELECO ’05, 3-6 Φεβρουαρίου 2005, Εκθεσιακό Κέντρο HELEXPO, Αθήνα. Ας δούμε από μια αξιόπιστη διεθνώς πηγή και συγκεκριμένα με βάση τα στοιχεία του Human Development Report Office (U.N.D.P. 1999) μια εικόνα ενδεικτική της "ανάπτυξης" σε πλανητικό επίπεδο (πέντε χρόνια μετά την απογείωση της "βιώσιμης" ανάπτυξης στο Ρίο), αλλά και της φύσης και της ποιότητάς της (Δ. Ρόκος, "Θεμελιώδεις προϋποθέσεις για ένα σχέδιο Αξιοβίωτης Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης. Η περίπτωση μιας Ελληνικής Περιφέρειας. Από τη θεωρία στην πράξη", 2000). Συγκεκριμένα το 1997: (α) το πλουσιότερο 20% του πληθυσμού της γης, μοιραζόταν το 86% του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (Α.Ε.Π.), το μέσων εισοδημάτων 60% μοιραζόταν το 13%, ενώ το φτωχότερο 20% μοιραζόταν μόλις το 1% του παγκόσμιου Α.Ε.Π., (β) το πλουσιότερο 20% μοιραζόταν το 82% των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών, το μέσων εισοδημάτων 60% μοιραζόταν το 17% και το φτωχότερο 20% μόλις το 1%, Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

10 (γ) το πλουσιότερο 20% μοιραζόταν το 68% των άμεσων ξένων επενδύσεων, το μέσων εισοδημάτων 60% το 31% και το φτωχότερο 20% μόλις το 1%, (δ) το πλουσιότερο 20% διέθετε το 93,3% των χρηστών του διαδικτύου, το μέσων εισοδημάτων 60% διέθετε το 6,5% και το φτωχότερο 20% διέθετε μόλις το 0,2%, (ε) οι χώρες του O.E.C.D. με το 19% του παγκόσμιου πληθυσμού της γης είχαν το 71% του παγκόσμιου εμπορίου αγαθών και υπηρεσιών, το 58% των άμεσων ξένων επενδύσεων και το 91% του συνόλου των χρηστών του διαδικτύου. Ακόμη, οι διακόσιοι πλουσιότεροι άνθρωποι του πλανήτη υπερδιπλασίασαν την καθαρή αξία των περιουσιών τους στα τέσσερα χρόνια ως το 1998 φθάνοντάς την σε περισσότερα από 1 τρις δολάρια, περισσότερα δηλαδή απ’ όσα κατέχει το 41% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ οι τρεις μεγαλύτεροι δισεκατομμυριούχοι είχαν ενεργητικό μεγαλύτερο από το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν όλων των ελάχιστα αναπτυγμένων χωρών και των 600 εκατομμυρίων κατοίκων τους. Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

11 το δε προσδόκιμο της ζωής τους δεν ξεπερνά τα 40 χρόνια,
Παρά την πρόοδο που επιτεύχθηκε τον εικοστό αιώνα και η οποία εκτιμάται από την Έκθεση για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη του 1999 του U.N.D.P. ως τεράστια, η φτώχεια και η κοινωνική ανισότητα εξακολουθούν να βρίσκονται παντού, τόσο στις «αναπτυσσόμενες» όσο και στις «αναπτυγμένες» χώρες. Συγκεκριμένα: (α) στις «αναπτυσσόμενες» χώρες, με τρομακτικές και στο εσωτερικό τους ανισότητες σε περιφερειακό και πολιτικό επίπεδο αλλά και μεταξύ ανδρών και γυναικών, περισσότεροι από το ένα τέταρτο των 4.5 δις κατοίκων τους εξακολουθούν να μη έχουν πρόσβαση στη γνώση και στις ελάχιστες ατομικές και δημόσιες υπηρεσίες, το δε προσδόκιμο της ζωής τους δεν ξεπερνά τα 40 χρόνια, περίπου 1.3 δις του πληθυσμού τους δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό, περίπου 840 εκατομμύρια ανθρώπων υποσιτίζονται, ένα στα εφτά παιδιά δεν αποκτά ούτε τη στοιχειώδη εκπαίδευση κλπ. (β) στις βιομηχανικές ή αλλιώς «αναπτυγμένες» χώρες απ’ την άλλη μεριά, και πάλι με σημαντικότατες εσωτερικές ταξικές και περιφερειακές ανισότητες, ένας στους οκτώ κατοίκους ακόμη και των πλουσιοτέρων χωρών του κόσμου επηρεάζεται από κάποια από τα στοιχεία της ανθρώπινης φτώχειας, όπως η μακροχρόνια ανεργία, ένα εισόδημα κάτω από το όριο φτώχειας, η μη δυνατότητα να διαβάζουν και να γράφουν, το μέγιστο δυνατό όριο ζωής τους να είναι τα 60 χρόνια. Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

12 Αλλά και το 1998 με βάση τα στοιχεία του Human Development Report Office (U.N.D.P. 2001):
(α) το πλουσιότερο 1% του πληθυσμού της γης είχε ετήσιο εισόδημα όσο και το φτωχότερο 57%, (β) καθημερινά παιδιά πέθαιναν από ασθένειες που μπορούσαν να είχαν αντιμετωπιστεί, (γ) 968 εκατ. άνθρωποι στις αναπτυσσόμενες χώρες δεν είχαν πρόσβαση σε "βελτιωμένες υδατικές πηγές" (improved water sources), (δ) 2,4 δις άνθρωποι στις αναπτυσσόμενες χώρες δεν είχαν πρόσβαση σε βασικές συνθήκες υγιεινής, (ε) 163 εκατ. παιδιά στις αναπτυσσόμενες χώρες ηλικίας κάτω των πέντε ετών ζύγιζαν λιγότερο από το κανονικό, ενώ 11 εκατ. παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών πέθαιναν ετησίως από αίτια που μπορούσαν να αντιμετωπιστούν. Ακόμη, στις χώρες του O.E.C.D. 130 εκατ. άνθρωποι σύμφωνα με στοιχεία των ετών ζούσαν στα όρια της φτώχειας (εισόδημα μικρότερο από το 50% του στατιστικού μέσου) και 8 εκατ. άνθρωποι υποσιτίζονταν. Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

