3o ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΡΧΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ.

Παρουσίαση με θέμα: "3o ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΡΧΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 3o ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΡΧΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ

2 Στην πρωτόγονη κοινωνία των ανθρώπων οι ανάγκες για διατροφή και ένδυση είναι σχεδόν μοναδικές και η γεωργία το μοναδικό σχεδόν επάγγελμα των ανθρώπων. Καθώς όμως οι κοινωνίες εξελίσσονται όλο και περισσότερες ανάγκες του ανθρώπου έρχονται στην επιφάνεια. Η γεωργία εξελίσσεται και αυτή χάρη στην τεχνική πρόοδο (λιπάσματα, φυτοφάρμακα, γεωργικά μηχανήματα, ανθεκτικές ποικιλίες κ.λ.π.) κατόρθωσε ο γεωργός να βγει νικητής στον αγώνα του με τη φύση. Κατάφερε να αυξήσει την παραγωγικότητα της εργασίας του και να δημιουργηθεί απόθεμα εργατικού δυναμικού, ικανού να απασχοληθεί σε άλλους τομείς εργασίας και να καλύψει άλλες ανάγκες της κοινωνίας. Σήμερα ο γεωργός έχει εξελιχθεί στον επιχειρηματία γεωργό, κάτοχο γεωργικής επιχείρησης, ο οποίος δυναμικά διεκδικεί τη θέση του στο κοινωνικό σύνολο. Η ατομική γεωργική επιχείρηση παραμένει και σήμερα το ενεργό κύτταρο της γεωργίας μέσα στο πολιτικό σύστημα της ελεύθερης οικονομίας.

3

4

5

6

7

8 ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Γεωργική επιχείρηση είναι η τεχνοοικονομική μονάδα υπό ενιαία διαχείριση η οποία έχει σαν σκοπό την παραγωγή αγροτικών προϊόντων. Μια γεωργική επιχείρηση έχει τα εξής χαρακτηριστικά: 1.Παραγωγή αγροτικών προϊόντων (τα προϊόντα που παράγονται από την καλλιέργεια της γης και την εκτροφή των ζώων). 2.Ενιαία διαχείριση 3.Τεχνικοοικονομική μονάδα (αυτό αποδεικνύεται από την από κοινού χρήση του εργατικού δυναμικού και των μέσων παραγωγής για το επιθυμητό αποτέλεσμα). Μορφές γεωργικών επιχειρήσεων Τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται για να ταξινομήσουμε τις διάφορες μορφές των γεωργικών επιχειρήσεων είναι τα εξής: - Ο βαθμός μηχανοποίησης - Η προέλευση της προσφερόμενης εργασίας - Το αντικείμενο της κύριας δραστηριότητας - Το μέγεθός τους - Οι συνθήκες κτήσης του εδάφους

9 1.Βαθμός μηχανοποίησης. Η μηχανοποίηση είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ποσότητα του κεφαλαίου που απασχολείται, με τις εκτάσεις που διαθέτει η γεωργική επιχείρηση και με τη διαθέσιμη οικογενειακή εργασία. Ανάλογα με το βαθμό μηχανοποίησης του κλάδου ή των κλάδων που δεσπόζουν στην επιχείρηση έχουμε τις εξής μορφές: - Μη μηχανοποιημένες γεωργικές επιχειρήσεις π.χ. παραδοσιακή νομαδική προβατοτροφία, ντόπιες αγελάδες παραγωγής μοσχαριών για πάχυνση. - Επιχειρήσεις με μικρό βαθμό μηχανοποίησης, όπου ο όγκος της εργασίας γίνεται ακόμη με τα χέρια ή με ζώα εργασίας. Π.χ. ελαιοκομικές, δενδροκομικές και άλλες επιχειρήσεις ορεινών περιοχών. - Επιχειρήσεις με μεγάλο βαθμό μηχανοποίησης. - Επιχειρήσεις που έχουν μηχανοποιηθεί ολοκληρωτικά. 2. Η προέλευση της προσφερόμενης εργασίας. Η προέλευση της εργασίας που προσφέρεται στη γεωργική επιχείρηση εξαρτάται από: (α) το μέγεθος της επιχείρησης, (β) τον αριθμό των ατόμων της οικογένειας, (γ) τις οικονομικές δυνατότητες της επιχείρησης. Έτσι έχουμε:

