Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΖΩΩΝ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ Αλεξάνδρα Στοφόρου Ασημίνα Τερεζάκη.

Παρουσίαση με θέμα: "Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΖΩΩΝ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ Αλεξάνδρα Στοφόρου Ασημίνα Τερεζάκη."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΖΩΩΝ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ Αλεξάνδρα Στοφόρου Ασημίνα Τερεζάκη

2 Περιεχόμενα 1. Νομοθεσία ΗΠΑ Ευρωπαϊκή Ένωση Ελλάδα Νόμοι Αδειοδότηση Ηθική Αξιολόγηση Παραβάσεις 2. Υποχρεώσεις απέναντι στα ζώα 3. Ηθικός Κώδικας

3 1. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΗΠΑAWA «κάθε ζωντανό ή νεκρό σκυλί, γάτα, μαϊμού (μη ανθρώπινο θηλαστικό πρωτεύον), ινδικό χοιρίδιο, χάμστερ, κουνέλι, ή οποιοδήποτε άλλο θερμόαιμο ζώο, το οποίο χρησιμοποιείται, ή προορίζεται για την έρευνα, τον έλεγχο, τον πειραματισμό, ή ως κατοικίδιο ζώο» ΟΧΙ: τα πουλιά, οι αρουραίοι, και τα ποντίκια που χρησιμοποιούνται στην έρευνα, τα ζώα που χρησιμοποιούνται για τροφή ή φυτικές ίνες, τα ερπετά, τα αμφίβια, τα ψάρια και ασπόνδυλα

4 Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA) Υπηρεσία Επιθεώρησης Υγείας Ζώων και Φυτών (APHIS) «τουλάχιστον μία αιφνιδιαστική επιθεώρηση ετησίως σε κάθε εγκατάσταση» Σύμφωνα με τον AWA: - Οι εγκαταστάσεις υποχρεούνται να έχουν ένα θεράπων κτηνίατρο, «ο οποίος θα παρέχει επαρκή κτηνιατρική φροντίδα» - - κατάλληλη στέγαση, σίτιση, χειρισμό, συγκεκριμένες συνθήκες υγιεινής, αποχέτευσης και εξαερισμού όλων των ζώων που χρησιμοποιούνται στην έρευνα - - μια επιτροπή (IACUC), της οποίας τα μέλη περιλαμβάνουν, τουλάχιστον, έναν έμπειρο επιστήμονα, ένα κτηνίατρο, και ένα άτομο που δεν σχετίζεται με το ίδρυμα -

5 Health Research Extension Act του 1985 - ρύθμισε την φροντίδα και χρήση όλων των σπονδυλωτών ζώων που χρησιμοποιούνται στην έρευνα, στον έλεγχο και στην εκπαίδευση, δίνοντας στα τρωκτικά και τα πτηνά τα ίδια μέτρα προστασίας που είχαν ήδη δοθεί στα πρωτεύοντα, τις γάτες και τους σκύλους - Institute of Laboratory Animal Resources (ILAR) -Οδηγός για την φροντίδα και τη χρήση των ζώων που χρησιμοποιούνται στην έρευνα - - συμβουλές από εμπειρογνώμονες και τις τελευταίες επιστημονικές έρευνες -

6 Ευρωπαϊκή Ένωση Συνθήκη της Ρώμης - 1951 - όρισε τα ζώα ως «εμπορεύματα» ή «γεωργικά προϊόντα», και δεν υπήρξε καμία πρόταση εισαγωγής κανονισμών στη νομοθεσίας της ΕΕ για τον ειδικό σκοπό της προστασίας των ζώων - Συνθήκη του Άμστερνταμ - 1999 - πρωτόκολλο σχετικά με την καλή μεταχείριση των ζώων - - τα ζώα αναφέρονται ως «αισθανόμενα όντα – δηλαδή σε θέση να αισθάνονται τον πόνο και τη δυστυχία.» -

7 Οδηγία 2010/63/ΕΕ – 2010 -αντικατέστησε την Οδηγία του 1986 86/609/ΕΟΚ σχετικά με την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για επιστημονικούς σκοπούς - -Στόχος: ενίσχυση της νομοθεσίας, διασφάλιση της ευημερία των ζώων που χρειάζεται να χρησιμοποιηθούν, καθώς και εδραίωση της αρχή των 3R, στην αντικατάσταση, μείωση και βελτίωση της χρήσης των ζώων, στην νομοθεσία της ΕΕ -

