ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ Ι Λήδα Αναγνωστάκη ΤΕΑΠΗ/ΕΚΠΑ 2019-20.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ Ι Λήδα Αναγνωστάκη ΤΕΑΠΗ/ΕΚΠΑ

Η έρευνα στην αναπτυξιακή ψυχολογία
Θεωρία και έρευνα πάνε χέρι-χέρι Οι θεωρίες οδηγούν στη διατύπωση υποθέσεων που ελέγχονται μέσω της έρευνας (ώστε τελικά να επιβεβαιωθεί ή να διαψευστεί η θεωρία) Ερευνητική Υπόθεση: Μία πιθανή εξηγηση (για μία συμπεριφορά) βασισμένη στη θεωρία, η οποία είναι αρκετά ακριβής, ώστε να μπορεί να αποδειχθεί αληθής ή ψευδής.

Είδη έρευνας Βασική έρευνα: έχει στόχο την απόκτηση νέας γνώσης και συχνά διερευνά μείζονα θεωρητικά θέματα (πχ. Τι είδους «ταυτότητα» διαμορφώνουν οι έφηβοι μετανάστες;) Εφαρμοσμένη έρευνα: σχεδιάζεται για να απαντήσει σε πρακτικά προβλήματα σχετικά με την βελτίωση της ζώς και των εμπειριών των αναπτυσσόμενων ατόμων (πχ. ποιες είναι οι βέλτιστοι μεθοδοι ενσωμάτωσης των εφήβων μεταναστών στα σχολεία;)

Κριτήρια για επιστημονικότητα έρευνας
Άμεση ανάγκη για διαχωρισμό της τυχαίας παρατήρησης/γνώμης/εικασίας από την επιστημονική έρευνα Κριτήρια διαφοροποίησης: α) αντικειμενικότητα, β) αξιοπιστία, γ) δυνατότητα επανάληψης, δ) εγκυρότητα

Άμεση ανάγκη για διαχωρισμό της τυχαίας παρατήρησης/γνώμης/εικασίας από την επιστημονική έρευνα Κριτήρια διαφοροποίησης: α) αντικειμενικότητα Η συλλογή και η ανάλυση των δεδομένων δεν πρέπει να επηρεάζονται από τις προκαταλήψεις του ερευνητή (για αυτό το λόγο μπορεί να γίνει χρήση «τυφλών» ως προς την έρευνα ερευνητών)

Άμεση ανάγκη για διαχωρισμό της τυχαίας παρατήρησης/γνώμης/εικασίας από την επιστημονική έρευνα Κριτήρια διαφοροποίησης: β) αξιοπιστία Αναφέρεται στη συνέπεια των ερευνητικων ευρημάτων, τα οποία πρέπει να είναι αξιόπιστα κατά 2 έννοιες: 1) Πρέπει να έχουμε ίδια αποτελέσματα κάθε φορά που επαναλαμβάνουμε την έρευνα. Πχ. Στην έρευνα του δεσμού, να έχουμε την ίδια κατηγοριοποίηση του δεσμού του παιδιού κάθε φορά (αν η επανάληψη της διαδικασίας γίνει σε εύλογο χρονικό διάστημα)

Άμεση ανάγκη για διαχωρισμό της τυχαίας παρατήρησης/γνώμης/εικασίας από την επιστημονική έρευνα Κριτήρια διαφοροποίησης: β) αξιοπιστία Αναφέρεται στη συνέπεια των ερευνητικων ευρημάτων, τα οποία πρέπει να είναι αξιόπιστα κατά 2 έννοιες: 2) Ανεξάρτητοι παρατηρητές πρέπει να συμφωνούν στην περιγραφή τους για τα αποτελέσματα (πχ. να αξιολογούν με τον ίδιο τρόπο την αντίδραση του βρέφους στην επανασύνδεση με τη μητέρα του). Αυτό καταγράφεται στη μεθοδολογία της έρευνας

