Ρήγας Φεραίος.

Παρουσίαση με θέμα: "Ρήγας Φεραίος."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Ρήγας Φεραίος

2 Ο Ρήγας Φεραίος δεν υπήρξε μοναχά ο Πρωτομάρτυρας, ο οραματιστής, ο κήρυκας του Ξεσηκωμού, ο πολιτικός νους, ο κατηχητής του γένους, αλλά και ο πνευματικός άνθρωπος με τις ανησυχίες, τις αναζητήσεις, τους ιδεολογικούς του προσανατολισμούς, το πλούσιο συγγραφικό έργο, που πήγε να μετουσιώσει τη θεωρία σε πράξη. Σκοπός στην εργασία μας αυτή είναι να γνωρίσουμε καλύτερα τον φωτισμένο πατριώτη Ρήγα, τον πνευματικό άνθρωπο που με το συγγραφικό του έργο, πολέμησε την αμάθεια, βοήθησε την ανάταση του Γένους, πρόσφερε στα εκπαιδευτικά πράγματα της εποχής του. Ο ανδριάντας του Ρήγα Φεραίου, αριστερά της εισόδου του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ανεγέρθηκε το 1871 με δαπάνη του Γεωργίου Αβέρωφ. Έργο του γλύπτη Ι. Κόσσου

3 Βιογραφικό Ρήγας Βελεστινλής - Φεραίος ( ). Εθνομάρτυρας και πρωτοπόρος, αγωνιστής της εθνικής μας λευτεριάς, όραματιστής μιας βαλκανικής ομοσπονδίας. Τα βιογραφικά στοιχεία που γνωρίζομε για τον Ρήγα είναι λίγα. Γεννήθηκε στο Βελεστίνο της Θεσσαλίας το 1757. Το Βελεστίνο στα χρόνια του Ρήγα

4 Το όνομα Ρήγας δεν ξέρουμε αν είναι το βαπτιστικό του όνομα, ενώ το επίθετο Βελεστινλής είναι δηλωτικό του τόπου καταγωγής του και το επέλεξε ο ίδιος, αφού έτσι υπέγραφε. Οι κατοπινοί λόγιοι του προσέθεσαν το επίθετο Φεραίος, επειδή το Βελεστίνο κατείχε το χώρο των αρχαίων Φερών. Γεννήθηκε από εύπορους γονείς. Ο πατέρας του ήταν έμπορος στο Βελεστίνο και τον έλεγαν Κυριαζή και γι' αυτό πολλοί του δίνουν το επίθετο Κόριαζες και το όνομα Αντώνιος. Ο Ρήγας έζησε τα πρώτα είκοσι περίπου χρόνια της ζωής του στην υπόδουλη Ελλάδα, ενώ τα υπόλοιπα είκοσι στη ξενιτιά και πιο συγκεκριμένα στην Πόλη στη Βλαχία και τη Βιέννη. Τα πρώτα γράμματα λέγεται ότι τα έμαθε από έναν παπά στο Βελεστίνο, κατόπιν φαίνεται να μαθήτευσε κοντά σε γνωστούς δασκάλους, στα σχολεία που ακμάζουν την εποχή αυτή στη Ζαγορά και στα Αμπελάκια. Το σχολείο του Ρήγα στη Ζαγορά.

5 Ο βιογράφος του Χριστόφορος Περραιβός δίνει την πληροφορία ότι μετά τις βασικές του σπουδές εσχολάρησε στο χωριό Κισσό, αυτό είναι πολύ πιθανό γιατί λόγω της ελλείψεως εκπαιδευτικού προσωπικού την εποχή αυτή, τα σχολεία αυτά κατήρτισαν και δασκάλους. Στη “Σύντομη βιογραφία ” του Ρήγα, αναφέρεται ότι έκανε και τον γραμματοδιδάσκαλο στο χωριό Κισσός του Πηλίου.

6 Στην Κωνσταντινούπολη ο Ρήγας έρχεται γύρω στα 1777-1780.
Την επαγγελματική του πορεία δεν είμαστε πάντα σε θέση να την παρακολουθήσομε με ακρίβεια, όμως στην Πόλη, φαίνεται να είναι όμοια με αυτή που ακολουθούσαν οι περισσότεροι απόδημοι ομογενείς της εποχή του. Δουλεύει ως οικοδιδάσκαλος και γραμματικός σε αρχοντικά Φαναριωτών. Στην Πόλη συνάντησε την οικογένεια των Υψηλάντηδων στην οποία προσλαμβάνεται ως γραμματικός του Αλέξανδρου Υψηλάντη, παππού των Υψηλάντηδων του '21. Έχει δίψα για μάθηση και ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τη μόρφωση του. Εκεί κοντά στην οικογένεια των Υψηλάντηδων έμαθε ξένες γλώσσες, πράγμα που ήταν εντελώς απαραίτητο για κάθε Φαναριώτη, που διεκδικούσε θέση στην οθωμανική αυτοκρατορία, ή στις ηγεμονίες. Ο Ρήγας έδειξε πραγματικά καταπληκτική ικανότητα στην εκμάθηση ξένων γλωσσών, και είχε αποκτήσει προχωρημένη εξοικείωση με τα τουρκικά, βλάχικα, γερμανικά αλλά και τα γαλλικά που τα χειριζόταν όπως τη μητρική του γλώσσα. Έμαθε επίσης να παίζει και φλάουτο που το χρησιμοποίησε αργότερα για να παίζει τα τραγούδια του.