13 (α) το 1999, το εισόδημα του πλουσιότερου 5% του πληθυσμού της γης
Με βάση τώρα τα στοιχεία του Human Development Report Office (U.N.D.P. 2002), (α) το 1999, το εισόδημα του πλουσιότερου 5% του πληθυσμού της γης ήταν ίσο με 114 φορές το εισόδημα του φτωχότερου 5%, (β) το 1999, 2,8 δις άνθρωποι ζούσαν με λιγότερο από $2 την ημέρα. Το ποσοστό του πληθυσμού που ζούσε σε συνθήκες εξαθλίωσης το 1999 ήταν 23% (σύμφωνα με υπολογισμούς, με τους σημερινούς ρυθμούς θα χρειαζόταν 130 χρόνια για την πλήρη αντιμετώπιση της πείνας στον πλανήτη), (γ) το 1999, 20 χώρες της Κεντρικής και Υποσαχάριας Αφρικής, (με περισσότερο από το μισό πληθυσμό της ηπείρου) ήταν φτωχότερες σε σχέση με το (και συνολικά 23 ήταν φτωχότερες σε σχέση με το 1975), (δ) σε 81 χώρες με περισσότερο από το 60% του πληθυσμού της γης δεν αναμενόταν να μειωθεί η παιδική θνησιμότητα ( για παιδιά ηλικίας μέχρι 5 ετών) κατά τα 2/3 μέχρι το 2015, αποτυγχάνοντας έτσι να εκπληρωθεί ο στόχος που είχε τεθεί από τα Ηνωμένα Έθνη, Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

14 (ε) το 2000, 113 εκατ. παιδιά δεν φοιτούσαν σε σχολεία, από τα οποία το 97% κατοικούσε σε αναπτυσσόμενες χώρες. Το 60% από αυτά ήταν κορίτσια, (στ) το 2000, υπήρχαν 854 εκατ. αναλφάβητοι παγκοσμίως, 544 εκατ. από τους οποίους ήταν γυναίκες, (ζ) μέχρι τα τέλη του 2000 σχεδόν 22 εκατ. άνθρωποι είχαν πεθάνει από AIDS, 13 εκατ. παιδιά είχαν χάσει τη μητέρα ή και τους δύο γονείς τους από την ασθένεια και πάνω από 40 εκατ. ζούσαν προσβεβλημένοι από τον ιό. Από αυτούς, 90% σε αναπτυσσόμενες χώρες και 75% στην Κεντρική και Υποσαχάρια Αφρική, (η) το 1999, το 72% των χρηστών του Internet ζούσε στις χώρες του O.E.C.D. στις οποίες αντιστοιχεί το 14% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ 164 εκατ. από αυτούς ζούσαν στις Η.Π.Α. Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

15 Τέλος, με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Human Development Report Office (U.N.D.P. 2003), μια εικόνα, ενδεικτική της αποτελεσματικότητας της πολυδιαφημισμένης "βιώσιμης" ή "αειφόρου" ανάπτυξης στον σύγχρονο κόσμο δέκα χρόνια μετά τα ευχολόγια του Ρίο, αλλά και της φύσης και της ποιότητάς της, τεκμηριώνεται επαρκώς από το ότι: (α) το 2002, τα 25 εκατομμύρια των πλουσιότερων Αμερικανών είχαν τόσο εισόδημα όσο περίπου τα 2 δισεκατομμύρια φτωχότεροι άνθρωποι στον κόσμο, (β) στο τέλος του 20ου αιώνα 1,2 δις άνθρωποι (δηλαδή ένας στους πέντε) προσπαθούσαν να επιβιώσουν με λιγότερο από $1 την ημέρα και περισσότεροι από τους διπλάσιους, δηλαδή 2,8 δις με λιγότερα από $2 την ημέρα, (γ) τη δεκαετία του ’90 το κατά κεφαλήν εισόδημα μειώθηκε σε 54 χώρες του κόσμου ενώ σε 21 χώρες αυξήθηκαν τα ποσοστά του πληθυσμού που ζούσε στα όρια της πείνας, (δ) τη δεκαετία του 90, η παιδική θνησιμότητα (αριθμός παιδιών που πεθαίνει πριν την ηλικία των 5) ανέβηκε σε επίπεδα πρωτόγνωρα σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες σε 14 χώρες του κόσμου και σε 34 χώρες το προσδοκώμενο όριο ζωής έχει μειωθεί, (ε) το ίδιο χρονικό διάστημα, σε 12 χώρες μειώθηκαν οι εγγραφές μαθητών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, (στ) η παιδική θνησιμότητα στις χώρες της Αφρικής το ’90 ήταν 20πλάσια από την παιδική θνησιμότητα στις χώρες του O.E.C.D. ενώ το 2001 ήταν 25 φορές περισσότερη. Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

16 αξιοβίωτη ολοκληρωμένη ανάπτυξη
Θα μπορούσαμε λοιπόν να ορίσουμε ως αξιοβίωτη ολοκληρωμένη ανάπτυξη την διαχρονική πορεία προς την ταυτόχρονα οικονομική, κοινωνική, πολιτική, πολιτισμική και τεχνική/τεχνολογική ανάπτυξη, η οποία θα τελείται πάντα σε διαλεκτική αρμονία και με σεβασμό στον άνθρωπο και το "ολικό" του περιβάλλον, φυσικό και πολιτισμικό, μέσα στο οποίο αυτός και οι συλλογικότητές του οφείλουν να εντάσσονται ειρηνικά και δημιουργικά ως αναπόσπαστα μέρη του και όχι ως κυρίαρχοι, ιδιοκτήτες και εκμεταλλευτές του. Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

