Μη τυπική εκπαίδευση: ο εκπαιδευτικός, ο μαθητής, η επίσκεψη, το μουσείο Μα΄θημα 3 Μη τυπική / άτυπη εκπαίδευση και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών.

Παρουσίαση με θέμα: "Μη τυπική εκπαίδευση: ο εκπαιδευτικός, ο μαθητής, η επίσκεψη, το μουσείο Μα΄θημα 3 Μη τυπική / άτυπη εκπαίδευση και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Μη τυπική εκπαίδευση: ο εκπαιδευτικός, ο μαθητής, η επίσκεψη, το μουσείο Μα΄θημα 3 Μη τυπική / άτυπη εκπαίδευση και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών ΠΔΜ - ΠΤΝ

2 Ενότητες Η συμβολή της άτυπης εκπαίδευσης στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών. Διδασκαλία και μάθηση των Φυσικών Επιστημών σε τεχνοεπιστημονικά μουσεία. Η μη τυπική / άτυπη εκπαίδευση στα Ελληνικά αναλυτικά προγράμματα.

3 Η συμβολή της άτυπης εκπαίδευσης στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών.
Τα περιβάλλοντα άτυπης εκπαίδευσης εξελίσσονται παράλληλα με την ανθρώπινη ιστορία. Η έννοια της πολιτιστικής κληρονομιάς διευρύνθηκε σημαντικά και συμπεριέλαβε όλα τα επίπεδα της ανθρώπινης δραστηριότητας, το φυσικό και το δομημένο περιβάλλον, το βιομηχανικό, τον τεχνολογικό και τον μη υλικό πολιτισμό (Κόκκοτας & Πλακίτση, 2005). Το σχολείο δεν αποτελεί πλέον το μοναδικό εκπαιδευτικό περιβάλλον - το άτομο θα πρέπει να πληροφορείται τρέχοντα θέματα και ιδέες που συνδέονται με την κοινωνία.

4 Τα περιβάλλοντα άτυπης μάθησης
απευθύνονται σε ένα ευρύτατο και ανομοιογενές κοινό (inclusive) προωθούν τη μάθηση συνδέοντάς την με γεγονότα, δηλ., προσφέρουν ένα πλαίσιο, το οποίο διευκολύνει το άτομο να συνδέσει το νέο με όσα ήδη γνωρίζει (Παπασωτηρίου & Καριώτογλου, 1999). προσφέρουν ευκαιρίες για εξερεύνηση, ανακάλυψη, άμεσες εμπειρίες. παρέχουν υπηρεσίες, που τα σχολεία αδυνατούν να προσφέρουν για διάφορους λόγους (πχ., έλλειψη μέσων, ειδικευμένου προσωπικού, οικονομικοί περιορισμοί).

5 Η μάθηση στο μουσείο προωθείται μέσα από την επίτευξη συναισθηματικών στόχων (Griffin, 1999) ευνοείται μέσα από διαδικασίες παιχνιδιού (Griffin, 1994) καλλιεργεί και υποστηρίζει την περιέργεια του επισκέπτη, δημιουργεί κίνητρα και επιφέρει αλλαγή στάσης για το αντικείμενο της επίσκεψης (Ramey-Gassert et al., 1994), εμπλέκει τον επισκέπτη σε κοινωνική αλληλεπίδραση με άλλα άτομα ενισχύεται με την πρόκληση ενδιαφέροντος και τη δημιουργία κινήτρων μάθησης (επίτευξη γνωστικών στόχων) (Paris, 1997)

6 Στα τεχνοεπιστημονικά μουσεία
η παρουσίαση ιδεών και εννοιών γίνεται με ποικίλους τρόπους ικανοποιούνται οι κοινωνικές και προσωπικές ανάγκες των μαθητών (Rennie & Williams, 2002) η παρουσίαση της επιστήμης και της τεχνολογίας γίνεται σε ένα πλαίσιο, όπου αναδεικνύονται οι αξίες και τα κοινωνικά στοιχεία των Φυσικών Επιστημών. Τα τελευταία, με τη σειρά τους, μπορεί να συμβάλλουν στη δημιουργία κινήτρων και ενδιαφέροντος για τις Φυσικές Επιστήμες (Καριώτογλου, 2004).

7 Τα τεχνοεπιστημονικά μουσεία
συμβάλλουν στην κοινωνικοποίηση των πολιτών με την έννοια της δια βίου μάθησης (lifelong learning) (Bencze & Lemelin, 2001). δίνουν την ευκαιρία στα άτομα να εξοικειωθούν με την επιστήμη, αντικείμενο για το οποίο διαφορετικά δεν θα εκδήλωναν κάποιο ενδιαφέρον (Gutwill & Allen, 2009).

