ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΤΑΧΥΡΡΥΘΜΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΕ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΡΙΤΙΚΗΣ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ.

Παρουσίαση με θέμα: "ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΤΑΧΥΡΡΥΘΜΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΕ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΡΙΤΙΚΗΣ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΤΑΧΥΡΡΥΘΜΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΕ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΡΙΤΙΚΗΣ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ Παναγιώτης Γ. Μουσταΐρας Εκπαιδευτικός Π. Ε. Δρ. των Επιστημών της Αγωγής Δρ. των Επιστημών της Αγωγής

2 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ Εποικοδομιτισμός ή εποικοδομισμός Εποικοδομιτισμός ή εποικοδομισμός Τρόποι μάθησης (μαθησιακά στιλ) Τρόποι μάθησης (μαθησιακά στιλ) Συναισθηματική νοημοσύνη Συναισθηματική νοημοσύνη Πολλαπλές ευφυΐες Πολλαπλές ευφυΐες Ποια μπορεί να είναι η σχέση τους και οι συνέπειες για το αναλυτικό πρόγραμμα; Ποια μπορεί να είναι η σχέση τους και οι συνέπειες για το αναλυτικό πρόγραμμα;

3 στόχοι της ενότητας Να γνωρίσουμε: Σύγχρονες θεωρίες μάθησης Σύγχρονες θεωρίες μάθησης Τον τρόπο με τον οποίο οι θεωρίες μάθησης εναλλάσσονται Τον τρόπο με τον οποίο οι θεωρίες μάθησης εναλλάσσονται Να κατανοήσουμε Πώς οι νέες θεωρίες μπορούν να ενσωματωθούν στο αναλυτικό πρόγραμμα Πώς οι νέες θεωρίες μπορούν να ενσωματωθούν στο αναλυτικό πρόγραμμαΩΣΤΕ:

4 Με το τέλος της ενότητας να είμαστε ικανοί να εφαρμόσουμε νέες θεωρίες μάθησης στο καθημερινό αναλυτικό πρόγραμμα

5 Αντί προλόγου Ο T. Kuhn έχει με ακρίβεια περιγράψει τον τρόπο που τα διάφορα θεωρητικά σχήματα διαδέχονται το ένα το άλλο. Ο T. Kuhn έχει με ακρίβεια περιγράψει τον τρόπο που τα διάφορα θεωρητικά σχήματα διαδέχονται το ένα το άλλο. Είναι λοιπόν πολύ συνηθισμένο το φαινόμενο σε πολλά πεδία, άρα και στην εκπαίδευση, συχνά να αλλάζουν τα θεωρητικά σχήματα και να υιοθετούνται νέα θεωρητικά πλαίσια, τα οποία οι ειδικοί επιστήμονες-ερευνητές θεωρούν καταλληλότερα για τη διδασκαλία των διαφόρων γνωστικών αντικειμένων. Είναι λοιπόν πολύ συνηθισμένο το φαινόμενο σε πολλά πεδία, άρα και στην εκπαίδευση, συχνά να αλλάζουν τα θεωρητικά σχήματα και να υιοθετούνται νέα θεωρητικά πλαίσια, τα οποία οι ειδικοί επιστήμονες-ερευνητές θεωρούν καταλληλότερα για τη διδασκαλία των διαφόρων γνωστικών αντικειμένων.

6 Αντί προλόγου Στα Μαθηματικά, τα βιβλία που αποσύρθηκαν στηρίζονταν στα φορμαλιστικά μοντέρνα μαθηματικά που είχαν μια περισσότερο τυποποιημένη και μηχανιστική προσέγγιση ενώ τα νέα στηρίζονται κυρίως στη θεωρία της Ρεαλιστικής Μαθηματικής Εκπαίδευσης Στα Μαθηματικά, τα βιβλία που αποσύρθηκαν στηρίζονταν στα φορμαλιστικά μοντέρνα μαθηματικά που είχαν μια περισσότερο τυποποιημένη και μηχανιστική προσέγγιση ενώ τα νέα στηρίζονται κυρίως στη θεωρία της Ρεαλιστικής Μαθηματικής Εκπαίδευσης Τα βιβλία των Φ.Ε. που είχαμε στο δημοτικό σχολείο έως πριν από λίγα χρόνια στηρίζονταν θεωρητικά στον εμπειρισμό και την ανακαλυπτική μέθοδο, τα νέα στηρίζονται σε νέα θεωρητική βάση που αντλεί από τη θεωρία του εποικοδομισμού ή εποικοδομιτισμού (constructivism). Τα βιβλία των Φ.Ε. που είχαμε στο δημοτικό σχολείο έως πριν από λίγα χρόνια στηρίζονταν θεωρητικά στον εμπειρισμό και την ανακαλυπτική μέθοδο, τα νέα στηρίζονται σε νέα θεωρητική βάση που αντλεί από τη θεωρία του εποικοδομισμού ή εποικοδομιτισμού (constructivism).

7 Το παράδοξο… Οι επιστημονικές αλλαγές φτάνουν στην εκπαίδευση με τέτοια χρονική καθυστέρηση, ώστε η επικρατούσα επιστημονική θεωρία να έχει ήδη ξεπεραστεί ή να τείνει να ξεπεραστεί στο επιστημονικό πεδίο από μια καινούργια θεωρία. Οι επιστημονικές αλλαγές φτάνουν στην εκπαίδευση με τέτοια χρονική καθυστέρηση, ώστε η επικρατούσα επιστημονική θεωρία να έχει ήδη ξεπεραστεί ή να τείνει να ξεπεραστεί στο επιστημονικό πεδίο από μια καινούργια θεωρία.

8 Η Ρεαλιστική Μαθηματική Εκπαίδευση που αποτελεί τη θεωρητική βάση των νέων βιβλίων των Μαθηματικών δεν είναι νέα θεωρία καθώς αναπτύχθηκε στην Ολλανδία τη δεκαετία του ΄70, ενώ Η Ρεαλιστική Μαθηματική Εκπαίδευση που αποτελεί τη θεωρητική βάση των νέων βιβλίων των Μαθηματικών δεν είναι νέα θεωρία καθώς αναπτύχθηκε στην Ολλανδία τη δεκαετία του ΄70, ενώ Είναι χαρακτηριστική, επίσης, η αμφισβήτηση του κονστρουκτιβισμού, που ήδη υπάρχει στο επιστημονικό πεδίο (Osborne, 1996, Murray, 1998) και η εμφάνιση νέων θεωριών (διαφορετικά μαθησιακά στυλ, πολλαπλές ευφυΐες κλπ). Είναι χαρακτηριστική, επίσης, η αμφισβήτηση του κονστρουκτιβισμού, που ήδη υπάρχει στο επιστημονικό πεδίο (Osborne, 1996, Murray, 1998) και η εμφάνιση νέων θεωριών (διαφορετικά μαθησιακά στυλ, πολλαπλές ευφυΐες κλπ). Για παράδειγμα…

