Αυτιστική διαταραχή – Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές

Παρουσίαση με θέμα: "Αυτιστική διαταραχή – Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Αυτιστική διαταραχή – Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές

2 Αυτισμός - Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές - Εννοιολογική Αποσαφήνιση
• Ο όρος «αυτισμός» προέρχεται ετυμολογικά από την ελληνική λέξη «εαυτός» και υποδηλώνει την απομόνωση ενός ατόμου στον εαυτό του. • Αρχικά, ο όρος αυτός χρησιμοποιήθηκε από τον Ελβετό ψυχίατρο Eugen Bleuler το 1911, για να χαρακτηρίσει κάποια άτομα με σχιζοφρένεια που είχαν χάσει την επαφή με την πραγματικότητα.

3 Στη συνέχεια, στις αρχές της δεκαετίας του 1940, δύο άλλοι ψυχίατροι, ο Leo Kanner και ο Hans Asperger περιέγραψαν περιπτώσεις παιδιών που παρουσίαζαν ελλείμματα στην κοινωνική ανάπτυξη, ιδιόμορφη γλωσσική ανάπτυξη και περιορισμένα στερεότυπα ενδιαφέροντα (Κάκουρος, Μανιαδάκη, 2005).

4 Αυτισμός - Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές - εννοιολογική αποσαφήνιση
• Ο αυτισμός είναι μια διαταραχή που συγκαταλέγεται στις βαριές διαταραχές της ανάπτυξης (DSM-IV) επηρεάζει συνολικά όλους τους τομείς της ανάπτυξης του παιδιού, είναι δηλαδή μια διαταραχή η οποία είναι ευρέως φάσματος όσον αφορά στις επιπτώσεις της. • Για το λόγο αυτό, επειδή οι επιπτώσεις του αυτισμού «διαχέονται» και επηρεάζουν πολλούς τομείς και περιοχές της ανάπτυξης του παιδιού (συναισθηματική, κοινωνική, γνωστική, κλπ.) ονομάζεται Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή ή Διαταραχή Φάσματος (spectrum disorder).

5 Αυτισμός - Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές - εννοιολογική αποσαφήνιση
Η διαταραχή του αυτισμού αναφέρεται, σύμφωνα με το διαγνωστικό - ταξινομητικό εγχειρίδιο DSM-IV (1997), ως βρεφονηπιακός ή παιδικός αυτισμός ή ως αυτισμός του Kanner. Σύμφωνα με τον Kanner (1943) ο οποίος πρώτος μελέτησε και ανέδειξε τον αυτισμό ως ξεχωριστή διαταραχή της ανάπτυξης, «τα παιδιά αυτά έρχονται στον κόσμο με μια εγγενή αδυναμία να αναπτύξουν τη συνήθη, βιολογικά καθορισμένη συναισθηματική επαφή».

6 Διάχυτες Διαταραχές της Ανάπτυξης,σύμφωνα με το DSM-IV
• Αυτιστική διαταραχή • Διαταραχή Rett • Αποδιοργανωτική διαταραχή παιδικής ηλικίας • Σύνδρομο του Asperger • Διάχυτη διαταραχή της ανάπτυξης – μη ειδικά καθοριζόμενη (άτυπος αυτισμός)

7 Κλινική οντότητα του Αυτισμού
Kanner, 1943 Σύμφωνα με τους Karadanos και Francis, η εξέλιξη της γνώσης για τον αυτισμό εξελίχθηκε όπως παρακάτω: Βαριά αυτιστική απομόνωση • Καταναγκαστική επιθυμία για διατήρηση της ομοιότητας • Καλή μηχανική (rote) μνήμη • Έκφραση που δείχνει νοημοσύνη και συλλογισμό • Αλαλία ή γλώσσα χωρίς πραγματική επικοινωνιακή πρόθεση • Υπερευαισθησία στα ερεθίσματα

8 Κλινική οντότητα του Αυτισμού
Kanner, 1946 • Άμεση και επιβραδυσμένη ηχολαλία • Χρήση του τόνου φωνής του ομιλητή επακριβώς • Ακραία κυριολεξία • Δεν εκφράζουν φανερή άρνηση, απλώς αποφεύγουν τα ανεπιθύμητα • Δεν καταφάσκουν λέγοντας «ναι», αλλά επαναλαμβάνουν ότι ειπώθηκε • Μεταφορικές υποκαταστάσεις • Προσπαθούν να μεταδώσουν με το επιμέρους το όλον, και αντίστροφα • Μιλούν αντιστρέφοντας τις αντωνυμίες

