Κεφαλαιο 3ο: Κυκλοφορικο Συςτημα

Παρουσίαση με θέμα: "Κεφαλαιο 3ο: Κυκλοφορικο Συςτημα"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Κεφαλαιο 3ο: Κυκλοφορικο Συςτημα

2 Κυκλοφορικο – Λεμφικο Συςτημα
Κυκλοφορικό: μεταφορά θρεπτικών ουσιών στα κύτταρα των ιστών και απομάκρυνση από αυτά των άχρηστων Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία (αρτηρίες – φλέβες – τριχοειδή) Αίμα Λεμφικό: άμυνα οργανισμού – λέμφος (λεμφοκύτταρα, μακροφάγα)

3 Καρδια Κύριο όργανο κυκλοφορικού Ανάμεσα σε πνεύμονες και στέρνο
Κωνικό σχήμα – Μέγεθος μεγάλης γροθιάς Μυϊκός ιστός (μυοκάρδιο), άρα… Μυώδης αντλία από καρδιακό μυ  Κατάλληλη σύνδεση μυϊκών ινών  Σύγχρονη σύσπαση

4

5 Δομη Καρδιας Τετράχωρη καρδιά
2 κόλποι με λεπτά τοιχώματα στο ανώτερο τμήμα – 2 κοιλίες με παχύτερα (γιατί στέλνει το αίμα σε όλο το σώμα) στο κατώτερο Διαχωρισμός κοιλιών με μεσοκοιλιακό διάφραγμα και κόλπων με το μεσοκολπικό  Άρα καμία επικοινωνία κοιλιών και κόλπων μεταξύ τους Μεταξύ κόλπων/κοιλιών: Βαλβίδες που καθορίζουν τη μονόδρομη ροή αίματος σε κάθε σύσπαση της καρδιάς

6 Καρδια = Αντλια αναρροφητικη & ςυμπιεςτικη Αναρροφητικη: ςυγκεντρωνει το αιμα απο ολα τα τριχοειδη μεςω των φλεβων Συμπιεςτικη: ςτελνει αιμα ςτα τριχοειδη ςωματος μεςω των αρτηριων

7 Ροη αιματος Από κόλπους σε κοιλίες + Με συστολή σε δύο αρτηρίες (βαλβίδες εμποδίζουν παλινδρόμηση) Δεξιός κόλπος: Από περιφέρεια σώματος, πλούσιο σε CO2 Αριστερός κόλπος: Από πνεύμονες, πλούσιο σε O2 Κόλποι  Κοιλίες (συστολή)  Αρτηρίες Αριστερή κοιλία  Αορτή  Περιφέρεια σώματος Δεξιά κοιλία  Πνευμονική αρτηρία  Πνεύμονες

8

9 Καρδιακη λειτουργια Η καρδιά πάλλεται συνεχώς  Διατήρηση στη ζωή
Παλμοί: διαδοχικές συστολές και χαλαρώσεις του μυοκαρδίου Φυσιολογικός παλμοί σε ενήλικες: 60-80/λεπ. Γυναίκες: λίγο περισσότεροι, στα νεογνά φτάνουν τους 130/λεπτό Αυξημένη δραστηριότητα κυτ. (π.χ. σωματική άσκηση)  Ανάγκη για περισσότερο αίμα  Αύξηση ρυθμού καρδ. λειτ. (αυτορρύθμιση)

10 Αιμοφορα αγγεια Αρτηρίες + Αρτηρίδια (αίμα από καρδιά σε περιφέρεια)
Τριχοειδή (ανταλλαγή ουσιών με ιστούς – μεταξύ αρτηριών και φλεβών) Φλέβες + Φλεβίδια (αίμα από περιφέρεια σε καρδιά)

11

12 Παχύτερα τοιχώματα – Μικρότερη εσωτερική διάμετρο – Περισσότερο μυϊκό ιστό από φλέβες
Συστολή κοιλιών  Διοχέτευση αίματος σε αρτηρίες  Διεύρυνση τοιχωμάτων τους που λέγεται παλμός Σφυγμοί αρτηριών – παλμοί καρδιάς: ίδιος ρυθμός (καρπός χεριού) Αρτηριες