9 Εποικοδομιτισμός ή εποικοδομισμός (constructivism)

10 Σύμφωνα με το κονστρουκτιβισμό, η νέα γνώση αντιμετωπίζεται ως ένα εποικοδόμημα που θα «χτιστεί» πάνω σε μια γνώση που ήδη υπάρχει, ή με άλλα λόγια η γνώση κατασκευάζεται μέσω μιας αλληλεπίδρασης των εμπειριών και των αναπτυσσόμενων νοητικών δομών (Piaget, 1970). Σύμφωνα με το κονστρουκτιβισμό, η νέα γνώση αντιμετωπίζεται ως ένα εποικοδόμημα που θα «χτιστεί» πάνω σε μια γνώση που ήδη υπάρχει, ή με άλλα λόγια η γνώση κατασκευάζεται μέσω μιας αλληλεπίδρασης των εμπειριών και των αναπτυσσόμενων νοητικών δομών (Piaget, 1970).

11 Το νέο που φέρνει ο κονστρουκτιβισμός είναι ότι η επιστημονική γνώση που διδάσκει το σχολείο, δεν φτάνει απλά να διδαχτεί, αλλά πρέπει να ενσωματωθεί σε μια προϋπάρχουσα γνωστική δομή, η οποία είναι τις περισσότερες φορές λανθασμένη και επομένως θα πρέπει όχι μόνο να εγκατασταθεί η νέα έγκυρη γνώση αλλά να ακυρώσει, να αναιρέσει την προϋπάρχουσα λανθασμένη. Το νέο που φέρνει ο κονστρουκτιβισμός είναι ότι η επιστημονική γνώση που διδάσκει το σχολείο, δεν φτάνει απλά να διδαχτεί, αλλά πρέπει να ενσωματωθεί σε μια προϋπάρχουσα γνωστική δομή, η οποία είναι τις περισσότερες φορές λανθασμένη και επομένως θα πρέπει όχι μόνο να εγκατασταθεί η νέα έγκυρη γνώση αλλά να ακυρώσει, να αναιρέσει την προϋπάρχουσα λανθασμένη.

12 Με τον κονστρουκτιβισμό αμφισβητείται έντονα η ιδέα ότι ο μαθητής μπορεί να είναι παθητικός δέκτης πληροφοριών και Με τον κονστρουκτιβισμό αμφισβητείται έντονα η ιδέα ότι ο μαθητής μπορεί να είναι παθητικός δέκτης πληροφοριών και μπαίνει στην άκρη ο έντονος διδακτισμός αλλά και η άποψη ότι η αισθητηριακή εμπειρία αποτελεί την κύρια πηγή γνώσης για το άτομο που επικράτησε τις προηγούμενες δεκαετίες (Χατζηγεωργίου, 2000). μπαίνει στην άκρη ο έντονος διδακτισμός αλλά και η άποψη ότι η αισθητηριακή εμπειρία αποτελεί την κύρια πηγή γνώσης για το άτομο που επικράτησε τις προηγούμενες δεκαετίες (Χατζηγεωργίου, 2000). Σε αυτό βοήθησαν και τα ευρήματα πολλών ερευνών σχετικά με την κατανόηση και τη μάθηση εννοιών από τα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες (Driver, 1991, Carey, 1988, Μπούφη, 1995). Σε αυτό βοήθησαν και τα ευρήματα πολλών ερευνών σχετικά με την κατανόηση και τη μάθηση εννοιών από τα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες (Driver, 1991, Carey, 1988, Μπούφη, 1995).

13 ΟΙ ΙΔΕΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ Σύμφωνα με τη νέα θεώρηση των πραγμάτων, κυρίαρχο ρόλο στη μάθηση παίζουν οι ιδέες των μαθητών για τα φυσικά φαινόμενα πριν καν τα διδαχτούν στο σχολείο.

14 Τα μυαλά των παιδιών δεν είναι «λευκά χαρτιά» που μπορούν να δέχονται τη διδασκαλία κατά τρόπο ουδέτερο. Τα μυαλά των παιδιών δεν είναι «λευκά χαρτιά» που μπορούν να δέχονται τη διδασκαλία κατά τρόπο ουδέτερο. ΟΙ ΙΔΕΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

15 Αντίθετα προσεγγίζουν τις Φ. Ε., αλλά και τα Μαθηματικά με προηγούμενες αποκτηθείσες ιδέες, οι οποίες επηρεάζουν με τη σειρά τους αυτά που μαθαίνονται Αντίθετα προσεγγίζουν τις Φ. Ε., αλλά και τα Μαθηματικά με προηγούμενες αποκτηθείσες ιδέες, οι οποίες επηρεάζουν με τη σειρά τους αυτά που μαθαίνονται

16 ΟΙ ΙΔΕΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ Το παιδί, από μικρή ακόμα ηλικία, έχει ιδέες σχετικά με τα πράγματα, και τα γεγονότα που υπάρχουν ή συμβαίνουν γύρω του και αυτές οι ιδέες παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της μάθησης. Το παιδί, από μικρή ακόμα ηλικία, έχει ιδέες σχετικά με τα πράγματα, και τα γεγονότα που υπάρχουν ή συμβαίνουν γύρω του και αυτές οι ιδέες παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της μάθησης.

17 Εκτεταμένη εμπειρική έρευνα έχει δείξει ότι οι μαθητές κατέχουν και χειρίζονται (μέσα και κυρίως έξω από το σχολείο) πολλαπλές αναπαραστάσεις του φυσικού κόσμου Εκτεταμένη εμπειρική έρευνα έχει δείξει ότι οι μαθητές κατέχουν και χειρίζονται (μέσα και κυρίως έξω από το σχολείο) πολλαπλές αναπαραστάσεις του φυσικού κόσμου ΟΙ ΙΔΕΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

18 Οι αναπαραστάσεις αυτές οι οποίες σχηματίζονται στην παιδική – πριν το σχολείο – ηλικία, δρουν περιοριστικά στην ερμηνεία των επιστημονικών απόψεων και είναι υπεύθυνες για τη δημιουργία των παρανοήσεων στις Φ.Ε. Οι αναπαραστάσεις αυτές οι οποίες σχηματίζονται στην παιδική – πριν το σχολείο – ηλικία, δρουν περιοριστικά στην ερμηνεία των επιστημονικών απόψεων και είναι υπεύθυνες για τη δημιουργία των παρανοήσεων στις Φ.Ε.