9 Κλινική Οντότητα του Αυτισμού
Eisenberg & Kanner, 1956 Aκραία απομόνωση • Kαταναγκαστική εμμονή στην διατήρηση της ομοιότητας • Έναρξη μέσα στα δύο (2) πρώτα χρόνια της ζωής

10 Κλινική οντότητα του Αυτισμού
Rutter & Schopler, 1978 • Eπιβραδυμένη και αποκλίνουσα γλωσσική ανάπτυξη, με ορισμένες χαρακτηριστικές εκδηλώσεις, δυσανάλογη με το νοητικό δυναμικό του παιδιού. • Μειονεκτική κοινωνική ανάπτυξη, με σειρά από ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, δυσανάλογη με το νοητικό δυναμικό του παιδιού. • Εμμονή στην ομοιότητα που φαίνεται από τους στερεότυπους τρόπους παιχνιδιού, τις ασυνήθιστες ενασχολήσεις και την αντίσταση στην αλλαγή. • Έναρξη πριν από την ηλικία των 30 μηνών

11 Ορισμός του Αυτισμού (DSM-IV)
Ο ορισμός του Αυτισμού και της Διαταραχής Φάσματος του Αυτισμού προκύπτει από το διαγνωστικό και στατιστικό εγχειρίδιο DSM-IV. Σύμφωνα με το DSM-IV (1997), o αυτισμός προσδιορίζεται, σε γενικές γραμμές, από τα παρακάτω: A. Υπάρχει ποιοτική έκπτωση στην ικανότητα κοινωνικής διάδρασης; Β. Υπάρχει ποιοτική έκπτωση στην ικανότητα επικοινωνίας; Παρατηρούνται περιορισμένοι, επαναλαμβανόμενοι και στερεότυποι τύποι συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων.

12 Ορισμός του Αυτισμού (DSM-IV)
Υπάρχουν καθυστερήσεις ή μη φυσιολογική λειτουργία σε τουλάχιστον ένα από τους παρακάτω τομείς, με έναρξη πριν από την ηλικία των 3 ετών: κοινωνική διάδραση γλώσσα, όπως χρησιμοποιείται στην κοινωνική επικοινωνία συμβολικό ή φαντασιακό παιχνίδι Η διαταραχή καλείται και ως Διαταραχή Rett ή ως Αποδιοργανωτική Διαταραχή της Παιδικής Ηλικίας. ΠΗΓΗ: (

13 Ορισμός του Αυτισμού, σύμφωνα με την
Lorna Wing (1993): • Κοινωνική συναλλαγή: Εξαιρετικά αργή και αποκλίνουσα ανάπτυξη της κοινωνικότητας, ιδιαίτερα της διαπροσωπικής επαφής. Υπάρχει κατηγοριοποίηση από άτομο σε άτομο: αποφυγή επαφής, παθητική, ενεργητική αλλά παράδοξη • Γλώσσα και Επικοινωνία: Επιβράδυνση και απόκλιση της λεκτικής και μη-λεκτικής επικοινωνίας. Διαταραχή στις σημασιολογικής & πραγματολογικής χρήσης της γλώσσας.

14 • Σκέψη και Συμπεριφορά: Έλλειψη φαντασίας και ανελαστικότητα σκέψης και συμπεριφοράς. Τελετουργική συμπεριφορά, ανάγκη οι «ρουτίνες» να επαναλαμβάνονται συνεχώς με πανομοιότυπο τρόπο. Μεγάλη επιβράδυνση ή απουσία συμβολικού παιχνιδιού και παιχνιδιού προσποίησης.

15 Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος
κατά DSM-V Στο DSM-V, συντελέστηκαν σημαντικές αλλαγές σε σχέση με το DSM-IV στα διαγνωστικά κριτήρια. • Αρχικά, ο όρος Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές (ΔΑΔ) αντικαταστάθηκε από τον όρο Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ), η οποία αποτελεί μια διαγνωστική κατηγορία έχοντας και μια ομάδα συμπτωμάτων. • Ο προσδιορισμός της σοβαρότητας εκδήλωσης των συμπτωμάτων γίνεται τώρα σε τρία επίπεδα: Επίπεδο 3: ανάγκη ιδιαίτερα ενισχυμένης υποστήριξης Επίπεδο 2: ανάγκη ενισχυμένης υποστήριξης Επίπεδο 1: ανάγκη υποστήριξης.