7 "Ο Ρήγας ψάλλων τον Θούριον "

8 Ύστερα από την παραμονή του στην Κωνσταντινούπολη έρχεται στις πλούσιες παραδουνάβιες χώρες όπου “ο ελεύθερος αυτός τόπος είναι ο μόνος κατάλληλος για την ανάπτυξη των ιδεών του, και το μόνο άσυλο των ελευθεροφρόνων Ελλήνων.....” ( όπως γράφει ο βιογράφος του Χριστ. Περραιβός). Εκεί προσλαμβάνεται και εισέρχεται στην υπηρεσία του Μπραγκοβάνου. Η άποψη ότι δούλεψε σαν γραμματικός του Μαυρογένη την περίοδο που ξεσπάει ο δεύτερος ροσωτουρκικός πόλεμος ( ) μάλλον πρέπει να αναιρεθεί σύμφωνα με νεότερες έρευνες. Παρόλο που δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς εγκαταστάθηκε ο Ρήγας στη Βλαχία γνωρίζουμε ότι το 1780 ήταν στο Βουκουρέστι κανονικά εγκαταστημένος, ως γραμματέας του ηγεμόνα Αλέξανδρου Υψηλάντη, όπου ανάπτυξε μεγάλη δράση. Όπως γράφει ο Περραιβός στη “Σύντομη βιογραφία” του, ο Ρήγας ήταν φιλόπονος, έξυπνος, ζωηρός, εύστροφος και αγαπητός σε όλους, πρόθυμος πάντα να εξυπηρετήσει τους πάντες.

9 Ο Ρήγας συνέχιζε να μελετά και να παρακολουθεί από κοντά όλη την πνευματική κίνηση της εποχής του. Τότε γνωρίστηκε με το σημαντικό δάσκαλο και πρωτοπόρο σε ριζοσπαστικές ιδέες, Δημήτριο Καταρτζή που είχε τοποθετηθεί στο Βουκουρέστι ως νομικός σύμβουλος του ηγεμόνα. Ο Καταρτζής ήταν ο πρώτος με αναγνωρισμένο κύρος που υποστήριξε τη δημοτική γλώσσα. Η γνωριμία του Ρήγα με τον Καταρτζή και η στενή φιλία τους, τον βοήθησε σημαντικά, στην τελική διαμόρφωση των ιδεών του. Ο Καταρτζής ήταν βαθιά επηρεασμένος από τον γαλλικό Διαφωτισμό και τις θέσεις των Εγκυκλοπαιδιστών και είχε σαν κύριο στόχο του, όπως και ο Ρήγας αργότερα, “την κοινή προκοπή”. Ο Ρουμάνος ιστορικός Ξενοπόλ γράφει ότι το 1780 και ενώ ήταν γραμματέας του Αλέξανδρου Υψηλάντη, ο Ρήγας δημιούργησε μια μυστική οργάνωση που την ονόμασε Εταιρεία των φίλων και είχε ως έμβλημα το “ Ζήτω η Φιλοπατρία ”.

10 Το γεγονός αυτό δεν αναφέρεται σε άλλη πηγή. Ο Αρ
Το γεγονός αυτό δεν αναφέρεται σε άλλη πηγή. Ο Αρ. Δασκαλάκης στο “Ρήγας Βελεστινλής” υποστηρίζει ότι η εταιρεία αυτή του Ρήγα αν υπήρχε πραγματικά θα πρέπει να ήταν κάποια μασονική στοά και όχι εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση. Τα σχέδια για μια εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση τα τοποθετεί μετά την κάθοδο του Ναπολέοντα στην Ιταλία. Στα 1790 ο Ρήγας μπαίνει στην υπηρεσία του Χριστόδουλου Κυρλιανού ως γραμματέας και θα παραμείνει στη θέση αυτή μέχρι το 1791 που θα τον συνοδεύσει στη Βιέννη . Στους λίγους μήνες της εκεί παραμονής του ο Ρήγας βρίσκει την ευκαιρία να τυπώσει τα πρώτα του βιβλία. Έτσι σε ηλικία τριάντα τριών ετών ο αφανής «γραμματικός» παρουσιάζεται συγγραφέας τριών βιβλίων. Με τα χειρόγραφα έτοιμα στις αποσκευές του (ασφαλισμένα μέσα σε μια μαξιλαροθήκη, καθώς έγραφε ο ίδιος αργότερα ) ο Ρήγας κατευθύνεται στα ελληνικά τυπογραφία της Βιέννης για να τυπώσει ό,τι προλάβει. Τύπωσε τότε μια σειρά διηγήματα, μεταφρασμένα από τα γαλλικά, με τον τίτλο «Σχολείον των ντελικάτων εραστών», και ένα εκλαϊκευμένο εγχειρίδιο αστρονομίας και φυσιογνωσίας με τον τίτλο «Φυσικής απάνθισμα», ακόμα ανήγγειλε και την τύπωση ενός τρίτου βιβλίου, «Το πνεύμα των νόμων» του Montesquieu μεταφρασμένο , έκδοση που δεν πρόλαβε να πραγματοποιήσει.