13 Αρτηριες (και παλι) Συσπάσεις τοιχωμάτων τους με τη βοήθεια του μυϊκού ιστού Μεγαλύτερες αρτηρίες σώματος: Αορτή και Πνευμονική αρτηρία (x2) Οι υπόλοιπες: διακλαδώσεις αυτών των δύο Μεγαλύτερη πίεση του αίματος σε αρτηρίες απ’ ότι στις φλέβες Αρτηρίδια: διακλαδώσεις των αρτηριών, μόλις ορατές με γυμνό μάτι

14 Φλεβες Περισσότερες των αρτηριών Χωρίς σφυγμό
Βαλβίδες στο εσωτερικό τους: Μονόδρομη πορεία αίματος προς καρδιά Φλεβίδια: Μικρές φλέβες που συνενώνονται σε μεγαλύτερα στελέχη (δηλ. τις φλέβες) και επαναφέρουν το αίμα στην καρδιά Σε κάθε στιγμή τα 2/3 του αίματος βρίσκονται σε φλέβες – φλεβίδια Άρα: Φλέβες  Δεξαμενές αίματος

15 Αρτηρια - Φλεβα

16

17 Τριχοειδη Πολυπληθέστερα και λεπτότερα αιμοφόρα αγγεία με διάμετρο όση και ένα ώριμο ερυθρό αιμοσφαίριο (7μm) Παρεμβάλλονται μεταξύ αρτηριών και φλεβών Μέσω των τοιχωμάτων τους (μονόστιβο στρώμα επιθηλιακών κυττάρων: ενδοθήλιο) γίνεται η ανταλλαγή ουσιών ανάμεσα σε αίμα και ιστούς και η ανταλλαγή (με παθητική διάχυση) των αερίων Διαπερατά επίσης σε λευκοκύτταρα (άμυνα οργ.)

18 Τριχοειδη – Λεμφικα αγγεια

19 Συνήθως πίεση σε αρτηρίες
Αρτηριακη πιεςη Πίεση αίματος: Πίεση που ασκείται από το αίμα στο τοίχωμα ενός αιμοφόρου αγγείου. Συνήθως πίεση σε αρτηρίες Συστολική (ή μέγιστη) αρτηριακή πίεση: 110 – 150 mmHg Διαστολική (ή ελάχιστη) αρτηριακή πίεση (χαλάρωση της καρδιάς): 80 mmHg

20 Πορεια αιματος - Πιεςη Αρτηρίες  Αρτηρίδια  Τριχοειδή
( Φλέβες): μείωση της πίεσης του αίματος οφειλόμενη στην τριβή μεταξύ αίματος και τοιχώματος αγγείων Πίεση: υπεύθυνη για ταχύτητα ροής αρτηριακού αίματος Ελαχιστοποίηση ταχύτητας στα τριχοειδή  Διευκολύνεται η ανταλλαγή ουσιών μεταξύ τριχοειδών και κυττάρων ιστών και μετά… Συστολή σκελετικών μυών  Κίνηση φλεβικού αίματος

21 Πιεςη – Υγεια ατομου Δείκτης υγείας ατόμου – Αύξηση με ηλικία
Παθολογική αύξηση/μείωση της πίεσης: (Αρτηριακή) Υπέρταση/Υπόταση Υπέρταση: Κίνδυνοι για καρδιά, εγκέφαλο και νεφρούς Γι’ αυτό είναι σημαντικός ο έλεγχος της πίεσης του αίματος και ο τρόπος ζωής δηλ… Αποφυγή καπνίσματος Υγιεινή διατροφή Σωματική άσκηση

22

23 «Θα ςου πιω το αιμα…»

24 Μη ςας κοπει ποτε η αρτηρια…

25 …θα γεμιςετε «καραμελιτςες» και οχι μονο…

26 Αιμα Όχι ένα απλό υγρό αλλά…
Ένας εξειδικευμένος ιστός με κύτταρα που αιωρούνται στο πλάσμα (υγρή μεσοκυττάρια ουσία) Ερυθρά – Λευκά αιμοσφαίρια – Αιμοπετάλια: έμμορφα (όχι όμορφα) συστατικά του αίματος  45% του όγκου του Πλάσμα: νερό (90% του όγκου του), διαλυμένα ανόργανα άλατα, ορμόνες, πρωτεΐνες, θρεπτικές ουσίες Το συνολάκι… περίπου 5,5 λλλίτρα αίματος σε κάθε ενήλικο άτομο

