Αθλητικό Δίκαιο ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Π. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ

Παρουσίαση με θέμα: "Αθλητικό Δίκαιο ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Π. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Αθλητικό Δίκαιο ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Π. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ
ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Αθλητικό Δίκαιο ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Π. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ Επίκ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, Αναπληρωτής Καθηγητής Παν/ίου Πελοποννήσου (πδ. 407), Δικηγόρος ΙΩΑΝΝΗΣ Κ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Μέλος ΕΕΔΙΠ Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Δικηγόρος

2 Διάγραμμα Παραδόσεων Φυσική Αγωγή και Αθλητισμός
Φυσική Αγωγή και Αθλητισμός Θεσμική διάσταση του Αθλητισμού Ο Αθλητικός θεσμός στην ΕΕ Δίκαιο και Αθλητική δραστηριότητα Η σωματική κίνηση στο μέτρο του δικαίου Αθλητική έννομη τάξη: Εθνική – Διεθνής Αθλητικοί Κανονισμοί Πηγές Αθλητικού Δικαίου Σύνταγμα και αθλητισμός Ευρωπαϊκό Δίκαιο και Αθλητισμός Αθλητικά - αγωνιστικά και φίλαθλα ήθη Αθλητικοί Φορείς (Σωματείο – Ομοσπονδία –ΤΑΑ - ΑΑΕ)

3 Α. Φυσική Αγωγή και Αθλητισμός
Α. Φυσική Αγωγή και Αθλητισμός Ορισμός: Είναι σύνολο φυσικών και σωματικών δραστηριοτήτων με κοινωνικό, εκπαιδευτικό, ψυχαγωγικό και πολιτιστικό περιεχόμενο Οι δραστηριότητες αυτές: - στην εκπαιδευτική διαδικασία έχουν εκπαιδευτικούς σκοπούς και αποτελούν τη Φυσική Αγωγή - στην αθλητική ζωή συγκροτούν τον Αθλητισμό - στον ελεύθερο χρόνο σχετίζονται με ικανοποίηση αναγκών και επιθυμιών με σκοπό την ψυχαγωγία και αφορούν τη σωματική υγεία, ευεξία και ευρωστία

4 Β. Θεσμική διάσταση του Αθλητισμού
Ορισμός του Αθλητισμού: Η συστηματική σωματική καλλιέργεια και δράση με συγκεκριμένο τρόπο, ειδική μεθοδολογία και παιδαγωγική, δια των ολυμπιακών ή μη αθλημάτων με σκοπό την ύψιστη σωματική απόδοση ως επίδοση σε αθλητικούς αγώνες, στο αθλητικό και κοινωνικό γίγνεσθαι Ο θεσμός εκφράζει: την περί δικαίου κρατούσα ομαδική, δηλαδή κοινωνική αντίληψη Τίθημι , θέτω, θέμις, Θε = Θέσπιση κανόνων υποχρεωτικών για τους άλλους Αθλητικός Θεσμός - στοιχεία: Λειτουργικό Βιολογικό Συμβολικό Νομικό

5 Γ. Ο αθλητικός θεσμός στην Ευρώπη
Το ευρωπαϊκό πρότυπο του Αθλητισμού (Άμστερνταμ) επικεντρώνεται στις αρχές: της κοινωνικής σημασίας του αθλητισμού της ακροάσεως των αθλητικών Ενώσεων και συνοψίζεται στη φράση: Δημοκρατία και αλληλεγγύη με λειτουργία: Εκπαιδευτική Υγείας και σωματικής ευεξίας Κοινωνική - Πολιτιστική και Ψυχαγωγική

6 α. Ευρωπαϊκό πρότυπο του Αθλητισμού
Οι αθλητικοί σύλλογοι είναι η βάση του ευρωπαϊκού αθλητισμού γιατί: α) διαμορφώνουν τη βάση της ευρωπαϊκής αθλητικής πυραμίδας β) είναι στενά συνδεδεμένοι σε μια κοινότητα - κομμάτι του πολιτισμού και κοινωνικής ταυτότητας μερίδας πληθυσμού Χαρακτηριστικά του ανταγωνιστικού αθλητισμού στην Ευρώπη: 1. Το σύστημα προβιβασμού – υποβιβασμού γιατί προωθεί: α) ίσες ευκαιρίες για όλους τους συμμετέχοντες, β) κάνει τη συμμετοχή αθλήματα επαγγελματικού αθλητισμού πιο ελκυστική. 2. Η εσωτερική αλληλεγγύη, που λειτουργεί προς δύο κατευθύνσεις: α) οριζοντίως, με στόχο την εγγύηση της ισορροπίας των δυνάμεων και β) καθέτως, ώστε τα κέρδη να επενδύονται για την πραγματική προώθηση του αθλητισμού Η αθλητική ομοσπονδία είναι σημαντικός παράγοντας εφαρμογής της αρχής της αλληλεγγύης

7 Δ. Δίκαιο και αθλητική δραστηριότητα
Ρίζα Dic, δίκη, δίκαιο σημαίνει δείχνω, από το ρήμα δείκνυμι, όπως και οι λέξεις, δικαιοσύνη, δικαστής. Κατά τον Αριστοτέλη "ονομάζεται δίκαιον, ότι δίχα εστίν, ώσπερ αν ει τις δίκαιον και ο δικαστής, διχαστής". Στα Ομηρικά έπη αποδίδεται με τον όρο ‘’Θέμις’’ = υποκειμενικός κανόνας δικαίου "Ουδείς οίδεν εξ ότου ΄φάνη (Σοφοκλής) 2. Θεσμός-δίκη = αντικειμενικός κανόνας ". Νόμος: Σύνολο γενικών, απρόσωπων και αφηρημένων κανόνων, οι οποίοι ρυθμίζουν ετερόνομα και επιτακτικά την εξωτερική συμπεριφορά των μελών μιας κοινωνίας που είναι οργανωμένη σε κράτος

