FIZIČKO-HEMIJSKA ANALIZA NAMIRNICA I VODE

Παρουσίαση με θέμα: "FIZIČKO-HEMIJSKA ANALIZA NAMIRNICA I VODE"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 FIZIČKO-HEMIJSKA ANALIZA NAMIRNICA I VODE
Predavanje 5 DOC. DR LJILJANA STOJANOVIĆ BJELIĆ

2 Instrumentalne metode analize se obično izučavaju u četiri grupe:
Metode razdvajanja Optičke metode Elektroanalitičke metode Termijske metode Ponekad se dodaju i mjerenja radioaktivnosti

3 METODE RAZDVAJANJA Analitičko određivanje ili dalja primjena čistih komponenata (supstanci ili čestica) iz smeše supstanci ili čestica veoma često zahtjeva njihovo međusobno razdvajanje ili (i) razdvajanje od medijuma (matriksa) u kome se nalaze. Razdvajanje komponenata najčešće je izuzetno komplikovano zbog njihove velike sličnosti i složenosti uzoraka, a kada je riječ o prirodnim uzorcima i zbog osjetljivosti supstanci na uticaje zračenja (svjetlosti), temperature, pH, oksidanse i dr.

4 Klasične metode razdvajanja kao što su kristalizacija, destilacija, filtracija i dr. u najvećem broju slučajeva ne zadovoljavaju analitičke zahtjeve u pogledu selektivnosti, osjetljivosti ili nedovoljnog iskorišćenja. One veoma često ne omogućavaju korektnu kvalitativnu i kvantitativnu analizu, kao i indirektna određivanja koja su zasnovana na kvalitativnim ili kvantitativnim karakteristikama ispitivanog sistema.

5 Zbog toga se za ove namjene danas primjenjuju, uslovno rečeno, savremenije metode razdvajanja kao što su hromatografske metode, metode razdvajanja u električnom polju, ultrafiltracija, ultracentrifugovanje i dr. One najčešće omogućavaju korektnu kvalitativnu analizu, kvantitativnu analizu, indirektna ispitivanja čestica ili supstanci (biohemijska, kinetička, katalitička i dr.), a veoma često i dalju primjenu radi definisanja njihovog ponašanja u laboratorijskoj, poluindustrijskoj ili industrijskoj proizvodnji.

6 HROMATOGRAFSKI METODI
Hromatografski metodi spadaju u red najselektivnijih analitičkih preparativnih metoda razdvajanja. Razvojem sistema za detekciju razdvojenih komponenti, posebno u kombinaciji sa drugim instrumentalnim metodama (spektrofotometrija, masena spektrortietrija), dospjele su u sam vrh analitičkih metoda po svojoj osjetljivosti. Ovim metodama se mogu razdvojiti supstance šije se molekulske mase kreću u veoma širokom rasponu od najnižih (npr. molekuli vodonika) do najviših (npr. amiloze i amilopektina).

7 Hromatografski metodi se prema karakteru mobilne i stacionarne faze, odnosno prema fenomenu dominantnom u procesu razdvajanja mogu podijeliti u sljedće vidove: adsorpciona hromatograflja podeona hromatograflja hromatograflja na izmjenjivačima jona hromatograflja na molekulskim sitima afinitetna hromatograflja

8 Bez obzira da li se primijenjuju kolonske ili laminarne tehnike u hromatografiji pri konstantnom vremenu (t=const), hromatogram se izražava kao raspodjela koncentracije po dužini, koji u sebi sadrži podatke o kvalitetu i kvantitetu ispitivanih supstancL Kvalitativne karakteristike su apscise maksimuma pikova odnosno pređeni putevi različitih supstanci Površine zahvaćene pikovima predstavljaju osnov za kvantitativno određivanje. Uslovi rada se biraju tako da postoji proporcionalnost količine supstance i površine pika Potrebno je naglasiti da se tehnika pri t=const, uglavnom koristi u laminarnim tehnikama.