17 Κι αυτή η ανάπτυξη ως σκοπός ταξιδιού του σύγχρονου ανθρώπου στην ιστορία, αυτονοήτως, δεν έχει αντικειμενικά καμμιά σχέση με ότι σήμερα φέρεται ως "ανάπτυξη" σύμφωνα με τις σχετικές κυρίαρχες αξίες, επιλογές και πολιτικές της νεοφιλελεύθερης νέας τάξης και τα ζωτικά "στρατηγικά" συμφέροντα της παγκόσμιας στρατιωτικής και οικονομικής ηγεμονικής της δύναμης, των ΗΠΑ, στα οποία -όπως εκφράζονται κυρίως από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και τη Διεθνή Τράπεζα- υποτάσσονται τελικά ακόμα και οι υπόλοιπες μεγάλες δυνάμεις και οι υπερεθνικοί τους σχηματισμοί. Γιατί οι αξίες της ολοκληρωμένης ανάπτυξης και η αντικειμενικά ηθική φιλοσοφία της δίνουν με αρμονικό τρόπο το ίδιο βάρος διαχρονικά στην οικονομική, την κοινωνική, την πολιτική, την πολιτισμική και την τεχνική/τεχνολογική της συνιστώσα, σε πλανητικό επίπεδο και για κάθε ανθρώπινο ον, ώστε όλες οι συνειδητές και υπεύθυνες δράσεις και τα σχετικά ενεργήματά τους, σε κάθε επίπεδο, εξ ορισμού να σχεδιάζονται, να προγραμματίζονται και να ασκούνται χωρίς να αφήνουν θύματα τα τέσσερα πέμπτα των κατοίκων της γης αλλά και το πλανητικό, φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον. Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

18 Φυσικά Διαθέσιμα (σε Αλληλεξάρτηση με τα Ανθρώπινα Διαθέσιμα πάντα)
Εισαγωγή για τις βασικές έννοιες Ως πεδίο με φυσική ή άλλη «αξία» (σύστημα αξιών) Ως πεδίο άσκησης ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Ποιός προγραμματίζει; Ως πεδίο ικανοποίησης ανθρώπινων αναγκών. Ποιός τις δημιουργεί ή τις επιβάλλει; Ως πεδίο ικανοποίησης οικονομικο-κοινωνικών επιλογών. Ποιός αποφασίζει; Ως πεδίο ατομικής ή συλλογικής ιδιοκτησίας 1 ΓΗ χρήσης αξιοποίησης εκμετάλλευσης απομύζησης διασπάθισης εξάρτησης οικειοποίησης επέμβασης κατάκτησης φυσικής πραγματικότητας γεωγραφικής θέσης γεωπολιτικής θέσης οικονομικοκοινωνικού συστήματος συνάρτηση Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

19 Φυσικά Διαθέσιμα ΕΔΑΦΟΣ
2 ΕΔΑΦΟΣ Ως πεδίο κατάλληλο ή ακατάλληλο για κάποια χρήση Ως πεδίο χρήσιμο ή άχρηστο για κάποια κοινωνική ομάδα Ως πεδίο πλούσιο ή φτωχό σε κάποιου είδους δυνατότητες γεωργία βιομηχανία βοσκή χέρσο τεχνικά έργα κατοικία φυσικών - χημικών ιδιοτήτων θέσης – έκτασης - σχέσης με το περιβάλλον κλίματος αντικειμενικών δυνατοτήτων - περιορισμών της τοπογραφίας του συνάρτηση Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

20 Φυσικά Διαθέσιμα Ως θύλακας μεταλλευμάτων Ως θύλακας υπογείων υδάτων
Ως θύλακας πετρελαίου κι ενεργειακών πηγών Ως χώρος χρήσης 3 ΥΠΕΔΑΦΟΣ συνάρτηση τεχνολογία έρευνα τρόπος αξιοποίησης βαθμός αξιοποίησης φυσικών διαδικασιών γένεσης κι εξέλιξης του γεωλογικής δομής ιστορικής εξέλιξης κλιματικών συνθηκών φυσικών - χημικών ιδιοτήτων συνάρτηση Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

21 Φυσικά Διαθέσιμα 4 ΧΛΩΡΙΔΑ (ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΠΑΝΙΔΑ)
Δάση – Φυσική βλάστηση Γεωργία – Βοσκές Κτηνοτροφία Αλιεία προστασία βελτίωση ανάπτυξη διάσωση κλίματος γεωγραφικής θέσης εδάφους νερών επέμβασης του ανθρώπου συνάρτηση Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

22 Φυσικά Διαθέσιμα ΝΕΡΑ ως βασικό αγαθό ζωής / επιβίωσης
5 ΝΕΡΑ ως βασικό αγαθό ζωής / επιβίωσης ως βασικό υλικό χρήσης ως βασικό στοιχείο ποιότητας ζωής ύδρευση άρδευση ενέργεια βιομηχανία Προέλευση Ποσότητα, ποιότητα Βαθμός αξιοποίησης Τρόπος διαχείρισης συνάρτηση 6 ΘΑΛΑΣΣΕΣ ΩΚΕΑΝΟΙ κλίματος γεωλογικής δομής ως πεδίο υλών διατροφής ως πεδίο ενεργειακών πηγών ως πεδίο οικονομικών δραστηριοτήτων (ναυτιλία κ.λπ.) ως βασικό στοιχείο ποιότητας ζωής συνάρτηση Προστασία Θεσμικά Πλαίσια Χρήσης Κανονισμοί Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

23 Φυσικά Διαθέσιμα γεωγραφικής θέσης ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ
φυσικών διαδικασιών γένεσης - εξέλιξης επέμβασης ανθρώπου 7 ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ως βασικός-πολυδιάστατος καταλύτης ζωής ως παράγοντας ανάπτυξης κλίματος γεωγραφικής θέσης βαθμού «ανάπτυξης» επέμβασης του ανθρώπου συνάρτηση Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

24 ΤΕΛΙΚΑ και ΚΛΙΜΑ : ΦΥΣΙΚΟΣ ΠΟΡΟΣ
Φυσικά Διαθέσιμα 8 ΑΝΕΜΟΣ ως μορφή ενέργειας ως καταστροφική δύναμη ως συντελεστής που επηρεάζει την παραγωγή κλίματος γεωγραφικής θέσης τοπογραφικής διαμόρφωσης συνάρτηση ως βασικός-πολυδιάστατος καταλύτης ζωής ως παράγοντας ανάπτυξης ως πηγή ενέργειας 9 ΗΛΙΟΣ συνάρτηση κλίματος γεωγραφικής θέσης ΤΕΛΙΚΑ και ΚΛΙΜΑ : ΦΥΣΙΚΟΣ ΠΟΡΟΣ Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