19 ΕΡΓΑΣΙΕΣ-ΣΥΖΗΤΗΣΗ

20 Ας συζητήσουμε (1) Πώς τρέφονται τα φυτά; Γνωρίζετε τη σωστή απάντηση; Πιστεύετε ότι τα παιδιά τη γνωρίζουν ή έχουν κάποια άλλη ιδέα στο μυαλό τους; Τι θα κάνατε για να αποκτήσουν τη σωστή; Ποιες πιθανότητες έχει αυτή η νέα γνώση να υπερισχύσει της παλιάς;

21 Ας συζητήσουμε (2) Έχει ο ατμοσφαιρικός αέρας βάρος; Τι νομίζετε εσείς; Τι νομίζετε ότι πιστεύουν τα παιδιά; Ποια είναι η σωστή απάντηση; Αν υπάρχει διάσταση ανάμεσα σε αυτό που πιστεύουν τα παιδιά και αυτό που πραγματικά συμβαίνει, τι θα κάνατε για να αλλάξετε τη λανθασμένη ιδέα των παιδιών;

22 Για παράδειγμα, η έννοια της σφαιρικότητας της γης ή της εναλλαγής ημέρας και νύχτας ή της κίνησης του ήλιου ή της τροφής των φυτών ή του ζεστού και κρύου αισθήματος όταν ακουμπάμε διαφορετικά υλικά, αποδεικνύουν ότι οι Φ.Ε. είναι εντελώς αντι- διαισθητικές και μάλιστα αν κάποιος απαντήσει με αντίθετο τρόπο από αυτόν που αντιλαμβάνεται τα φυσικά φαινόμενα γύρω του, τότε είναι σίγουρο ότι έχει πολλές πιθανότητες να απαντήσει σωστά. Για παράδειγμα, η έννοια της σφαιρικότητας της γης ή της εναλλαγής ημέρας και νύχτας ή της κίνησης του ήλιου ή της τροφής των φυτών ή του ζεστού και κρύου αισθήματος όταν ακουμπάμε διαφορετικά υλικά, αποδεικνύουν ότι οι Φ.Ε. είναι εντελώς αντι- διαισθητικές και μάλιστα αν κάποιος απαντήσει με αντίθετο τρόπο από αυτόν που αντιλαμβάνεται τα φυσικά φαινόμενα γύρω του, τότε είναι σίγουρο ότι έχει πολλές πιθανότητες να απαντήσει σωστά. ΟΙ ΙΔΕΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

23 Ας δώσουμε ένα παράδειγμα: Γιατί είναι τόσο δύσκολο για τα παιδιά του δημοτικού να κατανοήσουν την έννοια της σφαιρικής γης; Γιατί είναι τόσο δύσκολο για τα παιδιά του δημοτικού να κατανοήσουν την έννοια της σφαιρικής γης; Διότι βλέπουν τη γη ως ένα φυσικό σώμα με όλα τα επακόλουθα, δηλαδή ότι τα στερεά σώματα είναι σταθερά, υπακούν στους νόμους της βαρύτητας κλπ, και όχι ως ουράνιο σώμα. Αυτή η ιδέα είναι υπεύθυνη για τη διαστρέβλωση της πληροφορίας που δίνεται στα παιδιά για το σφαιρικό σχήμα της γης και έτσι αναπαριστούν τους ανθρώπους να στηρίζονται σε επίπεδο έδαφος πάνω στη γη (Κουλαϊδής, 1994).

24 Το πείραμα Πώς μπορεί λοιπόν κάποιος να χτυπήσει τις παρανοήσεις αυτές και να χτίσει μια νέα έγκυρη και επιστημονική γνώση των φυσικών φαινομένων; Ένας τρόπος είναι το πείραμα. Το ζητούμενο δεν είναι το πείραμα ως αυτοσκοπός αλλά το πείραμα με απλά υλικά, που είναι σωστά οργανωμένο και έχει σκοπό να χτυπήσει τις παρανοήσεις των παιδιών πάνω σε διάφορες έννοιες. Το ζητούμενο δεν είναι το πείραμα ως αυτοσκοπός αλλά το πείραμα με απλά υλικά, που είναι σωστά οργανωμένο και έχει σκοπό να χτυπήσει τις παρανοήσεις των παιδιών πάνω σε διάφορες έννοιες.

25 Το πείραμα Ας δώσουμε ένα παράδειγμα: Ας δώσουμε ένα παράδειγμα: Πολλοί μαθητές αλλά και ενήλικες έχουν την λανθασμένη ιδέα ότι ο ατμοσφαιρικός αέρας δεν έχει βάρος. Μερικά παιδιά μάλιστα έχουν την Ιδέα ότι «όσο περισσότερος αέρας υπάρχει, τόσο πιο ελαφρύς είναι», όταν εξετάζουν για παράδειγμα μια φουσκωμένη μπάλα ή ένα αντικείμενο που επιπλέει.

26 Ένα απλό πείραμα μπορεί να αλλάξει αυτήν την Ιδέα. Αν πάρουμε μια ξεφούσκωτη μπάλα και τη ζυγίσουμε και στη συνέχεια αφού τη φουσκώσουμε με αέρα τη ζυγίσουμε πάλι, εύκολα τα παιδιά μπορούν να κατανοήσουν ότι αυτή η διαφορά στο βάρος οφείλεται στο βάρος του αέρα που βάλαμε στη μπάλα.

27 Το πείραμα Η προσέγγιση αυτή μπορεί να οδηγήσει πολλές φορές στην ανατροπή των υπαρχουσών νοητικών δομών των παιδιών και την υιοθέτηση από τη μεριά τους νέων εννοιών επιστημονικά έγκυρων. Η προσέγγιση αυτή μπορεί να οδηγήσει πολλές φορές στην ανατροπή των υπαρχουσών νοητικών δομών των παιδιών και την υιοθέτηση από τη μεριά τους νέων εννοιών επιστημονικά έγκυρων. Συχνά όμως παρά την προσπάθεια που μπορεί να γίνει οι μαθητές μπορεί να μην τροποποιήσουν τις αρχικές ιδέες τους μπορεί όμως η προσπάθεια αυτή να είναι η αρχή για την αντικατάστασή τους από έγκυρες επιστημονικές γνώσεις. Συχνά όμως παρά την προσπάθεια που μπορεί να γίνει οι μαθητές μπορεί να μην τροποποιήσουν τις αρχικές ιδέες τους μπορεί όμως η προσπάθεια αυτή να είναι η αρχή για την αντικατάστασή τους από έγκυρες επιστημονικές γνώσεις. Άλλωστε όπως προκύπτει και από τη βιβλιογραφική έρευνα, οι ιδέες αυτές είναι πολλές φορές σταθερές και επίμονες σε τέτοιο βαθμό ώστε οι μαθητές να αγνοούν τα νέα επιχειρήματα. Άλλωστε όπως προκύπτει και από τη βιβλιογραφική έρευνα, οι ιδέες αυτές είναι πολλές φορές σταθερές και επίμονες σε τέτοιο βαθμό ώστε οι μαθητές να αγνοούν τα νέα επιχειρήματα.