16 Άλλα χαρακτηριστικά του Αυτισμού
Ο Αυτισμός σε ποσοστό τουλάχιστον 75% συνυπάρχει με κάποιου βαθμού Νοητική Καθυστέρηση, συνήθως όμως μετρίου βαθμού. Υπάρχουν ακραίες αντιδράσεις στην εκδήλωση συναισθήματος (υπο-συναίσθημα, υπερ-συναίσθημα). Μπορεί να συνυπάρχουν συνοδές νευρολογικές ή άλλες γενικές ιατρικές καταστάσεις (όπως π.χ. εγκεφαλίτιδα, σύνδρομο εύθραυστου Χ, επιληπτικοί σπασμοί κ.ά), καθώς επίσης και σε ποσοστό 25% διάφορα μη ειδικά νευρολογικά χαρακτηριστικά, όπως πρωτόγονα αντανακλαστικά, καθυστέρηση στην επικράτηση της ανάπτυξης των εγκεφαλικών ημισφαιρίων κ.λπ.

17 Άλλα χαρακτηριστικά του Αυτισμού
• Υπάρχει Διάσπαση Προσοχής με Υπερκινητικότητα, Παρορμητικότητα και Επιθετικότητα, εκρήξεις θυμού, χτυπούν το κεφάλι τους στον τοίχο, κλαίνε και γελάνε χωρίς προφανή λόγο και κινούνται ρυθμικά. • Τέλος, τα παιδιά με αυτισμό είναι υπερευαίσθητα στον ήχο (κλείνουν συχνά τα αυτιά τους με τα χέρια τους), στο άγγιγμα, στο φως, στις οσμές κ.λπ. Εμφανίζουν δηλαδή μια αισθητηριακή υπερευαισθησία.

18 Αίτια αυτισμού Τα αίτια του αυτισμού είναι οργανικά και αφορούν στον εγκέφαλο και τη λειτουργία του. Μια μεγάλη ανακάλυψη στο χώρο της νευρο-ψυχολογίας των τελευταίων είκοσι χρόνων είναι οι καθρεπτικοί ή κατοπτρικοί νευρώνες. Οι νευρώνες αυτοί, οι οποίοι βρίσκονται κυρίως στον κινητικό και στον αισθητηριακό φλοιό (οπίσθιο μετωπιαίο και πρόσθιο βρεγματικό λοβό αντίστοιχα) Θεωρείται ότι έχουν άμεση σχέση με τις κοινωνικές δεξιότητες των πρωτευόντων θηλαστικών, ανάμεσα στις οποίες συγκαταλέγονται: η μίμηση, η ενσυναίσθηση, η θεωρία του νου αλλά και η ανάπτυξη της γλώσσας. Ακριβώς δηλαδή οι περιοχές της συμπεριφοράς που υπολείπονται σημαντικά στα άτομα με αυτισμό.

19

20 Αίτια αυτισμού • Επομένως, τα προβλήματα τα δημιουργεί μια εγκεφαλική δυσλειτουργία. Ο αυτισμός είναι δηλαδή μία εκ γενετής διαταραχή/δυσλειτουργία του εγκεφάλου, που επηρεάζει τον τρόπο που ο εγκέφαλος κωδικοποιεί και στη συνέχεια χρησιμοποιεί τις πληροφορίες που λαμβάνει μέσω των αισθήσεων από το περιβάλλον. • Στην πραγματικότητα η αιτιολογία του αυτισμού είναι άγνωστη, ωστόσο η ταυτόχρονη εμφάνιση της διαταραχής αυτής σε μονοζυγώτες διδύμους σε ποσοστό 36%, μας επιβεβαιώνει ότι η διαταραχή οφείλεται σε κληρονομικούς - γενετικούς παράγοντες.