25 ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΕΛΕΤΕΣ, ΕΡΕΥΝΕΣ, ΕΡΓΑ ΥΠΟΔΟΜΗΣ / ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ 1η προσέγγιση (κλασσική) Ανάπτυξη υπάρχει όταν "αξιοποιούνται" (από ποιόν; για ποιόν; πώς; πόσο;) ΓΝΩΣΤΟΙ ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑ + + Ακραίο ιστορικό «προηγούμενο»: Εξάρτηση Αποικιοκρατία Υπανάπτυξη Εξωτερικό Χρέος «αναπτυσσόμενων» χωρών Λεόντιες Συμβάσεις «Κίνητρα» Επενδύσεων Φορολογικές Απαλλαγές Εκμετάλλευση του ανθρώπου από άνθρωπο Μετανάστες Γυναικεία εργασία Παιδική εργασία 2η προσέγγιση (εκσυγχρονιστική) Ανάπτυξη υπάρχει όταν "αξιοποιούνται " (από ποιόν; για ποιόν; πώς; πόσο;) : ΔΥΝΑΜΕΙ ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΕΛΕΤΕΣ, ΕΡΕΥΝΕΣ, ΕΡΓΑ ΥΠΟΔΟΜΗΣ / ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑ + ΠΑΙΔΕΙΑ -ΕΡΕΥΝΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ + + Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

26 ΑΝΑΠΤΥΞΗ διαλεκτική και διεπιστημονική
3η προσέγγιση (βέλτιστη) διαλεκτική και διεπιστημονική των δυνάμεων και των δυνατοτήτων της φυσικής και της κοινωνικοοικονομικής πραγματικότητας σε διαλεκτική αρμονία με το περιβάλλον, τον άνθρωπο, τις προαιώνιες άξιες του και τους πολιτισμούς του ΑΝΑΠΤΥΞΗ = Ολοκληρωμένη Αξιοβίωτη Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

27 ΓΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞH
ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ ΓΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞH Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΦΥΣΗ της ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗΣ και ΑΔΙΑΣΠΑΣΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΚΑΘΕ ΦΟΡΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (Φυσικού και Κοινωνικοοικονομικού Χώρου ή Περιβάλλοντος) (Φυσικών και Ανθρώπινων Διαθεσίμων) απαιτεί και προϋποθέτει ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ των φυσικών και ανθρώπινων διαθεσίμων, των πολυδιάστατων σχέσεων, αλληλεξαρτήσεων και αλληλεπιδράσεων τους και των τάσεων μεταβολών τους δια μέσου του χρόνου Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

28 ΤΕΧΝΙΚΗΣ / ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ
για θεμελίωση της ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ* ΄΄σύμμετρης΄΄ * ΄΄ισόμετρης΄΄ * ΄΄βιώσιμης΄΄ * ΄΄αειφόρου΄΄ * δηλαδή της ταυτόχρονα ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ / ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ και γι΄ αυτό ΑΞΙΟΒΙΩΤΗΣ γιατί θα τελείται σε διαλεκτική αρμονία και με σεβασμό στον ΑΝΘΡΩΠΟ όπως αυτός εντάσσεται ειρηνικά και δημιουργικά στο ΦΥΣΙΚΟ και ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ του, ως οργανικό και αναπόσπαστο μέρος του και όχι ως κυρίαρχος, ιδιοκτήτης ή εκμεταλλευτής του. Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

29 Διαδοχικές Φάσεις ενός ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Kατά την παραδοσιακή αντίληψη Patric Geddes Απογραφή (Αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης) Survey Ανάλυση Analysis Προγραμματισμός Planning 1 Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

30 Διαδοχικές Φάσεις ενός
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Κατά τη σύγχρονη αντίληψη (P.Hall: Urban and regional planning, Pelican Books, 1974) Σκοπός Συνεχής Πληροφόρηση Εκτίμηση με βάση τις υφιστάμενες τάσεις και μορφοποίηση των δυνατών εναλλακτικών μελλοντικών καταστάσεων Αποτίμηση Επιλογή Εφαρμογή, συνεχής παρακολούθηση, ανάδραση 2 Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

31 ΦΥΣΙΚΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΔΥΝΑΜΕΝΟΙ ΚΑΤΑ ΒΟΥΛΗΣΗ ΝΑ ΔΙΑΤΕΘΟΥΝ
Συνάρτηση του επιπέδου κοινωνικοοικονομικής, επιστημονοτεχνικής, πολιτιστικής και πολιτικής ανάπτυξης μιάς χώρας, των ανθρωπίνων διαθεσίμων της, των διατιθέμενων – ανθρώπινων δυνατοτήτων (εργασία, ειδίκευση, παιδεία, εκπαίδευση, τεχνολογία). των διατιθέμενων κεφαλαίων ΦΥΣΙΚΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ εφόσον υπάρχουν, εφόσον διερευνηθούν, απογραφούν, χαρτογραφηθούν και εφόσον παρακολουθούνται συστηματικά (ποσοτικά και ποιοτικά) δια μέσου του χρόνου, στις συγκεκριμένες συνθήκες διαχείρισης και χρησιμοποίησής τους ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΔΥΝΑΜΕΝΟΙ βασικές επιλογές: συλλογικές / κεντρικές / αυτοδιαχειριστικές / ατομικές / κερδοσκοπικές / καταναλωτικές / μονοπωλιακές των κοινωνικών δυνάμεων τις οποίες εκφράζει η κυρίαρχη ομάδα της μέσης κοινωνικής συνείδησης και της κοινωνικής δυναμικής (ΝΑΙ, ΟΧΙ, ΠΟΣΟ, ΠΩΣ και ΓΙΑΤΙ) ΚΑΤΑ ΒΟΥΛΗΣΗ σε ποιά μορφή και φάση: παραγωγικά, εμπορικά, μεταπρατικά συλλογικά, εμπορευματικά, ατομικά, μονοπωλιακά σύμφωνα με το μοντέλο ''ανάπτυξης'' κάθε χώρας, τις αντικειμενικές συνθήκες και τις ανθρώπινες δυνάμεις και δυνατότητές της ΝΑ ΔΙΑΤΕΘΟΥΝ ή ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

32 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΟΛΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Μελέτης και αξιολόγησης λογικών δυνατών εναλλακτικών λύσεων και επιλογής της βέλτιστης για τη λύση ενός προβλήματος την αντιμετώπιση ενός θέματος ή για την επίτευξη ενός σκοπού Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

33 O χωροταξικός σχεδιασμός (Physical Planning) (παραδοσιακή αντίληψη)
σε εθνικό περιφερειακό και τομεακό επίπεδο Αποτελεί εργαλείο του αναπτυξιακού σχεδιασμού (στη φυσική χωρική του μόνο διάσταση) π.χ. σε περιφερειακό επίπεδο: για την χωροθέτηση δραστηριοτήτων με βάση τα φυσικά διαθέσιμα της περιφέρειας με βάση την τοπική ζήτηση με βάση ειδικές πολιτικές ή άλλες επιλογές και παρεμβάσεις Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

