ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Παρουσίαση με θέμα: "ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

2 Η δομή Τι είναι παρατήρηση Τι ορίζεται ως Συστηματική Παρατήρηση
Η διδασκαλία ως αντικείμενο παρατήρησης (γιατί?) Η παρατήρηση στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών Λειτουργίες και στόχοι (Διδακτική ανάλυση & διδακτική έρευνα) Μέθοδοι & εργαλεία (Εξειδικευμένα συστήματα καταγραφής Εθνογραφικές πρακτικές) Προβλήματα στην Παρατήρηση Διδασκαλίας

3 Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ
Στην καθημερινότητα η παρατήρηση αποτελεί την πιο συνηθισμένη μέθοδο για την κατανόηση του περιβάλλοντος. Απώτερος στόχος η προσαρμογή του ατόμου στο περιβάλλον. Ουσιαστικά, αποτελεί μια διαμεσολαβημένη διαδικασία καθώς η αντίληψη επηρεάζεται από: την προσοχή την εμπειρία τα κίνητρα (ανάγκες και αξίες)

4 Η Συστηματική Παρατήρηση:
μια προσχεδιασμένη και συστηματική διαδικασία που πραγματώνεται μέσω των αισθητηρίων οργάνων ωστόσο στηρίζεται σε συγκεκριμένες τεχνικές παρατήρησης που διαφοροποιούνται ανάλογα με το αντικείμενο της έρευνας (Koenig, 1973). μια προσεκτική παρακολούθηση και καταγραφή της πορείας των φαινομένων, χωρίς πρόθεση τροποποίησής τους, που γίνεται με ή χωρίς τη βοήθεια των κατάλληλων μέσων μελέτης και έρευνας (Βάμβουκας, 1993). της τάξη από φοιτητές είναι ένα σημαντικό μέρος της αρχικής τους κατάρτισης αλλά σημαντικό μέσο για ανατροφοδότηση, (ευκαιρία για τους ασκούμενους εκπαιδευτικούς να παρατηρήσουν έμπειρους εκπαιδευτικούς) (Harvey, 2006).

5 Συστηματική Παρατήρηση
Δυναμική μέθοδος που χρησιμοποιείται από εκπαιδευτικούς, γονείς, ερευνητές για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο μαθαίνουν και αναπτύσσονται τα παιδιά Άμεση, λεπτομερειακή καταγραφή της συμπεριφοράς του παιδιού σε διαφορετικές περιόδους κατά τη διάρκεια της ημέρας (άφιξη, αναχώρηση, παιχνίδι, στην τάξη, στην αυλή). Σημασία στο τι κάνει και πως το κάνει (Cohen, Stern, Balaban, 1991) Καταγράφω πληροφορίες που χαρακτηρίζουν την ποιότητα της δραστηριότητας (Π.χ κοίταξε αφηρημένα, σήκωσε το χέρι αποφασιστικά). ΚαζέλαΚ.

6 Διαφορές απλής Παρατήρησης από Συστηματική
Στην απλή Παρατήρηση Επικέντρωση σε ορισμένα παιδιά που κινούν το ενδιαφέρον Σε κυρίαρχα χαρακτηριστικά του παιδιού (ζωηρός, επιθετικός, ζωγραφίζει ωραία, γράφει ωραία γράμματα, κλπ)    Στη Συστηματική Παρατήρηση Σχολαστική καταγραφή όλου του φάσματος της συμπεριφοράς του παιδιού που μας δίνει πλήρη εικόνα ΚαζέλαΚ.

7 Συστηματική Παρατήρηση
Πλεονεκτήματα Συστηματικής παρατήρησης Συστηματοποιημένη προσπάθεια εκτίμησης του παιδιού. Βελτίωση επιπέδου πληροφοριών. Ουσιαστική και αξιόπιστη αξιολόγηση Υλοποίηση των επιδιώξεων που σχετίζονται με τη γνώση του παιδιού Η συμπεριφορά είναι φυσική, ανυπόκριτη, απροσποίητη, αντιπροσωπευτική της τυπικής συμπεριφοράς του παιδιού Όταν είναι συνεχής έχει πιθανότητες επιτυχίας ΚαζέλαΚ.

8 Συστηματική Παρατήρηση
Μειονεκτήματα Συστηματικής Παρατήρησης Πρόβλημα κύρους και αξιοπιστίας εξαιτίας «σφάλματος παρατηρητή» Η συμπεριφορά ποικίλει και επηρεάζεται από εξωατομικές μεταβλητές Χρειάζεται χρόνο στην υλοποίηση της Δεν είναι δυνατή η παρατήρηση όλων των μορφών συμπεριφοράς Σφάλμα ερμηνείας: παρερμηνεία όσων καταγράφει ο παρατηρητής ΚαζέλαΚ.

9 Χρησιμότητα Συστηματικής παρατήρησης
Εξατομίκευση της διδασκαλίας Εμβάθυνση στην κατανόηση του παιδιού Αξιολόγηση εκπαιδευτικού προγράμματος Αύξηση αποδοτικότητας παιδαγωγού και εμπιστοσύνης στον εαυτό του Διαμόρφωση αντικειμενικής εικόνας για το παιδί Διασφάλιση κινδύνου παρατήρησης παιδιών που ξεχωρίζουν ή πλευρών των παιδιών που τραβούν την προσοχή Πρόληψη καταστάσεων Βελτίωση σχέσεων γονέων και παιδαγωγού ΚαζέλαΚ.

10 Φύση και διακρίσεις της Συστηματικής Παρατήρησης
Από τη σκοπιά της σχέσης παρατηρούντος και παρατηρούμενου Άμεση: Παρατηρείται η συμπεριφορά του παιδιού τη στιγμή της εκδήλωσης Έμμεση: Συλλογή πληροφοριών από τρίτους Από τη σκοπιά του φορέα που τη διενεργεί και σε σχέση με το αντικείμενο που παρατηρείται Αυτοπαρατήρηση Ετεροπαρατήρηση Ανάλογα με τον αριθμό Ομαδική Ατομική Ανάλογα με το σκοπό και το χρόνο Μακροχρόνια Βραχυχρόνια ΚαζέλαΚ.

11 Διαδικασία Συστηματικής Παρατήρησης (1)
Α. Προγραμματισμός και σχεδίαση της παρατήρησης Σκοπός παρατήρησης. Αρχικό ερέθισμα παρατήρησης (ποιος, για ποιο λόγο, ποιες επιδιώξεις) Εκδηλώσεις που θα παρατηρηθούν, το περιβάλλον υλοποίησης, πόσο χρόνο και σε ποια χρονικά σημεία Ο παρατηρητής (δάσκαλος, σχολικός σύμβουλος, ειδικός). Η Επιλογή εξαρτάται από την περίπτωση παρατήρησης και τους παράγοντες όπως δεξιότητες που απαιτούνται, είδος συμπεριφοράς, λόγος παρατήρησης Πως θα καταγράφονται οι πληροφορίες; Πως θα γίνει η ανάλυση των παρατηρήσεων

12 Διαδικασία Συστηματικής Παρατήρησης (2)
Β. Υλοποίηση Παρατήρησης – Καταγραφή Γ. Ανάλυση Ποσοτική: Εξαγωγή συμπεράσματος (αριθμητική μορφή). Σύγκριση αποτελεσμάτων άλλων περιπτώσεων Ποιοτική: Υποκειμενική ανάλυση, εξαγωγή συμπερασμάτων και λήψη αποφάσεων ΚαζέλαΚ.