8 Εισαγωγή στο Δίκαιο Στοιχεία Έννοιας του Δικαίου
ρύθμιση εξωτερικής συμπεριφοράς ρύθμιση επιτακτική ρύθμιση ετερόνομη ρύθμιση γενική και αφηρημένη Δίκαιο και Ηθική καλή πίστη συναλλακτικά ήθη Δίκαιο (θετικό δίκαιο) – Δικαιοσύνη (φυσικό δίκαιο) Κανόνες εθιμοτυπίας που ισχύουν στις συναλλαγές

9 Που αναζητούμε το δίκαιο;
ΝΟΜΟΣ με πλατιά έννοια: Γραπτός κανόνας δικαίου που θέτει το Κράτος κατά ορισμένη διαδικασία Σύνταγμα ΝΟΜΟΣ με στενή έννοια: (π.χ. Ν. 2725/1999 για τον Αθλητισμό) Διοικητικές Πράξεις που περιέχουν κανόνες δικαίου (π.χ. Υπουργική Απόφαση) Διαφορά Τυπικού από Ουσιαστικό Νόμο

10 Ε. Η σωματική κίνηση στο μέτρο του δικαίου
Ε. Η σωματική κίνηση στο μέτρο του δικαίου α. Διακρίσεις της σωματικής κίνησης: Σωματική κίνηση: αγωγής και παιδείας Σωματική κίνηση – ευρωστία ευεξία και υγεία (Άσκηση για όλους) Σωματική κίνηση αθλητική: συγκροτεί την αθλητική πράξη, το αθλητικό γεγονός

11 Η σωματική κίνηση Κριτήρια Διάκρισης:
Μορφή οργάνωσης της σωματικής κίνησης Πρακτική έκφανση της ίδιας σωματικής κίνησης Ειδικός σκοπός της σωματικής κίνησης

12 - Η αθλητική δράση ορίζεται νομικά
Νομικός ορίζοντας στην αθλητική δραστηριότητα Αθλητισμός και επιστήμη του δικαίου - Αθλητική Δράση – Κοινωνική δραστηριότητα Νέα νομική και Κοινωνική πραγματικότητα Αθλητισμός και Δίκαιο – Αθλητικό Δίκαιο - Η αθλητική δράση ορίζεται νομικά - Ο Αθλητισμός αποκτά νομικό ενδιαφέρον

13 Αθλητική ζωή και αθλητικό γίγνεσθαι
Ζ. Αθλητική έννομη τάξη Αθλητική ζωή και αθλητικό γίγνεσθαι Σχέσεις πολλές και ποικίλες που χρήζουν νομικής ρύθμισης Η σωματική επίδοση μόνο μέσα σε συγκεκριμένο κανονιστικό πλαίσιο ηθικής και αγωνιστικής πρακτικής μπορεί να υψωθεί σε αγαθό με τον αθλητή ως εκφραστή ιδανικών για την κοινωνία του ανθρώπου

14 Αθλητική έννομη τάξη Η αθλητική ζωή, η κοινωνία του αθλητισμού και η σωματική δραστηριότητα διέπονται από σύνολο κανόνων δικαίου, που ρυθμίζουν: τη φύση των αθλητικών θεσμών την αθλητική και σωματική δράση τη συμμετοχή σ’ αυτήν τις διαμορφούμενες αθλητικές σχέσεις των φυσικών και των νομικών προσώπων και αντιμετωπίζουν: τα ανακύπτοντα προβλήματα στο αθλητικό γίγνεσθαι Το σύνολο των κανόνων αυτών αποτελούν την ισχύουσα αθλητική έννομη τάξη σε εθνικό και διεθνές πεδίο

15 α. Θεωρία της αθλητικής οργάνωσης
Αθλητική έννομη τάξη α. Θεωρία της αθλητικής οργάνωσης Για την αθλητική δραστηριότητα η αθλητική οργάνωση αποτελεί υποκείμενο με ικανότητα και με δυνατότητα παραγωγής κανόνων δικαίου Το δίκαιο διεθνών αθλητικών οργανώσεων – Οργανώσεων Ολυμπιακής τροχιάς: Έχει υποκειμενικά χαρακτηριστικά Τίθεται χωρίς τη βούληση των ενδιαφερομένων (“απ’ έξω”)

16 α. Θεωρία της αθλητικής οργάνωσης
Για τη θεωρία αυτή: Η δημιουργία της οργάνωσης για το αθλητικό γεγονός δημιουργεί και τη νομική πραγματικότητα, δηλαδή, δημιουργεί ένα σύνολο κανόνων για τη διεξαγωγή και τον τρόπο τέλεσης των αγώνων Κατ' άλλη άποψη: - Η αθλητική πράξη αντιπροσωπεύει τη στιγμή της νομικής πραγματικότητας. - Το δίκαιο αποτελείται στην ουσία από τη λειτουργική σχέση, που συνδέει το γεγονός και τον κανόνα. Κατά συνέπεια στην αθλητική πράξη το δίκαιο αποτελεί την εσωτερική του μορφή ή δομή.

17 β. Lex Sportiva και Lex Mercatoria
Διαμόρφωση ή συνδιαμόρφωση κανόνων Αθλητικού Δικαίου: - Από τους αθλούμενους ή και - Τους παράγοντες του αθλητισμού - Επιβάλλονται στις αρχές, οι οποίες συνήθως έρχονται με καθυστέρηση στη θεσμοθέτηση κανόνων Είναι ανάλογη με τη Lex Mercatoria στο διεθνές εμπόριο Βρίσκει μεγάλη απήχηση στο διεθνές πεδίο του αθλητισμού Διαμορφώνονται κανόνες αθλητικού δικαίου από ιδιωτικούς φορείς στη διεθνή αθλητική ζωή κοινά αποδεκτοί

18 Lex Sportiva: Κατά την άποψή μας:
Η θεωρία της Lex Mercatoria και η κατ’ αναλογία αυτής της Lex Sportiva στην εθνική αθλητική έννομη τάξη, δεν μπορεί να ισχύσει απολύτως. Η θέσπιση, κανόνων δικαίου στον αθλητισμό δεν εξαντλείται και δεν προσδιορίζεται αποκλειστικά και μόνο απ’ αυτή την ιδιωτική παρουσία στην αθλητική δράση.