8 Ελλάδα Νόμοι - Προεδρικό Διάταγμα 56/2013 - Κοινοτική οδηγία 2010/63/ΕE του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου - Συμβουλίο της 22 ης Σεπτεμβρίου 2010 «σχετικά με την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για επιστημονικούς σκοπούς»

9 Σύμφωνα με το Άρθρο 5, για τις μεθόδους θανάτωσης, ισχύουν τα εξής: «εξασφαλίζεται ότι τα ζώα θανατώνονται με τον ελάχιστο πόνο, ταλαιπωρία ή αγωνία, και σε εγκεκριμένες εγκαταστάσεις, από κατάλληλα εκπαιδευμένο πρόσωπο. Τα παραπάνω δεν ισχύουν στις περιπτώσεις όπου ένα ζώο πρέπει να θανατωθεί σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης, για λόγους ευζωίας, δημόσιας υγείας, δημόσιας ασφάλειας, ή για περιβαλλοντικούς λόγους».

10

11

12

13 Σύμφωνα με τα Άρθρα 6,7,8,10, σχετικά με τη χρήση ορισμένων ζώων στις πειραματικές διαδικασίες, ισχύουν τα εξής: «Για την προστασία των ειδών άγριας πανίδας, τα απειλούμενα είδη δεν χρησιμοποιούνται», καθώς και «είδη πρωτευόντων πλην του ανθρώπου δεν χρησιμοποιούνται στις διαδικασίες», με εξαίρεση περιπτώσεις που πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Επιπλέον «στις διαδικασίες δεν χρησιμοποιούνται αδέσποτα ζώα» και «ζώα που έχουν συλληφθεί και απομακρυνθεί από την άγρια φύση». Δύναται να γίνουν εξαιρέσεις, μετά από έγκριση της αίτησης του χρήστη, ότι ο σκοπός της διαδικασίας δεν μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση ενός ζώου το οποίο έχει εκτραφεί για χρήση σε διαδικασίες.

14

15

16

17

18 Για τα καλλυντικά προϊόντα, σήμερα, ισχύει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1223/2009 του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου και του συμβουλίου της 30ής Νοεμβρίου 2009 (Εφαρμόστηκε 11/7/2013). Τροποποίησε ουσιαστικά την οδηγία 76/768/ΕΟΚ. Σύμφωνα με το Άρθρο 18, αυτού του κανονισμού, για τις διενέργειες δοκιμών σε ζώα, ισχύουν τα εξής: Οι δοκιμές σε ζώα πρέπει να αντικατασταθούν από εναλλακτικές μεθόδους. Ο κανονισμός απαγορεύει την πραγματοποίηση δοκιμών σε ζώα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για «τελικά προϊόντα», και «για συστατικά ή συνδυασμούς συστατικών». Ακόμα, ο κανονισμός απαγορεύει, την τοποθέτηση στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης «προϊόντων, η τελική σύνθεση των οποίων έχει αποτελέσει αντικείμενο δοκιμών σε ζώα», καθώς και «προϊόντων που περιέχουν συστατικά ή συνδυασμούς συστατικών που έχουν αποτελέσει αντικείμενο δοκιμών σε ζώα, με χρήση μεθόδου διαφορετικής από εναλλακτική μέθοδο».

19 Για τα καλλυντικά προϊόντα, σήμερα, ισχύει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1223/2009 του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου και του συμβουλίου της 30ής Νοεμβρίου 2009 (Εφαρμόστηκε 11/7/2013). Τροποποίησε ουσιαστικά την οδηγία 76/768/ΕΟΚ. Σύμφωνα με το Άρθρο 18, αυτού του κανονισμού, για τις διενέργειες δοκιμών σε ζώα, ισχύουν τα εξής: Οι δοκιμές σε ζώα πρέπει να αντικατασταθούν από εναλλακτικές μεθόδους. Ο κανονισμός απαγορεύει την πραγματοποίηση δοκιμών σε ζώα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για «τελικά προϊόντα», και «για συστατικά ή συνδυασμούς συστατικών». Ακόμα, ο κανονισμός απαγορεύει, την τοποθέτηση στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης «προϊόντων, η τελική σύνθεση των οποίων έχει αποτελέσει αντικείμενο δοκιμών σε ζώα», καθώς και «προϊόντων που περιέχουν συστατικά ή συνδυασμούς συστατικών που έχουν αποτελέσει αντικείμενο δοκιμών σε ζώα, με χρήση μεθόδου διαφορετικής από εναλλακτική μέθοδο».