11 Τον Αύγουστο του 1796 εγκαταλείπει οριστικά την Βλαχία, και έρχεται οριστικά στη Βιέννη όπου αποδύεται σε εκδόσεις χαρτών και βιβλίων, δικών του και ξένων, ξεσηκώνει τους πατριωτικούς κύκλους των ομογενών, παίρνει ηγετική πρωτοβουλία στα απελευθερωτικά σχέδια. Καταστρώνει με φίλους του μακρόπνοα σχέδια εκδοτικών εξορμήσεων, συνδυασμένα με την εθνοδιαφωτιστική προσπάθεια που επέβαλαν οι περιστάσεις . Τον Οκτώμβρη του 1797 μέσα σε δύο νύχτες τυπωνόταν κρυφά σε 3000 αντίτυπα το επαναστατικό του μανιφέστο, ένα μεγάλο μονόφυλλο πυκνογραμμένο σε μεγάλο σχήμα που περιείχε αρχικά τα πανανθρώπινα συνθήματα, “Ελευθερία - Ισότης - Αδελφότης ” και περιλάμβανε μια φλογερή Προκήρυξη, έπειτα μια διακήρυξη των Δικαιωμάτων του ανθρώπου και το Σύνταγμα του νέου πολιτεύματος και στο τέλος τον αθάνατο Θούριο.

12 Οι χάρτες ήταν δύο γεωγραφικοί πίνακες των παραδουναβίων ηγε-μονιών η “ Νέα Χάρτα της Βλαχίας ” και η “ Γενική Χάρτα της Μολδοβίας ”, δύο έργα που αποτελούσαν και υπολογίσιμη ίσως εμπορική επιχείρηση - και η μεγάλη (2*2μ.) δωδεκάφυλλη “ Χάρτα της Ελλάδος ” (1797) γεωγραφικός και ιστορικός πίνακας του αρχαίου και νέου Ελληνισμού, μνημείο πολυμαθείας και φιλοπονίας, πατριδογνωστική εγκυκλοπαίδεια προορισμένη να ανακαλέσει στη μνήμη των ραγιάδων την προγονική τους ιστορία και δόξα. Στον ίδιο χαλκογράφο τύπωσε τότε (1797) και μια εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, πλαισιομένη με πορτραίτα στρατηγών και εικονογραφικές παραστάσεις μαχών, σκηνές που αναζωπύρωναν την εθνική περηφάνεια των απογόνων του θρυλικού τιμωρού των Ασιατών. Από τα βιβλία που τύπωσε το ίδιο εκείνο διάστημα στη Βιέννη ο Ρήγας το ένα, ο “ Νέος Ανάρχασις ” (1797) έχει στενή σχέση με το ιστορικό περιεχόμενο της μεγάλης Χάρτας. Η φανταστική περιήγηση στην αρχαία Ελλάδα ( Voyage du jeune Anacharsis en Grece ) (1788) του Γάλλου αββά J.Barthelemy έργο θαυμαστής αρχαιογνωσίας που το διαθερμαίνει βαθύτατη λατρεία προς το κλασσικό μεγαλείο. Δεύτερο βιβλίο τυπωμένο το ίδιο διάστημα είναι ο “Ηθικός Τρίπους” (1797), ένα τρίπτυχο με “ ηθικό ” περιεχόμενο, έργα λογοτεχνικά, που κατοπτρίζουν τα ήθη των ανθρώπων.

13 Δεν έχομε βέβαια μπροστά μας το συστηματικό έργο ενός αιωνόβιου σοφού αλλά σποραδικές εκδηλώσεις των ανησυχιών, των αναζητήσεων και των φιλοδοξιών ενός αυτοδημιούργητου - αυτοδίδακτου νέου που δεν γνώρισε συστηματικές σπουδές και πανεπιστήμια, αλλά όμως ανάμεσα στις άλλες απασχολήσεις του καλλιεργούσε τα γράμματα, παθιαζόταν για την κατάκτηση και τη διάδοση των “φώτων”. Πολλά έχουν ειπωθεί για την επιλογή από τον Ρήγα της Βιέννης ως κέντρο της δράσης του. Η Βιέννη ήταν η πρωτεύουσα της πιο αντιδραστικής αυτοκρατορίας, με στενές σχέσεις με την Τουρκία και είχε δημιουργήσει μια τρομερή αστυνομία που είχε ειδικευτεί στην καταστολή των επαναστατικών κινημάτων.

14 Είχε δει και εκτιμήσει πολύ σωστά το πρόβλημα “Αλή-πασάς”.
Ο Ρήγας την επέλεξε όμως για ένα ειδικό λόγο. Στην Αυστροουγγαρία υπήρχαν πολυπληθείς ελληνικές παροικίες που είχαν εξελιχθεί πολιτικά σε ριζοσπαστικές. Είναι χαρακτηριστικό ότι το κίνημα του Κατσώνη είχε για κέντρο την Αυστρία. Οι Έλληνες της Αυστροουγγαρίας που αρχικά έγιναν δεκτοί με ευμένεια συναντούσαν μεγάλες δυσκολίες στις δύο τελευταίες δεκαετίες του 18.αι. και αυτό γιατί καθώς αναπτυσσόταν η ντόπια αστική τάξη, παίρνονταν περιοριστικά μέτρα κατά των Ελλήνων. Οι Έλληνες της Αυστρίας λοιπόν ένιωθαν περισσότερο την ανάγκη της εθνικής ελευθερίας και γι` αυτό είχαν συνδράμει ενεργά και γενναιόδωρα στο κίνημα του Κατσώνη. Ο ελληνισμός της Αυστροουγγαρίας είχε δεχθεί περισσότερο έντονα την επίδραση της Γαλλικής Επανάστασης. Νιώθοντας την ανάγκη μιας εθνικής αποκατάστασης που θα τον προστάτευε είχε δεχθεί με συγκίνηση τα κηρύγματα “ περί έθνους και εθνικής ελευθερίας ” της Γαλλικής Επανάστασης. Είχε δει και εκτιμήσει πολύ σωστά το πρόβλημα “Αλή-πασάς”.