28 ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΣΤΙΛ

29 Τα διαφορετικά μαθησιακά στιλ είναι αποτέλεσμα ατομικών διαφορών, διαφορετικής ιδιοσυγκρασίας, κινήτρων (εσωτερικών-εξωτερικών) και επιδιώξεων. Τα διαφορετικά μαθησιακά στιλ είναι αποτέλεσμα ατομικών διαφορών, διαφορετικής ιδιοσυγκρασίας, κινήτρων (εσωτερικών-εξωτερικών) και επιδιώξεων. Σημείο εκκίνησης για τη διάκριση των διαφορετικών μαθησιακών στιλ αποτελούν τα στάδια της νοητικής ανάπτυξης του Piaget. (ηλικιακές αλλά και πολιτισμικές διαφορές). Σημείο εκκίνησης για τη διάκριση των διαφορετικών μαθησιακών στιλ αποτελούν τα στάδια της νοητικής ανάπτυξης του Piaget. (ηλικιακές αλλά και πολιτισμικές διαφορές).

30 Μια από τις βασικές αλλαγές στο χώρο της διδακτικής τις τελευταίες δεκαετίες είναι: Μια από τις βασικές αλλαγές στο χώρο της διδακτικής τις τελευταίες δεκαετίες είναι: Η στροφή από την τάξη ή την ηλικιακή ομάδα στο άτομο

31 Έτσι, ο Kolb (1985): διακρίνει δύο τρόπους που οι άνθρωποι μαθαίνουν α. ως προς την αντίληψη  Άλλοι άνθρωποι αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα μέσω της αφηρημένης σκέψης και  άλλοι χρησιμοποιούν τις αισθήσεις και τα συναισθήματά τους.

32 β. ως προς την επεξεργασία Κάποιοι «παρατηρούν στοχαστικά», «φιλτράροντας» τις νέες πληροφορίες μέσα από τις εμπειρίες τους Κάποιοι «παρατηρούν στοχαστικά», «φιλτράροντας» τις νέες πληροφορίες μέσα από τις εμπειρίες τους Άλλοι πρώτα «δρουν» και ύστερα σκέφτονται τι έκαναν και γιατί το έκαναν Άλλοι πρώτα «δρουν» και ύστερα σκέφτονται τι έκαναν και γιατί το έκαναν

33 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΣΤΙΛ McCarthy (1990) Ευφάνταστο στιλ (παρατηρούν νοητικά τα νέα δεδομένα και τα εντάσσουν στις δικές τους εμπειρίες. Βρίσκουν ότι το σχολείο δεν έχει μεγάλο ενδιαφέρον Ευφάνταστο στιλ (παρατηρούν νοητικά τα νέα δεδομένα και τα εντάσσουν στις δικές τους εμπειρίες. Βρίσκουν ότι το σχολείο δεν έχει μεγάλο ενδιαφέρον

34 Αναλυτικό στιλ (μαθαίνουν μέσω ενός συνακολουθητικού τρόπου σκέψης (σκέψεις και συλλογισμοί βήμα-βήμα). Το σχολείο καλύπτει τις ανάγκες τους Αναλυτικό στιλ (μαθαίνουν μέσω ενός συνακολουθητικού τρόπου σκέψης (σκέψεις και συλλογισμοί βήμα-βήμα). Το σχολείο καλύπτει τις ανάγκες τους

35 Στιλ κοινής λογικής (τους αρέσει ο πειραματισμός και η λύση προβλημάτων Στιλ κοινής λογικής (τους αρέσει ο πειραματισμός και η λύση προβλημάτων

36 Δυναμικό στιλ (φτάνουν σε συμπεράσματα χωρίς λογικούς συλλογισμούς. Το σχολείο και το δομημένο αναλυτικό πρόβλημα τους προκαλεί δυσκολίες γιατί τους βάζει σε «καλούπια». Δυναμικό στιλ (φτάνουν σε συμπεράσματα χωρίς λογικούς συλλογισμούς. Το σχολείο και το δομημένο αναλυτικό πρόβλημα τους προκαλεί δυσκολίες γιατί τους βάζει σε «καλούπια».

37 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΣΤΙΛ Gregorc (1986) Συγκεκριμένο-Συνακολουθητικό (οργανωμένη σκέψη, λεπτομέρεια. Η διδασκαλία πρέπει να είναι δομημένη, κατασκευές, projects, μέτρηση, ταξινόμηση, περιγραφή) Συγκεκριμένο-Συνακολουθητικό (οργανωμένη σκέψη, λεπτομέρεια. Η διδασκαλία πρέπει να είναι δομημένη, κατασκευές, projects, μέτρηση, ταξινόμηση, περιγραφή) Αφηρημένο-Συνακολουθητικό (αναλυτική, συγκλίνουσα και κριτική σκέψη. Η διδασκαλία πρέπει να είναι με υποθέσεις, συμπεράσματα, επιχειρήματα, σχέδια δράσης, περιλήψεις, στοχασμούς, κριτική) Αφηρημένο-Συνακολουθητικό (αναλυτική, συγκλίνουσα και κριτική σκέψη. Η διδασκαλία πρέπει να είναι με υποθέσεις, συμπεράσματα, επιχειρήματα, σχέδια δράσης, περιλήψεις, στοχασμούς, κριτική)

38 Αφηρημένο-Τυχαίο (πλούσια φαντασία και συναισθηματισμός. Η διδασκαλία πρέπει να είναι με φαντασία, ερμηνεία, ομαδικές εργασίες, χάρτες εννοιών, δραματοποίηση, μουσική, εκπαιδευτικά μέσα Αφηρημένο-Τυχαίο (πλούσια φαντασία και συναισθηματισμός. Η διδασκαλία πρέπει να είναι με φαντασία, ερμηνεία, ομαδικές εργασίες, χάρτες εννοιών, δραματοποίηση, μουσική, εκπαιδευτικά μέσα Συγκεκριμένο-Τυχαίο (εφευρετικότητα και αποκλίνουσα σκέψη. Η διδασκαλία πρέπει να είναι με εξερεύνηση, πειραματισμό, παιχνίδια, ιδεοθύελλα, επίλυση προβλημάτων. Συγκεκριμένο-Τυχαίο (εφευρετικότητα και αποκλίνουσα σκέψη. Η διδασκαλία πρέπει να είναι με εξερεύνηση, πειραματισμό, παιχνίδια, ιδεοθύελλα, επίλυση προβλημάτων.