9

10 ADSORPCIONA HROMATOGRAFIJA
Adsorpclona hromatograflja je vid hromatografske analize kod koje je nepokretna faza čvrsta (adsorbens), dok pokretna može biti tečna ili gasovita. Dominantan fenomen u razdvajanju je adsorpcija, a izvodi se kao kolonska ili laminarna tehnika. Sam fenomen adsorpcije se definiše kao promjena koncentracije na graničnoj površini faza, a zavisi od: osobina adsorbensa osobina adsorbata (supstanci koje se adsorbuju) rastvarača (ili gasa) koji povezuje sistem u cjelinu temperature mogućih Interakcija Između molekula adsorbata i rastvarača

11 Adsorbensi koji se koriste u adsorpcionoj hromatografiji
Saharoza Škrob Iaulio Talk Natrijum-karbonat Kalcijum-karbonat Kalcijum-fosfat Magnezijum-karbonat Magnezijum-oksid Kalcij um-bidroksid Magnezijum-silikat Aluminijum-oksid Silika-gel Aktivi ugaij

12 Moć adsorpcije nekog adsorbensa može se mijenjati
promjenom granulacije (površine adsorbensa) aktivacijom (dodavanjem) neke supstance saturacijom (uklanjanjem ) neke supstance Hemijskim modifikacijama mole se mijenjati čak i karakter nekog adsorbensa. Adsorbati, odnosno razdvajane supstance se u adsorpciji različito ponašaju, zavisno od svoje polarnosti, odnosno od vrste veza koje se uspostavljaju između adsorbata i adsorbensa. Ukolko su adsorbati nepolarni adsorpcija raste sa porastom veličine molekula (molekulske mase), a ukoliko su polarni jače se adsorbuju oni koji imaju polarnije grupe.

13 PODEONA HROMATOGRAFIJA
U podeonoj hromatografiji razdvajanje supstanci se izvodi između mobilne faze koja može biti tečna (rastvarao) ili gasovita (gas nosač) i tečne stacionarne faze koja je nanijeta na inertni nosač ili na zidove kolone. Razdvajanja se izvode kolonskom ili laminarnom tehnikom Razdvajanja u podeonoj hromatografiji mogu se izvoditi: hromatografijom na normalnim fazama hromatografijom na obrnutim fazama

14 Hromatografija na normalnim fazama se označava slučaj u kojem je stacionarna faza polarna, a mobilna faza nepolarna. Redosljed razdvajanja sličan je redosljedu razdvajanja u adsorpcionoj hromatograflji na polarnim adsorbensima. Pri razdvajanju nepolarnih supstanci često se dešava da se supstance iz smješe kreću zajedno sa frontom iz mobilne faze . Tada se kao nepoktetna faza koristi nepolarni rastvarač, a kao mobilna faza polarni, što najčešće omogućava efikasno razdvajanje supstanci. Ovaj slučaj se označava kao hromatografija na obrnutim fazama. Redosled eluiranja supstanci je obično obrnut od onog na normalnim fazama.

15 U podeonoj hromatografiji inertni nosač ima zadatak da veže stacionarnu fazu i da svojom površinom učini dodirnu površinu faza velikom. Inertni nosač, kao što mu sam naziv govori, mora biti inertan prema supstancama koje se razdvajaju., kao poseban zahtjev se postavlja da ne posjeduje adsorpcionu sposobnost, zbog čega se oni posebnim postupcima inaktiviraju.

16 Kao inertni nosači polarnih stacionarnih faza najčešće se koristi inaktivni silikatni materijal (silika gel, kiselgur), materijali izrađeni na bazi diatomejske zemlje (celit), a mogu se primjenjivati gotovo sve sintetske smole koje slute kao matriks izmjenjivača jona , kao i celuloza , škrob, saharoza i inulin. Kao nosači nepolarnih stacionarnih faza koriste se različite plastične mase ili hidrofobizovani nosači polarnih faza, a mogu se primjenjivati gotovo svi sintetski makromolekuli (smole) koje služe kao matriks izmjenjivača jona.

17 HR0MATOGRAFIJA NA IZMJENJIVAČIMA JONA
U hromatografiji na izmjenjivačima jona se supstance razdvajaju između mobilne tečne faze i specifične čvrste stacionarne faze koju predstavlja polielektrolit pod nazivom - izmjenjivač jona. Izmjenjivač jona se najčešće definiše kao nerastvornl marerijal koji sadrži labilno vezane jone koji se mogu reverzibilno i u ekvivalentnim količinama zamjenjivati drugim jonima iz rastvora. Izmjenjivači jona mineralnog porijekla se u analitici manje koriste, dok organski imaju veoma široku primjenu.