19 Lex Sportiva: Lex Sportiva συγκροτείται και στο πλαίσιο της κρατούσας εθνικής νομοθεσίας Στα θέματα που σχετίζονται με την εξασφάλιση: - της υγείας των αθλουμένων - της ασφάλειας και της δημόσιας τάξης στους αγώνες - της προστασίας της προσωπικότητας και - της συμμετοχής στον αθλητισμό, χάριν της ικανοποιήσεως του δημοσίου συμφέροντος, οι κανόνες δικαίου τίθενται μόνο από δημόσια αρχή Κατά συνέπεια, με τη Lex Sportiva, τίθεται αυτομάτως και το ερώτημα ποια είναι αυτή και ποιος καθορίζει τα όριά της

20 Διεθνής αθλητική έννομη τάξη
Κανόνες δικαίου: Κυβερνητικών οργανισμών (UNESCO), Διεθνών συμβάσεων και πράξεων, που αφορούν Φυσική Αγωγή και Αθλητισμό Μη κυβερνητικών αθλητικών αρχών: Διεθνείς Ομοσπονδίες Αθλητισμού (ΔΟ) και για ζητήματα Ολυμπιακών Αγώνων - Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) Κορυφαίος κανόνας είναι η Ολυμπιακή Χάρτα, η οποία μέσω των ΕΟΕ και των ΔΟ, επηρεάζει διεθνώς και γενικά τον αθλητισμό Η αθλητική αναγνώριση των ΔΟ και των ΕΟΕ είναι το κλειδί, που θέτει σε κίνηση το δίκαιο των κανόνων του Ολυμπιακού Χάρτη Συμμετοχή στους Ολυμπιακούς αγώνες σημαίνει αποδοχή του Ολυμπιακού Χάρτη

21 Διεθνής αθλητική έννομη τάξη
Η ολυμπιακή αναγνώριση δίδεται υπό προϋποθέσεις και έχει αποτελέσματα: -  Νομιμοποιητικά -  Μεταβιβαστικά Η αναγκαιότητα συμμετοχής των αθλητών απ’ όλο τον κόσμο στους ΟΑ, ανέδειξε τη ΔΟΕ ως μια διεθνώς αναγνωρισμένη υπέρτατη αθλητική αρχή Κατά τον Ολυμπιακό Χάρτη, η ΕΟΕ: - Εκπροσωπεί το λαό της χώρας της στη ΔΟΕ και δι’ αυτής συμμετέχουν οι αθλητές στους ολυμπιακούς αγώνες - Είναι η αθλητική πρεσβεία της ΔΟΕ στη χώρα της. Το ίδιο ισχύει και για τις Διεθνείς Ομοσπονδίες Αθλημάτων (ΔΟ), των οποίων τα αθλήματα θέλουν να τύχουν αναγνώρισης ως ολυμπιακά H ΔΟΕ έχει αποκτήσει ηθικό βάρος και έχει επικρατήσει στην αθλητική ζωή ως διεθνής οργανισμός, παρόλο που είναι ένωση ιδιωτικού δικαίου. Το ίδιο συμβαίνει με τις Διεθνείς Ομοσπονδίες, με ισχύον δίκαιο το δίκαιο της έδρας τους

22 α. Διεθνείς αθλητικοί κανόνες και εθνικό δίκαιο
Οι κανόνες της ΔΟΕ και των ΔΟ, Σε θέματα καθαρώς αθλητικής φύσης και σε ζητήματα ολυμπιακών αγώνων: -Υπερισχύουν των εθνικών κανόνων - Διαμορφώνουν sui generis διεθνή αθλητική έννομη τάξη, η οποία: - Ακολουθείται από τις εθνικές ομοσπονδίες - Επιβάλλεται και στο εσωτερικό μιας χώρας Περιπτώσεις σύγκρουσης: Παράβαση αρχής ισότητας ανδρών – γυναικών Παράβαση αρχής ίσης μεταχείρισης αθλητών Παράβαση αθλητικού κανόνα, που αφορά στο περιβάλλον του αθλητικού αγώνα (π.χ. χρήση ουσιών doping)

23 β. Ο νόμος στην εθνική αθλητική ζωή
Η εθνική αθλητική έννομη τάξη αποτελεί σύστημα δικαίου, ενιαίο σύνολο κανόνων δικαίου Αρκετές φορές διέπεται από αντιφάσεις χωρίς ενότητα, η οποία αποτελεί το βασικό γνώρισμα της έννομης τάξης Στην Ελλάδα το δίκαιο στην αθλητική και σωματική δραστηριότητα εμφανίζεται με σχέση δημόσιας εξουσίας - δημοσίου δικαίου, με χαρακτήρα διοικητικό Εκτός των ειδικών κανόνων του Αθλητικού Δικαίου (Ν. 2725/1999 όπως ισχύει σήμερα) βρίσκουν εφαρμογή άμεσα - έμμεσα ή κατ’ απορρόφηση και κανόνες του κοινού δικαίου Ο προσδιορισμός των ορίων της κατά νόμο θεσμικής αυτονομίας στον αθλητισμό είναι το ζητούμενο