10

11 Πολύ μικρές γεωργικές επιχειρήσεις: Σε αυτές υπάρχει πάντα ένα πλεόνασμα εργασίας που είτε είναι κρυμμένη ανεργία είτε απασχολείται μερικά έξω από τη γεωργική επιχείρηση σε άλλες επιχειρήσεις ή σε παραγωγικές δραστηριότητες εκτός της γεωργίας. Οικογενειακές γεωργικές επιχειρήσεις: Σε αυτή τη κατηγορία μπορούμε να κατατάξουμε όλες εκείνες τις γεωργικές επιχειρήσεις που όλη, ή σχεδόν όλη, η απαιτούμενη εργασία προέρχεται από τη γεωργική οικογένεια. Σε σπάνιες μόνο περιπτώσεις και όταν υπάρχει ανάγκη, μπορεί η επιχείρηση να χρειαστεί ξένους εποχικούς ή μόνιμους εργάτες, χωρίς όμως να χάνει το χαρακτήρα της οικογενειακής μορφής. Επιχειρηματικές μορφές γεωργικών επιχειρήσεων: Σε αυτού του είδους τις επιχειρήσεις η προσφερόμενη εργασία από τη γεωργική οικογένεια αποτελεί ένα μικρό ποσοστό και συχνά, αν υπάρχει οικονομική άνεση, εργάζεται μόνο ο αρχηγός της γεωργικής οικογένειας. 3.Το αντικείμενο της κύριας δραστηριότητας. Ανάλογα με το αντικείμενο της κύριας δραστηριότητας μπορούμε να κάνουμε τον παρακάτω διαχωρισμό: (α) Γεωργικές επιχειρήσεις που όλοι οι κλάδοι παράγουν φυτικά προϊόντα, (β) Κτηνοτροφικές επιχειρήσεις όπου όλοι οι κλάδοι παράγουν ζωικά προϊόντα, (γ) Γεωργο- κτηνοτροφικές επιχειρήσεις/μικτές επιχειρήσεις, όπου παράγονται γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα.

12 4.Το μέγεθος. Η έννοια του μεγέθους δεν μπορεί να προσδιοριστεί με σαφήνεια, γιατί δεν υπάρχουν αυστηρά κριτήρια. Το μέγεθος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως: η έκταση της καλλιεργούμενης γης, το επενδυμένο κεφάλαιο, η ποσότητα της εργασίας που απαιτείται, ο αριθμός των ζώων ή των δέντρων, το εισόδημα του γεωργού από αυτή την επιχείρηση κλπ. - Η έκταση της καλλιεργήσιμης γης: Το κριτήριο αυτό από μόνο του δεν μπορεί πάντα να μας οδηγήσει σε σωστή κατάταξη. Για παράδειγμα έστω ότι έχουμε δύο επιχειρήσεις με καλλιεργήσιμη έκταση 100 στρεμμάτων η κάθε μία. Της μιας όμως τα χωράφια είναι ξερικά και της άλλης ποτιστικά και φυτεμένα με αμπέλια ή δέντρα. Αν το μοναδικό κριτήριο ήταν η καλλιεργήσιμη έκταση θα έπρεπε να κατατάξουμε και τις δύο επιχειρήσεις στην ίδια, αλλά αυτό θα ήταν μάλλον άστοχο. Εκτός από αυτό, έχουμε τις μορφές γεωργίας «χωρίς έδαφος», όπως π.χ. τα θερμοκήπια. Αν θεωρήσουμε για κριτήριο κατάταξής τους την κατεχόμενη καλλιεργήσιμη έκταση, πρέπει να τιε κατατάξουμε στις γεωργικές επιχειρήσεις «νάνους». Από άποψη όμως επενδυμένου κεφαλαίου και εισοδήματος πρέπει να τις κατατάξουμε σε άλλες κατηγορίες.

