Ηγεσία στη Φυσική Αγωγή & την Εκπαίδευση Αξιολόγηση του περιβάλλοντος για την οργάνωση αποτελεσματικής ηγεσίας Διάλεξη Νο 4 Αυγερινός Γ. Ανδρέας –

Παρουσίαση με θέμα: "Ηγεσία στη Φυσική Αγωγή & την Εκπαίδευση Αξιολόγηση του περιβάλλοντος για την οργάνωση αποτελεσματικής ηγεσίας Διάλεξη Νο 4 Αυγερινός Γ. Ανδρέας –"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Ηγεσία στη Φυσική Αγωγή & την Εκπαίδευση Αξιολόγηση του περιβάλλοντος για την οργάνωση αποτελεσματικής ηγεσίας Διάλεξη Νο 4 Αυγερινός Γ. Ανδρέας – aavgerin@phyed.duth.graavgerin@phyed.duth.gr

2

3 Λέξεις - Κλειδιά Instructional leadership Leadership for success Leadership & school climate & culture

4 Ιδέες για επιτυχία… Το ‘κλίμα’ στο σχολείο είναι ίσως το πιο σημαντικό συστατικό επιτυχίας ενός εκπαιδευτικού προγράμματος. Είναι η ‘προσωπικότητα’ του σχολείου! Χωρίς ένα περιβάλλον που δημιουργεί ένα αρμονικό και λειτουργικό σχολείο, είναι δύσκολο να επιτευχθούν υψηλές ακαδημαϊκές επιδόσεις (Hoyle, English & Steffy, 1994). Οι ειδήμονες διευθυντές έχουν ως στόχο τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος όπου οι εκπαιδευτικοί διδάσκουν πραγματικά και οι μαθητές μαθαίνουν πραγματικά. Το αποτέλεσμα είναι μια δημιουργική και υποστηρικτική ατμόσφαιρα όπου όλοι οι μαθητές αναμένουν να επιτύχουν! (National Association of Elementary School Principals, 1991).

5 Σκοπός της διάλεξης είναι… Να κατανοήσετε με ποιο τρόπο πρέπει να εργαστεί ο ‘ηγέτης’ (διευθυντής) στο σχολικό περιβάλλον ώστε να δημιουργήσει ένα θετικό περιβάλλον για μάθηση, δημιουργικότητα και αλληλεπίδραση.

6 Τα παραδείγματα που θα δουλέψουμε σήμερα είναι σε συνέχεια της προηγούμενης διάλεξης…… Είστε ο Πρόεδρος του ΤΕΦΑΑ Είστε ο διευθυντής του Δημοτικού σχολείου του Ηφαίστου

7 Για να ξεκινήσει η συζήτηση… «Το ‘κλίμα’ δεν μπορείς να το δεις, να το αγγίξεις, να το ακούσεις ή να το μυρίσεις, ωστόσο, με σιγουριά μπορείς να το αισθανθείς! Είναι τόσο πραγματικό, ώστε μπορείς αμέσως να το αντιληφθείς μόλις μπεις σ’ ένα σχολείο». Τι είναι αυτό δηλαδή; Είναι μια ‘κόλλα’ οργάνωσης που συνδέει τα πάντα τριγύρω. Δείχνει την ‘κουλτούρα’ του σχολείου.

8 Κουλτούρα Vs Κλίμα (culture – climate - ethos) Culture-climate-ethos περιγράφουν τα πρότυπα, τις αξίες, τις συμπεριφορές και τα τελετουργικά του σχολείου που δείχνουν την ‘προσωπικότητα’ του οργανισμού αυτού. Σήμερα μιλώντας για αυτές τις έννοιες αναφερόμαστε: - πως αλληλo-επιδρούν οι διδάσκοντες; - πως μιλούν μεταξύ τους; - τι συμβαίνει στις συνεδρίες του σχολείου; - πως συμπεριφέρνονται οι μαθητές; - πως αλληλo-επιδρούν οι γονείς με τους διδάσκοντες; - ποιο είδος ηγετικής συμπεριφοράς εκφράζεται από τον διευθυντή; (Ounenberg & Ornstein, 2000)