18 Svi izmjenjivači jona sadrže dvije komponente koje su čvrsto vezane kovaleninint vezama i to:
funkcionalne grupe , osnovnu strukturu, tzv. matrtks Prema prirodi funkcionalnih grupa razlikuju se katjonski i anjonski izmjenjivači jona Katjonski izmjenjivači jona imaju funkcionalne grupe sa anjonskim karakterom, a izmijenjeni joni su katjoni Kako izmijenjivani joni mogu biti i H+joni, to se oni još označavaju kao kiseli Anjonski izmjenjivači jona imaju funkcionalne grupe sa katjonskim karakterom, dok su izmijenjeni joni anjoni Kako izmijenjeni joni mogu biti 0H joni, oni se označavaju i kao bazni Od vrste i karaktera funkcionalnih grupa zavisi jačina izmjenjivača jona, analogno jačini kiselina I baza, pa se obe grupe izmjenjivača jona dijele na jake i slabe

19 HROMATOGRAFIJA NA MOLEKULSKIM SITIMA
Hromatograflja na molekulskim sitima je specifičan slučaj podeone hromatografije u kojoj se supstance razdvajaju po molekulskim veličinama (masama) između mobilne faze (rastvarkoji se označava kao molekulsko sito. Ovaj vid hromatografske analize izvodi se skoro isključivo kao kolonska tehnika. Kao molekulska sita koriste se visokoumrezana nerastvorna organska jedinjenja, kojima se u vidu čestica gela puni kolona. Zavisno od umrežanosti, molekulska sita imaju određene dimenzije pora, koje omogućavaju prodiranje molekula do neke kritične veličine (mase).

20 Supstance iz smješe će se razdvajati prema veličini molekula tako što će zajedno sa mobilnom fazom iz kolone izlaziti sve molekulske vrste čija je veličina veća od dimenzija pora. Manji molekuli će izlaziti u frakcijama po opadajućoj veličini molekula. Najmanji molekuli će se zadržavati u gelu najduže, jer će put koji difuzijom treba da pređu iz mobilne faze u čestice gela i iz čestica gela do mobilne faze biti najveći Svi ostali veći molekuli, prelaze utoliko manji put, ukolko im je veličina /masa) veća. Zbog krajnjeg efekta prosijavanja, istina obrnutog od prosijavanja na situ, ovaj vid hromatografije se označava kao hromatografija na molekulskim sitima, ali i kao gel filtracija, gel hromatografija ili gel permeacija.

21 Hromatografija na papiru Tankoslojna hromatografija
Najpoznatije tehnike hromatografije su Hromatografija na papiru Tankoslojna hromatografija Hromatografija na stubu Hromatografija na invertovanoj fazi Tečna hromatografija Tečna hromatografija visoke moći razlaganja Gasna ili gasno-tečna hromatografija Kapilarna gasna hromatografija

22 ADSORPCIONA HROMATOGRAFIJA
U ovaj odjeljak spadaju tehnike hromatografije na papiru, tankom sloju i stubu adsorbenta, pa ih je, zbog sličnosti mehanizma separacije, pogodno razmatrati zajedno.

23 Adsorbenti Karakteristike adsorbenata Aktivnost adsorbenata
Modifikovanje adsorbenata

24 Važniji adsorbenti Silikagel Aluminijumoksid Mobilna faza

25 HROMATOGRAFIJA NA STUBU (KOLONI) Tradicionalne tehnike

26 Moderne tehnike (HPLC - hromatografija visoke moći razlaganja)
Slika 2 Šematski prikaz HPLC sistema

27

28 Detekcija komponenata
Detektor indeksa refrakcije UV-apsorpcioni detektori Kolorimetrijski detektori Konduktometrijski detektor Plameno-jonizacioni detektor s pokretnom žicom Detektor radioaktivnosti

29 Primjer klasičnog razdvajanja
Razdvajanje lipida na klase neutralnih, gliko- i fosfolipida Razdvajanje frakcije neutralnih lipida na pojedine klase Razdvajanje frakcije fosfolipida na pojedine klase

30 HROMATOGRAFIJA NA TANKOM SLOJU (TLC)
Jedna od adsorpcionih hromatografskih tehnika – hromatografija na listovima celuloznog papira je zahvaljujući svojoj jednostavnosti našla veoma široku primjenu u istraživačkom radu, pa ipak, upotreba isključivo celuloze kao stacionarne faze neizbježno je ograničila mogućnosti ove metode

31 Tehnika razdvajanja na tankom sloju
Izgled razvijene ploče s tankim slojem adsorbenta na koju su nanijeti nepoznati uzorak i poznati standard

32 Stacionarna faza Adsorbenti korišćeni za stacionarnu fazu odgovaraju materijalima koji se upotrebljavaju kod hromatografije na koloni, osim što su čestice znatno manjih dimenzija. Adsorbenti obično sadrže i vezivo da bi se pojačala adhezija između sloja i ploče, a kod nekih se dodaje i inertni fluorescentni indikator (na primjer, cink-silikat) koji pomaže pri detekciji koncentracionih zona pod ultraljubičastom svetlošću. Takva posebna obrada adsorbenta posebno se i označava, pri čemu su oznake gotovo standardizovane.