20 Για τα καλλυντικά προϊόντα, σήμερα, ισχύει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1223/2009 του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου και του συμβουλίου της 30ής Νοεμβρίου 2009 (Εφαρμόστηκε 11/7/2013). Τροποποίησε ουσιαστικά την οδηγία 76/768/ΕΟΚ. Σύμφωνα με το Άρθρο 18, αυτού του κανονισμού, για τις διενέργειες δοκιμών σε ζώα, ισχύουν τα εξής: Οι δοκιμές σε ζώα πρέπει να αντικατασταθούν από εναλλακτικές μεθόδους. Ο κανονισμός απαγορεύει την πραγματοποίηση δοκιμών σε ζώα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για «τελικά προϊόντα», και «για συστατικά ή συνδυασμούς συστατικών». Ακόμα, ο κανονισμός απαγορεύει, την τοποθέτηση στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης «προϊόντων, η τελική σύνθεση των οποίων έχει αποτελέσει αντικείμενο δοκιμών σε ζώα», καθώς και «προϊόντων που περιέχουν συστατικά ή συνδυασμούς συστατικών που έχουν αποτελέσει αντικείμενο δοκιμών σε ζώα, με χρήση μεθόδου διαφορετικής από εναλλακτική μέθοδο».

21 Για τα καλλυντικά προϊόντα, σήμερα, ισχύει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1223/2009 του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου και του συμβουλίου της 30ής Νοεμβρίου 2009 (Εφαρμόστηκε 11/7/2013). Τροποποίησε ουσιαστικά την οδηγία 76/768/ΕΟΚ. Σύμφωνα με το Άρθρο 18, αυτού του κανονισμού, για τις διενέργειες δοκιμών σε ζώα, ισχύουν τα εξής: Οι δοκιμές σε ζώα πρέπει να αντικατασταθούν από εναλλακτικές μεθόδους. Ο κανονισμός απαγορεύει την πραγματοποίηση δοκιμών σε ζώα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για «τελικά προϊόντα», και «για συστατικά ή συνδυασμούς συστατικών». Ακόμα, ο κανονισμός απαγορεύει, την τοποθέτηση στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης «προϊόντων, η τελική σύνθεση των οποίων έχει αποτελέσει αντικείμενο δοκιμών σε ζώα», καθώς και «προϊόντων που περιέχουν συστατικά ή συνδυασμούς συστατικών που έχουν αποτελέσει αντικείμενο δοκιμών σε ζώα, με χρήση μεθόδου διαφορετικής από εναλλακτική μέθοδο».

22 Για τα καλλυντικά προϊόντα, σήμερα, ισχύει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1223/2009 του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου και του συμβουλίου της 30ής Νοεμβρίου 2009 (Εφαρμόστηκε 11/7/2013). Τροποποίησε ουσιαστικά την οδηγία 76/768/ΕΟΚ. Σύμφωνα με το Άρθρο 18, αυτού του κανονισμού, για τις διενέργειες δοκιμών σε ζώα, ισχύουν τα εξής: Οι δοκιμές σε ζώα πρέπει να αντικατασταθούν από εναλλακτικές μεθόδους. Ο κανονισμός απαγορεύει την πραγματοποίηση δοκιμών σε ζώα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για «τελικά προϊόντα», και «για συστατικά ή συνδυασμούς συστατικών». Ακόμα, ο κανονισμός απαγορεύει, την τοποθέτηση στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης «προϊόντων, η τελική σύνθεση των οποίων έχει αποτελέσει αντικείμενο δοκιμών σε ζώα», καθώς και «προϊόντων που περιέχουν συστατικά ή συνδυασμούς συστατικών που έχουν αποτελέσει αντικείμενο δοκιμών σε ζώα, με χρήση μεθόδου διαφορετικής από εναλλακτική μέθοδο».

23 Για τα καλλυντικά προϊόντα, σήμερα, ισχύει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1223/2009 του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου και του συμβουλίου της 30ής Νοεμβρίου 2009 (Εφαρμόστηκε 11/7/2013). Τροποποίησε ουσιαστικά την οδηγία 76/768/ΕΟΚ. Σύμφωνα με το Άρθρο 18, αυτού του κανονισμού, για τις διενέργειες δοκιμών σε ζώα, ισχύουν τα εξής: Οι δοκιμές σε ζώα πρέπει να αντικατασταθούν από εναλλακτικές μεθόδους. Ο κανονισμός απαγορεύει την πραγματοποίηση δοκιμών σε ζώα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για «τελικά προϊόντα», και «για συστατικά ή συνδυασμούς συστατικών». Ακόμα, ο κανονισμός απαγορεύει, την τοποθέτηση στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης «προϊόντων, η τελική σύνθεση των οποίων έχει αποτελέσει αντικείμενο δοκιμών σε ζώα», καθώς και «προϊόντων που περιέχουν συστατικά ή συνδυασμούς συστατικών που έχουν αποτελέσει αντικείμενο δοκιμών σε ζώα, με χρήση μεθόδου διαφορετικής από εναλλακτική μέθοδο».