13 Η διδασκαλία ως αντικείμενο παρατήρησης
Η Διδασκαλία αποτελεί ένα πολύπλοκο φαινόμενο που εξαρτάται από ένα πλέγμα παραγόντων και διαμορφώνει ένα δίκτυο διαπροσωπικών σχέσεων. Τα βασικότερα γνωρίσματά της: Σύνθετη & ευμετάβλητη διαδικασία Στηρίζεται σε παιδαγωγική πρόθεση Η οργάνωσή της λαμβάνει υπόψη τους συμμετέχοντες Είναι απρόβλεπτη Αποτελεί ένα ενιαίο πεδίο εμπειρίας. Επομένως η ολοκληρωμένη σύλληψη της διδασκαλίας μέσω της παρατήρησης αποτελεί μια δύσκολη διαδικασία, λόγω της πολυπλοκότητας και της συνθετότητας του φαινομένου.

14 Γιατί η διδασκαλία πρέπει να αποτελεί αντικείμενο παρατήρησης στην αρχική ΕΕ
Η αξιοποίηση των καταγραφών αποβλέπει στην ευαισθητοποίηση γύρω από συγκεκριμένες διαστάσεις της Διδασκαλίας που κλιμακώνεται σταδιακά (μέσω της προσπάθειας συσχετισμού των μεμονωμένων διαστάσεων) σε μια διαφοροποιημένη σύλληψη του φαινομένου. Η αξιοποίηση των καταγραφών εξαρτάται από υποκειμενικούς & αντικειμενικούς παράγοντες. Υποκειμενικούς που συνδέονται με πρόσωπο του παρατηρητή, τις εμπειρίες, τα βιώματά του αλλά και προσδοκίες του. Αντικειμενικούς που συνδέονται με τη μεθόδευση της παρατήρησης, τα εργαλεία καταγραφής, την αναγνώριση της σκοπιμότητας, κ.α.

15 Η παρατήρηση στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών Λειτουργίες και στόχοι (Γιατί;)
Διεξάγεται από φοιτητές που βρίσκονται στη διαδικασία απόκτησης μιας επιστημονικής εκπαίδευσης και όχι από επιστήμονες. Εξυπηρετεί συγκεκριμένες εκπαιδευτικές λειτουργίες και όχι επιστημονικούς σκοπούς. Συμβάλλει στην πρακτική κατάρτιση των φοιτητών μέσω μιας 1ης γνωριμίας με το διδακτικό-παιδαγωγικό έργο, από την προοπτική των μελλοντικών εκπαιδευτικών, στο βαθμό που ανακαλεί και επικαλείται τη θεωρητική κατάρτιση Εκμεταλλεύεται τα ευρήματα της συλλογής δεδομένων σε πρωτογενές επίπεδο, είναι κυρίως προσανατολισμένη στη θεωρία και επιπλέον τα ελέγχει ως προς την πρακτική τους αξία και λειτουργικότητα. Είναι το πρώτο στάδιο ώστε να αρχίσετε να γεφυρώνετε τη θεωρία με την πράξη

16 Η παρατήρηση στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών Λειτουργίες και στόχοι (Γιατί;)
Προάγει την εξοικείωση με την τεχνική ορολογία της παιδαγωγικής επιστήμης αβίαστα (μεταγλώσσα διδασκαλίας). Λειτουργεί ως ενδιάμεσος κρίκος κατά τη διαδικασία διαρκούς ανατροφοδότησης της θεωρίας από την πράξη και της πράξης από τη θεωρία Αρχίζει ως ετεροπαρατήρηση, αλλά βασικός της στόχος είναι να καλλιεργήσει την ικανότητα και τη διάθεση για αυτοπαρατήρηση & αυτοκριτική. Αποτελεί μια συστηματική προσπάθεια για τη θεωρητική σύλληψη των παρατηρουμένων, την κατανόηση και τη σημασία της παιδαγωγικής-διδακτικής δράσης.

17 Η παρατήρηση στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών Λειτουργίες και στόχοι (Γιατί;)
Καθιστά τους φοιτητές ικανότερους στο να αντιλαμβάνονται και να διατυπώνουν με σαφήνεια τις παιδαγωγικές και διδακτικές προθέσεις και να αποκτούν μεγαλύτερο έλεγχο των δραστηριοτήτων τους μέσα στην τάξη μέσω της ανατροφοδότησης της δράσης τους. Επίσης, βοηθά τους φοιτητές: να μετακινηθούν από την προοπτική των μαθητών & να υιοθετήσουν αυτή των διδασκόντων για να αντιλαμβάνονται τα τεκταινόμενα μέσα στη σχολική αίθουσα συντελεί στην ανάδυση και τον έλεγχο των προσωπικών τους θεωριών τους εξοικειώνει με μια μέθοδο εμπειρικής έρευνας συντελώντας στην ανάπτυξη της αντιληπτικής ικανότητας παρατήρησης & αξιολόγησης

18 Παρατήρηση διδασκαλίας – Διδακτική ανάλυση
Η «Παρατήρηση διδασκαλίας» είναι η συστηματική πρόσληψη και καταγραφή του διδακτικού γίγνεσθαι, η οποία έχει ως σκοπό τη σύλληψη, την περιγραφή και την ανάλυση των μορφών και των δομών της διδασκαλίας. Η «Διδακτική ανάλυση» είναι ο σκοπός κάθε «Παρατήρησης διδασκαλίας» και στηρίζεται στα δεδομένα της. Οι 2 διαδικασίες βρίσκονται σε σχέση χρονολογικής διαδοχής και σε σχέση συμπληρωματική. Αποτελεί προϋπόθεση η απομόνωση της διαδικασίας από το αποτέλεσμα δηλαδή η αντικειμενική καταγραφή από την ανάλυση. Έτσι, η «Παρατήρηση διδασκαλίας» θεωρείται η διαδικασία και η «Διδακτική ανάλυση» το αποτέλεσμα ή ο σκοπός αυτής της διαδικασίας.

19 Παρατήρηση & διδακτική έρευνα
Η παρατήρηση στη διδακτική έρευνα: Στοχεύει στη συλλογή δεδομένων για την επιστημονική διερεύνηση του φαινομένου της διδασκαλίας και των παραγόντων της Κινείται σε πρωτογενές επίπεδο και είναι σταθερά προσανατολισμένη στη θεωρία Υπαγορεύεται από επιστημονικούς σκοπούς

20 Η παρατήρηση στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών/ Μέθοδοι & εργαλεία (Πώς;)
Η παρατήρηση της διδασκαλίας στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών αρκείται σε σχετικά απλές τεχνικές καταγραφής των δεδομένων, όπως τα πρωτόκολλα διδασκαλίας, ενώ υπό όρους, ανάλογα με τις δυνατότητες, τις προϋποθέσεις, τις προτεραιότητες του κάθε προγράμματος σπουδών και τις δυνατότητες των υποψηφίων παρατηρητών, χρησιμοποιούνται και τα εξειδικευμένα συστήματα της διδακτικής έρευνας. Άλλες τεχνικές: το ημερολόγιο (diary) Η βιντεοσκόπηση (video diary), οι σημειώσεις (note taking and field notes), οι λίστες ελέγχου (checklist), οι κλίμακες αξιολόγησης (rating scale), ανέκδοτες εγγραφές (anecdotal record), η μελέτη παρακολούθησης (Shadow study) Oι διαφορές στα μέσα για τη διεξαγωγή της παρατήρησης υπαγορεύονται από τη διαφορετική σκοποθεσία και στοχοθεσία. Στη διδακτική έρευνα διαπιστώνεται ένα ευρύ φάσμα τεχνικών και οργάνων από αυστηρά τυποποιημένα συστήματα κατηγοριών.