Άμεση ανάγκη για διαχωρισμό της τυχαίας παρατήρησης/γνώμης/εικασίας από την επιστημονική έρευνα Κριτήρια διαφοροποίησης: γ) δυνατότητα επανάληψης Αν άλλοι ερευνητές ακολουθήσουν τις ίδιες διαδικασίες θα πρέπει να βρουν τα ίδια αποτελέσματα (μεγάλο θέμα τελευταία στην επιστημονική συζήτηση, πχ. Στη μελέτη της στάσης των παρατηρητών (by-standers effect)

Άμεση ανάγκη για διαχωρισμό της τυχαίας παρατήρησης/γνώμης/εικασίας από την επιστημονική έρευνα Κριτήρια διαφοροποίησης: δ) εγκυρότητα Από τα πιο σημαντικά κριτήρια, διασφαλίζει ότι μελετάμε αυτό που λεμε ότι μελετάμε. Πχ. σε μία εξέταση μαθηματικών δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούμε λέξεις που είναι δυσνόητες για κάποιους συμμετέχοντες (πχ. μικρά παιδιά, μετανάστες)

Ερευνητικός σχεδιασμός
Πριν ξεκινήσει μία έρευνα χρειάζεται να σχεδιαστεί εξ’ολοκληρου. 1. Διατυπώνονται οι ερευνητικές υποθέσεις 2. Καθορίζεται η μεθοδολογία: ποια θα είναι η μέθοδος συλλογής δεδομένων, ποιο θα είναι το δείγμα και πώς θα αναλυθούν τα δεδομένα

Μέθοδοι συλλογής δεδομένων
Ποικιλία μεθόδων: Παρατήρηση σε φυσικές συνθήκες Παρατήρηση ζώντος εγκέφαλου Πειράματα Ερωτηματολόγια και συνεντεύξεις

Παρατήρηση σε φυσικές συνθήκες Παρακαλούθηση των αναπτυσσόμενων ατόμων στο φυσικό τους περιβάλλον στην καθημερινή τους ζωή. Είναι ο πιο άμεσος τρόπος και είναι σημαντικός για τη δημιουργία υποθέσεων.

Παρατήρηση σε φυσικές συνθήκες Περιορισμοί: α) όταν το άτομο ξέρει ότι το παρατηρούν τείνει να διαφοροποιεί τη συμπεριφορά του β) δυσκολία στην αντικειμενικότητα των παρατηρητών γ) ο παρατηρητής δεν μπορεί να καταγράφει τα πάντα, χάνονται πληροφορίες Για να ανταπεξέλθουν στους περιορισμούς, συχνά χρησιμοποιούνται αυστηρά πρωτόκολλα παρατήρησης και βιντεοσκόπηση

2) Παρατήρηση ζώντος εγκέφαλου Σύγχρονη μέθοδος της νευροψυχολογίας. Μελετά τη δομή και λειτουργία του εγκεφάλου (στις φυσιολογικές και στις παθολογικές περιπτώσεις). Χρησιμοποιεί την τεχνολογία της μαγνητικης τομογραφίας-MRI (δομή εγκεφάλου), τη τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων-PETκαι τη λειτουργική μαγνητική τομογραφία-fMRI (λειτουργία εγκεφάλου)

3) Πειράματα Στο πείραμα οι συνθήκες ελέγχονται προσεκτικά και γίνονται μετρήσεις για να βρεθεί η σχέση μεταξύ μεταβλητών Μεταβλητή: κάτι που μπορεί να έχει διαφορετικές τιμές Ανεξάρτητη μεταβλητή: μεταβλητή που είναι ανεξάρτητη απο ό,τι κάνει ο συμμετέχων στο πείραμα (πχ. ηλικία, φύλο) Εξαρτημένη μεταβλητή: μεταβλητή που, σύμφωνα με την υπόθεση, εξαρτάται από την τιμή της ανεξάρτητης μεταβλητής (πχ. ‘θεωρία νου’)

3) Πειράματα Στο πείραμα επομένως γίνονται μετρησεις για να βρεθεί η σχέση μεταξύ ανεξάρτητης και εξαρτημένης μεταβλητής. Συχνά στην αναπτυξιακή ψυχολογία η ανεξάρτητη μεταβλητή είναι ένας τρόπος θεραπείας ή παρέμβασης και η εξαρτημένη μεταβλητή είναι η συμπεριφορά των παιδιών μετά την υποβολή στη θεραπεία