34 O χωροταξικός σχεδιασμός (Physical Planning) (παραδοσιακή αντίληψη)
Αγνοεί όμως ότι ο φυσικός χώρος βρίσκεται σε διαρκή μαχητική συνύπαρξη, αλληλεξάρτηση και αλληλεπίδραση με δράσεις, στάσεις, ενέργειες, επιπτώσεις και συμπεριφορές οι οποίες καθορίζονται από την πολιτική, την οικονομία, την κοινωνία, τον πολιτισμό και την τεχνική/τεχνολογία σύμφωνα με τις άξιες και επιλογές του κυρίαρχου μοντέλου ανάπτυξης (παραγωγής, διανομής και κατανάλωσης) και τις πολυδιάστατες διαλεκτικές του σχέσεις με τον άνθρωπο και το “ολικό” του περιβάλλον Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

35 ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ - τεχνικά / τεχνολογικά και
για έναν Λογικό Διεπιστημονικά και ολιστικά τεκμηριωμένο - πολιτικά - οικονομικά - κοινωνικά - πολιτισμικά - τεχνικά / τεχνολογικά και - περιβαλλοντικά Διεθνές Περιβάλλον Ευρωπαϊκή Ένωση Γεωπολιτικές Ιδιαιτερότητες Περιφέρειες ΕΘΝΙΚΟ Περιφερειακά και Τοπικά Σχέδια Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης Εθνικό Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

36 Η θεμελιακή αντίληψη της διεπιστημονικής και ολιστικής μεθοδολογίας
της Αξιοβίωτης Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης ενισχύθηκε αποφασιστικά από την ραγδαία ανάπτυξη της επιστήμης και τεχνικής της τηλεπισκόπησης, στην διαστημική της εποχή τη δεκαετία του 70, μετά την εκτόξευση και λειτουργία του πρώτου τηλεπισκοπικού δορυφόρου του προγράμματος Earth Resources Technology Satellite (ERTS) των Η.Π.Α. τον Ιούλιο του 1972 (που ονομάσθηκε στη συνέχεια Landsat). Οι τηλεπισκοπικοί δέκτες του Landsat και των στη συνέχεια αντίστοιχων πιο εξελιγμένων προγραμμάτων των Η.Π.Α. (IKONOS, Quickbird κ.λπ.), της Γαλλίας (SPOT), της πρώην Ε.Σ.Σ.Δ. (Cosmos, MIR κ.λπ.), της Ινδίας, της Κίνας, της Ευρώπης, της Ιαπωνίας, της Βραζιλίας κ.λπ. απεικόνιζαν και/ή απεικονίζουν σε πολλές περιοχές του φάσματος της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, με ολοκληρωμένο συστηματικό και επαναληπτικό τρόπο, κάθε λίγες μέρες ή και ώρες, από πολικές ηλιοσύγχρονες τροχιές, την φυσική και την κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα του κοινού μας σπιτιού του πλανήτη γη, (αλλά και τις πολυδιάστατες σχέσεις, αλληλεξαρτήσεις και αλληλεπιδράσεις τους και τις τάσεις μεταβολών τους δια μέσου του χρόνου). Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

37 Οι διαχρονικές και διεποχικές τηλεπισκοπικές απεικονίσεις του φυσικού και κοινωνικοοικονομικού περιβάλλοντος, διαφορετικών κλιμάκων και ακριβειών, αποτελούν πολύτιμα αρχεία δυναμικών δεδομένων, από τα οποία, με κατάλληλες φωτοερμηνευτικές και τηλεπισκοπικές μεθόδους, αναλογικές και ψηφιακές, μπορούν να αντληθούν πολύτιμες πληροφορίες, μετρητικές και ποιοτικές για τα φυσικά και τα ανθρώπινα διαθέσιμα, για τις χρήσεις / καλύψεις γης καθώς και για τις αναπτυξιακές δυνατότητες, τα προβλήματα και τους περιορισμούς της κάθε περιοχής / περιφέρειας (Ρόκος 1988). Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

38 της Ανάπτυξης ως έτερης ενότητας έρευνας, μελέτης και αντιμετώπισης,
Οι διεθνείς διασκέψεις του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών οι οποίες οδήγησαν στο United Nations Development Programme (U.N.D.P.) το 1965, στο United Nations Environment Programme (U.N.E.P.) το 1972, και μετά το 1972 και το 1982 στις Διασκέψεις Κορυφής για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη στο Ρίο το (Rio Declaration on Environment and Development, Agenda 21, και πρωτοβουλίες για την προστασία της βιοποικιλότητας και την μελέτη της κλιματικής αλλαγής) και για την Κοινωνική Ανάπτυξη στην Κοπεγχάγη το 1995, πέρασαν σταδιακά από τις μερικές, ειδικές και ανεξάρτητες προσεγγίσεις: του Περιβάλλοντος ως ενιαίας ενότητας, έρευνας, μελέτης και αντιμετώπισης και της Ανάπτυξης ως έτερης ενότητας έρευνας, μελέτης και αντιμετώπισης, στην αντικειμενικά ορθότερη ολιστική διεπιστημονική θεώρηση και προσέγγιση της αδιάσπαστης ενότητας του Περιβάλλοντος και της Ανάπτυξης. Και σ’ αυτή την πορεία, οι διαστημικές κυρίως εξελίξεις και πρόοδοι της επιστήμης και τεχνικής της φωτοερμηνείας και της τηλεπισκόπησης έπαιξαν ένα ουσιαστικότατο ρόλο (Ρόκος 2003). Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