21 Το σύστημα κωδικοποίησης Flanders: Μια μέθοδος συλλογής δεδομένων παρατήρησης που αφορούν το διδακτικό στιλ των εκπαιδευτικών. Κωδικοποιεί & αναλύει τη διαπροσωπική επικοινωνία Δ-Μ, όπως αυτή εκφράζεται στο επίπεδο της λεκτικής επικοινωνίας και εστιάζει στις κατηγορίες: Αποδοχή συναισθημάτων: ο/η εκπ. αποδέχεται τις συναισθηματικές αντιδράσεις/ εκφράσεις (θετικές ή αρνητικές) των παιδιών με φιλικό και μη απειλητικό τρόπο. 'Έπαινος και ενθάρρυνση: ο/η εκπ. επαινεί και ενθαρρύνει τη συμπεριφορά και/ή τις πράξεις των παιδιών, κάνει χρήση αστείων που μειώνουν την ένταση. Αποδοχή και χρήση ιδεών που προέρχονται από τα παιδιά: ο/η εκπ. χρησιμοποιεί και αναπτύσσει ιδέες και/ή εισηγήσεις που προέρχονται από τα παιδιά. (αν ο/η εκπαιδευτικός επεξεργάζεται περισσότερο τις δικές του ιδέες/εισηγήσεις τότε βλέπε τη κατηγορία 5) Ερωτήσεις: ο/η εκπ. ρωτά ερωτήσεις για το περιεχόμενο ή τις διαδικασίες του μαθήματος με πρόθεση να πάρει απάντηση από τα παιδιά. Παράδοση: ο/η εκπ. παραδίδει το μάθημα - παρουσιάζει γεγονότα και απόψεις για το περιεχόμενο και τις διαδικασίες του μαθήματος, εκφράζει την γνώμη του και επεξεργάζεται τις ιδέες του, χρησιμοποιεί ρητορικές ερωτήσεις. Οδηγίες: ο/η εκπ. δίνει οδηγίες, εντολές και κατευθύνσεις που αναμένει να ακολουθήσουν τα παιδιά στην εργασία τους. Κριτική-αιτιολόγηση χρήσης εξουσίας: ο/η εκπ. παρεμβαίνει με σκοπό την τροποποίηση της αποκλίνουσας συμπεριφοράς των παιδιών - εξηγεί τους λόγους για τους οποίους κάνει αυτό που κάνει - εκτενής αναφορά στον ρόλο του/της ως εκπαιδευτικού. Ανταπόκριση παιδιών: χρήση λόγου από πλευράς των παιδιών ως άμεση ανταπόκριση στον/στην εκπαιδευτικό. Πρωτοβουλία παιδιών: χρήση λόγου από πλευράς των παιδιών με δική τους πρωτοβουλία Ησυχία ή σύγχυση: περίοδοι ησυχίας ή/και σύγχυσης κατά τις οποίες ο παρατηρητής δεν μπορεί να αντιληφθεί/εντοπίσει οποιαδήποτε μορφή επικοινωνίας.

22 Οδηγίες χρήσης: Ο παρατηρητής έχει ένα φύλλο παρατήρησης με 10 γραμμές και 30 στήλες. Κάθε 3 δευτ., ο αριθμός της κατηγορίας που αντιπροσωπεύει καλύτερα ό,τι συμβαίνει την συγκεκριμένη εκείνη χρονική στιγμή στην τάξη καταγράφεται. Η χρήση ενός ρολογιού/χρονομέτρου είναι απαραίτητη για να θυμίζει στον παρατηρητή να καταχωρεί μια κατηγορία κάθε 3 δευτερόλεπτα. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

23 Εθνογραφικές ερευνητικές πρακτικές
Η διάγνωση αδυναμιών εμπειρικής έρευνας & ποσοτικοποίηση δεδομένων οδήγησε προς εθνογραφικές μεθόδους. ΟΡΙΣΜΟΙ: Η εθνογραφία αναπτύχτηκε στο χώρο της κοινωνικής ανθρωπολογίας για αυτό και ο Spradley (1979), ορίζει ότι «η εθνογραφία περιγράφει την κουλτούρα και στοχεύει στην κατανόηση της ζωής μέσα από τα μάτια των ‘γηγενών’», δηλ. με την έννοια του να ανακαλύψει και να συναισθανθεί την προοπτική μέσα στην οποία ο αυτόχθων αντιλαμβάνεται τη σχέση του με τη ζωή και τον κόσμο. Ο Van Maanen την ορίζει ως μέθοδο που συνεπάγεται εκτεταμένη έρευνα πεδίου με ποικίλες ερευνητικές τεχνικές (συμμέτοχη παρατήρηση, δομημένη-ημιδομημένη συνέντευξη, η συλλογή τεκμηρίων, η μαγνητοσκόπηση, η μαγνητοφώνηση). Τρεις βασικές συνιστώσες της εθνογραφίας: η αναβάθμιση και ανάδειξη της προοπτικής των μετεχόντων στα κοινωνικά δρώμενα ως προοπτικής απαραίτητης στην παραγωγή επιστημονικού λόγου η στροφή προς την καθημερινότητα ο μεθοδολογικός πλουραλισμός κατά την ερευνητική πρακτική

24 Στροφή προς εθνογραφικές ερευνητικές πρακτικές/1
Η μεταφορά μεθόδων από κοινωνική ανθρωπολογία & εθνογραφία στην εκπαιδευτική έρευνα= ότι το πεδίο της εκπαίδευσης γίνεται αντιληπτό ως μια ξεχωριστή και ιδιαίτερη ‘κουλτούρα’ με τις δομές, τους νόμους και το τελετουργικό της. Οι πρωταγωνιστές (μαθητές, εκπαιδευτικοί, γονείς, διοικητικοί, πολιτικοί, κλπ) λειτουργούν ως οι γηγενείς αυτής της κουλτούρας. Η στροφή συνιστά μια προσπάθεια για ολιστική προσέγγιση των φαινομένων, για υπέρβαση δηλ. της αποσπασματικότητας και του κατακερματισμού των δεδομένων της εμπειρικής έρευνας.

25 Στροφή προς εθνογραφικές ερευνητικές πρακτικές/2
Προκρίνουν τον τύπο της συμμετοχικής παρατήρησης. Ως όργανα παρατήρησης χρησιμοποιούν τα διάφορα πρωτόκολλα. Η συλλογή δεδομένων στηρίζεται σε περισσότερες τεχνικές: παρατηρησιακά δεδομένα + ερωτηματολόγια + συνεντεύξεις Σκοπός της εκπαιδευτικής έρευνας με τη βοήθεια εθνογραφικών μεθόδων= να διερευνήσει ή να εξερευνήσει τον κόσμο των παιδαγωγικών φαινομένων, όπως αυτός εμφανίζεται στην καθημερινή ζωή & στην κοινωνική πρακτική