24 Ο νόμος στην εθνική αθλητική ζωή
Κατά το ελληνικό νομικό σύστημα: Μεγάλο μέρος των κανόνων δικαίου για τον αθλητισμό, θέτει ο νομοθέτης κατά τις διατάξεις του Συντάγματος, τόσο στον ερασιτεχνικό όσο και στον επαγγελματικό Το σύστημα αυτό διέπεται έμμεσα από έντονο παρεμβατισμό Η ιδιωτική πρωτοβουλία περιορίζεται: Στη διαμόρφωση κανόνων δικαίου μόνο στη λειτουργία του αθλητικού σωματείου και υπό τους όρους, που ορίζουν οι αθλητικοί νόμοι για τη συμμετοχή και τον τρόπο διεξαγωγής των αγώνων Η θεσμική αυτονομία, στην περίπτωση αυτή, είναι αρκετά περιορισμένη Σε πολλές χώρες ο αθλητισμός ρυθμίζεται: Μόνο μέσω της αυτόνομης σωματειακής οργάνωσης, ενώ νόμος επιτρέπει εξ ολοκλήρου στη σωματειακή οργάνωση να κάνει τις ρυθμίσεις στα πλαίσια της αυτόνομης λειτουργίας της

25 Ζ. Αθλητικοί Κανονισμοί
Ζ. Αθλητικοί Κανονισμοί Οι αθλητικοί κανονισμοί, στο πλαίσιο της Lex Sportiva, όπου η εύνοια του κοινού συνδυάζεται με την εύνοια του νομοθέτη, τίθενται για την εξασφάλιση: α) του μέτρου σύγκρισης των αγωνιζομένων β) των όρων συμμετοχής στους αγώνες γ) του προσδιορισμού και του τρόπου διεξαγωγής του αθλητικού γεγονότος δ) της βεβαιότητας και της εγκυρότητας του αποτελέσματος των αγώνων ε) της δυνατότητας ελέγχου των όρων συμμετοχής στους αγώνες στ) της αξιοπιστίας του αποτελέσματος και ζ) της πρόβλεψης κυρώσεων σε περίπτωση παράβασης των όρων και του τρόπου διεξαγωγής του αθλητικού αγώνα

26 Αθλητικοί Κανονισμοί Ερωτήματα:
Οι αθλητικοί κανονισμοί αποτελούν χώρο κανόνων δικαίου Ποια μπορεί να είναι τα όρια αυτού του δικαίου Στη θεωρία έχει διατυπωθεί η θέση ότι: Επέκεινα των κανονιστικών πράξεων της διοίκησης και των δικαστικά αναγνωρισμένων κανόνων δικαίου των ιδιωτικών αθλητικών φορέων, οι κανονισμοί των αγώνων στερεοποιούν τις γενικές υποχρεώσεις και τα δικαιώματα αυτών που συμμετέχουν στον κύκλο της δραστηριότητας ενός αθλήματος

27 α. Αρχή του ποιητικού αιτίου στον αθλητισμό
α. Αρχή του ποιητικού αιτίου στον αθλητισμό Η αιτία δημιουργίας των κανόνων είναι ο αθλητικός αγώνας Στη δυτική σκέψη, η παιδιά, το παιχνίδι, game – αγών, είναι εσφαλμένη Η ατομική συναίνεση και η ανάληψη του σωματικού κινδύνου από τον αθλητή προσδιορίζει την καθ’ όλα σοβαρή σωματική δραστηριότητα εντός πλαισίου κανόνων δικαίου Εάν ο αγώνας ήταν ταυτόσημος του παιχνιδιού, δηλαδή της παιδιάς, τότε η σωματική δραστηριότητα θα ήταν μακράν του δικαίου Η ικανοποίηση του ατομικού στόχου με τον αγώνα, της κατακτήσεως του άθλου, μέσα σε κοινότητα με συνώνυμο συμφέρον που καθορίζεται από το αθλητικό Δίκαιο

28 β. Αθλητικός τεχνικός κανόνας και κανόνας δικαίου
Διάκριση των αθλητικών κανόνων από τους κανόνες δικαίου Θεωρία Max Kumer: Oι αθλητικοί κανόνες βρίσκονται πολύ μακράν του δικαίου, και αποτελούν "όχι δίκαιο – non law". Η νομολογία άνοιξε δρόμο για διαφορετικές προσεγγίσεις Ο χώρος των τεχνικών κανόνων του αγωνίσματος είναι διάφορος του χώρου των κανονισμών αγώνων, οι οποίοι εμπεριέχουν σαφώς κανόνες δικαίου

29 γ. Ελληνική θεωρία- νομολογία
Θεωρία πρώτη: Οι κανονισμοί αγώνων έχουν χαρακτήρα των κανόνων ιδιωτικού δικαίου διότι αφορούν Ν.Π.Ι.Δ. Αποτελούν μια ειδική κατηγορία κανόνων αθλητικού δικαίου με χαρακτήρα ιδιωτικό για τον τρόπο και τη διοίκηση του αθλήματος και για την διεξαγωγή των αγώνων. Θεωρία δεύτερη: Η αρχή της αναλογικότητας στο χώρο της δημόσιας διοίκησης - κράτους δικαίου Οι κανονισμοί των αθλητικών ομοσπονδιών εγκρίνονται (έλεγχος νομιμότητας) από τη διοίκηση και στη βάση αυτών ισχύουν και οι κανόνες με τους οποίους διεξάγονται οι αγωνιστικές αθλητικές εκδηλώσεις. Οι κανονισμοί αυτοί λαμβάνουν χαρακτήρα κανονιστικής πράξης, ως ύπαρξης εύλογης σχέσης ανάμεσα στο συγκεκριμένο διοικητικό μέτρο και τον επιδιωκόμενο νόμιμο σκοπό

30 δ. Οι αθλητικοί κανόνες έναντι των κανόνων κοινού δικαίου
α. Αθλητικός κανονισμός - Ειδικός κανόνας δικαίου - Οι αθλητικοί κανόνες έχουν ειδικά θεσπισθεί χάριν του αθλήματος και του αγώνος β. Η αρχή της Lex Specialis Derogat Legi Generali Η γενική αρχή αυτή του δικαίου Generali, βρίσκει εφαρμογή και στο Αθλητικό Δίκαιο Οι ειδικοί αθλητικοί κανόνες δικαίου κατισχύουν των κοινών κανόνων δικαίου για ειδικά θέματα ακόμα και αν μπορεί να έρχονται σε πλήρη αντίθεση προς αυτόν.