9 Κουλτούρα Vs Κλίμα (culture – climate - ethos) Τι δημιουργεί ‘κουλτούρα’ στο σχολείο; Είναι το σύστημα αξιών (για το σχολείο, τους μαθητές, τη μάθηση)-Είναι το πιο σημαντικό! (το θέμα αυτό συζητήθηκε διεξοδικά στην προηγούμενη διάλεξη) Είναι τα πρότυπα (κριτήρια συμπεριφοράς που απορρέουν από το σύστημα αξιών) Είναι η παράδοση (σύστημα αξιών του παρελθόντος) Υπάρχουν συγκεκριμένες αξίες που χαρακτηρίζουν τα πιο αποτελεσματικά σχολεία;

10 Ναι! Συμβάλλουν αποτελεσματικά στη μάθηση των μαθητών & στην ανάπτυξη του σχολείου! Το σχολείο είναι μια κοινότητα συνεργασίας Υπάρχει πίστη για την επίτευξη κοινών στόχων Η βελτίωση του σχολείου μπορεί να επιτευχθεί μέσα από ένα προσανατολισμό επίλυσης των προβλημάτων. Όλοι στο σχολείο μπορούν να επιτύχουν (διοικούντες-δάσκαλοι-μαθητές) Η άρτια διδασκαλία είναι η υψηλότερη προτεραιότητα! (Glatthorn, 1993)

11 Ωστόσο….. Δεν είναι θετικές όλες οι υπάρχουσες κουλτούρες! Τόσο οι θετικές, όσο και οι αρνητικές κουλτούρες είναι υπαρκτές, και είναι ανάλογα δυνατές και ανθεκτικές!

12 Τα σπουδαιότερα συστατικά ‘κουλτούρας’ ενός αποτελεσματικού σχολείου περιλαμβάνουν…. Μια δέσμη ξεκάθαρων κανόνων η οποία τονίζει την αξία της προσπάθειας και επίτευξης. Μια δέσμη προσδοκιών που υπογραμμίζει τη σημασία του προσωπικού για υπεροχή και την προσπάθεια των μαθητών να ξεπεράσουν τα όριά τους. Ένα μηχανισμό δράσεων (έστω συμβολικό!) που ενθαρρύνει την προσπάθεια και ανταμείβει την προσπάθεια, τη βελτίωση, την επιτυχία, και αποθαρρύνει ταυτόχρονα την αδιαφορία. Ας σχεδιάσουμε τώρα στο παράδειγμά μας…

13 Ερώτημα? Δηλαδή, στα σχολεία που δεν είναι εμφανής η ‘κουλτούρα’ ή το ‘ήθος’, όπως τουλάχιστον ορίστηκε προηγούμενα, οι δάσκαλοι δουλεύουν λιγότερο;  Φυσικά ΟΧΙ!!! Αλλά...... … σ’ αυτά τα σχολεία δεν υπάρχει αυτή η αίσθηση της συναδελφικότητας, του ότι ο διδάσκων είναι μέλος μιας ζεστής και υποστηρικτικής οικογένειας! Αυτή είναι η ‘σφραγίδα’ των επιτυχημένων σχολείων!

14 Αξιολογώντας το ‘κλίμα’ & την κουλτούρα του σχολείου Το πρώτο βήμα για να δημιουργήσεις ένα καλό ‘κλίμα’ στο σχολείο που διοικείς, είναι να έχεις επίγνωση του τι σημαίνει ‘καλό κλίμα’ και να μπορείς να το αξιολογήσεις. Θυμήσου, μην γκρεμίζεις, βελτίωσε…… Πως θα το κάνεις όμως αυτό;

