Το νερο στη λογοτεχνια και στην επιστημη ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΕΛ ΚΑΣΤΟΡΕΙΟΥ ΣΧ. ΕΤΟΣ 2014 - 2015 ΜΑΘΗΤΕΣ: Επιβλέποντες εκπαιδευτικοί:

Παρουσίαση με θέμα: "Το νερο στη λογοτεχνια και στην επιστημη ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΕΛ ΚΑΣΤΟΡΕΙΟΥ ΣΧ. ΕΤΟΣ 2014 - 2015 ΜΑΘΗΤΕΣ: Επιβλέποντες εκπαιδευτικοί:"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Το νερο στη λογοτεχνια και στην επιστημη ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΕΛ ΚΑΣΤΟΡΕΙΟΥ ΣΧ. ΕΤΟΣ ΜΑΘΗΤΕΣ: Επιβλέποντες εκπαιδευτικοί: Ζουρντού Παρασκευή ΠΕ:02 Λιανού Γεωργία ΠΕ:03 Χονδροπούλου Νικολέττα ΠΕ:04 Χριστακάκου Μελπομένη ΠΕ:02

2 Ο κύκλος του νερού

3 Το νερό κινείται σε ένα κύκλο μεταξύ της θάλασσας του αέρα και του εδάφους γνωστό ως   κύκλος του νερού. Όταν ο ήλιος θερμαίνει τα ποτάμια, τις λίμνες και τους ωκεανούς κάποια ποσότητα νερού μετατρέπεται σε ατμό. Το φαινόμενο αυτό καλείται εξάτμιση. Ο ατμός αυτός του νερού κρυώνει καθώς ανεβαίνει προς τα ανώτερα ατμοσφαιρικά στρώματα (φαινόμενο της συμπύκνωσης) και σχηματίζει σταγόνες οι οποίες συνενώνονται και σχηματίζουν σύννεφα . Καθώς τα σύννεφα κρυώνουν περισσότερο οι σταγόνες του νερού γίνονται μεγάλες και βαριές και πέφτουν ως βροχή, χαλάζι, χιόνι. Το φαινόμενο αυτό καλείται κατακρήμνιση. Η βροχή πέφτει στο έδαφος και στα ποτάμια και καταλήγει στις λίμνες και στις θάλασσες. Και ο κύκλος του νερού ξαναρχίζει. Στην πραγματικότητα το νερό που χρησιμοποιούμε και πίνουμε σήμερα είναι το ίδιο που χρησιμοποιούσαν και οι δεινόσαυροι.

4 Τις τελευταίες δεκαετίες οι αυξανόμενες ανταγωνιστικές χρήσεις του νερού, σε συνδυασμό με τη συνεχή μείωση των εκμεταλλεύσιμων υδατικών πόρων επιβάλλουν την ανάπτυξη και εφαρμογή ορθολογικών - αειφορικών πρακτικών διαχείρισής τους. Η εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης των επιφανειακών και υπόγειων νερών έχει προκαλέσει σε πολλές περιπτώσεις σημαντική πτώση της στάθμης τους, ενώ η υπεράντληση παράκτιων υδροφορέων οδηγεί στην υφαλμύρωση των νερών τους λόγω διείσδυσης θαλασσινού νερού και κατά συνέπεια στη μετατροπή τους σε ακατάλληλους για υδρευτική, βιομηχανική ή αρδευτική χρήση (εικ.11).

5 ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Το νερό αποτελεί πηγή έμπνευσης για πολλούς καλλιτέχνες, στη ζωγραφική, στη γλυπτική, στη μουσική και στη λογοτεχνία. Ο ήχος και η εικόνα ενός ρυακιού, ενός χειμάρρου, της βροχής που πέφτει στο έδαφος, της θάλασσας, αγριεμένης ή γαλήνιας, ξυπνούν συναισθήματα και μνήμες και αποτελούν πηγές έμπνευσης για τους δημιουργούς της τέχνης.