33

34 Priprema sloja adsorbenta

35 Tehnika tankoslojne hromatografije Nanošenje uzorka
Nanosi se 0,1-1% rastvor u količini od 1-25 μl. Zone uzorka na početnoj liniji treba da su prečnika od 1-3 mm, međusobno udaljene 1-2 cm, na 1,5-2 cm od ivice ploče. Za analitički rad, uzorak se nanosi u količini od 1 μg do 1 ng. Postoje komercijalni uređaji za automatsko, reproduktivno nanošenje

36 Detekcija i identifikacija komponenata
Jodna para. Prskanje vodom pH-indikatori Smješe sumporne kiseline Metod vruće žice. UV-svjetlost

37 Kvantitativna analiza
Za kvantitativno određivanje mrlja direktno na sloju se koriste fotodenzitometri – uređaji koji na osnovu intenziteta reflektovane svjetlosti izračunavaju količinu materijala u mrlji. Kod hromatografije na tankom sloju široko se koristi metoda skidanja mrlja i njihovog daljeg analiziranja drugim metodama

38 GASNA (GASNO-TEČNA) HROMATOGRAFIJA (GC, GLC)
Kod ove metode mobilna faza je gasna, dok stacionarna faza može biti čvrsta (gasna hromatografija - GC) ili tečna, nanijeta na čvrst nosač, odnosno unutarnji zid kapilarne kolone (gasno-tečna hromatografija - GLC). Ovaj drugi slučaj je mnogo važniji i češći u praksi.

39 Aparatura Na slici je šematski prikazan sistem za gasno-tečnu hromatografiju.

40 Stacionarna faza Kod gasno-tečne hromatografije čvrsta faza ima pretežno ulogu nosača tečne stacionarne faze i stoga treba da je inertna, fizički postojana i dovoljne specifične površine

41

42 Noseći gas Noseći gas, osim što treba da je inertan, treba da ima i što veću molekulsku masu jer se na taj način smanjuje difuzioni koeficijent komponenata uzorka u njemu i shodno tome, difuziono širenje koncentracionih zona

43 Temperatura kolone Budući da se kod gasno-tečne hromatografije raspodjela komponenata između nosećeg gasa i stacionarne faze vrši na osnovu razlika između njihove isparljivosti i rastvorljivosti, radna temperatura sistema ima izuzetan značaj. Povišenje temperature izaziva povećanje isparljivosti i smanjenje rastvorljivosti komponenata, zbog čega se komponente kraće zadržavaju u koloni koncentracione zone su jasnije izražene, ali je razdvajanje komponenata lošije

44 Detektori 1. Termokonduktometrijski detektor (katarometar)

45 2. Plameno-jonizacioni detektor (engl. flame ionization detector, FID)

46 Detektor elektronskog zahvata (engl. electron capture, EC

47 Kvalitativna analiza Kao kod drugih hromatografskih metoda, vrijeme zadržavanja komponente (retenciono vrijeme) pod datim uslovima predstavlja njenu karakteristiku. Kod gasno-tečne hromatografije pogodno je da se koristi korigovano vrijeme zadržavanja koje se mjeri od trenutka izlaska iz kolone vazduha koji je unijet sa uzorkom. Često se iz praktičnih razloga vrijeme zadržavanja mjeri od trenutka izlaska iz kolone rastvarača u kome je bio rastvoren uzorak

48 Kvantitativna analiza
Izuzimajući tehnike kod kojih se pojedine komponente sakupljaju po izlasku iz kolone i neposredno mjere, kvantitativno određivanje kod gasno-tečne hromatografije svodi se na merenje površina koncentracionih zona (pikova) na hromatogramu, što podrazumijeva linearan odgovor detektora u širokom rasponu koncentracija.