26 Χαρακτηριστικά της παρατήρησης ως τεχνικής συλλογής δεδομένων σε εθνογραφικές μελέτες/ 1
Χρησιμοποιείται με τη συστηματική, επιστημονική μορφή της Είναι συμμετοχική, επειδή βασικό αίτημα της εθνογραφικής έρευνας είναι η αποκωδικοποίηση των φαινομένων και των γεγονότων από την προοπτική των συμμετεχόντων σε αυτά. Ενώ στην κοινωνική ανθρωπολογία και στην κοινωνιολογία ο τύπος της συμμέτοχης παρατήρησης συνδυάζεται με τον τύπο της συγκεκαλυμμένης παρατήρησης, στη διδακτική έρευνα κυριαρχεί η φανερή μορφή (η ιδιότητα του παρατηρητή είναι φανερή)

27 Χαρακτηριστικά της παρατήρησης ως τεχνικής συλλογής δεδομένων σε εθνογραφικές μελέτες/ 2
Χρησιμοποιούνται φραστικά συστήματα σε όλες τις εκδοχές τους- πρωτόκολλα, κρίσιμα περιστατικά- επιβάλλοντας έτσι το χαμηλότερο βαθμό ελέγχου και δόμησης της παρατηρησιακής διαδικασίας και δεδομένων. Αντίθετα στην εμπειρική έρευνα χρησιμοποιούνται σύνθετα συστήματα κατηγοριών και χαρακτηριστικών και κλίμακες καθώς αυξάνεται ο βαθμός δόμησης της παρατηρησιακής διαδικασίας (από απλά πρωτόκολλα σε σύνθετα)

28 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ/1
Προβλήματα (Κριτήρια): αντικειμενικότητας, αξιοπιστίας, εγκυρότητα Αντικειμενική: όταν διαφορετικοί παρατηρητές, κάτω από τις ίδιες συνθήκες, καταλήγουν στα ίδια αποτελέσματα. Όσο πιο δομημένη είναι η διαδικασία παρατήρησης τόσο περισσότερο αυξάνει ο βαθμός αντικειμενικότητάς της. Αξιόπιστη: όταν τα αποτελέσματα της παρατήρησης είναι ακριβή και όταν, ο ίδιος παρατηρητής, κατά την επανάληψη της παρατήρησης κάτω από τις ίδιες συνθήκες, καταλήξει στα ίδια αποτελέσματα. Συντελεστής σταθερότητας: ελέγχει τη συμφωνία των αποτελεσμάτων της παρατήρησης από τον ίδιο παρατηρητή σε διαφορετικά χρονικά σημεία. Για αποφυγή των ίδιων λαθών/ παραλείψεων προτείνεται η διεξαγωγή της ίδιας παρατήρησης από άλλους παρατηρητές για να επιβεβαιωθούν τα αποτελέσματα της 1ης με τη 2η. Έλεγχος αξιοπιστίας: Τεκμηρίωση της διδασκαλίας με τη βοήθεια τεχνικών μέσων και ακριβή αναπαραγωγή της ίδιας διδασκαλίας.

29 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ/ 2
Έγκυρη όταν ο παρατηρητής είναι σίγουρος ότι έχει παρατηρήσει αυτό που επιδίωκε. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιστημονική παρατήρηση της διδασκαλίας, αποτελεί ένα θεωρητικό σύστημα για τη διδασκαλία, στη βάση του οποίου λαμβάνονται αποφάσεις για το τι θα παρατηρηθεί & τη μεθόδευση της παρατήρησης (διάρκεια, όργανο καταγραφής: άξονες γύρω από τους οποίους θα εστιαστεί η παρατήρηση)

30 ΛΑΘΗ ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗ/ 1
Τα συστήματα αναφοράς της αντίληψης είναι αποτελέσματα κοινωνικής μάθησης. Επηρεάζουν την αντιληπτική ικανότητα των ανθρώπων: Στοιχειώδεις βιολογικές ανάγκες, συναισθήματα, κίνητρα καθώς και δευτερογενείς κοινωνικές ανάγκες (ανάγκες για κοινωνική καταξίωση, αναγνώριση). Η επίδραση της άλω: τάση γενίκευσης συνοδευόμενη από αισθήματα συμπάθειας και αντιπάθειας, κατά την οποία ο παρατηρητής διατυπώνει μια συνολική κρίση για μια προσωπικότητα με βάση κάποια γνωρίσματα ή κάποια προϋπάρχουσα γνώση γεγονότων. Η επίδραση της επιείκειας: εξειδίκευση της επίδρασης της άλω όπου αποφεύγεται η χρήση ακραίων και τελείως αρνητικών κρίσεων με συνέπεια την εμφάνιση λαθών στατιστικού μέσου όρου (αποφεύγονται οι ακραίες τιμές μια κλίμακας στην οποία καλούνται να καταχωρήσουν το βαθμό έντασης μιας παρατηρούμενης ιδιότητας) Οι προσωπικές θεωρίες γύρω από την ανθρώπινη προσωπικότητα: απλοϊκές θεωρητικές προσωπικές κατασκευές που οργανώνουν & ιεραρχούν ιδιότητες της ανθρώπινης προσωπικότητας με τρόπο που από μια ιδιότητα που έχει παρατηρηθεί να συμπεραίνεται η ύπαρξη άλλων, χωρίς αυτές να έχουν παρατηρηθεί.

31 ΛΑΘΗ ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗ /2
Θεωρίες που περιλαμβάνουν ως υποσυστήματα απλοϊκές θεωρίες συμπεριφοράς δηλ. νοητικά σχήματα που επεξηγούν μια συμπεριφορά Λογικό σφάλμα: τάση του παρατηρητή να συνδέει μεταξύ τους ιδιότητες και μορφές συμπεριφορών. Αν μια ιδιότητα εκδηλώνεται σε έναν βαθμό και συνάγεται ότι και κάποιες άλλες εκδηλώνονται στον ίδιο βαθμό. Η αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Διαμορφώνεται μια αντίστοιχη προσδοκία ως αποτέλεσμα μιας θετικής ή αρνητικής πληροφορίας για κάποιο πρόσωπο. Αμυντικοί μηχανισμοί: λειτουργούν ως παραμορφωτικός φακός, συντελούν στη διατήρηση του αισθήματος της αυτοεκτίμησης Προβολή των εσωτερικών αναγκών, επιθυμιών, φοβιών επάνω σε τρίτους αντί να συνειδητοποιούνται. Εξορθολογισμός: κατασκευή λογικών αιτιών για να δικαιολογήσουμε στον κοινωνικό μας χώρο παράλογες ενέργειες, απαγορευμένες σκέψεις ή προκαταλήψεις. Διάψευση: μηχανισμός κατά τον οποίο, ένα τμήμα της πραγματικότητας που προκαλεί φόβο δε γίνεται αντιληπτό.

32 ΛΑΘΗ ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ
Υπόδυση ρόλου: αλλαγή συμπεριφοράς από άτομα που παρακολουθούνται και συνειδητά υποδύονται άλλο ρόλο Ανάγκη κοινωνικής αποδοχής: η ανάγκη να είναι κανείς κοινωνικά αρεστός τον οδηγεί να προτιμά ανάλογες εκδηλώσεις συμπεριφοράς και γλωσσικές εκφράσεις. Τάσεις κομφορμισμού: η διάθεση των μελών της ομάδας να συμβιβάζονται με τους κανόνες της οδηγεί σε αλλοιώσεις της συμπεριφοράς των αυτόνομων μελών της. (συμβιβασμός με τους κανόνες της ομάδας: μεγαλύτερη αρμονία/ συνοχή της ομάδας= χαμηλό αίσθημα αυτοεκτίμησης των μελών) Επίδραση από αυθεντίες: άτομα ασταθή και ανασφαλή τείνουν να υιοθετούν την προτεινόμενη από αυθεντίες προοπτική ή πρακτική.