6 ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΚΑΙ ΠΟΙΗΜΑΤΑ
(ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΟ ΝΕΡΟ)

7 ΣΤΟΥ ΚΑΙΡΟΥ ΤΗ ΖΥΓΑΡΙΑ (ΤΡΕΧΕΙ ΤΡΕΧΕΙ ΤΟ ΝΕΡΟ)
Τρέχει, τρέχει, τρέχει το νερό τρέχει τρέχει τρέχει το νερό στο μύλο έπιασες καινούριο φίλο τρέχει, τρέχει, τρέχει το νερό τρέχει τρέχει τρέχει το νερό στ' αυλάκι σ' άλλον έδωσες φιλάκι Παίζει με το ήλιο το νερό τρέχει, τρέχει, τρέχει το νερό παίξαμε και μεις με τ' όνειρο τρέχει τρέχει τρέχει το νερό στο μύλο κι όλα γίνονται βαριά στου καιρού τη ζυγαριά Τρέχει, τρέχει, τρέχει το πουλί τρέχει τρέχει τρέχει το πουλί στα κλώνια σαν τα νιάτα, σαν τα χιόνια τρέχει, τρέχει, τρέχει το πουλί τρέχει τρέχει τρέχει το πουλί στα δέντρα ήσουν της καρδιάς μου αφέντρα Τρέχει το πουλί να το χαρώ Τρέχει, τρέχει, τρέχει το πουλί παίξαμε και μεις με τ' όνειρο τρέχει τρέχει τρέχει το πουλί στα δέντρα κι όλα γίνονται βαριά στου καιρού τη ζυγαριά

8 ΑΧ ΘΑΛΑΣΣΑ ΜΟΥ ΣΚΟΤΕΙΝΗ- Νίκος Πορτοκάλογλου
Αχ θάλασσά μου σκοτεινή, θάλασσα αγριεμένη πού θα με βγάλεις το πρωί σε ποια στεριά μου ξένη πού θα με βγάλεις το πρωί σε πιά στεριά μου ξένη αχ θάλασσά μου σκοτεινή θάλασσα αγριεμένη Τα είχα όλα μια φορά μα ήθελα παραπάνω τι να τα κάνω τώρα πια απόψε που σε χάνω Μέσα στα μαύρα σου νερά κομμάτια η ζωή μου αχ θαλασσά μου εσύ βαθιά που κρύβεις το νησί μου αχ θαλασσά μου εσύ βαθιά που κρύβεις το νησί μου μέσα στα μαύρα σου νερά κομμάτια η ζωή μου Τα είχα όλα μια φορά μα ήθελα παραπάνω τι να τα κάνω τώρα πια απόψε που σε χάνω

9 Να ‘μουν γάργαρο νερό ΔΗΜΟΤΙΚΟ
Να ‘μουν γάργαρο νερό ΔΗΜΟΤΙΚΟ Να ‘μουν γάργαρο νερό Να ‘ρχεσαι να πίνεις Να φιλώ τα χείλη σου  Τη γλύκα να μ’ αφήνεις Να  ‘μουν και η στράτα σου πεζή να με διαβαίνεις να τα κοιτώ τα μάτια σου  να μην καταλαβαίνεις Να ‘μουν στον κήπο δέντρο σου  συνέχεια να σκαλίζεις Να με  ποτίζεις το πρωί  Όλο να με δροσίζεις

10 Το νερό στο ρέμα γάργαρο κυλάει 
Λούζεται τ’ αγέρι και μοσχοβολάει  Κάτω απ’ τα πλατάνια χρυσή ρόκα γνέθει,  Μάλαμα ανεμίζει και γαϊτάνι  πλέκει  Ένας τσομπανάκος στο βουνό γυρίζει,  Παίζει φλογέρα και καρδιές ραγίζει.Τον αιθέρα όλο μύρο βαλσαμώνει,  Τραγουδάκια λέει το γλυκό τ’ αηδόνι.  Ψάλετε κοπέλες λυγερές τραγούδια  Ράνετε με άνθη κι όμορφα λουλούδια  Επωδός Και στ’ απόσκια, που ο ήλιος δε γνωρίζει  Γλαρωμένο βαθιά, ολημερίζει 

