Η ΚοινΗ ΕμπορικΗ ΠολιτικΗ τηΣ ΕΕ

Παρουσίαση με θέμα: "Η ΚοινΗ ΕμπορικΗ ΠολιτικΗ τηΣ ΕΕ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η ΚοινΗ ΕμπορικΗ ΠολιτικΗ τηΣ ΕΕ
Δρ. Δημήτριος Βουγιούκας

2 Ο Ρόλος της ΕΕ στο διεθνές εμπόριο
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ως υπερεθνική ένωση 28 κρατών έχει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση μίας διεθνούς εμπορικής πολιτικής στα πλαίσια του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου Θεωρείται ότι αποτελεί μέχρι σήμερα «την πιο προηγμένη και πιο ολοκληρωμένη μορφή περιφερειακής οικονομικής συνεργασίας στον κόσμο». Αποτελεί πλέον μία οντότητα με ιδιαίτερη εμπορική ισχύ, σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον όπου κυριαρχούν χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ιαπωνία και η Ρωσία. Αντιπροσωπεύει το 16.5% των παγκόσμιων εισαγωγών και εξαγωγών. Είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας βιομηχανικών προϊόντων και υπηρεσιών στον κόσμο, καθώς και η μεγαλύτερη αγορά για τις εισαγωγές 100 και πλέον χωρών. Είναι επίσης η μεγαλύτερη ενιαία αγορά στον κόσμο. Το ελεύθερο εμπόριο ανάμεσα στα κράτη μέλη της είναι μια από τις θεμελιώδεις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία έχει επίσης δεσμευθεί να προωθεί την ελευθέρωση των παγκόσμιων συναλλαγών.

3 Αποκλειστικότητα της ΕΕ στον τομέα της Κοινής Εμπορικής Πολιτικής
Η Συνθήκη της Λισσαβώνας διατήρησε τις διατάξεις της Συνταγματικής Συνθήκης σχετικά με την κοινή εμπορική πολιτική. Σύμφωνα με το άρθρο 3§1 ΣΛΕΕ, η Ένωση έχει, ανάμεσα σε άλλους τομείς, αποκλειστική αρμοδιότητα και για τον τομέα της κοινής εμπορικής πολιτικής. Αυτό σημαίνει ότι η εμπορική πολιτική της ΕΕ χαράσσεται αποκλειστικά σε ενωσιακό επίπεδο. Για το συγκεκριμένο τομέα μόνο η Ένωση έχει αρμοδιότητα να νομοθετεί, ενώ τα κράτη μέλη περιορίζονται στις περιπτώσεις όπου λαμβάνουν εξουσιοδότηση από την Ένωση ή εφαρμόζουν πράξεις της Ένωσης. Όταν λαμβάνει μέρος στις διαπραγματεύσεις και τις λήψεις αποφάσεων του ΠΟΕ, η Ένωση λειτουργεί ως μία αυτόνομη οντότητα η οποία εκπροσωπεί 28 ευρωπαϊκά κράτη.

4 Αλληλεπίδραση με τον ΠΟΕ και τη ΓΣΔΕ (GATT)
Η ενιαία αγορά της ΕΕ εμπνεύστηκε σε μεγάλο βαθμό από τις αρχές και τις πρακτικές της ΓΣΔΕ, ειδικά όσον αφορά την άρση των τελωνιακών δασμών και την απελευθέρωση της διακίνησης εμπορευμάτων, κεφαλαίων και υπηρεσιών μεταξύ των μελών της. Ταυτόχρονα, η αγορά της με τις ελευθερίες διακίνησης και την προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμού διευκολύνει την άμεση εφαρμογή των κανόνων του ΠΟΕ στα 28 κράτη μέλη της. η Ένωση ασκεί επίδραση στη διαμόρφωση του παγκόσμιου εμπορίου, καθώς προωθεί όχι μόνο την απελευθέρωση των συναλλαγών, αλλά ένα πρότυπο αποτελεσματικού διεθνούς εμπορίου βασισμένου στο κράτος δικαίου

5 Εκπροσώπηση στον ΠΟΕ Η Ένωση λειτουργεί ως μία αυτόνομη οντότητα η οποία εκπροσωπεί 28 ευρωπαϊκά κράτη όταν λαμβάνει μέρος στις διαπραγματεύσεις και τις λήψεις αποφάσεων του ΠΟΕ Τόσο η ΕΕ όσο και τα κράτη μέλη της αποτελούν μέλη του ΠΟΕ Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι ο θεσμός της ΕΕ που την εκπροσωπεί και διαπραγματεύεται συμφωνίες εξ ονόματός της με βάση τις αρχές του ΠΟΕ. Η Επιτροπή διεξάγει τις διαπραγματεύσεις εκ μέρους της ΕΕ κατόπιν εξουσιοδοτήσεως του Συμβουλίου Οι εθνικές κυβερνήσεις δεν έχουν τη δυνατότητα να διαπραγματευτούν διμερείς εμπορικές συμφωνίες με χώρες που δεν είναι εταίροι της ΕΕ.