27 Red Blood Cells Μια σταγόνα αίματος: εκατομμύρια ερυθροκυττάρων – ρόλος τους? Ώριμα ερυθρά: αμφίκοιλος δίσκος (ντόνατ?) – παχύτερα στην περιφέρεια απ’ ότι στο κέντρο λόγω απουσίας πυρήνα Αιμοσφαιρίνη  χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα

28 Αιμοςφαιρινη Εξειδικευμένη πρωτεΐνη – Μεταφορέας οξυγόνου και διοξειδίου άνθρακα Αιμοσφαιρίνη Α (HbA: Hemoglobin A) σε ενήλικα άτομα  2 πολυπεπτιδικές αλυσίδες α και 2 β (δομή α2β2) και 4 ομάδες αίμης που περιέχουν ένα άτομο Fe Το άτομο Fe σε κάθε μόριο αίμης δεσμεύει ένα μόριο οξυγόνου και η αιμοσφαιρίνη μετατρέπεται σε οξυαιμοσφαιρίνη

29 Δηλαδη…

30

31 Χρονος ζωης – Αριθμος ερυθρων
4 μήνες – μετά καταστροφή, αφού συγκεντρωθούν σε ήπαρ και σπλήνα Σύγχρονη παραγωγή άλλων από ερυθρό μυελό των οστών (κύριο αιμοποιητικό όργανο) Παραγωγή τους με μεγαλύτερο ρυθμό  περισσότερα στο αίμα (π.χ. σε μεγάλο υψόμετρο – καλύτερη φυσική κατάσταση αθλητών, γιατί επιπλέον ερυθρά  επιπλέον οξυγόνο)

32 Λειτουργια ερυθρων Με τη βοήθεια της αιμοσφαιρίνης (στη μορφή της οξυαιμοσφαιρίνης: λαμπερό κόκκινο χρώμα) το οξυγόνο μεταφέρεται στα τριχοειδή, όπου αποδεσμεύεται από αυτή και διαχέεται προς τα κύτταρα Αμέσως μετά, δεσμεύεται ένα μέρος του CO2 (από μεταβολισμό κυττάρων: σκούρο κόκκινο χρώμα) – το υπόλοιπο διαλύεται στο πλάσμα (όξινα ανθρακικά ανιόντα) – μεταφέρεται και με τις δύο μορφές στους πνεύμονες και αποβάλλεται ως CO2

33 Λευκα αιμοςφαιρια (overview)

34 Λευκα Εμπύρηνα – Άμυνα οργανισμού – Παράγονται στον ερυθρό μυελό των οστών - Πολύ λιγότερα από ερυθροκύτταρα (*βλέπε επόμενη διαφάνεια) Κοκκιώδη: βασεόφιλα – ηωσινόφιλα – ουδετερόφιλα ή πολυμορφοπύρηνα Μη κοκκιώδη: μεταναστεύουν σε άλλα όργανα (λεμφαδένες – σπλήνα) μετά την παραγωγή τους και είναι τα λεμφοκύτταρα και τα μονοκύτταρα (-> μακροφάγα)

35 Θρομβος αιματος

36 Λειτουργιες – Αριθμοι Διαπίδυση ουδετερόφιλων και μονοκύτταρων: διαπερνούν τοιχώματα τριχοειδών  Όπου υπάρχει μόλυνση – Απομόνωση μολυσματικού παράγοντα – Καταστροφή του – Καταστροφή τοξικών ουσιών που έχουν απελευθερωθεί Β – λεμφοκύτταρα: παραγωγή αντισωμάτων Ζουν από λίγες μέρες μέχρι λίγες εβδομάδες – – / mm3 αίματος (μολύνσεις: αύξηση λευκοκυττάρων – ανάγνωση παραθέματος για λευχαιμίες!!!)