21 Συχνότητα εμφάνισης (ΠΗΓΗ • Παρουσιάζεται σε ένα με δύο παιδιά, σε κάθε χίλια που γεννιούνται. Σύμφωνα με παλαιότερες επιδημιολογικές έρευνες, περίπου 2 έως 5 άτομα σε κάθε έχουν αυτισμό (DSM-IV) και περίπου 20 άτομα σε κάθε παρουσιάζουν αυτιστικά στοιχεία. • Τελευταίες επιδημιολογικές έρευνες στην Ευρώπη, καταδεικνύουν σημαντική αύξηση του αυτισμού, με τα ποσοστά των ατόμων που εμφανίζουν αναπτυξιακές διαταραχές του φάσματος του αυτισμού ανέρχονται σε 58 σε κάθε • Στην Ελλάδα υπολογίζεται πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον έως παιδιά και ενήλικα άτομα με αυτισμό και έως άτομα με αυτιστικού τύπου διαταραχές της ανάπτυξης.

22 Εκπαίδευση ατόμων με αυτισμό
• Η εκπαίδευση των ατόμων με αυτισμό και με δεδομένο ότι σήμερα ο αριθμός τους συνεχώς αυξάνεται, αποτελεί ιδιαίτερη πρόκληση για τα εκπαιδευτικά συστήματα και ιδιαίτερα για τους εκπαιδευτικούς ειδικής αγωγής. • Βασικός στόχος στην εκπαίδευση των αυτιστικών παιδιών είναι η αυτονομία σε όσο το δυνατόν περισσότερους τομείς της ζωής τους. Κάποιες από τις πιο αποτελεσματικές στρατηγικές διδασκαλίας των παιδιών με αυτισμό είναι η δομημένη διδασκαλία, η διδασκαλία ένα προς ένα και μερικές φορές και η ομαδική διδασκαλία.

23 Εκπαίδευση ατόμων με αυτισμό
• Η δομημένη διδασκαλία χαρακτηρίζεται από την οργάνωση φυσικού περιβάλλοντος της τάξης, καθώς και τη δόμηση εξατομικευμένου ημερήσιου προγράμματος, ώστε να είναι προβλέψιμες οι καθημερινές δραστηριότητες του παιδιού. Χρήσιμη είναι ακόμα η δόμηση ατομικού συστήματος εργασίας, ώστε να αποκτήσουν οι μαθητές ανεξάρτητη λειτουργικότητα που να περιλαμβάνει τη χρήση υλικών με οπτική σαφήνεια στις καθημερινές δραστηριότητες των μαθητών

24 Εκπαίδευση ατόμων με αυτισμό
Υπάρχουν διάφορες προσεγγίσεις για την εκπαίδευση των αυτιστικών ατόμων. Για την ενίσχυση, της κοινωνικής αλληλεπίδρασης χρησιμοποιούνται οι: κοινωνικές ιστορίες ο κύκλος των φίλων Μία κοινωνική ιστορία περιγράφει μία κατάσταση, η οποία είναι προβληματική για ένα παιδί με αυτισμό, ενώ παρέχει ταυτόχρονα σαφείς ενδείξεις και οδηγίες για το πώς πρέπει να εκδηλωθούν οι κατάλληλες κοινωνικές αντιδράσεις. Ο κύκλος των φίλων αποτελεί μία προσέγγιση, η οποία μπορεί υπό προϋποθέσεις να ασκήσει θετική επίδραση στην ατομική συμπεριφορά του παιδιού με αυτισμό. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω των επιτυχιών που βιώνει το παιδί από το περιβάλλον, δηλαδή τους συνομήλικούς του.

25 Διαφορική διάγνωση του αυτισμού
Είναι πολύ σημαντικό να διαφοροποιηθεί ο αυτισμός από άλλες, με παρόμοια χαρακτηριστικά και εκδηλώσεις, βαριές και εκτεταμένες Διαταραχές της Ανάπτυξης. Συγκεκριμένα και σύμφωνα πάντα με το διαγνωστικό εγχειρίδιο DSM-IV: • Στη Σχιζοφρένεια με έναρξη στην παιδική ηλικία υπάρχει μια φυσιολογική ή σχεδόν φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού και μετά από κάποια χρόνια (οπωσδήποτε μέχρι την εφηβεία) αρχίζουν τα συμπτώματα με ψευδαισθήσεις, παραληρηματικές ιδέες κλπ. • Στην Αποδιοργανωτική Διαταραχή της Παιδικής Ηλικίας που χαρακτηρίζεται από αποδιοργανωτική παλινδρόμηση της ανάπτυξης, τα συμπτώματα αρχίζουν στα δύο ή και τα τρία έτη.