24 Για τα καλλυντικά προϊόντα, σήμερα, ισχύει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1223/2009 του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου και του συμβουλίου της 30ής Νοεμβρίου 2009 (Εφαρμόστηκε 11/7/2013). Τροποποίησε ουσιαστικά την οδηγία 76/768/ΕΟΚ. Σύμφωνα με το Άρθρο 18, αυτού του κανονισμού, για τις διενέργειες δοκιμών σε ζώα, ισχύουν τα εξής: Οι δοκιμές σε ζώα πρέπει να αντικατασταθούν από εναλλακτικές μεθόδους. Ο κανονισμός απαγορεύει την πραγματοποίηση δοκιμών σε ζώα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για «τελικά προϊόντα», και «για συστατικά ή συνδυασμούς συστατικών». Ακόμα, ο κανονισμός απαγορεύει, την τοποθέτηση στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης «προϊόντων, η τελική σύνθεση των οποίων έχει αποτελέσει αντικείμενο δοκιμών σε ζώα», καθώς και «προϊόντων που περιέχουν συστατικά ή συνδυασμούς συστατικών που έχουν αποτελέσει αντικείμενο δοκιμών σε ζώα, με χρήση μεθόδου διαφορετικής από εναλλακτική μέθοδο».

25 Για τα καλλυντικά προϊόντα, σήμερα, ισχύει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1223/2009 του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου και του συμβουλίου της 30ής Νοεμβρίου 2009 (Εφαρμόστηκε 11/7/2013). Τροποποίησε ουσιαστικά την οδηγία 76/768/ΕΟΚ. Σύμφωνα με το Άρθρο 18, αυτού του κανονισμού, για τις διενέργειες δοκιμών σε ζώα, ισχύουν τα εξής: Οι δοκιμές σε ζώα πρέπει να αντικατασταθούν από εναλλακτικές μεθόδους. Ο κανονισμός απαγορεύει την πραγματοποίηση δοκιμών σε ζώα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για «τελικά προϊόντα», και «για συστατικά ή συνδυασμούς συστατικών». Ακόμα, ο κανονισμός απαγορεύει, την τοποθέτηση στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης «προϊόντων, η τελική σύνθεση των οποίων έχει αποτελέσει αντικείμενο δοκιμών σε ζώα», καθώς και «προϊόντων που περιέχουν συστατικά ή συνδυασμούς συστατικών που έχουν αποτελέσει αντικείμενο δοκιμών σε ζώα, με χρήση μεθόδου διαφορετικής από εναλλακτική μέθοδο».

26 Αδειοδότηση Κύρια θέματα που ρυθμίζονται από τις διατάξεις της παραπάνω νομοθεσίας είναι: α) η διαδικασία αδειοδότησης του πειραματισμού με τη χρησιμοποίηση ζώων, β) η διαδικασία καταχώρησης των εγκαταστάσεων εκτροφής, προμήθειας και πειραματισμού. Σύμφωνα με το άρθρο 19 του Π.Δ 56 «θα πρέπει προηγουμένως να πάρουν έγκριση από την αρμόδια Διεύθυνση Κτηνιατρικής του Νομού» Μόνο σε πτυχιούχους των Σχολών Επιστημών Υγείας και της Σχολής Φυσικών Επιστημών και εφόσον οι υποψήφιοι έχουν τη σχετική εξειδίκευση. Η αίτηση για την απόκτηση της έγκρισης, πρέπει να περιλαμβάνει συγκεκριμένα στοιχεία, και να υποβάλλεται γραπτώς