15 Αξιολογώντας το ‘κλίμα’ & την κουλτούρα του σχολείου Αρχικά, παρατηρώντας με προσοχή τα «σημάδια», όχι απλά κοιτώντας – Αναλύοντας και όχι απλά ακούγοντας – Κοιτώντας πως κυβερνιόταν το σχολείο πριν την άφιξή σου, με σεβασμό όμως για τα πεπραγμένα….. Στη συνέχεια, με κάποιο «εργαλείο» (όπως οδηγοί παρατήρησης, λίστες ελέγχου, ερωτηματολόγια) που διανέμεται σε μαθητές, διδάσκοντες, γονείς, κοινότητα

16 School Profile Questionnaire Σεβασμός Εμπιστοσύνη Ηθική Παροχή ευκαιριών Ακαδημαϊκή ανάπτυξη Ανανέωση του σχολείου

17 School Climate Inventory Αξιολογεί τις στάσεις των διδασκόντων και των μαθητών προς το σχολείο και το κλίμα μάθησης του σχολείου. Αξιολογεί 4 διαστάσεις της κουλτούρας του σχολείου, ήτοι, επίτευξη, αναγνώριση, δύναμη, και δεσμούς

18 Μετά την ανάλυση, δημιούργησε ένα πλάνο δράσης απαντώντας τις παρακάτω ερωτήσεις.. Περίγραψε τις πιο σημαντικές διαστάσεις της κουλτούρας που κληρονομείς και που πρέπει να κατανοήσεις σε βάθος… Ποια στοιχεία της κουλτούρας που συνάντησες δεν μπορείς να δεχθείς; Ποιες πρακτικές είναι οι λιγότερο αποδεκτές μεταξύ των διδασκόντων, των μαθητών ή των γονέων τους; Πως σχεδιάζεις να απομακρυνθείς από αυτές τις πρακτικές, χωρίς όμως να αποξενωθείς από σημαντικά πρόσωπα που υπάρχουν στο σχολείο; Πως ελπίζεις να αντικαταστήσεις αυτές τις πρακτικές με άλλες; Για ποιο λόγο; Ποιες από τις πρακτικές που βρήκες θα διατηρήσεις ως αναγκαίες; Γιατί;

19 Η ηγεσία είναι βασική για δημιουργία θετικής κουλτούρας στο σχολείο…. Οι διευθυντές σε επιτυχημένα σχολεία επιτελούν έξι λειτουργίες πιο συχνά σε σχέση με διευθυντές λιγότερο επιτυχημένων σχολείων: Θέτουν στόχους Συντονίζουν Επιβλέπουν & αξιολογούν Φροντίζουν για την επαγγελματική βελτίωση του προσωπικού Δημιουργούν κλίμα μάθησης & παρακίνησης Διατηρούν σχέσεις μεταξύ σχολείου και κοινότητας

20 Συμπεριφορές του ηγέτη για άριστη καθοδήγηση του εκπαιδευτικού προγράμματος… Πιστεύει ότι όλοι οι μαθητές μπορούν να επιτύχουν και ότι το σχολείο κάνει τη διαφορά μεταξύ επιτυχίας- αποτυχίας Πιστεύει ότι η μάθηση είναι ο πιο σπουδαίος λόγος για να είναι κάποιος στο σχολείο Γνωρίζει ξεκάθαρα την αποστολή του σχολείου Ψάχνει, επιστρατεύει και προσλαμβάνει προσωπικό που μπορούν να συμβάλλουν στην επίτευξη της ‘αποστολής’ Γνωρίζει και είναι ικανός να εφαρμόζει τις αρχές διδασκαλίας και μάθησης

21 Συμπεριφορές του ηγέτη για άριστη καθοδήγηση του εκπαιδευτικού προγράμματος… Είναι μοντέλο (όχι μόνο στη διδασκαλία) για τους άλλους διδάσκοντες Γνωρίζει την εκπαιδευτική έρευνα και της δίνει ανάλογη σημασία Αναζητά καινοτόμες διδακτικές προσεγγίσεις Αξιολογεί συχνά και με επάρκεια την πορεία των μαθητών και γνωστοποιεί τα ευρήματα στους διδάσκοντες Προσδοκά ότι όλο το προσωπικό θα επιτυγχάνει υψηλά ακαδημαϊκά κριτήρια στη διδασκαλία (κάνοντας επισκέψεις στις αίθουσες, παρατηρώντας, και οργανώνοντας δράσεις επιμόρφωσης)