6 Η Εσωτερική Αγορά της ΕΕ
Η Συνθήκη ΕΕ προβλέπει στο άρθρο 3, παρ. 3, ότι η ΕΕ εγκαθιδρύει εσωτερική αγορά. Η ΕΕ χρησιμοποιεί ως πρότυπο την εσωτερική της αγορά προκειμένου να προωθήσει το άνοιγμα των αγορών στον ανταγωνισμό, τη σταθερή και ομαλή λειτουργία τους και τον περιορισμό τους κρατικού προστατευτισμού. Η Εσωτερική Αγορά αποτελεί ένα ενιαίο οικονομικό χώρο, ο οποίος στηρίζεται στην Τελωνειακή Ένωση, στις 4 θεμελιώδεις οικονομικές ελευθερίες κυκλοφορίας (εμπορευμάτων, προσώπων, υπηρεσιών, κεφαλαίων) και ενωσιακούς κανόνες προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού. Άρθρο 26, παρ. 2 ΣΛΕΕ : «Η εσωτερική αγορά περιλαμβάνει χώρο χωρίς εσωτερικά σύνορα μέσα στον οποίο εξασφαλίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, των προσώπων, των υπηρεσιών και των κεφαλαίων σύμφωνα με τις διατάξεις των Συνθηκών».

7 Τελωνειακή Ένωση Η Εσωτερική Αγορά ξεκίνησε από την δημιουργία μίας Τελωνειακής Ένωσης, δηλαδή καταργήθηκαν οι δασμοί στα σύνορα των κρατών μελών της Ένωσης και υιοθετήθηκε ένα ενιαίο σύστημα δασμών (ενιαίο εξωτερικό δασμολόγιο) επί των εισαγωγών από χώρες εκτός ΕΕ. Η Τελωνειακή Ένωση ρυθμίζεται από τα άρθρα ΣΛΕΕ Η κοινή εμπορική πολιτική συμπληρώνει την τελωνειακή ένωση, καθώς διασφαλίζει την ομοιόμορφη διεκπεραίωση των εμπορικών σχέσεων με τις τρίτες χώρες και αποτελεί τον θεμέλιο λίθο των κοινών εισαγωγικών και εξαγωγικών καθεστώτων της ΕΕ.

8 Άρθρο 206 ΣΛΕΕ «Με τη δημιουργία τελωνειακής ένωσης σύμφωνα με τα άρθρα 28 έως 32, η Ένωση συμβάλλει, για το κοινό συμφέρον, στην αρμονική ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου, στην προοδευτική κατάργηση των περιορι­σμών στις διεθνείς συναλλαγές και στις άμεσες ξένες επενδύσεις, καθώς και στον περιορισμό των τελωνει­ακών και άλλων φραγμών».

9 Άρθρο 207 ΣΛΕΕ Η βασική διάταξη που αφορά στην Κοινή Εμπορική Πολιτική είναι το 207 ΣΛΕΕ. Αντικατέστησε το παλαιό άρθρο 133 ΣΕΚ και περιέλαβε για πρώτη φορά τις άμεσες ξένες επενδύσεις. Σύμφωνα με το άρθρο 207 §1 ΣΛΕΕ «η κοινή εμπορική πολιτική ασκείται στο πλαίσιο των αρχών και των στόχων της εξωτερικής δράσης της Ένωσης». Η ΚΕΠ αφορά ιδίως : τις μεταβολές δασμολογικών συντελεστών, τη σύναψη δασμολογικών και εμπορικών συμφωνιών σχετικά με τις ανταλλαγές εμπορευμάτων και υπηρεσιών, και τις εμπορικές πτυχές της διανοητικής ιδιοκτησίας, τις άμεσες ξένες επενδύσεις, την ενοποίηση των μέτρων ελευθέρωσης, την πολιτική των εξαγωγών και τα μέτρα εμπορικής άμυνας, στα οποία περιλαμβάνονται τα μέτρα που λαμβάνονται σε περιπτώσεις ντάμπινγκ και επιδοτήσεων. Στο πλαίσιο της ΚΕΠ, έχουν υιοθετηθεί νομοθετικές πράξεις για την προώθηση του ελεύθερου εμπορίου αλλά και για την προστασία των συμφερόντων της Ένωσης και των κρατών μελών της.