15 και θα την κάνει όργανο προβολής των σκοπών του.
Ο Ρήγας επέλεξε την Βιέννη σαν κέντρο της δράσης του παρόλο που ο στενός του φίλος Πασβάνογλου πίστευε ότι το κίνημα που προετοίμαζε έπρεπε να αρχίσει από το Αιγαίο, από κει που ήταν η καρδιά της Ελλάδας. Στη Μολδαβία και τη Βλαχία κυριαρχούσαν οι Φαναριώτες, όμως ο Ρήγας ήθελε να αποφύγει αυτό τον πειρασμό γιατί δεν πίστευαν στις τολμηρές ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης που στάθηκαν και η βάση των δικών του σκέψεων και εμπνεύσεων. Από τη Βιέννη ο Ρήγας βρισκόταν κοντά στην Ελλάδα, κι αποχτούσε αμέσως επαφή με τους κλέφτες και τους αρματολούς που ήταν η βάση του ενός εθνικού κινήματος. Στη Βιέννη άλλωστε εκδόθηκε και η πρώτη ελληνική εφημερίδα από τους αδερφούς Μακρίδη-Πουλιού στα τέλη του 1790 με τον τίτλο “ Εφημερίς ”.Παρόλο που εκδιδόταν κάτω από την αυστριακή λογοκρισία πρόβαλλε έμμεσα τις εθνικές τάσεις. Στην “ Εφημερίδα ” θα συνεργαστεί και ο Ρήγας και θα την κάνει όργανο προβολής των σκοπών του.

16 Στη Βιέννη ο Ρήγας είχε οικονομική άνεση παρόλο που δεν είχε συγκεκριμένους πόρους. Έκανε συχνά ταξίδια, κατέλυε σε μεγάλα ξενοδοχεία και τύπωνε τα βιβλία του. Πολλοί μελετητές υποστηρίζουν ότι είχε κάποια οικονομική ενίσχυση από τις γαλλικές υπηρεσίες, με τις οποίες κρατούσε από χρόνια στενή σχέση, αν και μπορεί να είχε μαζέψει δικά του χρήματα την εποχή της κατάρρευσης του τουρκικού στρατού και της φυγής του Μαυρογένη. Ακόμα πρέπει να σημειώσουμε ότι ο Ρήγας συνεργαζόταν στενά με παράγοντες της Βλαχίας που τον κάλυπταν οικονομικά.

17 Στη Βιέννη επίσης συγκέντρωσε γύρω του ένα κύκλο αφοσιωμένων στις ιδέες και στα προγράμματα του . Ήταν κατά κύριο λόγο νέοι έμποροι που είχαν ενθουσιαστεί με τις γαλλικές ιδέες. Δημιουργήθηκαν διάφοροι κύκλοι στους οποίους μιλούσε ο Ρήγας, που ήταν καλός ρήτορας και κέρδιζε εύκολα το ακροατήριο του. Στη Βιέννη ο Ρήγας συνεχώς κινούταν μεταξύ των Ελλήνων και τους μυούσε στην οργάνωση του, που προετοίμαζε την εθνική εξέγερση. Η επιλογή των προσώπων που μυούσε στα σχέδια του γινόταν προσεκτικά. Στους μυημένους κυκλοφορούσε τα έργα του και κυρίως το “Θούριο”, το επαναστατικό του κήρυγμα. Το κυκλοφορούσε χειρόγραφο που οι μυημένοι το αντέγραφαν και το έδιναν σε άλλους, για να κάνουν το ίδιο και αυτοί, και τα μηνύματα του έτσι έφταναν ως την Ελλάδα. "Εφοδιαστικόν ιερέως" της Φιλικής με τα σύμβολα και τα αρχικά (ή) ε(λευθερία) ή θ(άνατος).

18 Ο Πύργος του Βελιγραδίου, όπου φυλακίστηκε και θανατώθηκε ο Ρήγας
Τελικά συλλαμβάνετε στην Τεργέστη από τις αυστριακές αρχές του 1797 και αφού ανακρίνεται ύστερα από πέντε μήνες, τον παραδίδουν μαζί με άλλους επτά συντρόφους του, στο πλησιέστερο φρούριο της οθωμανικής αυτοκρατορίας στο Βελιγράδι το 1798 όπου τελικά θανατώθηκε. Ο Πύργος του Βελιγραδίου, όπου φυλακίστηκε και θανατώθηκε ο Ρήγας και οι σύντροφοι του.

19 Ο Ρήγας ήταν ο πνευματικός άνθρωπος, με τις ανησυχίες, τις αναζητήσεις του, με τις συγγραφικές του επιδόσεις, τους ιδεολογικούς του προσανατολισμούς, που με βαθιά πίστη στη δύναμη του ελληνικού έθνους, αγωνιζόταν να φωτίσει και να διαπαιδαγωγήσει τον ελληνικό λαό.

20 Ο Κοραής και ο Ρήγας ανασηκώνουν την Ελλάδα.
Αλληγορική παράσταση σε παλαιά λιθογραφία που Υποδηλώνει την αναγέννηση της υποδουλωμένης Πατρίδος. Ήταν αυτοδίδακτος αλλ' απέκτησε, τεράστιες για την εποχή του γνώσεις. Είδε πολύ σωστά ότι ο φωτισμός του λαού έπρεπε να γίνει με τη γλώσσα του λαού, τη δημοτική της εποχής του. Πίστευε πως ο ελληνικός λαός έπρεπε να φωτιστεί με τις πρωτοπόρες ιδέες και τις επιστημονικές γνώσεις της Δ. Ευρώπης, και βάλθηκε να μεταφράσει κατάλληλα κείμενα και να τα εκδώσει στη νεοελληνική. Ήταν εμποτισμένος τόσο από τις ιδέες του αρχαίου ελληνικού κόσμου (και τη βυζαντινή παράδοση), όσο και από τις ιδέες του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης, οι οποίες ως γνωστόν αντιστοιχούσαν προς τα δημοκρατικά ιδεώδη που αντλήθηκαν από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, έτσι πίστευε ότι η εθνική ανάταση θα γινόταν με σημείο αναφοράς την αρχαιότητα.