49 Primjena GLC Iako su tehnike hromatografije na papiru, tankom sloju i koloni veoma popularne, ipak se može reći da je najveći doprinos analitici uopšte, a naročito analitici biološkog materijala, dala gasno-tečna hromatografija, zbog svoje visoke moći razdvajanja, fleksibilnosti radnih uslova i širokog područja primjene. Na području namirnica, neke njene uobičajene primjene nalaze se u slijedećim oblastima.

50 1) Utvrđivanje sastava pojedinih prehrambenih komponenata ili proizvoda.
2) Utvrđivanje falsifikata, odnosno identifikovanje porekla namirnica. 3) Istraživanje komponenata mirisa i ukusa – instrumentalno objektiviziranje organoleptičkih svojstava radi praćenja promena pri preradi i skladištenju. 4) Kontrola aditiva (prezervativa, antioksidanasa, emulgatora, stabilizatora) kako u proizvodnji, tako i u primeni. 5) Kontrola kvaliteta začina. 6) Kontrola toksičnih supstanci u hrani (ugljovodonici iz ambalaže, rastvarači, ostaci pesticida, hormona, antibiotika, hemoterapeutika, nitrozamini, policiklični aromati, polihlorovani bifenili itd.).

51 Derivatizacija Derivatizacijom se pomenute veoma polarne grupe blokiraju, u stvari prevode u manje polarne grupe. U literaturi je opisan niz provjerenih postupaka i reagenasa za blokiranje pojedinih, specifičnih funkcionalnih grupa, od kojih su najpoznatiji:

52 OPTIČKI METODI ANALIZE
Po većini opštih definicija optičkim metodama analize smatraju se oni analitički metodi kod kojih mjerenje interakcija između energije (najčešće elektromagnetnih zraka) i materije (atoma,molekula ili većih agregata) omogućava kvalitativna i kvantitativna određivanja. Princijpijelno posmatrano osnova za optička određivanja je defomisanost elektromagnetnih zraka, i moguće energetske promjene u materijalnom sistemu, koje su ekvivalentne energijama elektromagnetnih zraka. Materijalni sistem može kvantirano da mijenja svoju energiju od skoro diskretnog do manje vise

53 KOLORIMETRIJA Kolorimetrija predstavlja metodu hemijske analize u kojoj se količina apsorbovane svjetlosti određuje upoređivanjem intenziteta boje uzorka koji se ispituje i boje supstance koja služi za poređenje. Kao osnovni zadatak se postavlja što preciznije mjerenje količine apsorbovane svjetlosti, ali se količina apsorbovane svjetlosti može pod određenim uslovima svesti na mjerenje intenziteta boje, što je u ovim metodama i iskorišteno. Ukoliko je supstanca u rastvoru bezbojna treba izazvati boju dodatkom reagensa koji sa ispitivanom supstancom daje obojeno jedinjenje.

54 FOTOMETRIJA U fotometrijskim metodama se mjeri količina svjetlosti koju rastvor apsorbuje iz jedne uže oblasti spektra, odnosno monohromatske svjetlosti. U fotometrijskim metodama se količina apasorbovane svjetlosti mjeri direktno, a ne upoređivanjem sa standardima. U praksi se ovaj postupak izvodi konstruisanjem analitičke (kalibracione) krive sa koje se direktno pročita koncentracija koja odgovara količini

55 U fotometriji i spektrofotometriji primjenjuju se veličine:
Transmisija (T) ( prosvijećenost) predstavlja odnos između propuštene i upadne svjetlosti Apsorpcija (A) predstavlja odnos intenziteta apsorbovane i upadne svjetlosti Opacitet (zamućenost) (O) predstavlja recipročnu vrijednost transmisije Ekstinkcija (E) (optička gustoća, apsorbancija) predstavlja dekadni logaritam opaciteta

56 PLAMENA FOTOMETRIJA Plamena fotometrija spada u red jednostavnijih tehnika za kvantitativnu analizu elemenata čiji atomi mogu da se pobude energijom plamena i pri vraćanju iz pobuđenog u osnovo stanje odaju elektromagnetno zračenje u intervalu talasnih dužina od nm. S obzirom na lako pobuđivanje u vidljivom dijelu spektra, najčešće se koriste za određivanje alkalnih i zemnoalkalnih metala (Li, Na, K, Ca, Sr, Ba) Plameni spektrofotometar ima istu konstrukciju kao plameni fotometar, samo što umjesto optičkog filtra sadrži monohromator (optičku prizmu ili difrakcionu rešetku).