22 Διάπλαση της κουλτούρας στο σχολείο…. Επέλεξε προσεκτικά τους συνεργάτες & καθοδήγησέ τους ώστε να δημιουργηθεί ατμόσφαιρα οικογένειας Εντόπισε τους δασκάλους, τους γονείς και τους «ηγέτες» της κοινότητας που είναι πιο κοντά στο όραμά σου ως διευθυντής και ενδιαφέρονται πραγματικά για την πορεία των μαθητών Οργάνωσε σε συνεργασία με το προσωπικό τις απαραίτητες δράσεις επιμόρφωσης Οργάνωσε μια στρατηγική για την επίβλεψη και αξιολόγηση της απόδοσης των διδασκόντων και των μαθητών Επιβράβευσε την καλή απόδοση

23 Ανακεφαλαιώνοντας… - σημεία έμφασης για τον διευθυντή & το ρόλο του

24 Βιβλιογραφία Βασική βιβλιογραφία Από το βιβλίο της: «Gupton, S.L. (2003). The instructional leadership toolbox. Sage Publications, U.K.», το κεφάλαιο 4 «A school’s organizational superglue». (53-68) Πρόσθετη βιβλιογραφία

25 2 η Ομαδική Εργασία Οι παρακάτω ερωτήσεις υποβάλλονται στον διευθυντή –τρια του σχολείου προφορικά. Οι απαντήσεις είναι ‘ανοιχτές’ και πρέπει να μαγνητοσκοπούνται (με την άδειά του/της) ή να καταγράφονται λεπτομερώς σε χαρτί.

26 Διάλεξη Νο4 – Workshop Τι θεωρείτε ως πρωταρχική επιτυχία στην επίτευξη των μαθητών –τριών σας στο σχολείο; Έχετε όραμα για το σχολείο που διοικείτε; Αν ‘ναι’, ποιο είναι αυτό; Ποια είναι η εικόνα που έχετε για το μαθητή; Ποια είναι η άποψή σας για το σημερινό Αναλυτικό Πρόγραμμα; Ποιο κατά τη γνώμη σας είναι το προφίλ του αποτελεσματικού δάσκαλου; Ποια πιστεύετε ότι είναι η επιθυμητή σχέση μεταξύ μαθητή και δασκάλου; Ποιο είδος «σχολικού κλίματος» νομίζετε ότι είναι το πιο κατάλληλο για την απόδοση των μαθητών και των διδασκόντων; Τι θεωρείτε ως πιο σημαντικά συστατικά για ένα ‘καλό μάθημα’; (ιεραρχείστε κατά σπουδαιότητα). Ποιος πιστεύετε ότι ο ρόλος σας ως διευθυντή του σχολείου; Ποια πιστεύετε ότι πρέπει να είναι η σχέση μεταξύ δασκάλων και διευθυντή; Τι νομίζετε ότι περιμένουν οι άλλοι διδάσκοντες από εσάς ως υπεύθυνο διοίκησης του σχολείου; Αναφέρετε τους 2-3 σπουδαιότερους λόγους που κατά τη γνώμη σας συμβάλλουν στη χαμηλή βαρύτητα του σχολείου στη συνείδηση των μαθητών. Τι ενέργειες κάνετε εσείς για να αναβαθμίσετε την εικόνα του σχολείου στη συνείδηση των μαθητών και των γονέων; Αν ήσασταν ο/η υπουργός παιδείας, ποια βήματα/ενέργειες θα κάνατε για να βελτιώσετε την παιδεία; Έχετε συζητήσει όλα τα παραπάνω με τους συναδέλφους σας που διοικείτε;