21 Το συγγραφικό έργο του Ρήγα
Στο συγγραφικό έργο του Ρήγα μπορούμε να διακρίνουμε τρεις περιόδους σύμφωνα με τις ανησυχίες, τους προβληματισμούς και τις αναζητήσεις του φωτισμένου πατριώτη, του πολιτικού νου που προσπάθησε να μεταγράψει τη θεωρία σε πράξη.

22 ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1790) χαρακτηρίζεται από ένα κοινωνικό, ηθικο-φιλοσοφικό, παιδαγωγικό, επιστημονικό και πολιτικό προσανατολισμό, και περιλαμβάνει το "Το σχολείον των ντελικάτων εραστών" το "Φυσικής απάνθισμα" και την ανολοκλήρωτη μετάφραση του "Πνεύματος των νόμων" του Montesquieu. ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1797) περίοδος των ιστορικο γεωγραφικών και εθναγωγικών του προσανατολισμών, και περιλαμβάνει τη "Χάρτα της Ελλάδος", τη "Νέα Χάρτα της Βλαχίας", τη "Γενική Χάρτα της Μολδοβίας", τον "Νέον Ανάρχασιν", τον "Ηθικόν Τρίποδα" (α.΄"Τα Ολύμπια", β.΄ "Η Βοσκοπούλα των Άλπεων", γ.΄ "Ο Πρώτος Ναύτης" ), ακόμα περιλαμβάνει τη "Χαλκογραφία του Μεγάλου Αλεξάνδρου".  ΤΡΙΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1797) περίοδος των καθαρά πολιτικο-επαναστατικών και εθνεγερτικών του συγγραφών που περιλαμβάνει τη" Νέαν Πολιτικήν Διοίκησιν των κατοίκων της Ρούμελης, της Μ.Ασίας, των Μεσογείων Νήσων και της Βλαχομπογδανίας "(α.΄"Η Επαναστατική Προκήρυξις", β.΄ "Τα Δίκαια του Ανθρώπου", γ.΄"Το Σύνταγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας", δ.΄ " Ο Θούριος ") και το "Στρατιωτικόν Εγκόλπιον"(α.΄ Εγχειρίδιον της Τέχνης του Πολέμου και Στρατιωτικοί Κανονισμοί κατά τον Στρατάρχην Khevenhuller, β,΄"Δύο Επαναστατικά Τραγούδια").

23 Σχολείον των ντελικάτων εραστών
Είναι το πρώτο βιβλίο που τύπωσε ο Ρήγας (Βιέννη-1790), είναι η αρχή του συγγραφικού του έργου και η πρώτη φάση του διαφωτιστικού και εθνοπαιδαγωγικού του προγράμματος. Πρόκειται για έξι μεταφρασμένα και διασκευασμένα διηγήματα από τα γαλλικά, εμπλουτισμένα με αισθηματικά τραγούδια της εποχής. Οι μεταφράσεις αυτές, είναι πρότυπο των πρώτων νεοελληνικών διηγημάτων, μας αποκαλύπτουν τον πλούσιο αισθηματικό κόσμο του Ρήγα, μια πληθωρική και φιλελεύθερη ιδιοσυγκρασία που σπάει τα δεσμά του πουριτανισμού, ανασαίνει τον αέρα της Δύσης και επιβάλλεται με την ευρωστία της και την ειλικρίνεια. Τα διηγήματα αυτά μετέφρασε και διασκεύασε ο Ρήγας προφανώς όταν διέμενε στην Κωνσταντινούπολη, και τα τύπωσε στην Βιέννη (1790) στο τυπογραφείο του Ιωσήπου του Βαουμεϊστέρου.

24 Το περιεχόμενο των διηγημάτων αυτών είναι ηθικό, και αποκαλύπτουν τα περίεργα συμβάντα που έζησαν οι ωραιότερες γυναίκες του Παρισιού. Οι έξι αυτές ιστορίες είναι οι εξής : Ο νέος εξωμερίτης (Le petit auvergnant). Το τζιράκι του εργαστηρίου (Le garcon de boutique). Ο νέος Πυγμαλίων (Le nouveau Pygmalion). Η έκλειψις της τιμής εξ αιτίας του έρωτος (L'honneur eclipse par l‘ amour). Το πρώτον αμόρι (Le premier amour). Ο ερωτικός θάνατος (La mort d' amour).

25 Φυσικής Απάνθισμα Είναι ένα εκλαϊκευμένο εγχειρίδιο, αστρονομίας και φυσιολογίας. Τυπωμένο την ίδια χρονιά ( Βιέννη-1790 ) μας αποκαλύπτεται για πρώτη φορά ο φιλογενής λόγιος κι ο φωτισμένος πατριώτης, που πονεί για την εγκατάλειψη, την αμάθεια και την κατάπτωση του Γένους και καλεί τις εθνικές δυνάμεις σε σταυροφορία, ώστε "βοηθούμενον πανταχόθε να αναλάβει το πεπτωκός Ελληνικόν Γένος". Ο πρόλογος του είναι ένα κήρυγμα για τη χρησιμοποίηση της απλής γλώσσας του λαού και τον εκσυγχρονισμό της διδασκαλίας. Αναφέρεται και επισυνάπτει θέσεις, σκέψεις και γνώσεις άλλων όπως από τον "Αιμίλιο" του Ρουσσώ, (που τις παρεμβάλλει και στα γαλλικά) και του "περίφημου Βολταίρ " που το όνομα του παρελαύνει συχνά μέσα στις σελίδες του βιβλίου του. Συχνά επίσης αναφέρεται στη Γαλλική Εγκυκλοπαίδεια και σε ονόματα και συγγράμματα διαφόρων άλλων.