39 Η ολιστική διεπιστημονική μεθοδολογία, με τις διαδικασίες και τις φάσεις των δράσεων για την Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη μιας περιοχής / περιφέρειας ακολουθεί τα παρακάτω βήματα: 1. Διεπιστημονική και ολιστική τεκμηρίωση, διαβούλευση, συμφωνία και αποδοχή από τους φορείς των πρωτοβουλιών ανάπτυξης, της Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης και των αρχών, των αξιών, των στόχων, των δράσεων και των ενεργημάτων της, ως βέλτιστης επιλογής. 2. Διεξαγωγή των απαραίτητων ερευνών και μελετών Ολοκληρωμένων Αποδόσεων της φυσικής και της κοινωνικοοικονομικής πραγματικότητας της περιοχής / περιφέρειας (αλλά και των πολυδιάστατων σχέσεων, αλληλεξαρτήσεων και αλληλεπιδράσεών τους) και συστηματική παρακολούθηση των τάσεων μεταβολών τους δια μέσου του χρόνου. 3. Ανάλυση των στοιχείων τα οποία συγκροτούν την δυναμική της φυσικής και της κοινωνικοοικονομικής της πραγματικότητας (Ιστορικών, στατιστικών, βιβλιογραφικών, κλιματολογικών, απαντήσεων ειδικών ερωτηματολογίων, μαρτυριών, απόψεων και προτάσεων των κατοίκων και των φορέων της περιοχής, φωτοερμηνείας και ψηφιακών τηλεπισκοπικών επεξεργασιών, ειδικών ερευνών και μελετών κ.λπ.) Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

40 4. Διατύπωση και τεκμηρίωση εναλλακτικών αναπτυξιακών σεναρίων Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης της περιοχής/περιφέρειας. 5. Διερεύνηση των προβλημάτων, των δυνατοτήτων υλοποίησης και των αντικειμενικών περιορισμών κάθε σεναρίου. 6. Προεκτίμηση και αξιολόγηση του ισοζυγίου των θετικών και αρνητικών στοιχείων του κάθε σεναρίου και επιλογή του βέλτιστου για την Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη της περιοχής / περιφέρειας. 7. Εφαρμογή του βέλτιστου σεναρίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (με ενσωμάτωση –εφ’ όσον αυτό είναι δυνατό- όλων, των γενικά αποδεκτών, θετικών στοιχείων των άλλων σεναρίων), της περιοχής / περιφέρειας, συνεχής παρακολούθηση, συνεχείς έλεγχοι και ανάδραση (Ρόκος 2004). Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

41 Η προοδευτικότερη και μόνο θεωρητικά ανεκτή από τη νέα τάξη αντίληψη για την «ανάπτυξη», αυτή της «αειφόρου ή βιώσιμης ή διατηρήσιμης ανάπτυξης» της έκθεσης της Επιτροπής Brundtland (World Commission on Environment and Development / W.C.E.D.), περιορίζεται, (αφού η Επιτροπή κάνει μια σειρά σωστών διαπιστώσεων, για τη διηνεκή αύξηση των ανισοτήτων, της φτώχειας και της περιθωριοποίησης στη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών και όχι μόνο στις «αναπτυσσόμενες» χώρες του τρίτου κόσμου, αλλά και στα γκέτο και τις φτωχές περιφέρειες των αναπτυγμένων χωρών, από τα Απαλάχια Όρη των Η.Π.Α. ως την Ήπειρο), στην ανάγκη λήψης μέτρων λελογισμένης και ορθολογικής διαχείρισης των φυσικών διαθεσίμων του πλανήτη μας, για να αρκέσουν και για τις επόμενες γενιές. Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

42 Ο ορισμός της «βιώσιμης ανάπτυξης», ως της «ανάπτυξης», «που ικανοποιεί τις ανάγκες του παρόντος, χωρίς να διακυβεύει την ικανότητα των επομένων γενεών να ικανοποιούν τις δικές τους ανάγκες» (W.C.E.D., 1987), προκαλεί πολλά και τεράστια, βάσιμα και θεμιτά ερωτηματικά, σε επίπεδο θεωρίας και πράξης, τόσο για τους επιστήμονες οι οποίοι ασχολούνται με τα θέματα «ανάπτυξης» και για τους πολιτικούς που τα διαχειρίζονται, όσο όμως και για όλους τους σκεπτόμενους πολίτες και εργαζομένους του πλανήτη μας. Η «βιώσιμη ανάπτυξη», θα αφορά όλους τους ανθρώπους σε κάθε χώρα και κάθε περιφέρειά της και όλες τις ανάγκες τους; Ποιες άραγε είναι οι ανάγκες αυτές; Ποιων; Ποιοι τις καθορίζουν; Με βάση ποια κριτήρια και πώς; Είναι οι ίδιες για κάθε γωνιά του πλανήτη και για κάθε πολιτισμό; Για τις «αναπτυγμένες» δυτικές καπιταλιστικές χώρες και για όλες τις περιφέρειες και τις κατηγορίες πληθυσμού τους; Για τις αναδυόμενες οικονομίες της ανατολής; Για τις κατεστραμμένες πρώην κομμουνιστικές και νυν χυδαία αγοραίες καπιταλιστικές οικονομίες; Για τις οικονομίες των «αναπτυσσομένων» χωρών του τρίτου κόσμου; Για τις μειονεκτικές, απομακρυσμένες, ορεινές και νησιωτικές περιοχές; Και ποιες είναι οι ιεραρχήσεις προτεραιοτήτων ικανοποίησής τους στο χώρο και στο χρόνο; Ποιος μπορεί να καθορίσει τις μελλοντικές ανάγκες των επομένων γενεών; και πώς; Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

43 Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη μπορεί να επιτευχθεί μόνο όταν οι ανθρώπινες κοινωνίες αποκτήσουν την πεποίθηση και διαμορφώσουν τις κατάλληλες προϋποθέσεις ατομικής και συλλογικής μόρφωσης, βούλησης και δράσης όλων των πολιτών τους, να αξιοποιήσουν την επιστημονική και διεπιστημονική μεθοδολογία, την τεχνολογική πρόοδο, την εργασία, τη δημιουργικότητα και τη φαντασία τους, με βάση τις πανανθρώπινες αξίες της ειρήνης, της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης, της πολιτικής οικονομικής και κοινωνικής δημοκρατίας και ηθικής, της δημιουργικής άμιλλας, του μέτρου και του σεβασμού στη φύση και τους πολιτισμούς των ανθρώπων, για μια καλύτερη ζωή σ’ έναν καλύτερο κόσμο. Η πολιτισμική διάσταση της Αξιοβίωτης Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης είναι αντικειμενικά, η θεωρητικά, ηθικά και πρακτικά ισχυρότερη των διαστάσεών της, στο βαθμό που οι πολιτισμοί του ανθρώπου συγκρότησαν και συνέβαλαν στον χρόνο και το χώρο στην εξέλιξη των αξιών, των αρχών, των μορφών, των δομών, των λειτουργιών, και των τύπων κοινωνικής οργάνωσης, στην «ανάπτυξη», αλλά και τη διαρκή αλληλεπίδραση της οικονομίας, της κοινωνίας, της πολιτικής, της παιδείας, της έρευνας και της τεχνολογίας. Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