31 Η. Πηγές Αθλητικού Δικαίου
Σύνταγμα με την τυπική και την ουσιαστική έννοια και κανόνες του κοινού δικαίου Νόμοι περί αθλητισμού (2725/1999, 3057/2002) Π.Δ και Υ.Α που προβλέπονται στη βάση των νόμων αυτών Οι ειδικοί νόμοι περί γυμναστικής Οι κανόνες του Κοινοτικού Ευρωπαϊκού Δικαίου που έχουν άμεσο εφαρμογή, (αθλητισμός με αμοιβή και επαγγελματίες αθλητές). .

32 Η νομολογία ως πηγή αθλητικού δικαίου
Πηγές Κανόνες των διεθνών συμβάσεων και Διεθνών Ομοσπονδιών Αθλητισμού και της ΔΟΕ (θεωρία της μετατροπής) Η σύμβαση για τα ολυμπιακά σύμβολα (Ναϊρόμπι κυρώθηκε με το ν. 1343/1983) Καταστατικός χάρτης της UNESCO Κανόνες που καθορίζουν ζητήματα Fair Play Εκ του κοινού δικαίου Αστικός Κώδικας ( ιδίως για τα αθλητικά νομικά πρόσωπα και ειδικά για τα αθλητικά σωματεία). Εμπορικοί νόμοι (Ανώνυμες Αθλητικές Εταιρείες του επαγγελματικού αθλητισμού Οδηγίες του Κοινοτικού Δικαίου περί ανωνύμων εταιρειών. Η νομολογία ως πηγή αθλητικού δικαίου

33 Θ. Σύνταγμα και Αθλητισμός
Θεσμική εγγύηση του αθλητισμού (άρθρο 16 παρ.9), Αθλητισμός: σωματική δραστηριότητα ως υπόθεση του καθενός στην κοινωνική συμβίωση, υπό τους όρους της προστασίας και ανώτατης εποπτείας του κράτους. Φυσική αγωγή (Άρθρο 16, Παρ. 2 του), σωματική δραστηριότητα ως παιδεία δια του σώματος Φυσική Αγωγή στην Εκπαίδευση Εποπτεία και προστασία του Αθλητισμού

34 Σύνταγμα Δικαίωμα για ελεύθερη ανάπτυξη της αθλητικής δραστηριότητας (Σ. 16 παρ. 9) Προστασία του αθλητισμού: εισάγεται θεμελιώδες δικαίωμα που μπορεί να χαρακτηρισθεί ως «κοινωνικό δικαίωμα» Η εποπτεία στον αθλητισμό Σχέση δημόσιας εξουσίας αλλά και ειδικό πλαίσιο θεσμικής αυτονομίας των αθλητικών οργανώσεων

35 Προστασία και εποπτεία
Αξίωση προς το Κράτος να προβεί στις αντίστοιχες ρυθμίσεις Έλεγχος από τη Διοίκηση στα πλαίσια της «Ανώτατης Εποπτείας» Συμμετοχή και Οικονομική ελευθερία στην αθλητική δράση Ελεγκτικά Συμβούλια 1. Ελεγκτικό Συμβούλιο αθλητισμού (Ν.2725/99) για : α) τη διασφάλιση της λειτουργίας και του σκοπού του αθλητισμού β) τον οικονομικό και διαχειριστικό έλεγχο 2. Επιτροπή Επαγγελματικού Αθλητισμού (Ν3057/2002)

36 Ι. Ευρωπαϊκό Κοινοτικό Δίκαιο & Αθλητική Δράση
α) Κυριότερα Πεδία νομικού Ενδιαφέροντος Εμπορικές Αθλητικές Εταιρίες Ελεύθερη Μετακίνηση Αθλητών Σύμβαση αθλητικών υπηρεσιών Τηλεοπτικά Δικαιώματα Διαφήμιση Φορολογία Sponsoring - Χορηγίες

37 Ευρωπαϊκό Κοινοτικό Δίκαιο
β) Σχέσεις αθλητών – σωματείων Ελευθερία της εργασίας (ελευθερία συμβάσεων, δυνατότητα σύμβασης, διαμόρφωση όρων: μετεγγραφή – ελεύθερη μετακίνηση) Μετά-Bosman εποχή: - οικονομική  καθαρά αθλητική δραστηριότητα - εναρμόνιση πρακτικής στην αθλητική ευρωπαϊκή αγορά

38 β) Σχέσεις αθλητών –σωματείων
Χώρες Ευρωπαϊκής ζώνης Εργασία Μη κοινοτικοί αθλητές Εφαρμοστέο δίκαιο

39 γ) Κοινοτικό Δίκαιο και Ανταγωνισμός
Ευρωπαϊκό Δίκαιο γ) Κοινοτικό Δίκαιο και Ανταγωνισμός Γεωγραφική Οριοθέτηση αγοράς Κυρίαρχη θέση σε σχέση με ανταγωνιστές Σωματεία σε μία και μόνη αθλητική οργάνωση Τα περιοριστικά μέτρα που εφαρμόζονται δεν παραβιάζουν το ενδοκοινοτικό εμπόριο

40 γ) Κοινοτικό Δίκαιο και Ανταγωνισμός
Αμφισβήτηση κοινοτικού δικαίου Στα προϊόντα αγαθά ή υπηρεσίες Στη διανομή υλικών και κεφαλαίων του αθλητισμού Στην προστασία εμβλημάτων και σημάτων Στον τομέα πώλησης εισιτηρίων και Στα αποκλειστικά δικαιώματα τηλεοπτικής αναμετάδοσης

41 Ευρωπαϊκό Δίκαιο δ) Ευρωπαϊκό Δίκαιο και αθλητικοί Κανόνες Δικαίου
Συγκρούσεις: Κανονισμοί Αθλητικών Ομοσπονδιών (π.χ. Αριθμός ξένων παικτών) Συμβάσεις Sponsoring αθλητικών ομοσπονδιών Συμβάσεις επαγ. Αθλητών – Αθλ. εταιριών