33 ΛΑΘΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ
Συντμήσεις: εστίαση στο ουσιώδες - παραγνώριση ασήμαντων λεπτομερειών Συνδυασμός χειρόγραφου πρωτοκόλλου- μαγνητοσκοπημένης τεκμηρίωσης της διδασκαλίας Αντιθέσεις: Οι λεπτότερες αποχρώσεις ενός γεγονότος θυσιάζονται στο βωμό συμπαγώς οργανωμένων ενοτήτων Συμμετρία: η πρόθεση να προκύψει μέσω της καταγραφής της παρατήρησης μια κατάσταση ερμηνεύσιμη, οδηγεί σε αγνόηση στοιχείων που δεν εντάσσονται λειτουργικά στη ροή των υπό παρατήρηση γεγονότων ή μορφών συμπεριφοράς. Παραγνωρίζονται απροσδόκητα- απρόβλεπτα στοιχεία των οποίων η καταγραφή προκαλεί αμηχανία, εφόσον αντιφάσκουν προς τα κυρίαρχα. Σύγχυση μεταξύ περιγραφής και ερμηνείας: προκύπτει όταν ο παρατηρητής χρησιμοποιεί για την περιγραφή φαινομένων έννοιες με βαρύνουσα σημασία, που δεν ορίζονται πάντα και αποτελούν τις κρίσεις του ίδιου γύρω από αυτά.

34 2ο Μάθημα: 24/10/2017 Χώρος

35 O xώρος του νηπιαγωγείου
Η διαδικασία στην Προσχολική Εκπ/ση χαρακτηρίζεται από ευελιξία στη διαδικασία & στην οργάνωση του Χώρου Το νηπιαγωγείο, όπως είναι συνήθως διαμορφωμένος ο Χ, περιορίζει δραστικά τις επιλογές του εκ/κου & του μαθητή, επειδή «επιβάλλει» μια εκπ/κή λειτουργία που περιλαμβάνει τις κατευθυνόμενες / οργανωμένες δραστηριότητες της γ. συζήτησης ή «παρεούλας» & ορισμένες, συγκεκριμένες αυθόρμητες απασχολήσεις με τα θέματα τα οποία ορίζουν οι «γωνιές».

36 Πρώτη φορά που γίνεται λόγος για γωνιές στο νηπιαγωγείο είναι στο Αναλυτικό πρόγραμμα του 1962 (Β.Δ 494/ ) σύμφωνα με το οποίο προτείνονται γωνιές όπως “της τραπεζαρίας, της κρεβατοκάμαρας, της κούκλας, κτλ, εις τας οποίας τα νήπια επιδίδονται είτε κατά μόνας είτε ανά δύο ή τρία εις τας ασχολίας ταύτας”. Στο ΑΠ του (Π.Δ.476/ ) και συγκεκριμένα στο άρθρο 3 αναφέρεται ότι: “ο χώρος του νηπιαγωγείου πρέπει να διαμορφώνεται σε γωνιές ώστε η όλη οργάνωση του να ανταποκρίνεται στις πνευματικές, κινητικές, συναισθηματικές και κοινωνικές ανάγκες των νηπίων και να διευκολύνει την ατομική και την ομαδική εργασία.”

37 ΑΠ 1989 Στην πραγματικότητα, οι γωνιές εντάχθηκαν στο ελληνικό νηπιαγωγείο με το ΑΠ του 1989. Σύμφωνα με τις βασικές αρχές του ΑΠ, όπως αυτές παρουσιάζονται στο Βιβλίο δραστηριοτήτων για το νηπιαγωγείο: η οργάνωση πλούσιου σε ερεθίσματα σχολικού περιβάλλοντος, θα βοηθήσει στην εκπλήρωση του στόχου του νηπιαγωγείου που είναι «η υποβοήθηση των νηπίων να πετύχουν ισόρροπη και ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας τους». Η οργάνωση του χώρου σε γωνιές δραστηριοτήτων ευνοεί την ατομική & ομαδική δραστηριότητα και υποβοηθεί την ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού.

38 Είδη γωνιών Αν θέλουμε να καταγράψουμε τα είδη των γωνιών δραστηριοτήτων είναι εύκολο να διακρίνουμε δύο βασικές κατηγορίες, οι οποίες αφορούν στον τρόπο οργάνωσης τους. Οι τυποποιημένες, όπως τα μαγαζάκια & το κουκλόσπιτο που συνήθως παρέχονται από το υπουργείο και τον ΟΣΚ και οι αυτοσχέδιες τις οποίες μπορεί να δημιουργήσει κάθε παιδαγωγός προσχολικής ηλικίας με «άχρηστα υλικά».

39 Όσον αφορά στη διάρκεια τους υπάρχουν:
οι γωνιές μεγάλης διάρκειας και οι γωνιές μικρής διάρκειας. Στις πρώτες περιλαμβάνονται: η γωνιά του Οικοδομικού υλικού, της βιβλιοθήκης, των εικαστικών τεχνών και γενικά με σταθερά χαρακτηριστικά, οι οποίες υπάρχουν στην τάξη καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Οι γωνιές μικρής διάρκειας μπορεί να έχουν διάρκεια ζωής από μια εβδομάδα έως 1-2 μήνες, όσο διαρκεί ένα project ή μια θεματική. Τις περισσότερες φορές είναι αυτοσχέδιες.

40 Η τάξη στο σημερινό ελληνικό νηπιαγωγείο περιλαμβάνει δυο είδη χώρων:
Την «παρεούλα» και τις «γωνιές» Η «παρεούλα» έχει περιμετρική διάταξη που επιτρέπει την «πρόσωπο– με - πρόσωπο» επικοινωνία. Ωστόσο, όπως έδειξε η έρευνα, η «παρεούλα» δεν αλλάζει ποτέ διάταξη ή θέση & χρησιμοποιείται πάντα με τον ίδιο τρόπο

41 Όμως ….. Αν και στο νηπ/γείο έχουμε ποικιλία στον εξοπλισμό παράλληλα παρατηρείται τυποποίηση στην οργάνωσή του & στερεότυποι τρόποι στη χρησιμοποίησή του, με αποτέλεσμα ο Χ να καθίσταται στατικός στη λειτουργία & αδιάφορος για τα παιδιά. H κατάσταση αυτή δημιουργεί σοβαρά εμπόδια στην ανάπτυξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

42 Η παρεούλα

43 Η παρεούλα

44 Από την παρεούλα στην σχ. Τάξη Διαφορές & ομοιότητες

45 …και οι γωνιές….

46 Πόσο δημιουργικά χρησιμοποιούνται στο νηπιαγωγείο;

47

48

49

50 Τι είναι γωνιά; Χώρος για τα παιδιά, όπου αναπτύσσουν εκεί τα παιδιά δραστηριότητα Όχι χώρος που λειτουργεί ως αποθετήριο/ ράφι/ συρτάρι αντικειμένων Όχι απαραίτητα μόνιμος χώρος Προκύπτει με βάση τις ανάγκες και ενδιαφέροντα των παιδιών, με σεβασμό στην Παιδική κλίμακα Προκύπτει από ένα συνδυασμό παιδαγωγικών, ψυχοκοινωνικών & αρχιτεκτονικών κριτηρίων, όπου τα  βασικά χαρακτηριστικά του χώρου π.χ μέγεθος τάξης, διαρρύθμιση επίπλων, αισθητική Απαιτεί κάποια ποσότητα χώρου & εξοπλισμό Συνδέεται με νέες παιδαγωγικές & ψυχοκοινωνικές παραμέτρους λειτουργίας της τάξης & κυρίως με τη δημιουργία ομάδων, την εφαρμογή της μεθόδου project, τον ενεργητικό & αυτενεργό ρόλο του παιδιού μέσα από την  εκπαιδευτική αλληλεπίδραση.