26 Διαφορική διάγνωση του αυτισμού
• Στη Διαταραχή Rett, η οποία εμφανίζεται μόνο σε κορίτσια, συνοδεύεται από ελλιπή αύξηση της περιμέτρου της κεφαλής και απώλεια συντονισμού και δεξιοτήτων των χεριών. • Στην Επιλεκτική Βωβότητα δεν υπάρχουν άλλα σοβαρά προβλήματα επικοινωνίας με το παιδί. • Στη Νοητική Καθυστέρηση μπορεί να συνυπάρχουν οι διαταραχές αλλά όταν υπάρχει μόνη της η ΝΥ, δεν υπάρχει η ποιοτική έκπτωση στην κοινωνική διαντίδραση.

27 Υπηρεσίες για τα αυτιστικά άτομα στην
Ελλάδα Με το Νόμο Ειδικής Αγωγής 3699/08, προβλέφθηκε η φοίτηση των ατόμων με ειδικές ανάγκες σε γενικά σχολεία σε τμήματα ένταξης ή με παράλληλη στήριξη. Ωστόσο, σημαντικό είναι στα προγράμματα αυτά να εκτιμάται ο βαθμός εκπαίδευσης και εξειδίκευσης των εκπαιδευτικών που αναλαμβάνουν την εκπαίδευσή των αυτιστικών μαθητών καθώς και η δυνατότητα των ίδιων των μαθητών να αξιοποιήσουν προς όφελός τους τις δομές εκπαίδευσης που τους προσφέρονται. Η συνεκπαίδευση αλλιώς κινδυνεύει να παραμείνει ένα ανθρωπιστικό κίνημα με ηθική και αξιακή βάση παρά μια ουσιαστική μορφή κοινωνικοποίησης και εκπαίδευσης για τα αυτιστικά παιδιά.

28 Υπηρεσίες για τα αυτιστικά άτομα στην
Ελλάδα Στην Ελλάδα, υπάρχει η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας Αυτιστικών Ατόμων, (Ε.Ε.Π.Α.Α., μια πανελλήνια ένωση στην οποία μετέχουν γονείς και φίλοι των αυτιστικών ατόμων καθώς και επιστήμονες που ενδιαφέρονται για τον αυτισμό. Συμμετέχουν επίσης και όλοι οι άλλοι Σύλλογοι Γονέων αυτιστικών ατόμων.

29 Συμβουλευτική προς τους γονείς
Μετά την οριστική και επιβεβαιωμένη διάγνωση του αυτισμού, είναι σημαντικό να περιγραφεί και να εξηγηθεί η Διαταραχή του Αυτισμού στους γονείς. • Πρέπει να τους διευκρινιστεί αμέσως ότι πρόκειται για μια διαταραχή στην ανάπτυξη του νευρολογικού συστήματος γενετικής αιτιολογίας και όχι κάποια άλλη ψυχολογική διαταραχή, η οποία μπορεί πιθανόν να προκλήθηκε από αστοχίες ή από λάθος συμπεριφορές των γονέων.

30 Συμβουλευτική προς τους γονείς
Παράλληλα θα πρέπει να τους δοθούν σαφείς και αναλυτικές οδηγίες για τη συμπεριφορά τους προς το παιδί, για τα ειδικά κέντρα ημέρας και τις δυνατότητες παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων από το παιδί και αν χρειαστεί και κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή για τη βελτίωση της λειτουργικότητας του παιδιού.

31 Τι είναι το Αsperger • Tο Σύνδρομο Άσπεργκερ πήρε το όνομά του από τον Αυστριακό παιδίατρο Hans Asperger, ο οποίος το 1944 αναγνώρισε τη συγκεκριμένη συμπτωματολογία ως μεμονωμένη διαταραχή. Το Σύνδρομο Άσπεργκερ αναγνωρίστηκε επίσημα ως διακριτή διάγνωση το 1992, όταν συμπεριλήφθηκε στην 10η έκδοση του διαγνωστικού εργαλείου του ΠΟΥ (ICD-10). Το 1994, συμπεριλήφθηκε και στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρίας (DSM-IV).