3) Πειράματα Για να διασφαλιστεί ότι η αλλαγή στην εξαρτημένη μεταβλητή, οφείλεται πράγματι στην ανεξάρτητη μεταβλητή, οι ερευνητές κατανέμουν τυχαία το δείγμα τους σε 2 ομάδες: Πειραματική ομάδα: εκτίθενται στη συνθήκη ειδικής μεταχείρισης (πχ. Δέχονται την παρέμβαση) Ομάδα ελέγχου: Δεν εκτίθενται στη ειδική συνθήκη (πχ. Δεν δέχονται καμμία παρέμβαση ή τους δίνεται placebo)

3) Πειράματα Πλεονεκτήματα: Μοναδική ικανότητα του πειράματος να απομονώνει τους αιτιώδεις παράγοντες Περιορισμοί: 1) Ο ίδιος ο έλεγχος του περιβάλλοντος μπορεί να οδηγήσει σε μη «οικολογικά αξιόπιστα» αποτελέσματα (δηλ. Αλλιώς να συμπεριφέρεται το άτομο στην κανονική του ζωή, έξω από το εργαστήριο) 2) Είναι δύσκολο ή αδύνατο να γίνουν πειράματα για όλα τα ερευνητικά ερωτήματα (πχ. Κακοποίηση παιδιών)

4) Ερωτηματολόγια και συνεντεύξεις Πρακτικός τρόπος για να προσεγγίσει κανείς μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Τα ερωτηματολόγια έχουν μία συγκεκριμένη δομή. Οι συνεντεύξεις μπορεί να είναι δομημένες ή ημιδομημένες συνεντεύξεις

4) Ερωτηματολόγια και συνεντεύξεις Περιορισμοί: Βασίζονται στη λεκτική έκφραση: ακατάλληλο για μικρά παιδιά ή ανθρώπους που δεν έχουν ικανότητα λεκτικής έκφρασης (πχ. Πρόσφυγες ή μετανάστες) Συχνά οι απαντήσεις είναι «κοινωνικά επιθυμητές»

Από ποιο δείγμα θα πάρουμε δεδομένα:
Το δείγμα οφείλει να είναι αντιπροσωπευτικό της ομάδας την οποία μελετάμε.Υπάρχουν διάφοροι τρόποι συλλογής δεδομένων από το δείγμα: Διαχρονικός τρόπος συλλογής: συλλέγουμε πληροφορίες για μία ομάδα ανθρώπων καθώς μεγαλώνουν (παράδειγμα: η έρευνα για το δεσμό του Πανεπιστημίου της Μινεσσότα)

Πώς θα πάρουμε δείγμα: Διαχρονικός τρόπος συλλογής
Ιδιαίτερα χρήσιμος τρόπος για τη μελέτη της ανάπτυξης Αλλά φυσικά έχει και περιορισμούς: Υψηλό κόστος Υψηλό ποσοστό του δείγματος πιθανά να εγκαταλείψει την έρευνα αν αυτή είναι μακροχρόνια. Σημαντικό πρόβλημα εαν υπάρχει επιλεκτική εγκατάλειψη της έρευνας. Χρειάζεται να διερευνηθεί αν αυτοί που εγκαταλείπουν την έρευνα έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τελικά αποδυναμώνουν την αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος

Πώς θα πάρουμε δείγμα: Διαχρονικός τρόπος συλλογής Περιορισμοί (συν.):
3. Η ηλικιακή ομάδα που μελετάμε (κοόρτη) πρέπει να έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με άτομα που γεννήθηκαν πριν ή μετά (βλ. Διαφορά των ατόμων που έζησαν μία μεγάλη κρίση)

Πώς θα πάρουμε δείγμα: Συγχρονικός τρόπος συλλογής Συγκεντρώνει πληροφορίες για ανθρώπους διαφόρων ηλικιών μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή (πχ. Μία ομάδα θα είναι 4 χρ, άλλη 5, άλλη 6) Πλεονεκτήματα: Η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη μεθοδος γιατί είναι λιγότερο χρονοβόρα και πιο οικονομική. Επίσης, δεν υπάρχει εγκατάλειψη της έρευνας όπως στη μακροχρόνια έρευνα.