11 ΚΙΝΗΣΕ Η ΓΕΡΑΚΙΝΑ- δημοτικό
Κίνησε η Γερακίνα για νερό ωρε κρύο να φέρει. Ντρούγκου ντρούγκου ντρουγκ ντρουγκ ντρουγκ τα βραχιόλια της βροντούν. Τα βραχιόλια της βροντούν, ντρούγκου ντρούγκου ντρούγκου ντρουγκ ντρουγκ ντρουγκ. Κι έπεσε μες το πηγάδι κι έβγαλε ωρε φωνή μεγάλη. Ντρούγκου ντρούγκου ντρουγκ ντρουγκ ντρουγκ τα βραχιόλια της βροντούν. Τα βραχιόλια της βροντούν, ντρούγκου ντρούγκου ντρούγκου ντρουγκ ντρουγκ ντρουγκ. Κι έτρεξε ο κόσμος όλος κι έτρεξα ωρε κι εγώ ο καημένος. Ντρούγκου ντρούγκου ντρουγκ ντρουγκ ντρουγκ τα βραχιόλια της βροντούν. Τα βραχιόλια της βροντούν, ντρούγκου ντρούγκου ντρούγκου ντρουγκ ντρουγκ ντρουγκ. Γερακίνα θα σε βγάλω και γυναίκα θα σε πάρω. Ντρούγκου ντρούγκου ντρουγκ ντρουγκ ντρουγκ τα βραχιόλια της βροντούν. Τα βραχιόλια της βροντούν, ντρούγκου ντρούγκου ντρούγκου ντρουγκ ντρουγκ ντρουγκ.

12 ΘΑΛΑΣΣΑ ΠΛΑΤΕΙΑ- δημοτικό
Θάλασσα πλατειά σ' αγαπώ γιατί μου μοιάζεις θάλασσα βαθειά μια στιγμή δεν ησυχάζεις λες κι έχεις καρδιά την καρδιά μου την μικρούλα την πλατειά Όνειρα τρελλά που πετούν στο κύμα πάνω φτάνουν στην καρδιά και τα νιάτα μας ξυπνάμε όνειρα πλατειά και οι πόθοι φτερουγίζουν σαν πουλιά Έχω ένα καϋμό που με τρώει γλυκά και με λιώνει έχω ένα καϋμό θά 'ρθω να στον πώ αδελφή μου εσύ θάλασσα που σ' αγαπώ Κύματα πουλιά στα ταξίδια σας που πάτε τα αλαργινά

13 Ρούσσα παπαδιά Ο μπάρμπα Γιάννης ο Κανατάς
Ο μπάρμπα Γιάννης ο Κανατάς Μπάρμπα Γιάννη με τις στάμνες (3) Ρούσσα παπαδιά  και με τα σταμνάκια σου  Σαν πήρα ένα κατήφορο στην άκρη στο ποτάμι,  να χαρείς τα μάτια σου  Και το ποτάμι ήταν θολό, θολό φουρτουνιασμένο.  Σαν φορείς ψηλό καπέλο )3) Φέρνει λιθάρια ριζιμιά, δέντρα ξεριζωμένα,  και παπούτσια μυτερά  Φέρνει και μια γλυκομηλιά με μήλα φορτωμένη.  Κι ανάμεσα στους κλώνους της μπάρμπα Γιάννη Κανατά  Δυο αδέρφια αγκαλιασμένα.  Πρόσεξε μη σε γελάσει (3) Το ένα το λένε Κωσταντή  καμιά έμορφη κυρά  Και τ’ άλλο Βασιλάκη. Και η μάνα τους άντε η Ρούσσα η παπαδιά  τ’ αγνάντευε.  και σου φάει το γαϊδούρι (3) ΔΗΜΟΤΙΚΟ  και σ’ αφήσει την ουρά  Μπάρμπα Γιάννη βάλε μέσα (3) στα ποτήρια μας κρασί  στα ποτήρια με κρασί μπάρμπα Γιάννη μερακλή. 