8 Άτυπη εκπαίδευση και αναμόρφωση της εκπαίδευσης
Η εκπαίδευση για τις Φυσικές Επιστήμες εκτείνεται πέρα από το σχολικό πλαίσιο, αξιοποιώντας μέσα και πηγές μέσα στην κοινωνία. Οι μαθητές ενθαρρύνονται να επεκτείνουν τα ενδιαφέροντά τους εκτός σχολείου. Έχουμε σύμπραξη έρευνας και επίσημων προτάσεων για την εκπαίδευση για τις Φυσικές Επιστήμες.

9 Διδασκαλία και μάθηση των Φυσικών Επιστημών σε τεχνοεπιστημονικά μουσεία.
Τα τεχνοεπιστημονικά μουσεία αποτελούν έναν από τους κυριότερους φορείς για τη διατήρηση, διαχείριση και διάδοση της επιστημονικής και τεχνολογικής κουλτούρας. Πρόκειται για χώρους, όπου οι άνθρωποι επανέρχονται για να πληροφορηθούν σχετικά με νέα ζητήματα και επιστημονικές ανακαλύψεις και ταυτόχρονα ένα συνεχώς αναπτυσσόμενο χώρο πληροφόρησης για ειδικούς (Tal & Morag, 2007).

10 Τα τεχνοεπιστημονικά μουσεία
αποτελούν χώρους, όπου τα ενδιαφέροντα και οι ανάγκες των επισκεπτών μπορούν να ικανοποιηθούν και να διευρυνθούν μέσα από τη διασκέδαση, η οποία έχει τη δυνατότητα να μετατρέψει μια απλή εμπειρία σε μαθησιακή (Stocklmayer & Gilbert, 2001), προσφέρουν στον επισκέπτη μαθησιακές εμπειρίες με την εμπλοκή του σε πολλαπλά επίπεδα (multi sensory experiences) με τη χρήση τρισδιάστατων διατάξεων, πραγματικών αντικειμένων, πολυμέσων, βίντεο αλληλεπιδραστικών εκθεμάτων διαλέξεων και επιδείξεων, χειρισμό δειγμάτων.

11 Τα αλληλεπιδραστικά εκθέματα…
είναι διδακτικά και ταυτόχρονα ερευνητικά μέσα, καθώς οι επισκέπτες μαθαίνουν περιεχόμενο και διαδικασία και οι ερευνητές μαθαίνουν το πώς μαθαίνουν οι πρώτοι (Feher, 1990). Η εμπλοκή του επισκέπτη σε μια εμπειρία παιχνιδιού μαζί τους είναι το πρώτο βήμα για τη μάθηση. Η εμπλοκή αυτή δημιουργεί το ενδιαφέρον, την ποικιλία, τη συγκέντρωση, τα κίνητρα για μάθηση (Moyles, 1989). Δεν επιδρούν από μόνα τους – εκπαιδευτικοί και γονείς μεσολαβούν (mediate), έτσι ώστε οι μαθητές να συνδέσουν τη νέα πληροφορία με την υπάρχουσα γνώση (Leinhardt & Crowley, 2000). Πολλές φορές, ωστόσο, οι εκπαιδευτικοί άρρητα διαχωρίζουν τις έννοιες παιχνίδι και μάθηση Το γεγονός, ότι ερευνητές του χώρου της άτυπης εκπαίδευσης τονίζουν τη σημασία της ενεργής συμμετοχής των μαθητών σε τεχνοεπιστημονικά μουσεία, μπορεί να οδηγήσει κάποιον στο συμπέρασμα, ότι απουσία μιας hands-on δραστηριότητας δεν μπορούμε να μιλάμε για ουσιαστική μάθηση στο μουσείο. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν ισχύει, καθώς υπάρχουν πολλαπλοί τρόποι μάθησης, τα μουσεία αποτελούν και χώρους αναλογισμού και η μοναχική εξερεύνηση είναι ένας επίσης χαρακτηριστικός τρόπος αξιοποίησης του μουσείου

12 Οι σχολικές επισκέψεις στα τεχνοεπιστημονικά μουσεία
αποτελούν μια ουσιαστική προσέγγιση τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης (Tal, 2004). Όταν πλαισιώνονται από δραστηριότητες, οι οποίες σχετίζονται με το σχολικό ΑΠ, τότε έχουν τη δυνατότητα να προάγουν τη μάθηση (Anderson & Lucas, 1997).