27 Ηθική Αξιολόγηση Ο ερευνητής προτού ξεκινήσει την πειραματική διαδικασία θα πρέπει να αναρωτάτε τα εξής: Τι είδους χρήσιμη πληροφορία αναμένεται να προσφέρει το ζωικό πειραματικό μοντέλο; Είναι η πληροφορία αναγκαία για την επιβεβαίωση της ασφάλειας του νέου δραστικού συστατικού; Αν η πληροφορία είναι αναγκαία, θα μπορούσε να ληφθεί και με πειράματα που δεν απαιτούσαν τη χρήση ζωντανών ζώων; Αν η πληροφορία είναι αναγκαίο να ληφθεί με πειράματα σε ζωντανά ζώα, θα ήταν δυνατόν να χρησιμοποιηθεί μικρός αριθμός ζώων χωρίς να έθετε σε κίνδυνο την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων;

28 Στη Οδηγία 2010/63/EΕ, που αφορά στην προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για επιστηµονικούς σκοπούς, προβλέπεται µεταξύ άλλων η ένταξη της ηθικής αξιολόγησης των ερευνητικών πρωτοκόλλων ως υποχρεωτική διαδικασία. Συμπερασματικά, η ηθική αξιολόγηση ενός πειραµατικού πρωτοκόλλου, το οποίο περιλαμβάνει τη χρήση ζώων εργαστηρίου, είναι µια δραστηριότητα, η οποία οφείλει να µετατραπεί σε κοινή συνείδηση και αναγκαιότητα όλων των ερευνητών. Πρέπει να διεξάγεται πάντοτε σε διάλογο και συνεννόηση µε τους ερευνητές, χωρίς αυτό να αποτελεί µορφή αυστηρού ελέγχου προς τους τελευταίους, αλλά υπόδειξη για την ευθύνη που αυτοί έχουν απέναντι στα ζώα εργαστηρίου.

29 Στη Οδηγία 2010/63/EΕ, που αφορά στην προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για επιστηµονικούς σκοπούς, προβλέπεται µεταξύ άλλων η ένταξη της ηθικής αξιολόγησης των ερευνητικών πρωτοκόλλων ως υποχρεωτική διαδικασία. Συμπερασματικά, η ηθική αξιολόγηση ενός πειραµατικού πρωτοκόλλου, το οποίο περιλαμβάνει τη χρήση ζώων εργαστηρίου, είναι µια δραστηριότητα, η οποία οφείλει να µετατραπεί σε κοινή συνείδηση και αναγκαιότητα όλων των ερευνητών. Πρέπει να διεξάγεται πάντοτε σε διάλογο και συνεννόηση µε τους ερευνητές, χωρίς αυτό να αποτελεί µορφή αυστηρού ελέγχου προς τους τελευταίους, αλλά υπόδειξη για την ευθύνη που αυτοί έχουν απέναντι στα ζώα εργαστηρίου.

30 Στη Οδηγία 2010/63/EΕ, που αφορά στην προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για επιστηµονικούς σκοπούς, προβλέπεται µεταξύ άλλων η ένταξη της ηθικής αξιολόγησης των ερευνητικών πρωτοκόλλων ως υποχρεωτική διαδικασία. Συμπερασματικά, η ηθική αξιολόγηση ενός πειραµατικού πρωτοκόλλου, το οποίο περιλαμβάνει τη χρήση ζώων εργαστηρίου, είναι µια δραστηριότητα, η οποία οφείλει να µετατραπεί σε κοινή συνείδηση και αναγκαιότητα όλων των ερευνητών. Πρέπει να διεξάγεται πάντοτε σε διάλογο και συνεννόηση µε τους ερευνητές, χωρίς αυτό να αποτελεί µορφή αυστηρού ελέγχου προς τους τελευταίους, αλλά υπόδειξη για την ευθύνη που αυτοί έχουν απέναντι στα ζώα εργαστηρίου.

31 Στη Οδηγία 2010/63/EΕ, που αφορά στην προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για επιστηµονικούς σκοπούς, προβλέπεται µεταξύ άλλων η ένταξη της ηθικής αξιολόγησης των ερευνητικών πρωτοκόλλων ως υποχρεωτική διαδικασία. Συμπερασματικά, η ηθική αξιολόγηση ενός πειραµατικού πρωτοκόλλου, το οποίο περιλαμβάνει τη χρήση ζώων εργαστηρίου, είναι µια δραστηριότητα, η οποία οφείλει να µετατραπεί σε κοινή συνείδηση και αναγκαιότητα όλων των ερευνητών. Πρέπει να διεξάγεται πάντοτε σε διάλογο και συνεννόηση µε τους ερευνητές, χωρίς αυτό να αποτελεί µορφή αυστηρού ελέγχου προς τους τελευταίους, αλλά υπόδειξη για την ευθύνη που αυτοί έχουν απέναντι στα ζώα εργαστηρίου.