14 Το πλατανιώτικο νερό Το πλατανιώτικο νερό (2) Μου ΄παν πως έχει αβδέλλες (2) Μα πήγα, το δοκίμασα  Κι έχει όμορφες κοπέλες Αμυγδαλάκι τσάκισα  Και μέσα σε ζωγράφισα  Αμυγδαλοτσακίσματα  Σου στέλνω χαιρετίσματα.  Να ‘χα νερό απ’ τον πλάτανο (2) Σταφύλι απ’ την κολόνα (2) Να ‘χα και την αγάπη μου Να τη φιλώ στο στόμα.  Έλα να πάμε εκεί που λες Που κάνουν τα πουλιά φωλιές Που κάνουν τα πουλιά φωλιές Έλα να πάμε εκεί που λες Παραδοσιακό Ένα νερό κυρά Βαγγελιώ  Ένα νερό κυρά Βαγγελιώ  Ένα νερό κρύο νερό (2) Κι από πούθε κατεβαίνει  Βαγγελιώ μου παινεμένη (2) Από γκρεμό κυρα Βαγγελιώ  Από γκρεμό γκρεμίζεται (2) Σε περιβολάκι μπαίνει  Βαγγελιώ μου  παινεμένη (2) Ποτίζει δε κυρά Βαγγελιώ  Ποτίζει δέντρα και κλαδιά (2) Λεμονιές και κυπαρίσσια Σαν τα όμορφα κορίτσια (2) Παραδοσιακό

15 Ν. ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ Το σύννεφο Είμαι μια στέρνα. Και σήμερα και αύριο
Γιατί να ΄χω τόσο πολύ σκεφτεί, γιατί να ΄χω ζητήσει κι όποτε θελήσετε, ελάτε πουλιά. ν΄ ανοίξω τα πηγάδια εκεί που είναι Το νερό της συλλέγεται, το μισό της απ΄ τις πρόβλημα το νερό, οδύνες της γης, το άλλο απ΄το θαύμα: που το βάθος Απ΄ την ομορφιά, την ουσία, τη διάταξη δεν είναι παρά η επιφάνεια των πραγμάτων ανεστραμμένων… κι απ΄ τους κραδασμούς του αρμόνιου-σύμπαντος… ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ Ο ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΟΣ ΠΛΑΝΗΤΗΣ Η στέρνα Ήτανε μέσα΄απ΄τη μήτρα της μάνας μου συνδεμένες οι φλέβες μου- ποταμάκια που ρέουν Απ΄ όλο το σώμα του κόσμου, στο σώμα μου.

16 Από « Το βάθος του κόσμου»… Ν. ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ
Από « Το βάθος του κόσμου»… Ν. ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ Το νερό και η ευχαριστία Η βροχή Ήπια κα πότισα δάση και γέμισα στέρνες. Είσαι βροχή. Καθώς πέφτεις Το νερό σου περίσσεψε- στην καρδιά μου είσαι έτοιμη Τα ποτάμια του σύμπαντος, δαμασκηνιά ανθισμένη κ΄ είσ΄ έτοιμος δεν έχουν κοίτες. Βυθίζονται. Τρέχουνε ροδώνας καθώς ψιχαλίζεις στον κήπο μου. μές από σένα… Πέφτοντας πάνω στη γη μου, φυτεύεσαι σε έτοιμα στάχυα. Το ποτάμι Εγώ, θα σε λέω Μαρία. Μπορείς να με λες κ΄ εσύ αδελφό ή ποτάμι, γιατί, έχω μέσα μου ένα τραγούδι όπως ένα μεγάλο ποτάμι που έχει χάσει τις άκρες του, που μπορούνε, λαμπρά δαχτυλίδια , οι στροφές του να καλύψουν την έρημο…