39 Μαθησιακοί τύποι Οπτικός Οπτικός Ακουστικός Ακουστικός Κιναισθητικός Κιναισθητικός Εξατομικευμένος Εξατομικευμένος Ομαδικός Ομαδικός Προφορικός Προφορικός Συνακολουθητικός Συνακολουθητικός Ολιστικός Ολιστικός

40 Υπάρχουν ειδικά τεστ για τον προσδιορισμό των μαθησιακών στιλ αλλά δεν είναι σταθμισμένα για την Ελλάδα Υπάρχουν ειδικά τεστ για τον προσδιορισμό των μαθησιακών στιλ αλλά δεν είναι σταθμισμένα για την Ελλάδα Ο εκπαιδευτικός μπορεί εύκολα από την παρατήρηση να διαγνώσει το μαθησιακό στιλ των μαθητών του Ο εκπαιδευτικός μπορεί εύκολα από την παρατήρηση να διαγνώσει το μαθησιακό στιλ των μαθητών του

41 Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει αφενός να ανέχεται τις διαφορετικές προτιμήσεις των μαθητών για μάθηση και αφετέρου να ενθαρρύνει και άλλους τρόπους Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει αφενός να ανέχεται τις διαφορετικές προτιμήσεις των μαθητών για μάθηση και αφετέρου να ενθαρρύνει και άλλους τρόπους Έτσι οι μαθητές θα αισθάνονται άνετα επειδή χρησιμοποιούν το δικό τους στιλ, αλλά θα νοιώθουν και την πρόκληση να χρησιμοποιήσουν και άλλους τρόπους. Έτσι οι μαθητές θα αισθάνονται άνετα επειδή χρησιμοποιούν το δικό τους στιλ, αλλά θα νοιώθουν και την πρόκληση να χρησιμοποιήσουν και άλλους τρόπους.

42 Όταν οι μαθητές ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν και τα ασθενέστερα μαθησιακά τους στιλ η συνολική τους απόδοση αυξάνεται Όταν οι μαθητές ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν και τα ασθενέστερα μαθησιακά τους στιλ η συνολική τους απόδοση αυξάνεται

43 ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ

44 … μια δασκάλα μάλωσε κάποτε ένα μαθητή της επειδή, στην προσπάθειά του να βρει κάποια αθροίσματα, μετρούσε με τα δάχτυλά του. Η δασκάλα είπε στο παιδί να βάλει τα χέρια του πάνω στο θρανίο, ώστε να είναι σίγουρη ότι δεν θα τα χρησιμοποιεί κατά τη διάρκεια της μέτρησης. Τότε το παιδί άρχισε να κουνά και να χτυπά τα δάχτυλά του πάνω στο θρανίο. Η δασκάλα θυμωμένη τώρα φώναξε στο παιδί να κρατά τα δάχτυλά του ακίνητα. Το παιδί υπάκουσε αλλά ύστερα από μερικές ημέρες η δασκάλα διαπίστωσε ότι το παιδί χτυπούσε τα πόδια του κάτω από το θρανίο στην προσπάθειά του να κάνει τα αθροίσματα. Η δασκάλα εξαγριώθηκε και είπε στο παιδί να παραμείνει εντελώς ακίνητο. Δεν πέρασαν πολλές ημέρες και έκπληκτη διαπίστωσε ότι το παιδί είχε τώρα βρει έναν τρόπο να μετράει και να υπολογίζει χρησιμοποιώντας τη γλώσσα και τα δόντια του, ακόμα και για να βρει πόσο κάνει οκτώ φορές το εννέα, κάτι που ακόμα και ενήλικες είναι δύσκολο να κατορθώσουν. [ Ellis (1989), αναφέρεται από τον Χατζηγεωργίου 2000)]

45 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Το περιστατικό δείχνει ότι ανεξάρτητα από τον τρόπο διδασκαλίας που θα ακολουθήσει ο διδάσκοντας, αλλά και από τον τρόπο που θα υποδείξει στο μαθητή του, ο τελευταίος μαθαίνει πάντα με το δικό του τρόπο Το περιστατικό δείχνει ότι ανεξάρτητα από τον τρόπο διδασκαλίας που θα ακολουθήσει ο διδάσκοντας, αλλά και από τον τρόπο που θα υποδείξει στο μαθητή του, ο τελευταίος μαθαίνει πάντα με το δικό του τρόπο

46 Έκανε δύο τουλάχιστον λάθη: 1. Δεν είχε αντιληφθεί ότι το παιδί αυτό είχε το δικό του τρόπο μάθησης και 2. Επέμεινε στον τρόπο που αυτή νόμιζε καλύτερο ή σωστότερο

47 Θα μπορούσε να το ενθαρρύνει να χρησιμοποιήσει το μυαλό του ή ακόμα καλύτερα να περιμένει να είναι αρκετά ώριμο για να το κάνει αλλά σε καμία περίπτωση να του απαγορεύσει να μάθει σύμφωνα με το προσωπικό του στιλ. Θα μπορούσε να το ενθαρρύνει να χρησιμοποιήσει το μυαλό του ή ακόμα καλύτερα να περιμένει να είναι αρκετά ώριμο για να το κάνει αλλά σε καμία περίπτωση να του απαγορεύσει να μάθει σύμφωνα με το προσωπικό του στιλ.

48 ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ

49 Μερικά ερωτήματα για συζήτηση… Πώς είναι δυνατόν άνθρωποι με υψηλό δείκτη ευφυΐας να κάνουν παράλογες ή ακόμα και βλακώδεις πράξεις; Πώς είναι δυνατόν άνθρωποι με υψηλό δείκτη ευφυΐας να κάνουν παράλογες ή ακόμα και βλακώδεις πράξεις; Οι επιλογές που κάνουμε είναι αποτέλεσμα μόνο λογικών διεργασιών; Οι επιλογές που κάνουμε είναι αποτέλεσμα μόνο λογικών διεργασιών; Σημαντικές επιλογές στη ζωή μας (επαγγελματική καριέρα, διαπροσωπικές σχέσεις, γάμος) στηρίζονται μόνο στο λογικό νου; Σημαντικές επιλογές στη ζωή μας (επαγγελματική καριέρα, διαπροσωπικές σχέσεις, γάμος) στηρίζονται μόνο στο λογικό νου;

50 Λογικός νους Δείκτης ευφυΐας Λογικός νους Δείκτης ευφυΐας Συγκινησιακός νους (νους της καρδιάς) Συγκινησιακός νους (νους της καρδιάς) Συναισθηματική νοημοσύνη

51 Ποιος είναι πιο σημαντικός δείκτης; Ο λογικός ή ο συναισθηματικός;