26

27 Οι Χάρτες του Ρήγα Όταν ήρθε στη Βιέννη ο Ρήγας το 1796 έφερε μαζί του τους περίφημους χάρτες του και αναζήτησε χαράκτη για να τους τυπώσει. Οι χάρτες του ήταν δύο γεωγραφικοί πίνακες των παραδουναβίων ηγεμονιών η " Νέα Χάρτα της Βλαχίας" η " Γενική Χάρτα της Μολδαβίας " και η μεγάλη δωδεκάφυλλη " Χάρτα της Ελλάδος". « Νέα Χάρτα της Βλαχίας και Μέρους της Τρανσυλβανίας παρά του Ρήγα Βελεστινλή, Θετταλού εκδοθείσα χάριν των Ελλήνων και Φιλελλήνων 1797»  στην πάνω δεξιά άκρη φέρει την εικόνα του Αλεξάνδρου Υψηλάντη που τότε ηγεμόνευε για τρίτη φορά ( Αύγουστος Δεκέμβριος 1797 ).

28 "Γενική Χάρτα της Μολδαβίας και μέρος των γειτνιαζουσών αυτή επαρχιών παρά του Ρήγα Βελεστινλή, Θετταλού εκδοθείσα χάριν των Ελλήνων και Φιλελλήνων 1797 «. Στην πάνω δεξιά άκρη έβαλε την εικόνα του ηγεμόνα της Μολδαβίας Αλεξάνδρου Καλλιμάχη ( ). " Χάρτα της Ελλάδος " ένας γεωγραφικός και ιστορικός πίνακας του αρχαίου και νέου Ελληνισμού, μνημείο πολυμάθειας και φιλοπονίας, πατριδογνωστική εγκυκλοπαίδεια προορισμένη να ανακαλέσει στη μνήμη των ραγιάδων την προγονική τους ιστορία και δόξα.

29 Άρχιζε από τα Καρπάθια και το Δούναβη κι έφτανε ως την Κρήτη και από την Αδριατική και το Ιόνιο ως τον Εύξεινο Πόντο και τη Βιθυνία της Μικράς Ασίας. Ο τεράστιος αυτός χάρτης ήταν τετράγωνος η κάθε του πλευρά ήταν 2 μ. και χωριζόταν σε 12 φύλλα. Στο κάτω μέρος του χάρτη είχε τοποθετηθεί η Κωνσταντινούπολη και το τμήμα αυτό το έλεγε " Επιπεδογραφία της Κωνσταντινουπόλεως του Κόλπου της, του Κατάστενού της, από το σταυροδρόμι θέας της, των περί αυτήν και του Σαραγίου, με τας παλαιάς και νέας ονομασίας παρά του Ρήγα Βελεστινλή, Θετταλού 1797 ".

30 Οι χάρτες του ήταν έργο μεγαλόπνοο και δαπανηρό.
Ο Ρήγας ήθελε να δώσει μια ιδέα στους Έλληνες για το χώρο τους. Μαζί με τους χάρτες του τύπωσε μια εικονογραφική παράσταση, κέντρο της οποίας είναι ο Μέγας Αλέξανδρος, πλαισιωμένη από τους 4 μεγάλους του στρατηγούς, μαζί με εικόνες από τις μάχες του κατά των Περσών. Δεν είχε βάλει λόγια αλλά η εικόνα η ίδια κέ ντριζε την εθνική υπερηφάνεια των Ελλήνων. Κάπως έτσι φανταζό- ταν και το λυτρωτή των Ελλήνων, που θα συνέτριβε τους Ασιάτες κατακτητές.

31 Την ίδια εποχή ο νεαρός λόγιος, Γεώργιος Σακελλάριος μετέφραζε
το πολύτομο έργο του Ζ.Μπαρτελεμύ " Ταξίδια του Νέου Ανάρχαση στην Ελλάδα " που είχε γνωρίσει μεγάλη επιτυχία στην Γαλλία. Είναι ένα έργο που θυμίζει το μεγαλείο της αρχαίας Ελλάδας, έχει στενή σχέση με το ιστορικό περιεχόμενο της "Μεγάλης Χάρτας" και είναι μια φανταστική περιήγηση στην αρχαία Ελλάδα ( Voyage du jeune Anarchasis en Grece, 1788 ).

32 Ο Γιώργος Σακελλάριος είχε μεταφράσει τους 3 τόμους και το σταμάτησε
Ο Γιώργος Σακελλάριος είχε μεταφράσει τους 3 τόμους και το σταμάτησε. Τη συνέχιση της μετάφρασης ανέλαβε ο κύκλος του Ρήγα στη Βιέννη. Ήταν πραγματικά ένα δυναμικό έργο που έδινε στους Έλληνες εθνική περηφάνια. Ο τέταρτος τόμος μεταφράστηκε από το Βεντότη και το Ρήγα. Παράλληλα ο Ρήγας τύπωσε τον  «Ηθικό Τρίποδα», ένα τρίπτυχο από παλιές του μεταφράσεις και μεταφράσεις συνεργατών του. Στον «Ηθικό Τρίποδα» περιέχονται τα «Ολύμπια» του Metastasio, η «Βοσκοπούλα των Άλπεων» του Marmontel, ο «Πρώτος Ναύτης» του Gessner. Είναι λογοτεχνικά έργα με «ηθικό» περιεχόμενο που κατοπτρίζουν τα ήθη των ανθρώπων, εκείνης της εποχής.