37 Αιμοπεταλια Θραύσματα κυττάρων με διάμετρο 2 – 4 μm
Παραγωγή στον ερυθρό μυελό των οστών Χρόνος ζωής: 5 – 9 μέρες – / mm3 αίματος Σχήμα ακανόνιστο, χωρίς πυρήνα, άχρωμα Πήξη αίματος

38 Πλαςμα αιματος Υγρό μέρος του αίματος
Νερό με διαλυμένα: ανόργανα άλατα, γλυκόζη, ορμόνες, πρωτεΐνες, ουρία κτλ. Σημαντικό να περιέχει σωστή ποσότητα νερού, αλάτων κ.α. ουσιών Πρωτεΐνες πλάσματος: Αλβουμίνες: καθιστούν το αίμα κολλώδες και θολό – συμβολή στη διατήρηση ωσμωτικής ισορροπίας Ινωδογόνο: ρόλος στην πήξη του αίματος (Πλάσμα – ινωδογόνο = ορός του αίματος)

39 Αλβουμινες - Ινωδογονο

40 Αλλες πρωτεϊνες Σφαιρίνες: Παραγωγή τους στο ήπαρ – Καταστροφή μικροοργανισμών – Μεταφορά ουσιών – Ενζυμική δράση – Συμμετοχή σε πήξη του αίματος Συμπλήρωμα: Ομάδα 20 πρωτεϊνών με σκοπό την καταστροφή των παθογόνων μικροβίων

41 Λειτουργιες αιματος Μεταφορά του O2 από πνεύμονες  ιστούς και του CO2 από ιστούς  πνεύμονες, θρεπτικών συστατικών από λεπτό έντερο παντού και άχρηστων / τοξικών ουσιών  νεφρούς – Κυκλοφορία και ορμονών – αντισωμάτων. Με την πήξη: εμποδίζεται απώλεια υγρών (στους μικροτραυματισμούς) – παρεμπόδιση εισόδου μικροβίων. Συμβολή στον έλεγχο ποσότητας νερού και διαφόρων χημικών ουσιών στους ιστούς – θερμορρύθμιση.

42 Πηξη του αιματος

43 Σημαντικη η πηξη; Ναι, γιατί… Εμποδίζει τη μεγάλη απώλεια αίματος.
Εμποδίζει την εισβολή μικροβίων. Είναι το πρώτο βήμα για την επούλωση ενός τραύματος Καταστροφή ιστού  Προθρομβίνη μετατρέπεται σε θρομβίνη  Μετατροπή ινωδογόνου σε ινώδες (μη διαλυτό πρωτεϊνικό πλέγμα)  Μικροσκοπικό δίκτυο με ίνες που εγκλωβίζουν τα ερυθροκύτταρα  Θρόμβος  Σταματά η ροή του αίματος

44 Σχηματικα…

45 Αλλα ςημαντικα ςτοιχεια…
Ασβέστιο, βιταμίνη Κ και αιμοπετάλια σημαντικά για το σχηματισμό της θρομβίνης Πήξη αίματος: σύνθετη πορεία, όπου ένας παράγοντας επηρεάζει τον άλλο Δύο τουλάχιστον ουσίες στον καπνό του τσιγάρου που παρεμποδίζουν το σχηματισμό του ινώδους Αιμορροφιλία ή αιμοφιλία: κληρονομική ασθένεια, όπου η πήξη του αίματος αργεί σημαντικά  μεγάλη απώλεια αίματος σε περιπτώσεις τραυματισμού

46 Ομαδες αιματος Καθορίζονται από την παρουσία ή μη ειδικών αντιγόνων (των συγκολλητινογόνων) στην επιφάνεια των ερυθροκυττάρων Ομάδες αίματος: Α, Β, ΑΒ, Ο Ομάδα Α: στην επιφάνεια των ερυθρών το αντιγόνο Α Ομάδα Β: αντιγόνο Β Ομάδα ΑΒ: αντιγόνα Α και Β Ομάδα Ο: κανένα αντιγόνο

47 Ομως… Στο πλάσμα των ατόμων με ομάδα Α κυκλοφορούν αντισώματα (οι συγκολλητίνες) έναντι του αντιγόνου Β, τα αντί – Β. Στης ομάδας Β: τα αντί– Α Στης ομάδας ΑΒ: κανένα Στης ομάδας Ο: αντί – Α και αντί – Β Παρουσία αντιγόνου συγχρόνως με αντίσωμα (π.χ. κατά τη διάρκεια μη επιτρεπτών μεταγγίσεων) αντίδραση αντιγόνου – αντισώματος & συγκόλληση ερυθρών αιμ.  Σταματά η κυκλοφορία  Αιμόλυση  Θάνατος