52 ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ (ΝΟΥΣ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ) Goleman (1987) Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι: γνώση και έλεγχος των συναισθημάτων γνώση και έλεγχος των συναισθημάτων εξεύρεση κινήτρων για τον εαυτό μας εξεύρεση κινήτρων για τον εαυτό μας αναγνώριση των συναισθημάτων των άλλων αναγνώριση των συναισθημάτων των άλλων χειρισμός των σχέσεων χειρισμός των σχέσεων

53 Περιλαμβάνει ικανότητες όπως (Goleman 1998): «Να αντέχεις στις απογοητεύσεις, να ελέγχεις την παρόρμηση, να χαλιναγωγείς την ανυπομονησία, να ρυθμίζεις τη διάθεσή σου ανάλογα, να εμποδίζεις την απογοήτευση να καταπνίξει την ικανότητά σου για σκέψη, να έχεις ελπίδα». «Να αντέχεις στις απογοητεύσεις, να ελέγχεις την παρόρμηση, να χαλιναγωγείς την ανυπομονησία, να ρυθμίζεις τη διάθεσή σου ανάλογα, να εμποδίζεις την απογοήτευση να καταπνίξει την ικανότητά σου για σκέψη, να έχεις ελπίδα».

54 Και κάποια ερωτήματα ακόμα… Μπορούν τα άτομα να αναπτύξουν ή να βελτιώσουν το δείκτη της συναισθηματικής νοημοσύνης; Μπορούν τα άτομα να αναπτύξουν ή να βελτιώσουν το δείκτη της συναισθηματικής νοημοσύνης; (δηλαδή να αναπτύξουν το γνώθι σαυτόν, τη συναισθηματική αυτοεπίγνωση, να ελέγχουν τα συναισθήματά τους, να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα των άλλων κλπ.)

55 Ο Goleman αναφέρει το μάθημα της «Επιστήμης του Εαυτού», που διδάσκεται σε ιδιωτικό σχολείο του San Francisco. Ο Goleman αναφέρει το μάθημα της «Επιστήμης του Εαυτού», που διδάσκεται σε ιδιωτικό σχολείο του San Francisco. Στο «συναισθηματικό» σχολείο δεν χρησιμοποιείται το συναίσθημα ως μέσο για μάθηση, αλλά μαθαίνεται το ίδιο το συναίσθημα Στο «συναισθηματικό» σχολείο δεν χρησιμοποιείται το συναίσθημα ως μέσο για μάθηση, αλλά μαθαίνεται το ίδιο το συναίσθημα

56 Συμπερασματικά Η συναισθηματική αγωγή (εκπαίδευση των συναισθημάτων) είναι εξίσου σημαντική για το μαθητή με την εκμάθηση ενός κανόνα στα μαθηματικά ή τη γλώσσα. Η συναισθηματική αγωγή (εκπαίδευση των συναισθημάτων) είναι εξίσου σημαντική για το μαθητή με την εκμάθηση ενός κανόνα στα μαθηματικά ή τη γλώσσα. Μπορεί να ξεκινήσει από τη μικρή ηλικία ο έλεγχος των παρορμήσεων χωρίς να εμποδίζεται η ανάπτυξη της αυτονομίας Μπορεί να ξεκινήσει από τη μικρή ηλικία ο έλεγχος των παρορμήσεων χωρίς να εμποδίζεται η ανάπτυξη της αυτονομίας

57 Τεστ της «καραμέλας» ή πώς ο έλεγχος των παρορμήσεων οδηγεί μακροπρόθεσμα σε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, αξιοπιστία, πρωτοβουλία και εμπιστοσύνη στον εαυτό

58 ΠΟΛΛΑΠΛΕΣ ΕΥΦΥΪΕΣ

59 Εργασία 1

60 ΠΟΛΛΑΠΛΕΣ ΕΥΦΥΪΕΣ (Gardner 1983, 1993) Γιατί άτομα με δείκτη νοημοσύνης 160 καταλήγουν να εργάζονται για άτομα με δείκτη νοημοσύνης 100; Γιατί άτομα με δείκτη νοημοσύνης 160 καταλήγουν να εργάζονται για άτομα με δείκτη νοημοσύνης 100; Τι προβλέπουν και τι μετράνε ακριβώς τα τεστ νοημοσύνης; Τι προβλέπουν και τι μετράνε ακριβώς τα τεστ νοημοσύνης; Ποιο είδος ευφυΐας αμείβει το σχολείο; Ποιο είδος ευφυΐας αμείβει το σχολείο; Σε ποιο πολιτισμικό πλαίσιο; Σε ποιο πολιτισμικό πλαίσιο; Μήπως έχουμε συνδέσει τη γλωσσική και μαθηματική ικανότητα με την ευφυΐα και τη μουσική και άλλες τέχνες με το ταλέντο; Μήπως έχουμε συνδέσει τη γλωσσική και μαθηματική ικανότητα με την ευφυΐα και τη μουσική και άλλες τέχνες με το ταλέντο;

61 Υπάρχουν οκτώ διαφορετικά είδη ευφυΐας τα οποία κάθε άτομο έχει αναπτυγμένα σε διαφορετικό βαθμό. (Gardner 1993, 1997),

62 Γλωσσική (αναπτυγμένη χρήση των λέξεων, λογοτέχνες, δημοσιογράφοι κλπ). Γλωσσική (αναπτυγμένη χρήση των λέξεων, λογοτέχνες, δημοσιογράφοι κλπ). Λογικο-μαθηματική (λογική και συστηματική σκέψη, Μαθηματικοί, επιστήμονες κλπ) Λογικο-μαθηματική (λογική και συστηματική σκέψη, Μαθηματικοί, επιστήμονες κλπ)

63 Μουσική (μαθαίνουν μέσω του ρυθμού, μουσικοί, τραγουδιστές) Μουσική (μαθαίνουν μέσω του ρυθμού, μουσικοί, τραγουδιστές) Σωματική-κιναισθητική (σώμα, κίνηση, γλώσσα σώματος, δραματοποίηση, αθλητές, ηθοποιοί κλπ) Σωματική-κιναισθητική (σώμα, κίνηση, γλώσσα σώματος, δραματοποίηση, αθλητές, ηθοποιοί κλπ) Χωρική-αντίληψη του χώρου (ζωγραφική, κατασκευές σχέδιο, αρχιτέκτονες, διακοσμητές, ζωγράφοι) Χωρική-αντίληψη του χώρου (ζωγραφική, κατασκευές σχέδιο, αρχιτέκτονες, διακοσμητές, ζωγράφοι)