33 1. “ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΗΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ ΤΗΣ Μ
1. “ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΗΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ ΤΗΣ Μ. ΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΛΑΧΟΜΠΟΓΔΑΝΙΑΣ”, 1797 (α. “Η Προκήρυξη”, β. “Τα δίκαια του ανθρώπου”, γ. “Το Σύνταγμα”, δ. “Το Θούριο”).

34 Α. “Η Προκήρυξη” Ερχόταν να σαλπίσει το συναγερμό της Λευτεριάς, απευθυνόταν σε όλους τους κατοίκους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, “ όσους στενάζουν υπό την δυσφορωτάτην τυραννίαν του οθωμανικού βδελυρωτάτου δεσποτισμού”, σε χριστιανούς και μουσουλμάνους, “χωρίς ξεχωρισμόν θρησκείας”, και τους καλούσε να ανατρέψουν το τυραννικό καθεστώς του σουλτάνου και να εγκαθιδρύσουν ένα καθεστώς δημοκρατίας και ελευθερίας. Ερχόταν να διακηρύξει σε όλη την ανθρωπότητα την ιερότητα των απελευθερωτικών του σκοπών, “να εκβοήση μεγαλοφώνως ενώπιον πάσης της Οικουμένης με βροντώδη κραυγήν τα ιερά και τα άμωμα δίκαια” ενός λαού , που ορκίστηκε να συντρίψει τις αλυσίδες του, να εγείρη ανδρίως τον καταβεβαρημένον τράχηλον του και, ενοπλίζοντας εμμανώς τους βραχίονάς του με τα άρματα της εκδικήσεως και της απελπισίας”, να καταλύση την τυραννίαν του σουλτάνου, “εναγκαλιζόμενος την πολύτιμον Ελευθερίαν των ενδόξων προπατόρων του….”.

35 Η διεκτραγώδηση των δεινών της τυραννίας φτάνει σε εξάρσεις δραματικού μεγαλείου και πάθους : “ Ουρανέ ! εσύ είσαι ο απροσωπόληπτος μάρτυς των τοιούτων κακουργημάτων ….Ήλιε ! εσύ βλέπεις καθημερινώς τα τοιαύτα θηριώδη τολμήματα….. Γη ! εσύ ποτίζεσαι αδιακόπως από τα ρείθρα των αθώων αιμάτων …..”. Ο Ρήγας ρίχνει το σπόρο της ελευθερίας.

36 Β΄. “Τα δίκαια του ανθρώπου”
Προτάσσονται κατά τα γαλλικά πρότυπα, προσαρμοσμένα στα πλαίσια του ελλαδικού χώρου ή καλύτερα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και του Πολίτη και περιέχει 35 γενικά άρθρα . Αναπτύσσονται στην αρχή τα “φυσικά δίκαια” των ανθρώπων, “τα οποία δεν έχει την άδεια να τους τα αφαιρέσει κανένας επί της γης. Τα φυσικά δίκαια είναι: 1) Ισότητα : “όλοι οι άνθρωποι κατά φυσικόν λόγο είναι ίσοι” ισότητα μεταξύ τους άσχετα αν είναι χριστιανοί ή μουσουλμάνοι, ισότητα απέναντι των Νόμων. 2) Η Ελευθερία ατομική και εθνική, ελευθερία σκέψης, θρησκευτικών πεποιθήσεων, ελευθερία συγκεντρώσεων. Η Προσωπική ασφάλεια, η “σιγουρότης” και η “διαφέντευσις” των Νόμων “εναντίον της καταθλίψεως και της δυναστείας των διοικητών”. Το δικαίωμα της ιδιοκτησίας.

37 Καταργείται η δουλεία και αγοραπωλησία ανθρώπων.
Θεσπίζεται ότι “ όλοι χωρίς εξαίρεσιν έχου χρέος να ηξεύρουν γράμματα”. Αλλά η Πολιτεία έχει χρέος να καταστήση σχολεία εις όλα τα χωρία δια τα αρσενικά και θηλυκά παιδιά”. Κηρύσσεται σεισάχθεια για όλα τα παλιά χρέη, “όπου εχρεωστούντο, παρθέντα προ πέντε χρόνων, και εις αυτό το διάστημα επληρώνετο διάφορον (τόκος) εις τους δανειστάς”. Όλα αυτά τα χρέη “η παρούσα Διοίκησις τα αναιρεί” (αρθρ.35). Τη σεισάχθεια συνοδεύει σειρά ολόκληρη μέτρων κοινωνικής προνοίας και εθνικής αλληλεγγύης (αρθρ.21, 34 κ.α.).