13 Εκπαιδευτικοί και σχολικές επισκέψεις (1)
Θεωρούν ότι αυτές πρέπει να συνδέονται με το ΑΠ (Kisiel, 2005). Πιστεύουν ότι προωθούν το ενδιαφέρον των μαθητών για τη Φυσική, δημιουργούν κίνητρα μάθησης τόσο στους μαθητές τους όσο και στους ίδιους (Braund & Reiss, 2004), αναπτύσσουν επιστημονικές και κοινωνικές δεξιότητες. Δεν είναι δεδομένο ότι αναγνωρίζουν απαραίτητα το πώς η άτυπη εκπαίδευση είναι σημαντική ούτε το πώς μπορούν αυτοί να συνεισφέρουν σε αυτή τη διαδικασία (Kisiel, 2003). Ακόμη, δε, και όταν οι εκπαιδευτικοί φαίνεται να γνωρίζουν ποιες είναι οι κατάλληλες πρακτικές για το μουσείο, ο τρόπος που τις υιοθετούν απέχει πολύ από τον τρόπο με τον οποίο αυτές προτείνονται

14 Εκπαιδευτικοί και σχολικές επισκέψεις (2)
Συχνά οι σχολικές επισκέψεις σε αυτά τα περιβάλλοντα δεν διεξάγονται έτσι ώστε να μεγιστοποιούνται οι δυνατότητες μάθησης (DeWitt & Osborne, 2007), για ποικίλους λόγους, όπως φτωχή αλληλεπίδραση, μεγάλος αριθμός ομάδων, ανεπαρκής χρόνος, περιστασιακές επισκέψεις και έλλειψη ευρύτερης συνεργασίας μεταξύ σχολείων και μουσείων.

15 Συνεργασία σχολείου - μουσείου
Ένα σημαντικό βήμα αποτελεί η αναγνώριση ότι εκπαιδευτικοί και ξεναγοί εργάζονται σε διαφορετικά πλαίσια και ότι οι στόχοι των εκπαιδευτικών για τις επισκέψεις μπορεί να διαφέρουν από αυτούς του μουσείου, (De Witt & Storksdieck, 2008). Όταν οι δράσεις στο πλαίσιο της άτυπης εκπαίδευσης γίνονται σύμφωνα με το ΑΠ και τους στόχους των εκπαιδευτικών, τότε είναι πιο πιθανό ότι θα αξιοποιηθούν από τους τελευταίους.

16 Η μη τυπική / άτυπη εκπαίδευση στα Ελληνικά αναλυτικά προγράμματα.
Προτείνονται η αναζήτηση πληροφοριών από τους μαθητές στο διαδίκτυο και σε εφημερίδες οι επισκέψεις σε συγκεκριμένους χώρους (οικοσυστήματα, χώρους εργασίας και επιστημονικά ιδρύματα) στο πλαίσιο εργασιών τύπου project. Σε μια περίπτωση προτείνεται η επίσκεψη σε μουσείο (στο Γυμνάσιο). οι συγκεκριμένες αναφορές που εντοπίσαμε για επισκέψεις σε περιβάλλοντα εκτός σχολείου, συνδέουν αυτές τις δραστηριότητες με την άμεση πληροφόρηση και τον επαγγελματικό προσανατολισμό των μαθητών και δεν τις αντιμετωπίζουν ως προέκταση της σχολικής εκπαίδευσης, συνδέοντάς τες με συγκεκριμένες ενότητες της σχολικής ύλης.

17 Βλέπουμε ότι ούτε η σημασία της άτυπης εκπαίδευσης μέσα από τις προτεινόμενες δραστηριότητες, αλλά ούτε και ο συμπληρωματικός της ρόλος στην εκπαίδευση προβάλλονται επαρκώς. Αντίθετα, στο πλαίσιο της αναμόρφωσης της εκπαίδευσης των Φυσικών Επιστημών στις ΗΠΑ και στην Αγγλία, κατατίθενται προτάσεις, στις οποίες γίνεται σαφής αναφορά στα τεχνοεπιστημονικά μουσεία και το ρόλο τους στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών.

18 Επομένως, η ένταξη δραστηριοτήτων, όπως μια σχολική επίσκεψη σε ένα τεχνοεπιστημονικό μουσείο, σε ένα ευρύτερο πλαίσιο διδακτικών πρακτικών, καθώς και η αξιοποίησή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία επαφίεται στον εκπαιδευτικό και στις πρωτοβουλίες που αυτός θα επιδείξει. Τις περισσότερες φορές η συνεργασία μουσείου - σχολείου δεν έχει τυπική μορφή, αλλά αποτελεί πρωτοβουλία των εκπαιδευτικών σε προσωπικό επίπεδο (Kisiel, 2010).

19 Ερωτήσεις ανασκόπησης
Στα τεχνοεπιστημονικά μουσεία «η παρουσίαση της επιστήμης και της τεχνολογίας γίνεται σε ένα πλαίσιο, όπου αναδεικνύονται οι αξίες και τα κοινωνικά στοιχεία των Φυσικών Επιστημών». Ποια πιστεύετε ότι είναι η προστιθέμενη αξία των παραπάνω; Πώς συνδέονται τα αλληλεπιδραστικά εκθέματα και η επίτευξη γνωστικών και συναισθηματικών στόχων;

20 Άρθρα για μελέτη / παρουσίαση
Approaches to learning – policies and practice in the Science Museum. (Roland Jackson, 1996) Finding evidence of learning in museum settings. (Janette, Griffin, 1999) Research on students and museums: looking more closely at the students in school groups. (Janette, Griffin, 2004)