48 Δηλαδη…

49

50 Προςοχη! Για να μη συμβεί αιμοσυγκόλληση, πρέπει το αίμα του δότη να μην περιέχει συγκολλητινογόνα (αντιγόνα) αντίστοιχα με τις συγκολλητίνες (αντισώματα) του δέκτη!!! Σήμερα, εξέταση και για AIDS ή άλλους Ομάδες αίματος καθορίζονται από τρία αλληλόμορφα γονίδια: ΙΑ, ΙΒ (ισοεπικρατή μεταξύ τους) και i (ή ΙΟ) μολυσματικούς παράγοντες

51 Γονιδια ομαδων αιματος

52 Συςτημα Rhesus Λαμβάνεται υπόψη για τον πλήρη καθορισμό ομάδας αίματος (+ ή -) Παράγοντας Rhesus: Πρωτεΐνη που υπάρχει ή όχι στην επιφάνεια (Rh θετικά ή Rh αρνητικά) Αν γίνει ένεση με τον παράγοντα σε άτομο Rh  Παραγωγή αντισωμάτων αντί – Rh Πρόβλημα: Πατέρας Rh+ και μητέρα Rh- Γιατί: Ίσως το παιδί κληρονομήσει τον παράγοντα Rh από τον πατέρα και να είναι Rh+

53 Ετςι…

54 Δηλαδη… Αρκετές πιθανότητες να αναπτύξει η μητέρα αντί – Rh, αν κατά τη διάρκεια του τοκετού ή λίγο πριν σπάσει ο πλακούντας (επαφή με των λευκών της μητέρας με τα ερυθρά του παιδιού) Αρχίζει η παραγωγή αντισωμάτων αντί – Rh Αυτά δεν επηρεάζουν το παιδί που γεννιέται Σε επόμενη εγκυμοσύνη: Μητέρα ευαισθητοποιημένη (έχει αντί – Rh)

55 Και… Αν έμβρυο πάλι Rh+, θα πεθάνει, γιατί τα ερυθρά του θα καταστραφούν από τα αντισώματα που διοχετεύονται μέσω του πλακούντα στην κυκλοφορία του εμβρύου ΠΡΟΛΗΨΗ: Αμέσως μετά την πρώτη εγκυμοσύνη, χορηγούνται στη μητέρα αντισώματα αντί – Rh  Εξουδετέρωση των αντιγόνων Rh  Μη ευαισθητοποίηση της μητέρας για παραγωγή αντί - Rh

56 Αναιμιες Αναιμία: Μειωμένος αριθμός ερυθροκυττάρων ή μειωμένη ποσότητα αιμοσφαιρίνης σε αυτά Αποτέλεσμα: αίσθημα κούρασης και ατονίας, ίσως ζαλάδες και λιποθυμία (σε ήπιες αναιμίες) Μειωμένα επίπεδα HbA μπορεί να οφείλονται σε ανεπάρκεια Fe (σιδηροπενία)  Αλλαγή διατροφής: Προσθήκη συκωτιού, σταφίδων, δημητριακών κ.α. τροφών πλούσιων σε Fe (σπανάκι, όσπρια, μοσχάρι)

57 Αλλες αναιμιες Είδος αναιμίας που οφείλεται σε αδυναμία του οργανισμού να απορροφήσει τη βιταμίνη B12 από το έντερο Β12: Απαραίτητη για ωρίμανση ερυθρών Έλλειψή της: Συσσώρευση ανώριμων ερυθρών στο μυελό των οστών Αντιμετώπιση: Ψάρια, αυγά, γαλακτομικά, πουλερικά (όπως κοτόπουλο) Αιμολυτική αναιμία: Αυξημένος αριθμός καταστροφής ερυθρών Αιτίες: DNA, τοξίνες, παράσιτα, μεταγγίσεις μη συμβατού αίματος

58 Δρεπανοκυτταρικη - Μεςογειακη
Δρεπανοκυτταρική αναιμία: Οφείλεται σε μετάλλαξη  Παραγωγή μη φυσιολογικής αιμοσφαιρίνης  Χαρακτηριστικό δρεπανοειδές σχήμα  Απόφραξη αγγείων Μεσογειακή αναιμία (ή β – θαλασσαιμία): Κληρονομική ασθένεια (μεγάλη συχνότητα στη χώρα μας)  Μειωμένη παραγωγή της β αλυσ. της αιμοσφαιρίνης Θεραπεία δεν υπάρχει Μεταγγίσεις σε τακτά χρονικά διαστήματα

59 Δρεπανοκυτταρικη