51 Ο μονολειτουργικός, στεροτυπικός & στατικός χώρος ….
Για να τροποποιηθεί ο μονολειτουργικός, στερεοτυπικός & στατικός χώρος, ο εκπαιδευτικός οφείλει να μετασχηματίζει συνεχώς  τη διαρρύθμιση και τον εξοπλισμό της τάξης, να παρατηρεί τη χρήση του χώρου, να ενθαρρύνει, να …. Ν’ αντικαθιστά τις «γωνιές»,  σε τακτά &  σύντομα χρονικά διαστήματα. Όμως, αυτό συμβαίνει ελάχιστα, μια ή δυο φορές το χρόνο, και δεν αποτελεί κυρίαρχο χαρακτηριστικό της λειτουργίας του νηπιαγωγείου. Οι αιτίες είναι δυο: α) ότι τέτοιες αλλαγές απαιτούν υλικά, μέσα και χρήματα που συνήθως λείπουν από την ελληνική προσχολική εκπαίδευση και, κυρίως, β) ότι δεν υπάρχει η «κουλτούρα» της αλλαγής, ακόμα και αν υπάρχουν τα μέσα

52 Πηγή: Οδηγός Νηπιαγωγού
Γωνιές που λειτουργούν όλη τη διάρκεια του χρόνου Της συζήτησης Του οικοδομικού υλικού Της βιβλιοθήκης Των εικαστικών Οποιαδήποτε άλλη αποφασίσουν παιδιά + εκπαιδευτικός _________________________________________________ Των μαθηματικών ή των επιτραπέζιων παιχνιδιών Του κουκλόσπιτου Του εμπορικού κέντρου Της μουσικής Της σύγχρονης τεχνολογίας Της παρατήρησης και ανακάλυψης Των εφευρέσεων Του ιατρείου Της δραματικής τέχνης

53 Συμπερασματικά, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά των οποίων η ύπαρξη μπορεί να αυξήσει την αξία παιχνιδιού στις γωνιές όπως: Ευελιξία στα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες των παιδιών Κατάλληλο υλικό κοντά στις επιθυμίες των παιδιών Πρόκληση στο ενδιαφέρον και την περιέργεια των παιδιών Συχνές αλλαγές των γωνιών δραστηριοτήτων (ολικές αλλαγές, του θέματος τους, δημιουργία νέων) Εμψυχωτική εμπλοκή του παιδαγωγού στο παιχνίδι των παιδί Συμμετοχή των παιδιών στη διαδικασία δημιουργίας των γωνιών

54 Διατύπωση ερωτημάτων μετά από την καταγραφή της παρατήρησης
Μας ενδιαφέρει να χρησιμοποιηθεί η παρατήρηση και η καταγραφή ως σκαλοπάτι κατανόησης των παραμέτρων που επιδρούν στην εκπαιδευτική διαδικασία & ως διερευνητικό εργαλείο Προσπαθούμε να καταλάβουμε το γιατί της δράσης της Ν, δηλ. τη σύνδεση αυτής της πράξης με τη θεωρία και επιπλέον διερευνούμε αν η καταγραφή που γίνεται σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή μπορεί να οδηγήσει σε κάποια συμπεράσματα ή χρειάζεται περισσότερα στοιχεία Αναρωτιέμαι πώς και γιατί έχει οργανώσει έτσι το χώρο της η Ν; Οι παρατηρήσεις που κάνει στα παιδιά άραγε λειτουργούν μακροπρόθεσμα; Πού βασίζεται και το κάνει αυτό; Πώς έχει σκεφτεί και σχεδιάσει την δουλειά της; Ουσιαστικά, θα προσπαθήσετε να αποκωδικοποιήσετε τη θεωρία με βάση την οποία η Ν σχεδιάζει & ενεργεί χωρίς να αξιολογήσετε με βάση τις δικές σας στερεότυπες αντιλήψεις

55 Από τη διατύπωση των ερωτημάτων στην ερμηνεία και τον στοχασμό
Στόχος είναι η κατανόηση των διδακτικών επιλογών & του σχεδιασμού της εκπαιδευτικής πράξης. Σ’ αυτήν την προοπτική τα ερωτήματα είναι πιθανόν να σας επιτρέψουν να ανατρέξετε στη θεωρία και να αξιοποιήσετε πορίσματα που θα σας βοηθήσουν να δώσετε απαντήσεις. Μέσα από τα ερωτήματα έχεε τη δυνατότητα να συνδέσετε τις επιλογές της Ν με συγκεκριμένα θεωρητικά πορίσματα. Π.χ. αν, διερευνώντας την επιλογή να διαμορφώσει το χώρο με το συγκεκριμένο τρόπο, αναρωτηθείτε «Γιατί αναρτά στους τοίχους ζωγραφιές των παιδιών; Γιατί οι ζωγραφιές διαφοροποιούνται μόνο ως προς το χρώμα; Τι εξυπηρετεί η ανάρτηση της αφίσας από την εθνική γιορτή της 25ης Μαρτίου;» είναι πολύ πιθανό να ανατρέξετε στη ψυχολογία της εκπαίδευσης (θεωρία των κινήτρων, συμπεριφοριστική αντίληψη για τη μάθηση), στη διαπολιτισμική παιδαγωγική (εθνικές εορτές), κλπ

56 Καταγραφές/ αξιοποίηση της θεωρίας
Οι τοίχοι της αίθουσας είναι στολισμένοι με έργα των παιδιών. Στους τοίχους βρίσκονται αναρτημένες δημιουργίες κυρίως της νηπιαγωγού όπως η αλφαβήτα και προκατασκευασμένες εικόνες σε φωτοτυπίες τις οποίες τα παιδιά έχουν απλά χρωματίσει ή έχουν γεμίσει κάνοντας κολλάζ. Τα περισσότερα παιδιά έχουν χρησιμοποιήσει τα ίδια χρώματα για να χρωματίσουν π.χ. λουλούδια, ακόμη και ομπρέλες. Κρεμασμένες στον αέρα υπάρχουν ελληνικές σημαίες και φιγούρες του Καραγκιόζη, και πάλι χρωματισμένες από τα παιδιά. Η τάξη αντανακλά τις δραστηριότητες των παιδιών. Το ότι οι τοίχοι είναι στολισμένοι με τα έργα των παιδιών τα κάνει να αισθάνονται περήφανα (Edwards et al, 2000). Τα π. νοιώθουν περήφανα όταν αναγνωρίζουν τα έργα τους αναρτημένα στους τοίχους και τους αρέσει να μιλούν γι αυτά (Edwards et al, 2000). Στη συγκεκριμένη τάξη κατά τη γνώμη μου είναι δύσκολο να αναγνωρίσουν τα έργα τους στους τοίχους. Οι παραγωγές των παιδιών που είναι αναρτημένες είναι τυποποιημένες, είναι εντυπωσιακό ότι μοιάζουν να είναι τυποποιημένες και αυτές ακόμη οι επιλογές των χρωμάτων που έχουν χρησιμοποιήσει. Νομίζω ότι ο χ. αντανακλά κυρίως την άποψη της Ν. για τη διδασκαλία & τη μάθηση και θέλω να διερευνήσω περισσότερο ποια διδακτική προσέγγιση υιοθετεί. Θέλω επίσης να διερευνήσω αν αυτού του χαρακτήρα είναι οι δραστηριότητες που αναπτύσσονται στην τάξη, που δύσκολα θα τις χαρακτηρίζαμε ‘δραστηριότητες των παιδιών’. Κάνω την υπόθεση ότι πρόκειται για δραστηριότητες που επιβάλλει η Ν και τα παιδιά πειθαρχούν!