32 Στη Οδηγία 2010/63/EΕ, που αφορά στην προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για επιστηµονικούς σκοπούς, προβλέπεται µεταξύ άλλων η ένταξη της ηθικής αξιολόγησης των ερευνητικών πρωτοκόλλων ως υποχρεωτική διαδικασία. Συμπερασματικά, η ηθική αξιολόγηση ενός πειραµατικού πρωτοκόλλου, το οποίο περιλαμβάνει τη χρήση ζώων εργαστηρίου, είναι µια δραστηριότητα, η οποία οφείλει να µετατραπεί σε κοινή συνείδηση και αναγκαιότητα όλων των ερευνητών. Πρέπει να διεξάγεται πάντοτε σε διάλογο και συνεννόηση µε τους ερευνητές, χωρίς αυτό να αποτελεί µορφή αυστηρού ελέγχου προς τους τελευταίους, αλλά υπόδειξη για την ευθύνη που αυτοί έχουν απέναντι στα ζώα εργαστηρίου.

33 Η οδηγία 2010/63/EΕ, εκτός από την εδραίωση της ηθική αξιολόγηση, συντέλεσε και στη παγίωση της αρχής των 3R. Το βιβλίο των Bruch και Russell Refinement (Βελτίωση) Reduction (Μείωση) Replacement (Αντικατάσταση)

34 Η οδηγία 2010/63/EΕ, εκτός από την εδραίωση της ηθική αξιολόγηση, συντέλεσε και στη παγίωση της αρχής των 3R. Το βιβλίο των Bruch και Russell Refinement (Βελτίωση) Reduction (Μείωση) Replacement (Αντικατάσταση)

35 Η οδηγία 2010/63/EΕ, εκτός από την εδραίωση της ηθική αξιολόγηση, συντέλεσε και στη παγίωση της αρχής των 3R. Το βιβλίο των Bruch και Russell Refinement (Βελτίωση) Reduction (Μείωση) Replacement (Αντικατάσταση)

36 Η οδηγία 2010/63/EΕ, εκτός από την εδραίωση της ηθική αξιολόγηση, συντέλεσε και στη παγίωση της αρχής των 3R. Το βιβλίο των Bruch και Russell Refinement (Βελτίωση) Reduction (Μείωση) Replacement (Αντικατάσταση)

37 Επιθεωρήσεις - Παραβάσεις - Κυρώσεις Προεδρικό Διάταγμα 56/2013 - τακτικές επιθεωρήσεις - - Tο ένα τρίτο του συνόλου των επιθεωρήσεων, διενεργείται χωρίς προειδοποίηση - Κατά την επιθεώρηση: καταγραφή των ευρημάτων του ελέγχου τα διορθωτικά μέτρα που προτείνονται από την αρμόδια περιφερειακή αρχή, χρονικό διάστημα εντός του οποίου υποχρεούται ο υπεύθυνος της εγκατάστασης να συμμορφωθεί το χρονοδιάγραμμα για την επανάληψη της επιθεώρησης των εγκαταστάσεων τα μέτρα που λαμβάνονται στη περίπτωση μη συμμόρφωσης

38 2. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΑ ΖΩΑ Institute of Laboratory Animal Resources - προετοιμάζει έναν οδηγό - - οδηγίες για το περιβάλλον, τη στέγαση, καθώς και τη διαχείριση των πειραματόζωων που χρησιμοποιούνται για την έρευνα, τον έλεγχο και τη διδασκαλία - Στο Π.Δ 56/2013 - αναφορές ως προς την παροχή φροντίδας στα ζώα, και ως προς τις υποχρεώσεις που έχουν οι υπεύθυνοι των εγκαταστάσεων εκτροφής, προμήθειας και πειραματισμού απέναντι σ’ αυτά -

39 -«στέγη, περιβάλλον χώρος, τροφή, νερό και φροντίδα, κατάλληλα για την υγεία και την ευζωία τους», «οι περιβαλλοντικές συνθήκες στις οποίες εκτρέφονται, στεγάζονται ή χρησιμοποιούνται τα ζώα, πρέπει να ελέγχονται καθημερινά» - -«κάθε περιορισμός της δυνατότητας ενός πειραματόζωου να ικανοποιεί τις φυσιολογικές του ανάγκες και τις συνήθειες του, να μην υπερβαίνει το ελάχιστο δυνατό», καθώς και να λαμβάνονται μέτρα, ώστε να αποφεύγεται ο πόνος ή η άσκοπη ταλαιπωρία, και η αγωνία ή μη μόνιμη βλάβη της υγείας τους –