17 ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ  [ΟΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ ]  [ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ Γʹ]  Ο ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ Έστησ’ ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη, κι η φύσις ηύρε την καλή και τη γλυκιά της ώρα, και μες στη σκιά που φούντωσε και κλει δροσιές και μόσχους ανάκουστος κιλαϊδισμός και λιποθυμισμένος. Νερά καθάρια και γλυκά, νερά χαριτωμένα, χύνονται μες στην άβυσσο τη μοσχοβολισμένη, και παίρνουνε το μόσχο της, κι αφήνουν τη δροσιά τους, κι ούλα στον ήλιο δείχνοντας τα πλούτια της πηγής τους, τρέχουν εδώ, τρέχουν εκεί, και κάνουν σαν αηδόνια. Έξ’ αναβρύζει κι η ζωή σ’ γη, σ’ ουρανό, σε κύμα. Αλλά στης λίμνης το νερό, π’ ακίνητό ’ναι κι άσπρο, ακίνητ’ όπου κι αν ιδείς, και κάτασπρ’ ως τον πάτο, με μικρόν ίσκιον άγνωρον έπαιξ’ η πεταλούδα…   [Η ΞΑΝΘΟΥΛΑ] Την είδα την Ξανθούλα, την είδα ψες αργά, που εμπήκε στη βαρκούλα να πάει στην ξενιτιά… …Σ’ ολίγο, σ’ ολιγάκιδεν ήξερα να πω αν έβλεπα πανάκι ή του πελάγου αφρό· και αφού πανί, μαντίλι εχάθη στο νερό, εδάκρυσαν οι φίλοι, εδάκρυσα κι εγώ.

18 Γ.ΣΕΦΕΡΗΣ Άρνηση Στο περιγιάλι το κρυφό κι άσπρο σαν περιστέρι διψάσαμε το μεσημέρι· μα το νερό γλυφό. Πάνω στην άμμο την ξανθή γράψαμε τ’ όνομά της· ωραία που φύσηξεν ο μπάτης και σβήστηκε η γραφή. Με τί καρδιά, με τί πνοή, τί πόθους και τί πάθος πήραμε τη ζωή μας· λάθος! κι αλλάξαμε ζωή. Αργοναύτες   Αράξαμε σ’ ακρογιαλιές γεμάτες αρώματα νυχτερινά με κελαηδίσματα πουλιών, νερά που αφήνανε στα χέρια τη μνήμη μιας μεγάλης ευτυχίας Μα δεν τελειώναν τα ταξίδια. Οι ψυχές τους έγιναν ένα με τα κουπιά και τους σκαρμούς με το σοβαρό πρόσωπο της πλώρης με τ’ αυλάκι του τιμονιού με το νερό που έσπαζε τη μορφή τους.

19   Κ. Γ. ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ  Πολύμνια    Τα μάτια σου θαν τα φιλήσω, νά βρω γυρεύοντας μες στα νερά τους τα χρυσονείρατα και τους θανάτους, και τη βασίλισσα λέξη του κόσμου, και το παράξενο φως του έρωτός μου.   ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ    [Σκυφτοί περάσανε…]   Ανάμεσα στα βρόμικα πανιά και στα νερά τα μουχλιασμένα Πλήθος ενέδρες της ζωής παραμονεύουν την πτώση σου Τα ξίφη διασταυρώνονται σε ματωμένες αστραπές Ο θάνατος είναι κι αυτός μια περασμένη αφήγηση Κι ήθελε ακόμη πολύ φως να ξημερώσει.

20 ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ- ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ
Μοιάζει η ζωή μας με βροχή, μια σιγανή, μια μπόρα, Που τηνε πίνει η μαύρη γης, χρόνια και χρόνια τώρα. Νερό να πιω δε μου ΄δωκες απ΄ το νερό που πίνεις, Το μυστικό τσ΄αγάπης σου να μάθω δε μ΄ αφήνεις. Θάλασσα πάλι το μυαλό, γιαλός η θύμησή σου, Θέλω δε θέλω ξενυχτώ με την ανάμνησή σου. Το νερό της νιότης Οδυσσέας, στην Ιθάκη σου θα γίνω Θα παλέψω, σαν κι εκείνο, Να νικήσω τον καιρό! Στης αγάπης το ατέρμονο ταξίδι, Θα κινήσω να σου φέρω δαχτυλίδι Και της νιότης το νερό!