57 Καταγραφές/ αξιοποίηση της θεωρίας/ 2
Η πρώτη φοιτήτρια φαίνεται να επαναλαμβάνει κάτι που ακούστηκε στο πλαίσιο των μαθημάτων ή μια ιδέα που αντλήθηκε από τη βιβλιογραφία χωρίς να εμβαθύνει σε αυτήν, την αξιοποιεί περισσότερο διεκπεραιωτικά, χωρίς να προσπαθεί να της αποδώσει ιδιαίτερο νόημα. Η περιγραφή της είναι λιγόλογη και γενικόλογη, δεν επιτρέπει σε κάποιον που δεν ήταν παρών στη συγκεκριμένη τάξη να κατανοήσει τι είδους έργα ήταν αυτά των παιδιών που ‘στόλιζαν’ τους τοίχους ούτε και στην ίδια προσφέρει υλικό για περαιτέρω διερεύνηση και αναστοχασμό.

58 Καταγραφές/ αξιοποίηση της θεωρίας/ 3
Η 2η φοιτήτρια δεν καταγράφει απλώς με περισσότερες λεπτομέρειες ό,τι παρατηρεί σε σχέση με τους προσδιορισμένους άξονες. Προσπαθεί να εμβαθύνει αξιοποιώντας τη θεωρία, σχολιάζοντας κριτικά τα δεδομένα που συνέλεξε από την παρατήρηση. Σε αυτή την προσπάθεια ανάλυσης, της γεννιούνται ερωτήματα τα οποία εκτιμά ότι χρειάζονται περαιτέρω διερεύνηση. Η πράξη δηλ. την οδηγεί στη θεωρία και ο θεωρητικός αυτός στοχασμός την επαναφέρει στη διερεύνηση της πράξης. Φαίνεται να κάνει βήματα σε μια προοπτική ανάπτυξης δεξιοτήτων έρευνας.

59 Συνοψίζοντας: Οι διαδικασίες της παρατήρησης, της καταγραφής και της διατύπωσης ερωτημάτων με τις οποίες θα εξοικειωθείτε αποτελούν μια μέθοδο προσέγγισης της εκπαιδευτικής διαδικασίας στην προοπτική της κατανόησης και της βελτίωσής της. Για αυτό θεωρείται και ένας τρόπος δουλειάς για τον υποψήφιο εκπαιδευτικό, που αξιοποιεί τη θεωρία, την έρευνα και τον στοχασμό για να διερευνήσει το εκπαιδευτικό πλαίσιο και να αναμορφώσει την εκπαιδευτική πράξη ανατροφοδοτώντας με αυτό τον τρόπο και τη θεωρία, τόσο την προσωπική όσο και την ευρύτερη παιδαγωγική.

60 Ευελπιστούμε να… Συνειδητοποιήσετε την ανάγκη μιας αλληλεπιδραστικής σχέσης ανάμεσα στη θεωρία & την πράξη τόσο κατά το σχεδιασμό και την υλοποίηση της εκπαιδευτικής πράξης όσο και κατά την αξιολόγηση, που σε ένα τέτοιο πλαίσιο έχει διαμορφωτικό χαρακτήρα Αντιληφθείτε ότι η εκπαιδευτική πράξη είναι προϊόν επιλογών, συνειδητών ή ασυνείδητων, η επισήμανση και η στοχαστική διερεύνηση των οποίων αποτελεί βασική προϋπόθεση για την κατανόηση της εκπαιδευτικής πράξης στην προοπτική της βελτίωσής της.

61 Από τον Οδηγό Νηπιαγωγού (2006),
Homework: θα μελετήσετε προτού να πάτε στην παρατήρηση τα ακόλουθα κείμενα Από τον Οδηγό Νηπιαγωγού (2006), κεφ. 5. Η σημασία του σχεδιασμού & της Οργάνωσης του Μαθησιακού περιβάλλοντος, σελ 57. Από τον Οδηγό Εκπαιδευτικού για το ΠΣ του Νηπιαγωγείου (2011) 2η ενότητα, Παιδαγωγικές αρχές Προγράμματος Σπουδών, σελ.11

62 1η Παρατήρηση κλασσικού νηπιαγωγείου στις 31/10/2017
1η Παρατήρηση κλασσικού νηπιαγωγείου στις 31/10/2017 Θα διαβάσετε τα συγκεκριμένα κείμενα πριν πάτε στο νηπιαγωγείο Θα μελετήσετε πολύ καλά τον ΟΠ Θα σημειώσετε όλες τις ερωτήσεις του ΟΠ στο τετράδιο- ημερολόγιό σας, όπου θα απαντήσετε καταρχήν ατομικά, μαζί με σκέψεις, σχολιασμούς Μετά θα συναντηθείτε με τα άλλα μέλη της Ομάδας σας και αφού συζητήσετε θα συμπληρώσετε τελικά και θα παραδώσετε έναν ΟΠ/ομάδα Θα παρακαλούσα να είναι όλα σε Η/Υ Τους στέλνετε στο ως το απόγευμα στις 18:00 την Παρασκευή 3 Νοεμβρίου, το αργότερο!

63 Εξωτερικός χώρος Στο σχολείο που βρίσκεστε υπάρχει αυλή ή παιδική χαρά; Περιγράψτε το χώρο. Ο χώρος της αυλής είναι ευρύχωρος ώστε να δίνει στα παιδιά τη δυνατότητα να κινούνται ελεύθερα; Είναι ευχάριστος, ασφαλής, εξοπλισμένος με παιχνίδια; Τι είδους παιχνίδια υπάρχουν; Καλλιεργούν τη δημιουργικότητα και τη φαντασία των παιδιών; Είναι ελκυστικός για τα παιδιά; Αξιοποιείται από τον/την εκπαιδευτικό και αν ναι, πώς; Υπάρχει μέριμνα για την κίνηση/ πρόσβαση παιδιών με κινητικά προβλήματα;

64 Εσωτερικός χώρος Περιγραφή του κτηρίου στο οποίο στεγάζεται το νηπιαγωγείο (Συστεγαζόμενο με δημοτικό σχολείο ή όχι. Τμήματα από τα οποία αποτελείται. Υπάρχουν ξεχωριστές αίθουσες για το κάθε τμήμα;) Υπάρχουν εξειδικευμένες αίθουσες- χώροι, και αν ναι πώς ονομάζονται; Τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να έχουν οπτική πρόσβαση στο εκτός σχολικού χώρου, περιβάλλον; (τοποθέτηση παραθύρων- κουρτινών, στοριών) Σε ποια διάταξη είναι τοποθετημένα τα τραπέζια εργασίας των παιδιών; Υπάρχει δυνατότητα αναδιαμόρφωσης του χώρου από τα παιδιά (αναδιάταξη των καθισμάτων και των τραπεζιών) ή οποιασδήποτε παρέμβασής τους στο χώρο; Πού προβλέπεται να κάθονται η εκπαιδευτικός και τα παιδιά; Υπάρχει βιβλιοθήκη στην τάξη; Πώς είναι διαμορφωμένη και πόσο είναι εξοπλισμένη; Έχουν τα παιδιά ελεύθερη πρόσβαση σε αυτήν; Υπάρχουν γωνιές; Πόσες και ποιες και πώς χρησιμοποιούνται; Πώς είναι εξοπλισμένες; Χρησιμοποιούνται κάποιες γωνιές στην υλοποίηση των οργανωμένων δραστηριοτήτων; Τι είναι αναρτημένο στους τοίχους; Σημειώστε ενδεικτικά έργα που υπάρχουν στους τοίχους. Κατασκευές των παιδιών; Άλλες δημιουργίες; Αποκαλύπτει δραστηριότητες των παιδιών στην τάξη; Ποιος τα έχει φτιάξει;