40 Χερσαία ζώα Θερμοκρασία και Υγρασία - Η έκθεση σε μεγάλες διακυμάνσεις θερμοκρασίας και υγρασίας ή ακραίες συνθήκες αλλαγές της φυσιολογίας και της συμπεριφοράς - Εξαιρέσεις! Εξαερισμός και την ποιότητα του αέρα - Παροχή κατάλληλης ποιότητα; αέρα και ένα σταθερό περιβάλλον - παροχή οξυγόνου, αφαίρεση θερμικών φορτίων που προκαλούνται από τα ζώα, το προσωπικό, τα φώτα, απαλλαγή του αέρα από αλλεργιογόνα και αερομεταφερόμενα παθογόνα, ρύθμιση της περιεκτικότητας σε υγρασία και της θερμοκρασία του αέρα του δωματίου. - Ρεύματα αέρα Θορύβος - Θορυβώδη ζώα πρέπει να στεγάζονται μακριά από λιγότερο θορυβώδη ζώα - αλλαγές στα πρότυπα έκθεσης ήχου

41 Ο εμπλουτισμός του περιβάλλοντος - οι εγκαταστάσεις χρησιμοποιούν κατάλληλες τεχνικές εμπλουτισμού, οι οποίες διευρύνουν το φάσμα των δραστηριοτήτων που είναι διαθέσιμες στα ζώα και αυξάνουν τις προσαρμοστικές τους δραστηριότητες - Παραδείγματα εμπλουτισμού Χώρος - αρκετός χώρος για να εκφράσουν τις φυσικές τους στάσεις, χωρίς να αγγίζουν τους τοίχους ή την οροφή του θαλάμου, να είναι σε θέση να γυρίσουν ανάποδα, και να έχουν άμεση πρόσβαση σε τροφή και νερό. - επαρκής χώρος για να ξεκουραστούν άνετα, μακριά από περιοχές λερωμένες από ούρα και περιττώματα.

42 Υδρόβια ζώα Φωτισμός - Οι σταδιακές αλλαγές στην ένταση του φωτός συνιστάνται, καθώς οι ραγδαίες αλλαγές μπορεί να προκαλέσουν μια αντανακλαστική ανταπόκριση στα ψάρια που μπορεί να οδηγήσει στον τραυματισμό τους. Απολύμανση - Η εξυγίανση του υδάτινου περιβάλλοντος παρέχεται μέσω ενός κατάλληλα σχεδιασμένου συστήματος, της τακτικής απομάκρυνσης των στερεών απόβλητων υλικών, καθώς και τις περιοδικές αλλαγές νερού. - Απολύμανση συνήθως επιτυγχάνεται μέσω της επεξεργασίας του νερού και / ή αλλαγές νερού. - χλώριο και άλλα χημικά απολυμαντικά!

43 1.Μύες, επίμυες, γερβίλοι, κρικητοί (χάμστερ), ινδικά χοιρίδια 2. Κουνέλια 3. Γάτες 4. Σκύλοι 5. Πρωτεύοντα πλην των ανθρωποειδών 6. Ζώα αγροκτήματος 7. Πτηνά 8. Αμφίβια 9. Ψάρια Είδη ζώων

44 3. Γάτες - Οι γάτες δεν πρέπει να στεγάζονται ατομικά για περισσότερο από 24 ώρες τη φορά. - Εκείνες που είναι κατ’ επανάληψη επιθετικές προς άλλες γάτες πρέπει να στεγάζονται ατομικά μόνον εάν δεν μπορεί να βρεθεί συμβατός σύντροφος. - Οι θηλυκές γάτες με γατάκια μικρότερα των τεσσάρων εβδομάδων ή τις τελευταίες δύο εβδομάδες της εγκυμοσύνης τους, μπορούν να στεγάζονται μόνες. 4. Σκύλοι - Οι σκύλοι δεν πρέπει να στεγάζονται ατομικά, ούτε να ζουν σε περιορισμένο χώρο για περισσότερο από τέσσερις ώρες. - Πρέπει, εάν είναι δυνατόν, να έχουν στη διάθεσή τους εξωτερικό χώρο για τρέξιμο.