32 Τι είναι το Αsperger • Ανήκει στις διαταραχές του αυτιστικού φάσματος και είναι μία νευροαναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από σημαντικό περιορισμό των κοινωνικών δεξιοτήτων, έλλειμμα επικοινωνιακής ικανότητας και περιοριστικά, επαναληπτικά, στερεοτυπικά μοτίβα συμπεριφοράς όπως ο αυτισμός, αλλά σε πιο ήπια μορφή, σύμφωνα με το Αμερικανικό Ινστιτούτο Νευρολογικών Διαταραχών (NINDS). Χαρακτηρίζεται ως αυτισμός υψηλής λειτουργικότητας.

33 Τι είναι το Αsperger Τα άτομα με Άσπεργκερ συνήθως δυσκολεύονται να συμμετάσχουν σε μια συζήτηση, δεν κάνουν βλεμματική επαφή και χρησιμοποιούν έντονα τη γλώσσα του σώματος και τις εκφράσεις του προσώπου τους για να επικοινωνήσουν.

34 Δυσκολεύονται, επίσης, να διατηρήσουν σταθερές σχέσεις
με άλλα άτομα. Όσον αφορά στα εμμονικά στοιχεία στα ενδιαφέροντα όσο και στη συμπεριφορά, τα άτομα με Άσπεργκερ συνηθίζουν να χρησιμοποιούν συνεχώς συγκεκριμένα αντικείμενα και συγκεκριμένες φράσεις, να κάνουν στερεοτυπικές κινήσεις και να έχουν ιδιαίτερη προσκόλληση σε ένα καθημερινό πρόγραμμα δραστηριοτήτων. Είναι, επίσης, πιθανό ένα άτομο με Άσπεργκερ να επιδεικνύει πλήρη αδιαφορία έως και υπερβολικό ενδιαφέρον σε αισθητηριακά ερεθίσματα από το περιβάλλον του.

35 Η διαφορά του Asperger από τον αυτισμό
στις αναπτυξιακές καμπύλες των τεστ Η συνήθης διαφορά η οποία είναι άμεσα ορατή και την οποία μπορεί να αναγνωρίσει ακόμα και κάποιος λιγότερο εξοικειωμένος στη χορήγηση και στην ανάγνωση των αποτελεσμάτων ενός αναπτυξιακού τεστ, είναι ότι στον αυτισμό οι επιδόσεις του παιδιού σε όλες τις κλίμακες είναι συνήθως αρκετά χαμηλά, ενώ στο ‘Ασπεργκερ βλέπουμε μια εκτίναξη της επίδοσης σε μία, δύο ή τρεις το πολύ κλίμακες, που δεν συμβαδίζει με την υπόλοιπη επίδοση και ηλικία του παιδιού. Αυτό κυρίως συμβαίνει σε μη λεκτικές κλίμακες. • Σημείωση: Θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί και επιφυλακτικοί στη χορήγηση οποιουδήποτε τεστ, δεν έχει κατασκευαστεί ειδικά γι αυτή την κατηγορία ατόμων με τη Διαταραχή του φάσματος του Αυτισμού. Κι αυτό, γιατί μπορεί εύκολα να οδηγηθούμε σε εντελώς εσφαλμένα αποτελέσματα και επομένως και συμπεράσματα, τα οποία δε θα έχουν καμία σχέση με την πραγματική εικόνα του παιδιού.

36 Πως συμπεριφερόμαστε και τι περιμένουμε
• Δεν προσπαθούμε να το κοιτάζουμε στα μάτια όταν του μιλάμε. • Μπορούμε να το μάθουμε να σέβεται και να τηρεί τους κανόνες. • Οι κανόνες πρέπει να είναι ξεκάθαροι και σωστά διατυπωμένοι, ώστε να μπορεί το ίδιο το παιδί να τους αντιλαμβάνεται (PECS). • Συνήθως είναι αθώα και ενθουσιώδη.

37 Πως συμπεριφερόμαστε και τι περιμένουμε
• Δεν μπορούν να διαχειριστούν πολλά ερεθίσματα ταυτόχρονα. • Επηρεάζονται πολύ αρνητικά από το θόρυβο, το έντονο φώς, τις μυρωδιές καθώς από και την αναστάτωση γύρω τους. Δεν «αντέχουν» τις αλλαγές στις συνήθειες, στα πρόσωπα ακόμα και στα αντικείμενα του περιβάλλοντός τους. • Είναι πολύ επιρρεπή στο να αντιγράφουν κακές συμπεριφορές.