10 Οι βασικοί άξονες του ενωσιακού δικαίου του ανταγωνισμού
Απαγόρευση των αντιανταγωνιστικών συμπράξεων και απαλλαγή μόνο εκείνων που ωφελούν τις αγορές και τους καταναλωτές (άρθρο 101 ΣΛΕΕ) Απαγόρευση της καταχρηστικής εκμετάλλευσης δεσπόζουσας θέσης (άρθρο 102 ΣΛΕΕ) Έλεγχος των συγκεντρώσεων μεταξύ των επιχειρήσεων (κανονισμός 139/2004) Έλεγχος των κρατικών ενισχύσεων (άρθρα ΣΛΕΕ) Οι τρεις πρώτοι άξονες αποτελούν το ιδιωτικό τμήμα, που αποτελεί αντικείμενο μελέτης της θεματικής μας ενότητας, ενώ οι κρατικές ενισχύσεις εμπίπτουν στο δημόσιο τμήμα του δικαίου ανταγωνισμού της ΕΕ

11 Διαδικασία διαμόρφωσης Κοινής Εμπορικής Πολιτικής
Για τη θέσπιση μέτρων Κοινής Εμπορικής Πολιτικής ακολουθείται η συνήθης νομοθετική διαδικασία, συναποφασίζει δηλαδή το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο. Τα μέτρα που υιοθετούνται για τον καθορισμό του πλαισίου εφαρμογής της κοινής εμπορικής πολιτικής είναι με τη μορφή κανονισμού. Με τις τροποποιήσεις που επέφερε η Συνθήκη της Λισσαβώνας αναγνωρίστηκαν διευρυμένες εξουσίες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την υπογραφή εμπορικών συμφωνιών. (Free Trade Agreements-FTA’s). Από τη στιγμή που υπογράφονται και επικυρώνονται από τους θεσμούς της ΕΕ, οι εμπορικές συμφωνίες/ FTA’s, δεν αποτελούν διαφορετική νομοθετική κατηγορία στην ενωσιακή έννομη τάξη αλλά ένα τμήμα από το γενικότερο πλαίσιο των διεθνών συμφωνιών.

12 Διεθνείς Επενδύσεις Μετά τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης της Λισσαβώνας οι άμεσες επενδύσεις εντάχθηκαν ρητά στο πεδίο της ΚΕΠ και στην αποκλειστική αρμοδιότητα της ΕΕ. Το άρθρο 206 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) προβλέπει ότι µε τη δημιουργία τελωνειακής ένωσης σύμφωνα µε τα άρθρα 28 έως 32, η Ένωση συμβάλλει, για το κοινό συμφέρον, στην προοδευτική κατάργηση των περιορισμών στις διεθνείς συναλλαγές και στις άμεσες ξένες επενδύσεις, καθώς και στον περιορισμό των τελωνειακών και άλλων φραγμών. Το άρθρο 207 περιλαμβάνει τις άμεσες ξένες επενδύσεις στους τομείς που καλύπτονται από την κοινή εμπορική πολιτική της Ένωσης. Στις νέες συμφωνίες με τρίτες χώρες η Ένωση επιδιώκει να ρυθμιστεί σφαιρικά ο τομέας των επενδύσεων, έτσι ώστε να επιτευχθεί και η ελευθέρωση της πρόσβασης στην αγορά και η ενίσχυση της προστασίας τους.

13 Έννοια Άμεσης Επένδυσης
Οι άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) θεωρείται ότι περιλαμβάνουν κάθε ξένη επένδυση η οποία χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη σταθερών και άμεσων σχέσεων µε την επιχείρηση στην οποία διατίθενται τα κεφάλαια για την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας (Ανακοίνωση Επιτροπής, COM(2010)343 τελικό). Όταν οι επενδύσεις γίνονται υπό τη μορφή απόκτησης μετοχών, ο στόχος αυτός προϋποθέτει ότι ο μέτοχος αποκτά µέσω των μετοχών τη δυνατότητα να συμμετέχει ενεργά στη διαχείριση της αντίστοιχης επιχείρησης ή στον έλεγχο της. Έμμεσες επενδύσεις θεωρούνται ξένες επενδύσεις µέσω των οποίων δεν υπάρχει πρόθεση επηρεασμού της διαχείρισης και ελέγχου μιας επιχείρησης. Το είδος αυτό επενδύσεων, οι οποίες συχνά έχουν πιο βραχυπρόθεσμο και ενίοτε κερδοσκοπικό χαρακτήρα, αποκαλούνται συνήθως «επενδύσεις χαρτοφυλακίου»