42 Περιορισμοί της οικονομικής ελευθερίας στην αθλητική δράση
Στόχος: Εξασφάλιση του ελεύθερου οικονομικού ανταγωνισμού στον αθλητισμό, υπό το πρίσμα όμως των αθλητικών αρχών: Αθλητικά ήθη Ανθρώπινες αξίες και ατομική αξιοπρέπεια Αθλητική Δημόσια Τάξη και του Δημόσιος Σκοπός του αθλητισμού

43 Δικαστικός Έλεγχος Κύρια ζητήματα:
Τρόπος άσκησης της Κρατικής Παρέμβασης στον αθλητισμό αλλά και τρόπος Δικαστικού ελέγχου αυτής της παρέμβασης Η παρέμβαση πρέπει να είναι Νόμιμη (να τίθεται από το νόμο & να ασκείται στα όρια αυτού) και Δικαιολογημένη (από δημόσιο συμφέρον) Προστασία του πυρήνα αθλητικής αυτονομίας Περιορισμοί άκρως αναγκαίοι και όχι υπέρμετροι

44 Συμπέρασμα Ο αθλητισμός αποτελεί μείζον πεδίο οικονομικής δραστηριότητας (1% ΑΕΠ της ΕΕ) Επίσης μείζον πεδίο συμβατικής επαγγελματικής δραστηριότητας (αθλητικές υπηρεσίες) Διεθνείς Τάσεις: - Κατά νόμο προσδιορισμός της οικονομικής και επαγγελματικής δραστηριότητας (βλ. Bosman) - Κατοχύρωση ελεύθερης συμμετοχής και συμβατικής δράσης στο χώρο του αθλητισμού (βλ. Deliege) - Σαφής θεσμική οριοθέτηση της αθλητικής Δράσης στην ΕΕ, συμβατικών και καθαρώς αθλητικών γεγονότων

45 Κ. Αθλητικοί Φορείς Αθλητικό Σωματείο Αθλητική Ένωση Αθλητική Ομοσπονδία Τμήμα Αμειβομένων Αθλητών Αθλητική Ανώνυμη Εταιρεία Σύνδεσμοι Αθλητικών Ανωνύμων Εταιρειών

46 α. Αθλητικό Σωματείο Ένωση φυσικών προσώπων με ελευθερία βούλησης, επιδιώκει σκοπό μη κερδοσκοπικό, έχει νομική προσωπικότητα και λειτουργεί σύμφωνα με το νόμο και τους κανόνες του καταστατικού Σύσταση Αθλητική Αναγνώριση Μέλη και διοίκηση Κωλύματα – Ασυμβίβαστα – Έκπτωση Οικονομικά στοιχεία προϋπολογισμός Διοίκηση σωματείου Νομιμότητα αποφάσεων συλλογικών οργάνων

47 β. Αθλητική Ένωση Είναι δευτεροβάθμιο όργανο
Αποτελείται από πρωτοβάθμια αθλητικά σωματεία, ως ένωση αθλητικών σωματείων που καλλιεργούν το ίδιο άθλημα ή κλάδο άθλησης Τα σωματεία έχουν την έδρα τους στον ίδιο νομό με την αθλητική ένωση. Για κάθε κλάδο άθλησης σε κάθε νομαρχιακή αυτοδιοίκηση επιτρέπεται η ίδρυση μιας μόνο αθλητικής ένωσης. Ίδρυση άλλης αθλητικής ένωσης πέραν της μιας είναι άκυρη Δέκα αθλητικά σωματεία ο ελάχιστος αριθμός μελών για κάθε αθλητική ένωση Αθλητική αναγνώριση

48 Αθλητική Ένωση Ο απολογισμός-ισολογισμός υποβάλλεται μέχρι τέλους του Φεβρουάριου κάθε έτους στην οικεία ομοσπονδία Έσοδα, της αθλητικής ένωσης είναι τα εισιτήρια κάθε είδους αγώνων Μετά την εκκαθάρισή της τα περιουσιακά της στοιχεία περιέρχονται στην οικεία αθλητική ομοσπονδία το Διοικητικό Συμβούλιο εκλέγεται για τετραετή θητεία (7-9 μέλη) Κωλύματα – περιορισμοί (βλ. αθλ. Σωματείο)

49 γ. Αθλητική Ομοσπονδία Θεσμική αυτονομία και διοικητικός έλεγχος
Διφυής ο χαρακτήρας των ομοσπονδιών Ιδιωτική πρωτοβουλία Κρατική εποπτεία και έλεγχος Αρχή της μία αθλητικής Ομοσπονδίας Η φύση της αθλητικής ομοσπονδίας κριτήρια : εξουσία, οικονομικά μέσα , συμφέρον Η Ε.Ο.Εκπροσωπεί το άθλημα διεθνώς, σύμφωνα με τους ισχύοντες κανονισμούς της οικείας ΔΟ.

50 Ομοσπονδία Σύσταση Τα αθλητικά σωματεία ή και ενώσεις τους αποτελούν την αθλητική ομοσπονδία του οικείου αθλήματος. Για να συσταθεί εξ αρχής μια αθλητική ομοσπονδία απαιτείται: - Απόφαση των Δ.Σ. ή των Γ.Σ. 20 αθλητικών σωματείων - Εάν πρόκειται για αθλητικές ενώσεις να είναι τουλάχιστον πέντε - Απόδειξη αγωνιστικής δραστηριότητας Ίδρυση νέας ομοσπονδίας (αθλήματος που υπαγόταν σε άλλη)