21

22 Πεζογραφία «Αναπνέοντας στο νερό» του Άλαν Άτγουντ
«Αναπνέοντας στο νερό» του Άλαν Άτγουντ «Απ’ το νερό ως τα’ όνειρο» του Σωκράτη Σκάρτση «Γη και νερό» του Γουλιέλμου Άμποτ «Έχεις φχαριστηθεί ποτέ σου νερό» του Μάνου Τσιλιμίδη «Η άλλη μεριά του νερού» της Φεριντέ Τσιτσέκογλου «Η πολιτεία του νερού» της Ελένης Χωρεάνθη «Μην ξυπνάς το νερό» της Αθανασίας Δρακοπούλου «Μια τουφεκιά στο γαλάζιο νερό» του Διονυσίου Κόκκινου

23 ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ Το νερό, πηγή και σύµβολο ζωής, έγινε
από τα πανάρχαια χρόνια αντικείμενο λατρείας όλων των πρωτόγονων λαών. Όποιες και αν είναι οι πολιτισµικές τους δοµές, το νερό αποτελεί αστείρευτη πηγή δύναµης και  ζωής: καθαρίζει, θεραπεύει, ανανεώνει και διασφαλίζει την αθανασία. 

24 «…… Αλλά κατόπιν (η γη) με τον Ουρανό πλάγιασε και γέννησε τον βαθυστρόβιλο Ωκεανόν και την γλυκόθωρη Τηθύα˙ και η Τηθύς εγέννησε στον Ωκεανόν τους Ποταμούς με τα νερά τα γοργοστρόβιλα…(Ησιόδου Θεογονία, μετάφρ. Π. Λεκατσά).

25 Ωκεανός και Νύμφες Οι αρχαίοι Έλληνες, που τιμούσαν τα νερά σαν
θεότητες, φαντάζονταν τον Ωκεανό σαν έναν τεράστιο ποταμό, που ρέει γύρω από τη Γη, δεν είχε πηγές, ούτε εκβολές και ήταν πατέρας όλων των ποτάμιων θεών. Τρεις χιλιάδες Νύμφες και τρεις χιλιάδες ποταμοί ήταν τα παιδιά του Ωκεανού και της Τηθύος. Πολλές από τις Νύμφες, όπως οι Ναϊάδες, προστάτιδες των νερών, κατοικούσαν στα γλυκά νερά και διέθεταν δυνάμεις μαγικές και αναζωογονητικές.

26 Τα νερά της Στυγός Η αθανασία και η αιώνια ζωή ήταν το μεγάλο όνειρο του ανθρώπου από τους αρχαίους χρόνους, η λαχτάρα του αυτή τον έκανε να ψάχνει αλλά και να συνεχίζει μέχρι σήμερα να ερευνά για το ελιξίριο της αθανασίας. Για τους αρχαίους Έλληνες το πιο ονομαστό ελιξίριο ήταν τα νερά της Στυγός, αλλά και το νερό που δίνανε όρκο οι θεοί . Η Στύγα ήταν µια φοβερή θεότητα, η μεγαλύτερη κόρη του Ουρανού και της Τηθύος, που έμενε στα τάρταρα, στην παγωνιά, απομονωμένη από τους άλλους θεούς που δεν τη συμπαθούσαν. Από τα Τάρταρα (παράγωγο της λέξης τουρτουρίζω) που πίστευαν ότι εκεί ήταν και οι πύλες του Άδη, πηγάζει ο ποταμός Κράθης, στο όρος Χελμός της Αχαΐας. Στα νερά αυτά «βάφτισε» τον Αχιλλέα η μητέρα του η Θέτις και έγινε άτρωτος και αθάνατος, εκτός από την φτέρνα του που δεν βράχηκε και τον βρήκε εκεί το θανατηφόρο βέλος του Πάρη στην Τροία.