45 5. Πρωτεύοντα πλην των ανθρωποειδών - Τα ζώα διατηρούνται ατομικά μόνο κατ’ εξαίρεση. - απαιτείται ένα σύνθετο περιβάλλον, που επιτρέπει στα ζώα να τρέχουν, να περπατούν, να σκαρφαλώνουν και να πηδούν 7. Πτηνά -Στα καταλύματα που υπάρχουν πάπιες και χήνες συμπεριλαμβάνεται μια τεχνητή λίμνη -Ακόμα, τα καταλύματα των περιστεριών είναι μακρόστενα και όχι τετράγωνα, ώστε να μπορούν τα πτηνά να εκτελούν σύντομες πτήσεις. 9. Ψάρια - Στα ψάρια, επίσης, πρέπει να παρέχεται ο κατάλληλος περιβαλλοντικός εμπλουτισμός, όπως κρυψώνες ή υπόστρωμα όταν υπάρχει ανάγκη

46 3. ΗΘΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ Η ηθική ασχολείται κυρίως με το ποιες ανθρώπινες πράξεις είναι αποδεκτές και ορθές, και ποιες ανάρμοστες και λανθασμένες. Σπάνια υπάρχει γενική συμφωνία απόψεων!

47 Ο Αϊνστάιν είπε: «κανένας σκοπός δεν είναι τόσο υψηλός που να δικαιολογεί τόσο χαμερπείς μεθόδους» Ο Γκάντι το χαρακτήρισε «το πιο σκοτεινό απ’ όλα τα εγκλήματα» Ενάντια στη χρήση των πειραματόζωων...

48 Η έρευνα που προορίζεται για ανθρώπινη χρήση πρέπει να γίνεται αποκλειστικά με μεθόδους που «αναπαράγουν» τις συνθήκες του ανθρώπινου οργανισμού ή στον ίδιο τον ανθρώπινο οργανισμό, αποφεύγοντας τη χρήση ζωικών προτύπων, χαρακτηρίζοντας τα πειράματα σε ζώα επιστημονικά άσκοπα.

49 Τα ζώα διαφέρουν σημαντικά στην ανατομία, στη φυσιολογία και στο μεταβολισμό σε σχέση με τον άνθρωπο. Το 90% των φαρμάκων που δοκιμάστηκε σε ζώα, δεν περνάει το τεστ στον άνθρωπο. Σημαντικές ανακαλύψεις που έχουν γίνει χωρίς τη χρήση ζώων

50 - αντιδεοντολογικό να πραγματοποιούνται παρεμβάσεις απευθείας σε ανθρώπους - - ο μικρός χρόνος ζωής και η μεγάλη τοκετοομάδα, επιτρέπουν την παρακολούθηση πολλών γενεών σε μικρό χρονικό διάστημα - - κατά τη μελέτη με ζωικά πρότυπα έχουμε απάντηση από το σύνολο των συστημάτων του οργανισμού, ενώ στις άλλες εναλλακτικές διαδικασίες δεν έχουμε αυτή την επιλογή - Υπέρ της χρήσης των πειραματόζωων...

51 Εναλλακτικές Μέθοδοι -αφορά εκείνες τις μεθόδους που είναι σε θέση να δώσουν τις ίδιες πληροφορίες με τις συμβατικές, χωρίς να χρησιμοποιούν ζώα, μειώνοντας τον αριθμό τους, ή βελτιώνοντας τις συνθήκες πειραματισμού – Παραδείγματα: Τεχνικές in vivo, Τεχνικές in vitro, Τεχνικές in silico, Επιδημιολογικές Μελέτες, Έρευνα με συνθετικά ανάλογα

52 ΔΕΝ μπορούν, στο άμεσο μέλλον, να αντικαταστήσουν εξ’ ολόκληρου τα πειραματικά μοντέλα με τη χρήση ζώων, καθώς αυτά εξακολουθούν να είναι απαραίτητα.

53 Ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία Το 74% των ερωτηθέντων στις ΗΠΑ πιστεύουν ότι η χρήση των ζώων είναι αναγκαία για την ιατρική πρόοδο. Περισσότερα από 9,6 εκατομμύρια ζώα που εισέρχονται σε καταφύγια ζώων κάθε χρόνο υπόκεινται σε ευθανασία επειδή ούτε ζητήθηκαν από τους ιδιοκτήτες τους, ούτε υιοθετήθηκαν από άλλους. Οι βιολόγοι εκτιμούν ότι πάνω από 1 εκατομμύριο ζώα σκοτώνονται κάθε μέρα από αυτοκίνητα.

54 Ευχαριστούμε …