57 ATOMSKA APSORPCIONA SPEKTROFOTOMETRIJA
Sam naziv AAS govori da se radi o apsorpcionoj optičkoj tehnici analize kod kojih se ispitivani materijali nalaze u stanju atoma (atomske pare), dok se mjerenje intenziteta propuštene svjetlosti izvodi nakon propuštanja svjetlosti preko monohromtora. Koristi se za određivanje svih onih elemenata koji imaju rezonantne talasne duzine od nm. Neophodan uslov je da se elmenti uz pomoć termičke energije mogu dobiti u dovoljnoj koncentraciji i da se mogu dobiti mjerljivi signali. Procesi u AAS su identični sa procesima u plamenoj fotometriji sve do faze ekscitacije atoma, koja se u AAS obavlja pomoću elektromagetnih zraka, rezonantne talasne dužine.

58 AAS se koristi za određivanje niza elemenata od alkalnih do zemnoalkalnih, preko prolaznih elemenata (metala prije svega) pa do onih koji spadaju u nemetale. Prednosti AAS u odnosu na plamnu fotometriju su u: većoj osjetljivosti određivanja većoj selektivnosti određivanja manje izraženim smetnjama

59 AAS se od plamene fotometrlje, principijelno, razlikuje samo u Izvoru monohromatskog zračenja, dok Je praktična razlika: u obliku plamenatzv. plamenlm tehnikama) u termičkom Izvoru (bezplamena tehnika) (To znači da se Isključivanjem Izvora (stavljanjem zastora) i Jednostavnom promjenom plamena, svaki AAS se može koristiti kao plamenl fotometar. Ovakav fotometar je mnogo boljeg kvaliteta od većine plamenlh fotometara.

60 Za razliku od uobičajenih spektrofotometara, kod kojih se snop svjetlosti potrebnih talasnih dužina dobija uz pomoć kontinuiranog izvora zračenja i monohromatora, i AAS se moraju koristiti specifični izvori zračenja sa mnogo nižim snopom talasnih dužina, a širina snopa mora odgovarati širini apsorpcione linije atoma koji se određuje. Ove osobine imaju jedino izvori zračenja načinjeni upravo od elementa koji se određuje, što znači da se za svaki određeni element mora upotrebiti izvor zračenja načinjen od istog elementa

61 Za razliku od plmene fotometrije kod koje se kao termički izvor koristi isključivo plamen u AAS se koriste i tzv. bezplameni termički izvori, odnosno bezplamena tehnika kao što su: tehnika hladnih para hidridna tehnika tehnika sa grafitnom kivetom (grafitnom peći) Ove tehnike imaju mnogo veću osjetljivost i selektivnost od plamene tehnike.

62 Hidridna tehnika se koristi za određivanje onih elemenata koji grade hidride (As, Bi, Sn)
Tehnika grafitne kivete ili peći izvodi se uz pomoć kivete (peći) u vidu cjevčice ili čašice izrađene od pirolitički čistog grafita koja se zagrijava provođenjem struje kroz grafit Na ovaj način grafitna kiveta (peć) se može zagrijati i do 3000 °C. Naravno, da ne bi sagorjela na ovako visokoj temperaturi, zgrijavanje se izvodi u atmosferi argona Tehnika hladnih para se koristi za određivanje žive. Ova tehnika se sastoji u tome da se oslobođena i koncentrovana živa prevede u parno stanje i protočnim sistemom dovede u cijev čija se osa poklapa sa putem zraka. Živa je u parnom stanju već u atomskom stanjr, te ovdje nije potrebna dodatna termička energija pa otuda i naziv „tehnika hladnih para“

63 REFRAKTOMETRIJA Pri prolasku svjetlosti iz jedne sredine u drugu dešavaju se različiti fenomeni od kojih je fenomen refrakcije (prelamanja) najjednostavniji. Pored velike jednostavnosti, metodi zasnovani na refraktometrijskim mjerenjima imaju značajno mjesto u analitici, posebno tamo gdje je brzina veoma značajan faktor, a imaju značaj u kvalitativnoj i kvantitativnoj analitici. Kvantitativna refraktometrija se često koristi u određivanju sadržaja u dvokomponentnim smješama (sadržaj šećera u rastvoru) ili višekomponentnim smješama (suva materija u sokovima).