27 Ποσειδώνας, ο θεός του υγρού στοιχείου
Ποσειδώνας, ο θεός του υγρού στοιχείου Ο Ποσειδώνας ήταν στη μυθολογία ένας από τους δώδεκα θεούς του Ολύμπου, κυρίαρχος και παντοδύναμος θεός της θάλασσας και όλων των νερών (ποταμών, λιμνών ,πηγών). Ήταν θεός βίαιος και άγριος. Όταν οργιζόταν χτυπούσε την τρίαινά του στα νερά, ανατάραζε τα κύματα και εξαπέλυε θύελλες. Όλα τα θαλάσσια τέρατα παρουσιάζονταν με την τρικυμία και προκαλούσαν τον τρόμο στους ανθρώπους. Τον Οδυσσέα, που τύφλωσε το γιο του, Πολύφημο, τον καταδίκασε να θαλασσοδέρνεται χρόνια ολόκληρα. Σύμφωνα με το θρύλο είχε την κατοικία του στον Αλφειό ποταμό. Σύμβολα του Ποσειδώνα ήταν η τρίαινα και το δελφίνι. Ο Ποσειδώνας, ναυτικός θεός, λατρευόταν σε όλη την Ελλάδα, που ήταν κυρίως ναυτική χώρα.

28 Νηρέας - Νηρηίδες Θεός της θάλασσας, αρχαιότερος από τον Ποσειδώνα. Ζούσε στα παραμυθένια παλάτια του, στο βυθό του Αιγαίου, με τις πενήντα κόρες του, τις Νηρηίδες, και ήταν ονομαστός για τη σοφία του και τη μαντική του δύναμη. Μία από τις ονομαστές κόρες του ήταν η θεά Θέτιδα, η μητέρα του Αχιλλέα. Οι Νηρηίδες ήταν οι πενήντα θυγατέρες του Νηρέα και της Δωρίδας. Ήταν νύμφες της θάλασσας, πολύ όμορφες. Είχαν τη δύναμη να φουρτουνιάζουν και να γαληνεύουν τη θάλασσα. Τους άρεσε να παίζουν καθισμένες πάνω στις αφρισμένες χαίτες των κυμάτων ή να κάθονται στους βράχους και να στεγνώνουν τα πυκνά και μακρόσγουρα μαλλιά τους. Ήταν περήφανες και χαρούμενες για την ομορφιά και την αθανασία τους. Συχνά, συνόδευαν τα αμάξια των θαλασσινών θεών.

29 Άλλοι θεοί της θάλασσας
Άλλη θαλάσσια θεότητα, ο Πρωτεύς, εκπροσωπεί την αστάθεια της θάλασσας, αλλά επειδή γνωρίζει την μαντική τέχνη, καθοδηγεί τους ναυτικούς. Η θεότητα Ίρις παρουσιάζεται μετά τη θύελλα, για να καθησυχάζει τους ανθρώπους. Σημαντικός θεός και ο Γλαύκος (από το γλαυκό χρώμα της θάλασσας), ο οποίος εκπροσωπεί την θαλάσσια ζωή και η παράδοση λέει πως πρώτα ήταν ένας φτωχός ψαράς.

30 Η Αφροδίτη Η Αφροδίτη Η Θεά της ομορφιάς και του έρωτα  ήταν κόρη του Δία και της Διώνης. Ένας μύθος λέει πως η Αφροδίτη γεννήθηκε μέσα από τη θάλασσα, στην Κύπρο.

31 Αποπλανούσαν τους ναυτικούς
Οι Σειρήνες Ας μην ξεχνάμε τις θαλασσινές Σειρήνες που κατοικούν στον πορθμό της Σικελίας. Αποπλανούσαν τους ναυτικούς με τη γλυκιά φωνή τους.

32 Ποτάμιοι θεοί Στον ελλαδικό χώρο, όλοι σχεδόν οι ποταμοί θεοποιήθηκαν από τους ανθρώπους. Ο Ίναχος, ο Ασωπός, ο Κηφισός, ο Πηνειός, ο Αλφειός, ο Ιλισός, ενώ ο μεγαλύτερος ποτάμιος θεός ήταν ο Αχελώος. Το ίδιο συνέβαινε και στην Ασία με τους θεϊκούς ποταμούς, τον Κάϊκο, τον Σαγγάριο, Έρμο, τον Μαίανδρο. Τιμές θεών απέδιδαν και οι Έλληνες στους ξένους ποταμούς (Νείλο, Ίστρο, Ηριδανό).