65 Εσωτερικός χώρος Τα παιδιά φαίνεται να έχουν ασχοληθεί με τη διαμόρφωση του χώρου; Περιγράψτε τις συνθήκες θερμοκρασίας, υγρασίας, αερισμού. Πού βρίσκονται οι τουαλέτες των παιδιών; Πού είναι τοποθετημένες οι βρύσες; Υπάρχει πίνακας με τους κανόνες λειτουργίας της ομάδας; Αν ναι, αντιγράψτε τους κανόνες. Αναφέρθηκαν τα παιδιά ή η νηπιαγωγός στον πίνακα με τους κανόνες της ομάδας προκειμένου να διευθετήσουν κάποιο πρόβλημα; Αναφέρετε το περιστατικό. Διαπιστώνετε να διαφοροποιείται η συμπεριφορά της/του Νηπιαγωγού προς τα παιδιά με πολιτισμικές ή άλλες ιδιαιτερότητες, από τα άλλα νήπια; Με ποιο τρόπο (περιγράψτε σύντομα το περιστατικό); Καταγράψτε σχόλια των νηπίων ή των εκπαιδευτικών που αφορούν σε παιδιά με πολιτισμικές ιδιαιτερότητες ή άλλες περιπτώσεις που θα πέσουν στην αντίληψή σας (απόρριψη, χλευασμός, καχυποψία, βρίσιμο, κ.α.). Κατασκευάστε ένα συγκεντρωτικό ημερήσιο πίνακα της χρήσης του χώρου και των γωνιών, με βάση τις προτιμήσεις των παιδιών (στη μια πλευρά τα ονόματα των παιδιών, στην άλλη οι γωνιές της τάξης). Αν ήσασταν εσείς ο/η νηπιαγωγός της τάξης, θα κάνατε κάποιες αλλαγές στην οργάνωση του συγκεκριμένου χώρου και των γωνιών; Αιτιολογήστε την απάντηση σας.

66 B. ΤΟ ΗΜΕΡΗΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΚΛΑΣΣΙΚΟΥ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟΥ
Συζητείστε με τη/το νηπιαγωγό τα κριτήρια επιλογής του θέματος ή των θεμάτων που επεξεργάζονται για τα βοηθήματα που χρησιμοποιεί για την επεξεργασία του/των. Καταγράψτε στη συνέχεια πώς εξελίχθηκε η ημέρα κατά τη διάρκεια της παρουσίας σας στο νηπιαγωγείο: ΠΙΝΑΚΑΣ Γενικώς, γνωρίζουμε ότι ο χώρος αποτυπώνει τις δραστηριότητες των παιδιών (σχέδια εργασίας που αναπτύσσουν, οργανωμένες δραστηριότητες, καθημερινές συνήθειες και σχέσεις αλληλεπίδρασης που βιώνουν). Μπορείτε να περιγράψετε όσα σας ‘μαρτυράει’ ο χώρος της συγκεκριμένης τάξης; Σχεδιάστε ατομικά μια συνέντευξη 5 ερωτήσεων για μια δραστηριότητα (ελεύθερη ή οργανωμένη) που προτιμούν τα παιδιά και υλοποιήστε την σε 2 παιδιά (1 αγόρι + 1 κορίτσι).

67 Καλή επιτυχία

68 Ποιες γωνιές βρίσκουμε στο χώρο της τάξης; Συνηθέστερα λάθη:
Γωνιά φάρμας Γωνιά με ζώα Γωνιά lego Γωνιά πλαστικών ενσφηνωμάτων Γωνιά με μαλακά τουβλάκια από λάστιχο Γωνιά των πλαστικών παιχνιδιών Γωνιά οικοδομικού υλικού ή γωνιά των κατασκευών

69 Συνηθέστερα λάθη Γωνιά του κουκλόσπιτου
Γωνιά καλλωπισμού Γωνιά του κομμωτηρίου Γωνιά της ξεκούρασης Γωνιά του ύπνου Γωνιά του σαλονιού Γωνιά της μαγειρικής Γωνιά της κρεβατοκάμαρας Γωνιά σπιτιού Γωνιά κουζίνας Γωνιά του παντοπωλείου Γωνιά εστιατορίου Γωνιά του κουκλόσπιτου Και γωνιά Γωνιά εμπορικού κέντρου

70 Γωνιά της συζήτησης Συνηθέστερα λάθη
Γωνιά με πάγκους & γράμματα στο έδαφος Γωνιά της μάθησης Γωνιά των ανακοινώσεων Γωνιά της γεωγραφίας Γωνιά των χρωμάτων Γωνιά του καιρού Γωνιά της εβδομάδας Γωνιά των παρουσιών Γωνιά του παρουσιολογίου Γωνιά απουσιολογίου Γωνιά του ημερολογίου Πίνακες που υπάρχουν στη γωνιά συζήτησης και καλύπτουν τις δραστηριότητες καθημερινής ροής

71 Συνηθέστερα λάθη Γωνιά ζωγραφικής Γωνιά πλαστελίνης
Γωνιά χειροτεχνιών Γωνιά με το κολάζ, με τα αυτοκόλλητα Γωνιά των εικαστικών Γωνιά παιδαγωγικού υλικού ή των μαθηματικών ή των επιτραπέζιων παιχνιδιών Γωνιά των γεωμετρικών σχημάτων Γωνιά των μαθηματικών Γωνιά του σφηνώματος Γωνιά των puzzle

72 γωνιά Δραματικής τέχνης
Συνηθέστερα λάθη Γωνιά αριθμητικής Γωνιά γραμματικής Γωνιά παιχνιδιού Γωνιά με το κολάζ με τα αυτοκόλλητα Γωνιά της γλώσσας Γωνιά ελεύθερου παιχνιδιού Γωνιά της γραφής Γωνιά γεωμετρίας να φαίνεται αν ορίζονται ως αυτόνομες γωνιές ή αν εντάσσονται σε κάποιες άλλες Γωνιά κουκλοθεάτρου Γωνιά μεταμφιέσεων Γωνιά θεάτρου γωνιά Δραματικής τέχνης

73 Γωνιά της παρατήρησης και ανακάλυψης (φακοί, μαγνήτες, δοχεία, ….)
Συνηθέστερα λάθη Γωνιά φυσικών επιστημών Γωνιά του Η/Υ Γωνιά Γωνιά της παρατήρησης και ανακάλυψης (φακοί, μαγνήτες, δοχεία, ….) Γωνιά της σύγχρονης τεχνολογίας (η/υ, σκάνερ, dvd/video, φωτογραφική μηχανή, βιντεοκάμερα, …) να φαίνεται αν ορίζονται ως αυτόνομες γωνιές ή αν εντάσσονται σε κάποιες άλλες

74

75

76

77

78

79