Πώς θα πάρουμε δείγμα: Συγχρονικός τρόπος συλλογής Μειονεκτήματα: Δεν μπορούμε να έχουμε άμεση βαθιά γνώση των αναπτυξιακών αλλαγών Η σύνθεση των ομάδων σε κάθε ηλικία πρέπει να είναι ίδια ως προς το φύλο, εθνότητα, επίπεδο εκπαίδευσης, κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο κλπ Οι διαφορές μπορεί να αντανακλούν περισσότερο τις διαφορετικές εμπειρίες των ομάδων (κάθε κοόρτης) παρά τις διαφορές που μελετάμε (πχ. Επίπεδο εκπαίδευσης σε αυτή τη γενιά)

Πώς θα πάρουμε δείγμα: Επάλληλες ομάδες Μελέτη πολλων ηλικιακών ομάδων (κοόρτες) διαχρονικά. Συνδυάζει τα θετικά στοιχεία της διαχρονικής και της συγχρονικής έρευνας Μειονέκτημα: Μεγάλο κόστος και μεγάλη απαίτηση χρόνου

Ανάλυση δεδομένων Ποσοτική ή ποιτική ανάλυση δεδομένων (ανάλογα με του ερευνητικού ερωτήματός μας και του τρόπου συλλογής δεδομένων Στην ποσοτική έρευνα γίνεται στατιστική ανάλυση των δεδομένων Ψάχνοντας την αιτιώδη σχέση: τι προκαλεί τι (ασφαλής δεσμός με τους γονείς – καλές σχέσεις με τους συμμαθητές) Δεν είναι πάντα ευκολο να βρεθεί!

Ανάλυση δεδομένων: συσχέτιση
Μελέτη της συσχέτισης: μελετά κατά πόσο οι μεταβολές σε ένα παράγοντα συνδέονται συστηματικά με μεταβολές σε ένα άλλο παράγοντα Η συσχέτιση δεν σημαίνει απαραίτητα αιτιώδη σχέση (βιασμοί-παγωτά) Επίσης, πιθανά να μην ξέρουμε την κατεύθυνση της αιτιώδους σχέσης: η υψηλή νοημοσύνη κάνει τα παιδιά καλούς μαθητές, ή οι καλοί μαθητές επειδή μελετάνε έχουν υψηλότερο σκορ στα τεστ νοημοσύνης;

Οι μελέτες συσχέτισης βρίσκουν το βαθμό συσχέτισης μεταξύ δύο παραγόντων. Εάν υπάρχει εν τέλει αιτιώδης σχέση προκύπτει από τη θεωρία και η κατεύθυνση της αιτιώδους σχέσης μπορεί να προκύπτει από το σχεδιασμό της έρευνας)

Ο συντελεστής συσχέτισης (συμβολίζεται με το r) είναι ένας αριθμός που κυμαίνεται από το -1 έως το +1 και εκφράζει τόσο την ένταση (ισχυρή ή ασθενή) όσο και την κατεύθυνση της σχέσης (θετική ή αρνητική, δηλαδή όσο μεγαλώνει ο ένας παράγοντας, τόσο μεγαλώνει και ο άλλος ή τόσο μικραίνει;) Όταν r = +1 υπάρχει τέλεια θετική συσχέτιση μεταξύ δύο παραγόντων, όταν r = -1, υπάρχει τέλεια αρνητική συσχέτιση. Οταν δεν υπάρχει καμμία συσχέτιση τότε r = 0. Στις ανθρωπιστικές επιστήμες δεν υπάρχει τέλεια συσχέτιση. Ισχυρές συσχετίσεις είναι αυτές που είναι κοντά στο +1 ή -1 (για παράδειγμα .70 θεωρείται αρκετά ισχυρή συσχέτιση)

Ανάλυση δεδομένων: συγκριση δύο ομάδων
Πολλή συχνή μέθοδος ανάλυσης δεδομένων: Πολλές φορές χρειάζεται να συγκρίνουμε δύο ομάδες. Στα πειράματα, πχ, κάνουμε σύγκριση των δύο ομάδων (πειραματική ομάδα και ομάδα ελέγχου). Συγκρίνουμε τους μέσους όρους των ομάδων. Βασική (μηδενική) υπόθεση: οι Μ.Ο. των ομαδων δεν θα διαφέρουν.