44 Ο δρόμος για την Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη δεν θα κυριαρχείται από τον ανταγωνισμό των αγορών, του πολυεθνικού χρηματοπιστωτικού και χρηματιστηριακού κεφαλαίου, των κρατών, των λαών, των υπερεθνικών επιθετικών και «αμυντικών» συμφώνων και των οικονομικών και νομισματικών ενώσεων, αλλά και των ανθρώπων ως επιστημόνων, εργαζομένων, δημιουργών, παραγωγών και επιχειρηματιών, δεν θα αναγνωρίζει ως υπέρτατη αξία την αντί πάσης θυσίας μεγιστοποίηση του άμεσου κέρδους, δεν θα ομνύει στο όνομα της παγκοσμιοποίησης και της αναπόδραστης ομογενοποίησης, ισοπέδωσης και εξαφάνισης των πολιτισμών ως αναπόφευκτου μονόδρομου προόδου της «ανθρωπότητας», [περιοριζόμενης εξ ορισμού σ’ εκείνο το ποσοστό των προνομιούχων, (20% του παγκόσμιου πληθυσμού) που γίνεται και θα γίνεται διηνεκώς πλουσιότερο, ενώ το 80% θα γίνεται συνεχώς φτωχότερο] και δεν θα υποτάσσεται στις επιταγές της αόρατης πλανητικής υπερκυβέρνησης του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Διεθνούς Τράπεζας, όπως αυτή εκφράζεται από την κυρίαρχη οικονομική και στρατιωτική της υπερδύναμη, τις ΗΠΑ. (Ρόκος 2001) Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

45 Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη
Αντί επιλόγου (Δ. Ρόκος, 2001) Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη έχοντας κατανοήσει την δυναμική αλλά και αδιάσπαστη «ολότητα» της κάθε φορά στο χώρο και το χρόνο φυσικής και κοινωνικοοικονομικής πραγματικότητας, αλλά και την συνεπώς ολιστική φύση των αναγκαίων και κατάλληλων αρχών, αξιών, επιλογών, μεθόδων και τεχνικών μετασχηματισμού τους, για να επιτευχθεί μια «καλύτερη» σύμφωνα με τα παραπάνω ισορροπία, αντιλαμβάνεται την αποστολή της, το ρόλο, τα σχέδια, τα προγράμματα και τις δράσεις της να καλύπτουν ταυτόχρονα, ισότιμα, αρμονικά και ολοκληρωμένα την οικονομική, την κοινωνική, την πολιτική, την πολιτισμική, την τεχνική/τεχνολογική και την περιβαλλοντική της διάσταση, Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

46 θεωρεί τον άνθρωπο αναπόσπαστο και όχι κυρίαρχο μέρος της φύσης, με την οποία αυτός οφείλει να συνδιαλέγεται και να αλληλεπιδρά - ατομικά και συλλογικά, - επιστημονικά και επαγγελματικά, - δημιουργικά, με μέτρο και σεβασμό, - μη παραβιάζοντας τους νόμους της, - μη απειλώντας τις ισορροπίες και τα είδη της, - μη εξαντλώντας τις αντοχές και τα διαθέσιμά της, - μη προσβάλλοντας την ομορφιά και την αισθητική των τοπίων της, - μη θίγοντας την αυθεντικότητα και τη γνησιότητα των εκφράσεών της και προστατεύοντας τους πολιτισμούς της, Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

47 - της ακεραιότητας και τιμιότητας (integrity),
εμπεριέχει ως «ολοκληρωμένη» (Integrated), και (γραμματολογικά, άμεσα αλλά και μεταφορικά), τον πλούτο: - της «ολοκλήρωσης» (integration) ενέργειας και αποτελέσματος του «ολοκληρώνω», ως κοινωνικής και ισότιμης ενοποίησης και ενσωμάτωσης και ως συγκρότησης σε ενιαίο «όλον», - της ακεραιότητας και τιμιότητας (integrity), - του «αναπόσπαστου», του ακέραιου, του ολόκληρου, - του απαραίτητου για να γίνει κάτι ολόκληρο - αλλά και του μαθηματικού ολοκληρώματος ως μαθηματική συνάρτηση (integral) του άρτιου και του πλήρους, Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

48 και ως «αξιοβίωτη» ανάπτυξη (worth-living development), εμπεριέχει την ολική ποιότητα του να αξίζει να τη ζεις, να την απολαμβάνεις, να την εξασφαλίζεις και για το διπλανό αλλά και για τα παιδιά σου και να την προστατεύεις με τη βούλησή σου ως ελεύθερος άνθρωπος με ολοκληρωμένη προσωπικότητα και ως πρόσωπο, ως υπεύθυνος και συνειδητός πολίτης, δημιουργός, επιστήμονας και εργαζόμενος, που με όλες αυτές τις ιδιότητες είσαι ή οφείλεις να είσαι, μαζί με όλους όσους συμμερίζονται ίδιες αρχές και αξίες, «από τα κάτω», «από τα πάνω» αλλά και από μέσα, ενεργός συμμέτοχος, συνεργάτης αλλά και αμύντοράς της. Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

49 Η έννοια της «ολοκλήρωσης» στην Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη:
εκτείνεται και διέπει σε επίπεδο θεωρίας και πράξης όλες τις φάσεις, τα στάδια, τα στοιχεία και τα χαρακτηριστικά - της ευρείας και διαπολιτισμικής αντίληψής της, - της πρόσληψης, κατανόησης και συνειδητής αποδοχής της από την πιο σύνθετη επιστημονική και διεπιστημονική ως την πιο απλή και καθημερινή σκέψη των ανθρώπων που τους αφορά, την συναποφασίζουν και συμβάλουν για την επίτευξή της, - της συγκρότησης, δομής και λειτουργίας της, - της ιδιαίτερης κάθε φορά μορφής της, η οποία θα λαμβάνει σχολαστικά υπ’ όψη της τα συγκεκριμένα στοιχεία της κάθε φορά φυσικής και κοινωνικοοικονομικής πραγματικότητας του χώρου στον οποίο θα εφαρμοσθεί, - της θεωρητικής προσέγγισης και ανάλυσής της, - του σχεδιασμού και προγραμματισμού της, - των ερευνών, μελετών και έργων της, - των θεσμικών και διοικητικών πλαισίων των βασικών επιλογών της και - των διαδικασιών και πολιτικών επιδίωξής της, παρακολούθησης, ανάδρασης και αυτοδιόρθωσής της Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