51 Οικονομική διαχείριση – Προϋπολογισμός –Πόροι
Ομοσπονδία Οικονομική διαχείριση – Προϋπολογισμός –Πόροι Κατά τις συνταγματικές διατάξεις και τον αθλητικό νόμο, πόροι των αθλητικών ομοσπονδιών θεωρούνται Η κρατική επιχορήγηση Τα έσοδα από εισιτήρια των πάσης φύσεως αγώνων και αθλητικών εκδηλώσεων γενικά Η οικονομική εισφορά του σωματείου μέλους Συντάσσει προϋπολογισμό- ισολογισμό απολογισμό της και τον υποβάλλει προς έγκριση στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού Η ομοσπονδία έχει την υποχρέωση να δημοσιεύει τον ισολογισμό της Επιχορήγηση που θα διατεθεί για αλλότριους σκοπούς, συνιστά ποινικό αδίκημα και τιμωρείται με ποινή φυλάκισης έως και κάθειρξη

52 Ομοσπονδία Ειδική αθλητική αναγνώριση
Χορηγείται με απόφαση του αρμόδιου για θέματα αθλητισμού υπουργού ή άλλου εξουσιοδοτημένου απ’ αυτό οργάνου της κεντρικής ή της περιφερειακής διοίκησης και ανακαλείται το ίδιο. Υποχρεώσεις της αθλητικής ομοσπονδίας α) Τήρηση μητρώου αθλητών και μητρώου προπονητών β) Πρόσληψη ειδικού συνεργάτη γ) Λήψη σύμφωνης γνώμης και έγκριση του αρμόδιου υπουργού αθλητισμού για ανάληψη διοργάνωσης στην Ελλάδα ευρωπαϊκού, ή παγκόσμιου πρωταθλήματος οποιασδήποτε κατηγορίας ή διεθνείς αγώνες με μεγάλη γενικά σημασία δ) Σύσταση οργανωτικής επιτροπής, για τη διεκπεραίωση τέτοιων αγώνων Σε διαφορετική περίπτωση δεν λαμβάνει έκτακτη επιχορήγηση

53 Ομοσπονδία Κανονιστική αρμοδιότητα Διοίκηση της αθλητικής Ομοσπονδίας
Τα μέλη της διοίκησης, εφ’ όσον το καταστατικό δεν ορίζει διαφορετικά, αποτελούνται από μέλη των σωματείων τα οποία εκλέγονται ελεύθερα (Α.Κ.78 επ.). Το Διοικητικό Συμβούλιο της ομοσπονδίας εκλέγεται, μέσα στο τελευταίο τετράμηνο του έτους που διεξάγονται οι ολυμπιακοί αγώνες για θητεία τεσσάρων ετών Ο αριθμός των μέλών του Δ.Σ είναι ανάλογα των σωματείων μελών της ομοσπονδίας Κωλύματα - Περιορισμοί μελών Δ.Σ. Δήλωση της περιουσιακής κατάστασης των μελών του Δ.Σ, της συζύγου τους και των ανηλίκων τέκνων τους (Εισ. Α.Π)

54 Ομοσπονδία Παραίτηση μελών Διοικητικού Συμβουλίου Παραίτηση μελών από το Δ.Σ. δεν ταυτίζεται με την παραίτηση του Δ.Σ Έλλείψη διοικήσεως Η Γ.Σ ανώτατο όργανο, αποφασίζει: Για κάθε υπόθεση που δεν υπάγεται σε άλλο όργανο. Για παραβάσεις καθηκόντων και ανικανότητα τακτικής διαχείρισης Επί αδυναμία του Δ.Σ να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της διοίκησης της ομοσπονδίας Γενική Συνέλευση – Αρχαιρεσίες Διεξάγονται μόνο με την παρουσία δικαστικού αντιπροσώπου Δικαιούμενα ψήφου Σωματεία

55 Ομοσπονδία Το δικαίωμα της μειοψηφίας Σύγκληση Γ.Σ. από τη μειοψηφία
Παύση Μελών του Δ.Σ από τη Γ.Σ.

56 δ. Τμήματα Αμειβομένων Αθλητών
Τα αθλητικά σωματεία, που διατηρούν αθλητές με αμοιβή υποχρεούνται να ιδρύσουν ειδικό τμήμα αμειβομένων αθλητών (ΤΑΑ) Το ΤΑΑ οποίο απολαύει οικονομικής και διαχειριστικής αυτοτέλειας και διοικητικής, αν υπάρξει σχετική συμφωνία Για την ίδρυση τμήματος αμειβομένων αθλητών απαιτούνται: α) απόφαση της Γ.Σ. των μελών του σωματείου β) έγκριση της οικείας αθλητικής ομοσπονδίας γ) ειδική αναγνώριση της νομιμότητας και εκτίμηση της βιωσιμότητας του ΤΑΑ και δ) παράλληλη διατήρηση 2 τουλάχιστον ομάδων ερασιτεχνών αθλητών (παίδων και εφήβων), οι οποίες συμμετέχουν ενεργά στα οικεία αγωνιστικά προγράμματα

57 ΤΑΑ Οικονομικός και διαχειριστικός έλεγχος
Τα ΤΑΑ υφίστανται έλεγχο από το ελεγκτικό συμβούλιο: α) Ορθής διαχείρισης β) τήρησης των κανονιστικών πράξεων της διοίκησης και γ) εκπλήρωσης των εν γένει οικονομικών τους υποχρεώσεων Ύστερα από έγγραφο του ελεγκτικού συμβουλίου επιβάλλεται ποινή από το αρμόδιο διοικαιοδοτικό όργανο και τον Εισαγγελέα επι ποινικών παραβάσεων.. Η ευθύνη κάλυψης των δαπανών συντηρήσεως και λειτουργίας του είναι δυνατή να ανατεθεί, με σύμβαση σε φυσικό ή Ν.Π. και καθορίζονται: Η χρονική διάρκεια, οι ειδικότερες οικονομικές σχέσεις των συμβαλλομένων, ο βαθμός συμμετοχής αυτού που αναλαμβάνει τις δαπάνες οι αμοιβαίες υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των συμβαλλομένων και κάθε άλλο σχετικό και συναφές θέμα