14 Υπηρεσίες Σύμφωνα με το άρθρο 56 ΣΛΕΕ « οι περιορισμοί της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών στο εσωτερικό της Ένωσης απαγορεύονται όσον αφορά τους υπηκόους των κρατών μελών που είναι εγκατεστημένοι σε άλλο κράτος μέλος από εκείνο του αποδέκτη υπηρεσίας». Η ελεύθερη παροχή υπηρεσιών διακρίνεται από το δικαίωμα εγκατάστασης καθώς την πρώτη περίπτωση η συγκεκριμένη οικονομική δραστηριότητα (παροχή υπηρεσιών) ασκείται χωρίς ο φορέας της, δηλαδή ο πάροχος της υπηρεσίας, να αποκτά εγκατάσταση στο κράτος στο οποίο βρίσκονται οι αποδέκτες των υπηρεσιών του, ενώ στη δεύτερη περίπτωση η άσκηση της οικονομικής δραστηριότητας στηρίζεται στην εγκατάσταση του φορέα στο κράτος όπου θα πραγματοποιηθεί η παροχή της υπηρεσίας. Στις διμερείς εξωτερικές συμφωνίες της ΕΕ που θεσπίζουν κανόνες και αρχές για την παροχή υπηρεσιών συμπεριλαμβάνονται αφενός οι πολυτομεακές συμφωνίες των οποίων ένα τμήμα έχει ως αντικείμενο ρύθμισης τις υπηρεσίες και οι συμφωνίες που έχουν ως αποκλειστικό αντικείμενο συγκεκριμένων τομέων των υπηρεσιών.

15 Διμερείς Συμφωνίες Φιλόδοξο πρόγραμμα διμερών διαπραγματεύσεων με σκοπό να ενισχύσει την εμπορική και επενδυτική θέση της σε ορισμένες αγορές τρίτων χωρών. Η ΕΕ είναι αποφασισμένη να επιδιώξει τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας για τους επενδυτές της στο εξωτερικό. Για μία σειρά συμφωνιών με ΗΠΑ, Καναδά, Ινδία και Σιγκαπούρη, το Συμβούλιο έδωσε εξουσία στην Επιτροπή να διαπραγματευτεί τη σύναψή τους ώστε να επιτύχει το υψηλότερο δυνατό επίπεδο νομικής προστασίας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και να διασφαλίσει ίσους όρους ανταγωνισμού.

16 Συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης - Καναδά (CETA)
Το Μάιο του 2009 ξεκίνησε μια μακρά διαδικασία διαπραγματεύσεων με στόχο την επίτευξη μιας Συμφωνίας μεταξύ τους για την απελευθέρωση του εμπορίου και τη μείωση του προστατευτισμού, γνωστή και ως CETA (Comprehensive Economic and Trade Agreement), αποδιδόμενη στα ελληνικά ως Συνολική Οικονομική και Εμπορική Συμφωνία (ΣΟΕΣ). Η Συμφωνία υπεγράφη στις 30 Οκτωβρίου Καθώς αποτελεί μικτή συμφωνία πρέπει να κυρωθεί και από τα κοινοβούλια των κρατών μελών.

17 Συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ Η EΕ διαπραγματεύεται μια εμπορική και επενδυτική συμφωνία με τις ΗΠΑ —τη διατλαντική εταιρική σχέση εμπορίου και επενδύσεων, ή αλλιώς TTIP (Transatlantic Trade and Investment Partnership). Αν και έχει ήδη συναντήσει έντονη πολεμική και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού, οι υπέρμαχοι της συμφωνίας αυτής θεωρούν ότι θα συμβάλει καθοριστικά στην ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, στην πρόσβαση σε περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες και σε πιο υγιή ανταγωνισμό. Παρουσιάζει όχι μόνο οικονομικό αλλά και πολιτικό ενδιαφέρον καθώς θα φέρει πιο κοντά τις ΗΠΑ και την ΕΕ, τη στιγμή που οι δύο αυτές οντότητες . Σκοπός της είναι να υπερκεραστούν τα εμπόδια που αφορούν στην πρόσβαση σε αγορές, με μείωση ή και εξάλειψη των ορίων ως προς το ποσοστό μετοχών μίας αμερικανικής επιχείρησης που μπορεί να έχει ένας ευρωπαίος μέτοχος, κατάργηση των τελωνειακών δασμών και μείωση των μη δασμολογικών εμποδίων που εξακολουθούν να υπάρχουν. Η ΕΕ εξακολουθεί να ανησυχεί για τους περιορισμούς «Buy American» στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων των ΗΠΑ. Οι εν λόγω περιορισμοί εξακολουθούν να καλύπτουν μεγάλο μέρος των δημόσιων συμβάσεων στις ΗΠΑ, κρατώντας ένα σημαντικό μέρος των δημόσιων συμβάσεων για τοπικά προϊόντα και υπηρεσίες και αποκλείοντας τις αλλοδαπές επιχειρήσεις από τους διαγωνισμούς. Είναι σαφές ότι η σημαντική πρόοδος στον τομέα αυτό αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για την επιτυχή έκβαση των διαπραγματεύσεων για την TTIP.