38 Πως συμπεριφερόμαστε και τι περιμένουμε
• Έχουν ανεπτυγμένο αίσθημα δικαιοσύνης. • Είναι παρατηρητικά κι έχουν καλή μνήμη (κυρίως οπτική) • Πολλά από αυτά έχουν υψηλό δείκτη ευφυΐας, πολύ καλές έως και εξαιρετικές επιδόσεις σε απομνημόνευση καταλόγων, αριθμών κλπ. • Αδυναμία αφαιρετικής σκέψης και επίλυσης προβλημάτων.

39 Πως συμπεριφερόμαστε και τι περιμένουμε
• Έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση • Δεν αντιλαμβάνονται εύκολα τη μεταφορική σημασία του λόγου (κυριολεκτική κατανόηση) • Συνήθως έχουν φτωχό λεξιλόγιο • Κατανοούν μόνο απλές εντολές • Δεν συνεργάζονται εύκολα σε ομάδα • Δείχνουν σαν να μην ακούν τους άλλους

40 Πως συμπεριφερόμαστε και τι περιμένουμε
• Δεν μπορούν να κατανοήσουν και να αποδεχτούν τα λάθη τους • Χρειάζονται χρόνο για να επεξεργαστούν τις πληροφορίες • Δυσκολεύονται να διακρίνουν το σημαντικό από το ασήμαντο κι αυτό επηρεάζει την επίδοσή τους (π.χ. περίληψη, επικεφαλίδες, εννοιολογικός χάρτης κλπ.)

41 Πως συμπεριφερόμαστε και τι περιμένουμε
• Δεν μοιράζονται τα πράγματά τους • Δεν κατανοούν και δεν ερμηνεύουν σωστά τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές των άλλων • Δεν έχουν ενσυναίσθηση • Έχουν περιορισμένη φαντασία και δημιουργικότητα (άσπρο – μαύρο) • Δυσκολεύονται στη μεταφορά και στη γενίκευση της γνώσης

42 Ειδικά προγράμματα αντιμετώπισης
των διαταραχών • ΑΒΑ: Applied Behaviour Analysis: Συμπεριφοριστική Μέθοδος με συγκεκριμένες εντολές. • TEACCH: Treatment and Education of Autistic and Communication handicapped Children (Schopler and Mesibov, 1995) Είναι ημερήσιο πρόγραμμα εργασίας και οργάνωσης του χώρου. Απαντά σε 4 βασικές ερωτήσεις: τί κάνω, σε πόση ώρα, πότε τελειώνω, τι θα γίνει μετά; • PECS: Picture Exchange Communication • MAKATON: είναι μια οπτικοποιημένη μέθοδος με καρτέλες, ευρέως διαδεδομένη σε σχολεία της Αγγλίας. • Social Stories, (Gray, 2000): Σκοπός είναι η διδασκαλία κοινωνικών δεξιοτήτων.

43

44

45 Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
• Arendt, L. (2000). Ζώντας και δουλεύοντας με τον αυτισμό. Ένας πρακτικός οδηγός, γραμμένος από τη βασική ομάδα εργαζομένων της National Autistic Society και των τοπικών ενώσεων για τον αυτισμό. Αθήνα. Ελληνική Εταιρία Προστασίας Αυτιστικών Ατόμων. • Cumine, V.,Leach, J και Stevenson, G. (2000). Σύνδρομο Asperger: Ένας πρακτικός οδηγός για δασκάλους. Αθήνα. Ελληνική Εταιρία Προστασίας Αυτιστικών Ατόμων. • Faherty, C., Παπαγεωργίου , Β., Παπαδοπούλου, Ν. (1999). Αυτισμός: Ένας ύμνος στην επικοινωνία. Κατανόηση του αυτισμού και των εκπαιδευτικών στρατηγικών. Πρακτικά ημερίδας. Αθήνα, Ελληνική Εταιρία Προστασία Αυτιστικών Ατόμων. • Happe, F. (1998). Αυτισμός. Αθήνα. Gutenberg.