13 - Το κεφάλαιο: Ένα άλλο κριτήριο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε με βάση το μέγεθος είναι το χρησιμοποιούμενο κεφάλαιο είτε είναι επενδυμένο (είναι το ποσό που εκφράζει σε Ευρώ το σύνολο των υλικών και άυλων στοιχείων του, δηλαδή τα κτήματα, τις φυτείες, τα ζώα, τα μηχανήματα κ.λ.π.) είτε κυκλοφοριακό (είναι το ποσό που χρειάζονται οι επιχειρήσεις για να αντιμετωπίζουν τις βραχυχρόνιες υποχρεώσεις τους). Έχει όμως και αυτό σοβαρά μειονεκτήματα, επειδή π.χ. αν το παρουμε σαν απόλυτο κριτήριο, μπορεί να κατατάξουμε δύο επιχειρήσεις εντελώς διαφορετικές, από άποψη μεγέθους στην ίδια κατηγορία, επειδή μπορεί να συμβαίνει η αξία της περισσότερης γης της μιας να αντισταθμίζεται σαν αξία από τα περισσότερα μηχανήματα της άλλης, ενώ η εσωτερική διάρθρωση της μιας να μη μοιάζει με εκείνη της άλλης. - Το εισόδημα: Το εισόδημα που εισπράττει ο ιδιοκτήτης αποτελεί ίσως το πιο σωστό κριτήριο γιατί είναι το τελικό αποτέλεσμα του συνδυασμού όλων των παραγόντων που συμμετέχουν στη γεωργική παραγωγή. Η χρησιμοποίησή του όμως ως κριτήριο κατάταξης των επιχειρήσεων παρουσιάζει ορισμένες δυσκολίες γιατί: α) το εισόδημα εξαρτάται αποφασιστικά από την επιχειρηματική ικανότητα του ιδιοκτήτη και β) μέχρι σήμερα οι στατιστικές υπηρεσίες δεν έχουν χρησιμοποιήσει αυτό το κριτήριο και έτσι δεν υπάρχουν τα απαραίτητα στοιχεία για μια κατάταξη των γεωργικών επιχειρήσεων με βάση το εισόδημα.

14 - Η ποσότητα της εργασίας: Περισσότερο σωστή και περισσότερο επιστημονική φαίνεται να είναι η χρησιμοποίηση του κριτηρίου της ποσότητας της εργασίας που απασχολεί η επιχείρηση. Με βάση αυτό μπορούμε να κατατάξουμε τις γεωργικές επιχειρήσεις στις εξής κατηγορίες: (α) Πολύ μικρή γεωργική επιχείρηση (β) Μικρή γεωργική επιχείρηση (γ) Μέση γεωργική επιχείρηση (δ) Μεγάλη γεωργική επιχείρηση (ε) Πολύ μεγάλη γεωργική επιχείρηση Βέβαια το κριτήριο αυτό έχει μειονεκτήματα κυρίως λόγω του αυξημένου βαθμού μηχανοποίησης που παρατηρείται στις αγροτικές επιχειρήσεις και ιδιαίτερα στις μεγαλύτερες, με αποτέλεσμα πολύ μεγάλες επιχειρήσεις να απασχολούν μικρότερο αριθμό εργαζομένων από αντίστοιχες μικρές επιχειρήσεις (αυτοματοποιημένες ζωοτροφικές μονάδες)

15 Το βέλτιστο μέγεθος της επιχείρησης: Μεταβάλλεται ανάλογα με την επιχειρηματική ικανότητα του γεωργού και από τη γενική και επαγγελματική του μόρφωση. Επηρεάζεται αποφασιστικά από τους κλάδους παραγωγής της γεωργικής επιχείρησης και από τις τεχνικές που εφαρμόζονται από σε αυτούς. Μεταβάλλεται από την τεχνική πρόοδο

16 5. Οι συνθήκες κύησης του εδάφους: Η νομική σχέση που υπάρχει μεταξύ του ιδιοκτήτη της γεωργικής επιχείρησης και του εδάφους που καλλιεργεί, δίνει τις παρακάτω μορφές γεωργικών επιχειρήσεων: - Η άμεση επιχείρηση: Ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης είναι και ιδιοκτήτης του εγγείου κεφαλαίου της(δηλαδή της γης). Αυτή πάλι ανάλογα με τη προέλευση της προσφερόμενης εργασίας διακρίνεται σε: (α) Αυτοπρόσωπη άμεση επιχείρηση, όταν ο ιδιοκτήτης και η οικογένειά του προσφέρουν όλη την εκτελούσα και διευθύνουσα εργασία, (β) Άμεση επιχείρηση με αυτεπιστασία, όταν ο ιδιοκτήτης προσφέρει μόνο τη διευθύνουσα εργασία. - Η επιχείρηση με μίσθωση: Σε αυτή την περίπτωση ο ιδιοκτήτης της γεωργικής επιχείρησης πληρώνει για τη χρήση του έγγειου κεφαλαίου της στον ιδιοκτήτη μια ποσότητα, είτε σε είδος είτε σε χρήμα (ενοίκιο). - Η επιχείρηση «επί μορτή»: Είναι εκείνη όπου ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης πληρώνει στον ιδιοκτήτη του έγγειου κεφαλαίου, για τη χρήση του, μια αναλογία προϊόντων. Οι πιο γνωστές μορφές είναι: α) Τα μεσιακά, β) Τα τριτάρικα. Στη χώρα μας σπανίζουν οι ιδιοκτήτες των γεωργικών επιχειρήσεων που έχουν όλο το έγγειό τους κεφάλαιο μισθωμένο.