58 ε. Αθλητική Ανώνυμη Εταιρεία
Βρίσκουν εφαρμογή οι διατάξεις : Περί ανωνύμων εταιρειών και οι διατάξεις του αθλητικού νόμου που έχουν εφαρμογή στις ΑΑΕ Σε αθλητικές ανώνυμες εταιρείες (ΑΑΕ) μπορεί να μετατρέπονται τα ΤΑΑ Απαιτείται για τούτο εισήγηση: α) της οικείας ολομέλειας των σωματείων ΤΑΑ β) της οικείας αθλητικής ομοσπονδίας, γ) οικονομικά στοιχεία βιωσιμότητας του κλάδου άθλησης Σύσταση και σκοπός της αθλητικής ανώνυμης Σύσταση αθλητικής ανώνυμης εταιρείας επιτρέπεται μόνο με τη μετατροπή του ΤΑΑ, εκτός αν δεν υπάρχει και επειδή λειτουργούν στο οικείο άθλημα αθλητικές ανώνυμες εταιρείες

59 ΑΑΕ Υποκατάσταση ΑΑΕ από την ίδρυση έναντι του Δημοσίου, των ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ αλλά και κάθε τρίτου στο σύνολο των ενοχικών υποχρεώσεων του αθλητικού σωματείου Σκοπός της αθλητικής ανώνυμης (ΑΑΕ), είναι: Η συγκρότηση, η οργάνωση και η διοίκηση επαγγελματικής αθλητικής ομάδας Η οργάνωση επίσημων ή φιλικών αγώνων και η συμμετοχή της σε κάθε είδους αγώνες ή εκδηλώσεις, που έχουν σχέση με το άθλημα που καλλιεργεί, σύμφωνα με τους κανονισμούς, τους σκοπούς και τις αποφάσεις του οικείου επαγγελματικού συνδέσμου και της οικείας ομοσπονδίας

60 ΑΑΕ Επί ποινή ακυρότητας
Το καταστατικό της αθλητικής ανώνυμης, αποδέχεται ανεπιφύλακτα και ρητώς το καταστατικό των παραπάνω φορέων Ο αθλητικός νόμος προβαίνει σε διάκριση της ΑΑΕ με εμπορικό και αθλητικό χαρακτήρα Οι ΑΑΕ εποπτεύονται: από τον υπουργό ανάπτυξης και από τον αρμόδιο υπουργό αθλητισμού και Συμμετέχουν μόνο στα πρωταθλήματα και στους αγώνες επαγγελματικής Ποδοσφαίρισης και καλαθοσφαίρισης

61 ΑΑΕ Η ΑΑΕ χρησιμοποιεί υποχρεωτικά ως σήμα της τα διακριτικά γνωρίσματα και το έμβλημα του ιδρυτικού αθλητικού σωματείου και Η έδρα της εταιρείας συμπίπτει κατά την ίδρυσή της με την έδρα του ιδρυτικού αθλητικού σωματείου

62 ΑΑΕ Διαχειριστικές υποχρεώσεις – Κωλύματα μελών διοίκησης
Πριν από την έναρξη της αγωνιστικής περιόδου οι Α.Α.Ε. και τα Τ.Α.Α. οφείλουν: Να υποβάλουν στο οικείο Ελεγκτικό Συμβούλιο, τον προϋπολογισμό εσόδων και εξόδων της νέας αγωνιστικής περιόδου ισοσκελισμένο Οφείλουν να έχουν εξοφλήσει όλες τις τυχόν ληξιπρόθεσμες και απαιτητές οφειλές Υποβάλλουν αναλυτικό πίνακα με τα πάσης φύσεως έσοδα και έξοδα, που πραγματοποίησαν κατά το αμέσως προηγούμενο διάστημα Στις υποχρεώσεις των Α.Α.Ε. και τα Τ.Α.Α. είναι να Γνωστοποιούν τα κάθε είδους χρηματικά ποσά που καταβάλλονται σ’ αυτά, με οποιαδήποτε μορφή στην επιτροπή επαγγελματικού Αθλητισμού

63 ΑΑΕ Οι Α.Α.Ε. και τα Τ.Α.Α. έχουν την υποχρέωση:
να τηρούν, σε αναγνωρισμένη Τράπεζα, λογαριασμό κίνησης, στον οποίο εμφανίζονται τα ποσά που τους καταβάλλονται, όπως και τα έξοδά τους και να χορηγούν αντίγραφο της Τραπέζης και κάθε άλλο σχετικό στοιχείο, όταν αυτά ζητηθούν απ’ το οικείο Ελεγκτικό Συμβούλιο και τη Γ.Γ.Α. Η παράβαση των υποχρεώσεων αυτών συνεπάγεται διαφοροποίηση της βαθμολογίας κατάταξης

64 στ. Επαγγελματικοί σύνδεσμοι αθλητικών ανωνύμων εταιρειών
Οι Αθλητικοί Επαγγελματικοί Σύνδεσμοι - Είναι οι Φορείς διεξαγωγής επίσημου πρωταθλήματος επαγγελματικού χαρακτήρα - Έχουν νομική προσωπικότητα - Απολαμβάνουν διοικητικής και διαχειριστικής αυτοτέλειας Μέλη των Αθλητικών Επαγγελματικών Συνδέσμων είναι αποκλειστικά οι αθλητικές ανώνυμες εταιρείες

65 ΑΕΣ Αρμοδιότητες αθλητικού επαγγελματικού συνδέσμου είναι:
α) η διοίκηση και η διαχείριση του οικείου επαγγελματικού πρωταθλήματος β) η οργάνωση και η διεξαγωγή αγώνων που ανατίθεται σ’ αυτούς από την ομοσπονδία γ) η θέσπιση πειθαρχικών κανόνων και η επίλυση οποιουδήποτε ζητήματος ανακύπτει από τη διεξαγωγή των αγώνων Έσοδα των αθλητικών επαγγελματικών συνδέσμων είναι - τα εισιτήρια κάθε είδους αγώνων και αθλητικών εκδηλώσεων

66 ΤΕΛΟΣ Ευχαριστώ για την υπομονή σας
ΤΕΛΟΣ Ευχαριστώ για την υπομονή σας