64 Διαπροσωπική (σχέσεις με τους άλλους, εμπαθητική δυνατότητα, μοιράζονται, συνεργάζονται, πωλητές, σύμβουλοι, πολιτικοί) Διαπροσωπική (σχέσεις με τους άλλους, εμπαθητική δυνατότητα, μοιράζονται, συνεργάζονται, πωλητές, σύμβουλοι, πολιτικοί) Ενδοπροσωπική («γνώθι σαυτόν», δουλεύουν μόνα τους, εξατομικευμένη διδασκαλία, ψυχοθεραπευτές, φιλόσοφοι) Ενδοπροσωπική («γνώθι σαυτόν», δουλεύουν μόνα τους, εξατομικευμένη διδασκαλία, ψυχοθεραπευτές, φιλόσοφοι) Νατουραλιστική (φύση, χλωρίδα- πανίδα, βιολόγοι, κυνηγοί, γεωργοί) Νατουραλιστική (φύση, χλωρίδα- πανίδα, βιολόγοι, κυνηγοί, γεωργοί)

65 Κάθε άτομο έχει αναπτυγμένες σε διαφορετικό βαθμό κάποιες ευφυΐες. Συνήθως οι ενήλικες μπορεί να έχουν πολύ αναπτυγμένες μία ή δύο ευφυΐες. Κάθε άτομο έχει αναπτυγμένες σε διαφορετικό βαθμό κάποιες ευφυΐες. Συνήθως οι ενήλικες μπορεί να έχουν πολύ αναπτυγμένες μία ή δύο ευφυΐες. Τα παιδιά σε ηλικία 5 ετών έχουν ορισμένες κλίσεις που μπορούν να αναπτυχθούν σε ευφυΐες. Τα παιδιά σε ηλικία 5 ετών έχουν ορισμένες κλίσεις που μπορούν να αναπτυχθούν σε ευφυΐες.

66 Σύμφωνα με τη θεωρία των πολλαπλών ευφυϊών δεν υπάρχουν «καλοί και κακοί» μαθητές. Όλοι έχουν κλίσεις και ικανότητες που απλά πρέπει να εντοπιστούν από τους εκπαιδευτικούς.

67 Σύμφωνα με τη θεωρία των πολλαπλών ευφυϊών η μάθηση προσεγγίζεται ολιστικά και οι μαθητές θα πρέπει να έχουν ευκαιρίες να εξασκήσουν όλες τις ευφυΐες τους, μέσω σταθμών ή κέντρων Σύμφωνα με τη θεωρία των πολλαπλών ευφυϊών η μάθηση προσεγγίζεται ολιστικά και οι μαθητές θα πρέπει να έχουν ευκαιρίες να εξασκήσουν όλες τις ευφυΐες τους, μέσω σταθμών ή κέντρων

68 Μήπως στους μαθητές που αντιμετωπίζουν «μαθησιακές δυσκολίες απλά δεν δόθηκε η ευκαιρία να μάθουν με το προσωπικό τους στιλ και να αναπτύξουν κάποιες από τις ευφυΐες τους; Μήπως στους μαθητές που αντιμετωπίζουν «μαθησιακές δυσκολίες απλά δεν δόθηκε η ευκαιρία να μάθουν με το προσωπικό τους στιλ και να αναπτύξουν κάποιες από τις ευφυΐες τους;

69 Η θεωρία των πολλαπλών ευφυϊών δεν αποτελεί πανάκεια για το πρόβλημα της «μαθησιακής ανορεξίας» και ούτε όλα τα γνωστικά αντικείμενα είναι δυνατόν να διδάσκονται με τον τρόπο αυτό. Η θεωρία των πολλαπλών ευφυϊών δεν αποτελεί πανάκεια για το πρόβλημα της «μαθησιακής ανορεξίας» και ούτε όλα τα γνωστικά αντικείμενα είναι δυνατόν να διδάσκονται με τον τρόπο αυτό.

70 ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΒΟΗΘΟΥΝ ΤΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΕΥΦΥΙΩΝ (ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ 2000)

71 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΕΥΦΥΪΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΜΑ: «ΓΝΩΡΙΖΩ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩ ΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ ΓΗ». ΓΛΩΣΣΙΚΗ: Με αφορμή ένα άρθρο ή ένα παραμύθι φτιάχνουμε το δικό μας παραμύθι ή ποίημα. Ανάγνωση ποιημάτων και μετατροπή τους σε πεζά. Διαβάζουμε σχετικά βιβλία, εικονογραφημένα και στέλνουμε γράμμα στους γονείς, Ιούλιος Βερν ταξίδι στο κέντρο της γης ΓΛΩΣΣΙΚΗ: Με αφορμή ένα άρθρο ή ένα παραμύθι φτιάχνουμε το δικό μας παραμύθι ή ποίημα. Ανάγνωση ποιημάτων και μετατροπή τους σε πεζά. Διαβάζουμε σχετικά βιβλία, εικονογραφημένα και στέλνουμε γράμμα στους γονείς, Ιούλιος Βερν ταξίδι στο κέντρο της γης ΛΟΓΙΚΟ-ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ: Πειράματα για την βαρύτητα, μετρήσεις στην υδρόγειο, συγκρίσεις, διαδοχή μέρας-νύχτας, αντιστοιχίσεις φωλιές- ζώα, αριθμοί-ήπειροι, μελέτη του κύκλου και των στοιχείων του, ομόκεντροι κύκλοι ΛΟΓΙΚΟ-ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ: Πειράματα για την βαρύτητα, μετρήσεις στην υδρόγειο, συγκρίσεις, διαδοχή μέρας-νύχτας, αντιστοιχίσεις φωλιές- ζώα, αριθμοί-ήπειροι, μελέτη του κύκλου και των στοιχείων του, ομόκεντροι κύκλοι

72 ΧΩΡΙΚΗ-ΑΝΤΙΛΗΠΤΙΚΗ: Παρατήρηση παγκόσμιου χάρτη, εντοπισμός χωρών και ηπείρων, ψυχοκινητικά παιχνίδια χώρου ΧΩΡΙΚΗ-ΑΝΤΙΛΗΠΤΙΚΗ: Παρατήρηση παγκόσμιου χάρτη, εντοπισμός χωρών και ηπείρων, ψυχοκινητικά παιχνίδια χώρου ΜΟΥΣΙΚΗ: Τραγούδια διαφόρων χωρών, παιδικά τραγούδια για τη γη, παραδοσιακά όργανα, αν όλα τα παιδιά της γης ΜΟΥΣΙΚΗ: Τραγούδια διαφόρων χωρών, παιδικά τραγούδια για τη γη, παραδοσιακά όργανα, αν όλα τα παιδιά της γης ΣΩΜΑΤΙΚΗ-ΚΙΝΑΙΣΘΗΤΙΚΗ: κινητικά παιχνίδια, παιχνίδια από διάφορες χώρες ΣΩΜΑΤΙΚΗ-ΚΙΝΑΙΣΘΗΤΙΚΗ: κινητικά παιχνίδια, παιχνίδια από διάφορες χώρες