33 Ο ποταμός Αχέροντας Η λέξη Αχέρων δεν είναι τυχαία αφού τα συνθετικά της ,΄΄αχέα ρέων΄΄, δηλώνουν αυτόν που φέρνει τις πίκρες και τα δάκρυα. Στην αρχαιότητα πίστευαν ότι ήταν ο ποταμός, τον διάπλου του οποίου έκανε ο «ψυχοπομπός» Ερμής, παραδίδοντας τις ψυχές των νεκρών στο Χάροντα, για να καταλήξουν στο βασίλειο του Άδη.

34 Το νερό στις θετικές επιστήμες

35 Το μόριο του νερού αποτελείται από δύο άτομα υδρογόνο και ένα άτομο οξυγόνο.

36

37

38 Η παρουσία του δεσμού υδρογόνου μεταξύ των μορίων του Η2Ο εξηγεί πολλές από τις ιδιομορφίες του.
Το νερό έχει υψηλό σημείο ζέσης σε σχέση με ουσίες με παραπλήσιες μοριακές μάζες .Αν δεν υπήρχε ο δεσμός υδρογόνου το νερό θα ήταν αέριο. Η κρυσταλλική δομή του πάγου . Στο εσωτερικό του κρυσταλλικού πλέγματος μένουν αρκετοί κενοί χώροι. Η ικανότητα του πάγου να επιπλέει στο νερό .Όταν το Η2Οβρίσκεται στη στερεή κατάσταση έχει το μεγαλύτερο αριθμό δεσμών υδρογόνου. Έτσι έχει μικρότερη πυκνότητα από την υγρή Το νερό έχει την μεγαλύτερη πυκνότητα στους 40C . Με την τήξη του πάγου μόρια αποδεσμεύονται και πηγαίνουν στα κενά, οπότε ελαττώνεται ο όγκος.

39 ΤΟ ΝΕΡΟ ΕΙΝΑΙ ΑΡΙΣΤΟΣ ΔΙΑΛΥΤΗΣ
Το μόριο του νερού έχει μεγάλη διπολική ροπή και μικρό μέγεθος γεγονός που καθιστά το νερό άριστο διαλύτη ουσιών με πολικά μόρια. Διαλύει τις περισσότερες ανόργανες ενώσεις (οξέα βάσεις άλατα)και πολλές πολικές οργανικές ενώσεις.

40

41

42

43 ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

44

45 ΟΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ

46

47 Οι δράσεις μας (συνοπτικά)
Αναζητήσαμε και μελετήσαμε λογοτεχνικά κείμενα και τραγούδια, όπου το νερό αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο και πηγή έμπνευσης. Διερευνήσαμε το νερό στη χημεία και γενικότερα στις φυσικές επιστήμες και εκπονήσαμε σχετικά πειράματα στο εργαστήριο. Παρακολουθήσαμε video με θέμα τον κύκλο του νερού, προκειμένου να συνειδητοποιήσουμε την αναγκαιότητά του για τη ζωή στον πλανήτη μας. Μέσα από σχετική έρευνα γνωρίσαμε την πληθώρα των θεοτήτων που σχετίζονται με το νερό στην αρχαία ελληνική μυθολογία και κατανοήσαμε γιατί το νερό πήρε μυθικές διαστάσεις και συνδέθηκε με δοξασίες, θρύλους και θεότητες στο παρελθόν. Συγκροτήσαμε χορωδία και τραγουδήσαμε τραγούδια που αναφέρονται στο νερό. Τέλος, το υλικό που συγκεντρώσαμε από αυτή τη διεπιστημονική «γνωριμία» μας με το νερό, αποτιμήθηκε και αποτέλεσε τη βάση για την παρουσίασή μας.

48 ΠΗΓΕΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ , ΔΥΚΤΙΟΓΡΑΦΙΑ (ενδεικτικά)
Δυτικά της νιότης Μαντινάδες- Τραγούδια