Εάν όμως οι Μ.Ο. των ομάδων διαφέρουν, είναι αυτό το εύρημα κάτι τυχαίο; Στατιστική σημαντικότητα: Λέμε ότι η διαφορά που βρήκαμε είναι στατιστικά σημαντική (άρα όχι τυχαία), αν έχει λιγότερες πιθανότητες από 5% να είναι τυχαία Αυτο καταγράφεται ως εξής: p<.05. Μπορούμε να αναφέρουμε και πιο αυστηρές τιμές στατιστικής σημαντικότητας, σε επίπεδο 1% (p<.01) ή 1 τοις χιλίοις (p<.001)

Δεοντολογία Η αναπυξιακη έρευνα πρέπει να ακολουθεί πιστά τα κριτήρια δεοντολογίας. Για να το εξασφαλίσουν αυτό σε κάθε πανεπιστήμιο ή ερευνητικό κέντρο υπάρχουν θεσμοθετημένες επιτροπές δεοντολογίας Τα δεοντολογικά κριτήρια που πρέπει να τηρούνται είναι: α) μη πρόκληση βλάβης β) συγκατάθεση έπειτα από ενημέρωση γ) εμπιστευτικότητα

Δεοντολογία α) μη πρόκληση βλάβης
Οι συμμετέχοντες στην έρευνα δεν θα υποστούν σωματική ή ψυχολογική βλάβη

Δεοντολογία β) συγκατάθεση έπειτα από ενημέρωση
Οι συμμετέχοντες πρέπει να συμμετέχουν στην έρευνα με τη θέλησή τους και χωρίς να εκβιαστούν σε αυτό (πχ. Προϊστάμενοι σε υφιστάμενους κλπ). Πρέπει να είναι επαρκώς ενημερωμένοι για την έρευνα στην οποία συμμετέχουν. Σε παιδιά ή σε άτομα μειωμένης αντίληψης ζητούμε συγκατάθεση από τους γονείς/κηδεμόνες

Δεοντολογία γ) εμπιστευτικότητα Οι προσωπικές πληροφορίες που δίνουν οι συμμετέχοντες, πρέπει να παραμείνουν εμπιστευτικές δηλαδή να περιορίζονται για επιστημονική χρήση και να μη δημοσιεύονται. Οι περισσότεροι ερευνητές χρησιμοποιούν κωδικούς για να προστατεύσουν την ανωνυμία των συμμετεχόντων.

Δεοντολογία α) μη πρόκληση βλάβης β) συγκατάθεση έπειτα από ενημέρωση
γ) εμπιστευτικότητα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ Ι Λήδα Αναγνωστάκη ΤΕΑΠΗ/ΕΚΠΑ 2019-20.

Παρόμοιες παρουσιάσεις

Παρουσίαση με θέμα: "ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ Ι Λήδα Αναγνωστάκη ΤΕΑΠΗ/ΕΚΠΑ 2019-20."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

Παρόμοιες παρουσιάσεις

Σχετικά με το έργο

Σχόλια

Είσοδος

Σύνδεση μέσω των κοινωνικών δικτύων:

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ Ι Λήδα Αναγνωστάκη ΤΕΑΠΗ/ΕΚΠΑ 2019-20.

Παρόμοιες παρουσιάσεις

Παρουσίαση με θέμα: "ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ Ι Λήδα Αναγνωστάκη ΤΕΑΠΗ/ΕΚΠΑ 2019-20."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

Παρόμοιες παρουσιάσεις

Σχετικά με το έργο

Σχόλια