73 ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΗ: Λαοί-φυλές, διαπολιτισμική προσέγγιση, παιχνίδια ρόλων, προτάσεις- συζητήσεις για τη γη που κινδυνεύει (ομαδικές χειροτεχνίες, αλλοδαποί μαθητές. ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΗ: Λαοί-φυλές, διαπολιτισμική προσέγγιση, παιχνίδια ρόλων, προτάσεις- συζητήσεις για τη γη που κινδυνεύει (ομαδικές χειροτεχνίες, αλλοδαποί μαθητές. ΕΝΔΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗ: Ατομική ζωγραφική, παζλ, κείμενα για τη χώρα που θα ήθελαν να ζήσουν, ή τη χώρα των ονείρων τους ΕΝΔΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗ: Ατομική ζωγραφική, παζλ, κείμενα για τη χώρα που θα ήθελαν να ζήσουν, ή τη χώρα των ονείρων τους ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΤΙΚΗ: Παρατήρηση του περιβάλλοντος, βόλτα στη φύση, στην πόλη, αστικό περιβάλλον, ύπαιθρος, διαφορές, σχολικός κήπος, δεντροφύτευση, συνεργασίες με άλλα σχολεία, ευαισθητοποίηση για το κλίμα και τα προβλήματα του πλανήτη ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΤΙΚΗ: Παρατήρηση του περιβάλλοντος, βόλτα στη φύση, στην πόλη, αστικό περιβάλλον, ύπαιθρος, διαφορές, σχολικός κήπος, δεντροφύτευση, συνεργασίες με άλλα σχολεία, ευαισθητοποίηση για το κλίμα και τα προβλήματα του πλανήτη

74 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΕΥΦΥΪΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΜΑ: Οι ποταμοί της Ευρώπης ή το ανάγλυφο της γης ΓΛΩΣΣΙΚΗ: κείμενο με ποταμούς, στοιχεία, πόλεις που περνά (μύθοι, ιστορικά, λαογραφικά στοιχεία, ποιήματα). ΓΛΩΣΣΙΚΗ: κείμενο με ποταμούς, στοιχεία, πόλεις που περνά (μύθοι, ιστορικά, λαογραφικά στοιχεία, ποιήματα). ΛΟΓΙΚΟ-ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ: μήκη ποταμών, αύξουσα, φθίνουσα σειρά, συγκρίσεις, επίλυση προβλημάτων, πράξεις ΛΟΓΙΚΟ-ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ: μήκη ποταμών, αύξουσα, φθίνουσα σειρά, συγκρίσεις, επίλυση προβλημάτων, πράξεις ΧΩΡΙΚΗ-ΑΝΤΙΛΗΠΤΙΚΗ: φωτογραφίες, κολάζ, ζωγραφική, συσχέτιση πόλεων-ποταμών, σχέδιο ποταμού με διάφορα υλικά (μακέτα με την κοίτη, τις όχθες) ΧΩΡΙΚΗ-ΑΝΤΙΛΗΠΤΙΚΗ: φωτογραφίες, κολάζ, ζωγραφική, συσχέτιση πόλεων-ποταμών, σχέδιο ποταμού με διάφορα υλικά (μακέτα με την κοίτη, τις όχθες)

75 ΜΟΥΣΙΚΗ: τραγούδια για τους ποταμούς από τη λαϊκή και την κλασική μουσική ΜΟΥΣΙΚΗ: τραγούδια για τους ποταμούς από τη λαϊκή και την κλασική μουσική ΣΩΜΑΤΙΚΗ-ΚΙΝΑΙΣΘΗΤΙΚΗ: αναπαράσταση της κίνησης του ποταμού, χορός, κατασκευή με πηλό ή πλαστελίνη της κίνησης του ποταμού ΣΩΜΑΤΙΚΗ-ΚΙΝΑΙΣΘΗΤΙΚΗ: αναπαράσταση της κίνησης του ποταμού, χορός, κατασκευή με πηλό ή πλαστελίνη της κίνησης του ποταμού ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΗ: εξεύρεση και αξιοποίηση σχετικών στοιχείων (εγκυκλοπαίδειες, internet), αξιοποίηση της ύπαρξης στην τάξη ή το σχολείο αλλοδαπών μαθητών (μας μιλάνε για τους ποταμούς της πατρίδας τους) ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΗ: εξεύρεση και αξιοποίηση σχετικών στοιχείων (εγκυκλοπαίδειες, internet), αξιοποίηση της ύπαρξης στην τάξη ή το σχολείο αλλοδαπών μαθητών (μας μιλάνε για τους ποταμούς της πατρίδας τους) ΕΝΔΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗ: φανταστικό ταξίδι στην Ευρώπη και συγγραφή ημερολογίου (πόλεις που πέρασα και οι ποταμοί τους ΕΝΔΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗ: φανταστικό ταξίδι στην Ευρώπη και συγγραφή ημερολογίου (πόλεις που πέρασα και οι ποταμοί τους ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΤΙΚΗ: ζωγραφική (χάρτες), μεγεθυντικός φακός, παρατήρηση των ποταμών, επίσκεψη σε κοντινό ποταμό ή χείμαρρο ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΤΙΚΗ: ζωγραφική (χάρτες), μεγεθυντικός φακός, παρατήρηση των ποταμών, επίσκεψη σε κοντινό ποταμό ή χείμαρρο

76 Συνοπτικά.. Σε γενικές γραμμές η θεωρία των μαθησιακών στιλ εστιάζει στη διαδικασία της μάθησης, ενώ των πολλαπλών ευφυϊών στο περιεχόμενο της μάθησης. Σε γενικές γραμμές η θεωρία των μαθησιακών στιλ εστιάζει στη διαδικασία της μάθησης, ενώ των πολλαπλών ευφυϊών στο περιεχόμενο της μάθησης. Η έννοια της συναισθηματικής νοημοσύνης σχετίζεται με την ενδοπροσωπική και διαπροσωπική νοημοσύνη του Gardner Η έννοια της συναισθηματικής νοημοσύνης σχετίζεται με την ενδοπροσωπική και διαπροσωπική νοημοσύνη του Gardner

77 Αντί επιλόγου… Η διαμάχη ανάμεσα στο έμφυτο και το επίκτητο δεν έχει επιλυθεί έως σήμερα και ίσως να μην απαντηθεί στο εγγύς μέλλον Η θεωρία των πολλαπλών ευφυϊών και οι έννοιες των μαθησιακών στιλ και τις συναισθηματικής νοημοσύνης, ίσως μπορούν να μας οδηγήσουν στην αναθεώρηση και επανεξέταση των όρων «καλός» και «κακός» μαθητής.

78 Σας ευχαριστώ για την υπομονή σας