38 Τέλος μετά την απαρίθμηση των δικαιωμάτων του πολίτη, αναγνωρίζεται ότι “Το να αντιστέκεται κάθε πολίτης, όταν τον καταθλίβουν και τον αδικούν, είναι αποτέλεσμα των άνω ρηθέντων δικαίων του” (αρθρ. 33 ). Αλλ’ αν η αντίσταση κατά της βίας και της αδικίας είναι “δικαίωμα” του ελευθέρου πολίτη, η φυσική προέκταση του, η επανάσταση για την κατάλυση της τυραννίας, δεν ανήκει μόνο στα “δικαιώματα” αλλά και στις “υποχρεώσεις των ελευθέρων” πολιτών. Η μεγαλειώδης αυτή διακήρυξη κλείνει με το άρθρο 35, που κορυφώνει τα φυσικά δικαιώματα του ανθρώπου στο υπέρτατο πατριωτικό καθήκον των πολιτών: “Όταν η Διοίκησις βιάζη, αθετή, καταφρονή τα δίκαια του λαού και δεν εισακούη τα παράπονα του, το να κάμη τότε ο λαός ή κάθε μέρος του λαού επαναστασιν, και να αρπάξη τα άρματα και να τιμωρήση τους τυράννους του, είναι το πλέον ιερόν από όλα τα δίκαια του, και το πλέον απαραίτητον από όλα τα χρέη του”.

39 Γ.΄ “Το Σύνταγμα” Αναφέρεται στην οργάνωση και τη λειτουργία του πολιτεύματος, τον καθορισμό και τις αρμοδιότητες των εξουσιών. Από τα 124 άρθρα του Συντάγματος, τα περισσότερα ακολουθούν, σχεδόν κατά γράμμα τα γαλλικά πρότυπα , ιδιαιτέρως όμως αξίζει να προσεχθούν οι χαρακτηριστικές τροπολογίες και προσθήκες που επέφερε ο Ρήγας, για να τα προσαρμόση στις συνθήκες του καιρού του και του τόπου του. Οραματίζεται ένα ελεύθερο κράτος που θα διαδεχθεί τη Σουλτανική Αυτοκρατορία σ’ όλο το χώρο της ελληνικής ακτινοβολίας, από το Δούναβη μέχρι “των Μεσογείων Νήσων” κι από την Αδριατική και το Ιόνιο ως τη Μικρά Ασία, που θα ονομαστεί “Ελληνική Δημοκρατία”.

40 “ Η Ελληνική Δημοκρατία ” είναι μια και αδιαίρετος μόνο που περιλαμβάνει στους κόλπους της, διάφορα γένη και θρησκείες. “ Ο Αυτοκράτωρ λαός (= ο αυτεξούσιος, ο κυρίαρχος λαός) είναι όλοι οι κάτοικοι του βασιλείου (= του κράτους ) τούτου, χωρίς εξαίρεσιν θρησκείας και διαλέκτου, Έλληνες, Αλβανοί, Αρμένηδες, Τούρκοι και κάθε άλλο γένος ”. Αισιόδοξος στις προβλέψεις του, ελπίζει, την 1η Μαΐου του1798 έξι μόλις μήνες μετά την αναχώρηση του από τη Βιέννη, να διενεργήσει στην ελεύθερη επικράτεια της χώρας τις πρώτες συναθροίσεις για την ανάδειξη εθνικής αντιπροσωπείας (αρθρ.20 και 32).

41 “ Η Κήρυξις των Δικαίων του Ανθρώπου και η Νομοθετική αυτή Πράξις να χαραχθεί επάνω εις χάλκινας πλάκας και να στέκεται εις τον τόπον της συναθροίσεως του Νομοδοτικού Σώματος . Να γένουν τοιαύτα αντίτυπα και να στηθούν εις όλας τας πόλεις και χωρία της Δημοκρατίας, εις τα μεσοχώρια, όπου κάθεν ώραν να βλέπη κάθε πολίτης εις τι συνίσταται ο ατίμητος θησαυρός της φίλτατης ελευθερίας του ”. Αυτό είναι το τελευταίο άρθρο – εντολή και παρακαταθήκη του Συντάγματός του (άρθρο 124). Ένα παράρτημα στο τέλος του Συντάγματος καθορίζει τη σημαία της Ελληνικής Δημοκρατίας, το εθνόσημο, τη στολή των ελλήνων στρατιωτών κ.α. Το έντυπο συμπληρωνόταν στο τέλος με τους στίχους του “ Ως πότε παλληκάρια !….”. " Ο Ρήγας ψάλλων τον Θούριο .

42 Δ΄. “ Ο Θούριος ”  Δεν ήταν απλά ένα επαναστατικό τραγούδι, αλλά μια ανοιχτή επαναστατική προκήρυξη, προσκλητήριο δυνάμεων και πρόγραμμα ενεργειών, σύνθημα επαναστατικού συναγερμού για όλη την τουρκοκρατούμενη Βαλκανική και εγγύς Ανατολή.

43 2. “ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΝ ΕΓΚΟΛΠΙΟ ”
2. “ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΝ ΕΓΚΟΛΠΙΟ ”  (α΄. Εγχειρίδιο της τέχνης του πολέμου και Στρατιωτικοί Κανονισμοί κατά τον Στρατάρχην Khevenhuller, β΄. “ Δημοκρατική Διοίκησις ”, γ΄. “ Δύο Επαναστατικά Τραγούδια ”.

44 α΄. Εγχειρίδιο της τέχνης του πολέμου και Στρατιωτικοί Κανονισμοί κατά τον Στρατάρχην Khevenhuller.
Ήταν ένα Εγκόλπιο με στρατιωτικούς κανονισμούς.

45 β΄. “ Δημοκρατική Διοίκησις ”
β΄. “ Δημοκρατική Διοίκησις ”  Πιθανότατα , είχε επίσης γαλλικό πρότυπο. Αν η επισήμανση του προτύπου είναι ορθή, τότε είμαστε σε θέση να ξέρουμε και την ελληνική απόδοση της Δημοκρατικής αυτής κατήχησης:

46 γ΄. “ Δύο Επαναστατικά Τραγούδια’’
Ήταν πολεμικά εμβατήρια στο σκοπό της γαλλικής Καρμανιόλας