50 καλύπτει ταυτόχρονα, ορθολογικά και με διαλεκτική αρμονία
έχει τον δυναμικό διαχρονικό χαρακτήρα της «πορείας», του «ταξιδιού», του «δρόμου» και της αέναης συλλογικής, συμμετοχικής, συνεργιστικής, κοινωνικής προσπάθειας κατάκτησής της, με ουσιαστικό και πρωταγωνιστικό τον υπεύθυνο ρόλο αυτών για τους οποίους προορίζεται, καλύπτει ταυτόχρονα, ορθολογικά και με διαλεκτική αρμονία - το «μέρος» και το «όλο», - τον άνθρωπο ως πρόσωπο, πολίτη, εργαζόμενο, δημιουργό αλλά και τις ομάδες, τις συλλογικότητες, τις ενότητες/ομοιότητες και τις ιδιαιτερότητες/ διαφορετικότητες, - το χώρο απ’ την τοπική ως την εθνική, περιφερειακή, υπερεθνική και πλανητική έκφρασή του και - την αδιάσπαστη ενότητα της φυσικής και της κοινωνικοοικονομικής πραγματικότητας, όπως αυτές κάθε φορά, ιστορικά και πολιτισμικά συνυπάρχουν, σχετίζονται, αλληλεξαρτώνται, αλληλεπιδρούν και αλληλοδιαμορφώνονται. Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

51 Αναφορές και άλλη σχετική βιβλιογραφία
Rist G. (1997) The History of Development, Zed books, London and NewYork. Ρόκος, Δ. (2007) Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη της Ηπείρου. Προβλήματα, Δυνατότητες και Περιορισμοί, στα Πρακτικά του 4ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη της Ηπείρου», Συνεδριακό Κέντρο Μετσόβου, Σεπτεμβρίου Επιστημονική Επιμέλεια Καθ. Δ. Ρόκος, Εκδοτικός Οίκος Α.Α Λιβάνη, 2007, Αθήνα σελ Ρόκος, Δ. (2005α) Πολιτικές Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. Από τις Θεωρίες στην Πράξη, Διεθνές Συνέδριο «Περιβάλλον και Ανάπτυξη», "HELECO ’05" Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, 3-6 Φεβρουαρίου 2005, Εκθεσιακό Κέντρο HELEXPO, Αθήνα. Ρόκος, Δ. (2005β) Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη για Ένα Ειρηνικό και Καλύτερο Κόσμο, Συλλογικός Τόμος "Περιβάλλον και Ανάπτυξη. Διαλεκτικές Σχέσεις και Διεπιστημονικές Προσεγγίσεις", Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα. Ρόκος, Δ. (Εισαγωγή –Επιμέλεια) (2005γ) Περιβάλλον και Ανάπτυξη. Διαλεκτικές Σχέσεις και Διεπιστημονικές Προσεγγίσεις, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα. Ρόκος, Δ. (2003α) Από τη "Βιώσιμη" ή "Αειφόρο" στην Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη, Εκδ. Οίκος Α.Α. Λιβάνη, Αθήνα, σελ. 551. Ρόκος, Δ. (2003β) Νόμος Πλαίσιο 1268/82. Πριν, Κατά και Μετά Είκοσι Έτη, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα. Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

52 Ρόκος, Δ. (2004) Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη στις Ορεινές Περιοχές
Ρόκος, Δ. (2004) Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη στις Ορεινές Περιοχές. Θεωρία και Πράξη, στα Πρακτικά του 3ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. "Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη στις Ορεινές Περιοχές. Θεωρία και Πράξη", Συνεδριακό Κέντρο Μετσόβου, 7-10 Ιουνίου 2001, σελ Ρόκος, Δ. (2000) Τεχνολογία, Πολιτισμός και Αποκέντρωση. Μια απόπειρα Ολοκληρωμένης Θεώρησης, Προσέγγισης και Ανάλυσης των Πολυδιάστατων Σχέσεων, Αλληλεξαρτήσεων και Αλληλεπιδράσεών τους στα Επίπεδα της Πολιτικής και της Κοινωνίας, στα Πρακτικά του 2ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. "Τεχνολογία, Πολιτισμός και Αποκέντρωση", Συνεδριακό Κέντρο Μετσόβου, 3-6 Ιουνίου 1998, σελ Ρόκος, Δ. (1998) Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο για το Μέτσοβο. Επιστρέφοντας ένα μέρος του χρέους, στα Πρακτικά του 1ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνέδριου του Ε.Μ.Π. και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. "Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο για το Μέτσοβο. Επιστρέφοντας ένα μέρος του χρέους" (Επιμέλεια Δ. Ρόκος), Ε.Μ.Πολυτεχνείο - Δήμος Μετσόβου, , Συνεδριακό Κέντρο Μετσόβου, Μέτσοβο, σελ. 742, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Ε.Μ.Π, Αθήνα. Sachs, W. (1992) The Development Dictionary: A Guide to Knowledge as Power, (editor), University Press, Johannesburg. UNDP (2007) Human Development Report 2007/8. Fighting climate change: Human solidarity in a divided world, United Nations Development Programme, New York. Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”

53 UNDP (2006) Human Development Report 2006
UNDP (2006) Human Development Report Beyond Scarcity: Power, poverty and the global water crisis, United Nations Development Programme, New York. UNDP (2005) Human Development Report International Cooperation at a Crossroads. Aid, Trade and Security in an Unequal World, United Nations Development Programme New York. UNDP (2004) Human Development Report Cultural Liberty in Today’s Diverse World, United Nations Development Programme, New York. UNDP (2003) Human Development Report Millennium Development Goals: A compact among nations to end human poverty, Oxford University Press. UNDP (2002) Human Development Report Deepening Democracy in a Fragmented World, Oxford University Press. UNDP (2001) Human Development Report Making New Technologies Work for Human Development, Oxford University Press. UNDP (1999) Human Development Report Globalization with a Human Face, Oxford University Press. World Commission on Environment and Development (1987) Our Common Future, Oxford University Press, Oxford. Δ. Ρόκος, «Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. “Περιβάλλον και Ανάπτυξη”