ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Δρ. Λάμπρος Σδρόλιας Καθηγητής Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων/ Σ.Δ.Ο Τ.Ε.Ι Θεσσαλίας.

Παρουσίαση με θέμα: "ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Δρ. Λάμπρος Σδρόλιας Καθηγητής Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων/ Σ.Δ.Ο Τ.Ε.Ι Θεσσαλίας."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Δρ. Λάμπρος Σδρόλιας Καθηγητής Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων/ Σ.Δ.Ο Τ.Ε.Ι Θεσσαλίας

2 ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ Η’ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ( Ι. ) Ασάφεια ως προς τον ακριβή προσδιορισμό του όρου “Εναλλακτικός Τουρισμός ή Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού”, που αποδίδεται κυρίως στις παρακάτω αιτίες: Αποτελεί ένα συνονθύλευμα αντιλήψεων και μορφών τουρισμού Χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει ένα διαφορετικό εύρος - συχνά μη προσδιορισμένων- πραγμάτων Μπορεί να αναφέρεται, ανάλογα με την περίσταση, τα συμφέροντα και τον ενδιαφερόμενο, στην πρακτική του τουρισμού, στο τουριστικό προϊόν, στον τουριστικό σχεδιασμό, στην τουριστική πολιτική, στην αναπτυξιακή στρατηγική ή στην νέα τάξη πραγμάτων στον τουρισμό Συσχετίζεται συχνά λανθασμένα με τον όρο της αειφόρου τουριστικής ανάπτυξης (εύρος αντιλήψεων, αξιών και ιδεολογικών τοποθετήσεων)

3 ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ Η’ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ( ΙΙ. ) Εναλλακτικός Τουρισμός (ή Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού), ορίζεται ως εκείνος ο τουρισμός που σχετίζεται με μια σειρά από διαφοροποιημένες μορφές του τόσο σε οργανωτικό και λειτουργικό επίπεδο, όσο και στα χαρακτηριστικά των τουριστικών δραστηριοτήτων που αναζητούν οι επισκέπτες - τουρίστες, και που αποκλίνει (σχετικά) εμφανώς από τις συνηθισμένες σκληρές και τετριμμένες μορφές του μαζικού τουρισμού Εναλλακτικός Τουρισμός (ή Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού), ορίζεται ως το σύνολο των ολοκληρωμένων τουριστικών υπηρεσιών, οι οποίες διακρίνονται από εξειδίκευση ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες και προτιμήσεις των πελατών τους Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού (ή Εναλλακτικός Τουρισμός), ορίζονται ως εκείνες οι μορφές τουρισμού που είναι συμβατές με τις περιβαλλοντικές και τις κοινωνικές αξίες του τόπου ή της περιοχής και οι οποίες επιτρέπουν τόσο στην κοινωνία υποδοχής όσο και στους επισκέπτες να απολαύσουν μια θετική και αξιόλογη πολύπλευρη αλληλεπίδραση και κοινές εμπειρίες (Eadington & Smith,1992)

4 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ Η’ ΤΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ( Ι.) ΑΠΟ ΠΛΕΥΡΑΣ ΤΟΠΟΥ - ΠΕΡΙΟΧΗΣ Aπευθύνεται συνήθως σε ένα εξειδικευμένο τουριστικό κοινό Στηρίζεται σε οικολογικά ανεκτές και ήπιες δραστηριότητες Αναδεικνύει, χωρίς να καταστρέφει, τα φυσικά κάλλη μιας περιοχής Διαφοροποιεί το τουριστικό προϊόν και το κάνει μοναδικό και ελκυστικό Περιλαμβάνει κίνητρα τα οποία συνδέονται με συγκεκριμένα θέματα, όπως φυσιολατρία, ταξίδια περιπέτειας, αθλητικές δραστηριότητες, περιήγηση, γνωριμία με την τοπική παράδοση, κλπ Ο συνδυασμός των διακοπών με την προσφορά εθελοντικής εργασίας συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς Προσφέρει λύσεις σε προβλήματα της τουριστικής εποχικότητας Θεωρείται μικρής κλίμακας ανάπτυξης του τουρισμού, που προέρχεται και οργανώνεται από τον τοπικό πληθυσμό ή τους τοπικούς φορείς Η κλίμακα ανάπτυξης θα πρέπει να είναι σύμφωνη με τις ικανότητες της περιοχής να ανταπεξέλθει τόσο σε όρους αισθητικής και οικολογίας, όσο και της δυνατότητας από τη μια μεριά της ασφάλειας του επισκέπτη και από την άλλη της περιβαλλοντικής προστασίας Λαμβάνει υπόψη τον τοπικό πολιτισμό και τις θρησκευτικές ή άλλου είδους ιδιαιτερότητες

5 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ Η’ ΤΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ( Ι Ι.) ΑΠΟ ΠΛΕΥΡΑΣ ΤΟΥΡΙΣΤΑ - ΕΠΙΣΚΕΠΤΗ Η αναζήτηση της αυθεντικότητας και της επαφής με την φύση Η άρνηση των απρόσωπων τουριστικών πακέτων του μαζικού τουρισμού Η αποφυγή των κοσμικών τουριστικών προορισμών και η αναζήτηση της πνευματικής, ψυχικής και σωματικής ηρεμίας και ισορροπίας Η αναζήτηση του συναισθήματος της οικειότητας και της πολιτιστικής ιδιαιτερότητας με τους ντόπιους ανθρώπους, τα τοπία, τα ήθη και έθιμα, τις διατροφικές συνήθειες, τον τρόπο διασκέδασης των κατοίκων της περιοχής, κτλ. Η διάθεση επιλογής ενός τρόπου οργάνωσης και διεξαγωγής του ταξιδιού και των διακοπών στον οποίο κυριαρχεί η αυτονομία στις επιλογές του Η καλύτερη δυνατή ικανοποίηση του κινήτρου και του ειδικού ενδιαφέροντος του τουρίστα από τον τόπο επιλογής Η καλύτερη δυνατή αντανάκλαση στον τουρίστα- επισκέπτη των νέων αξιών της εποχής,της αυξανόμενης σημασίας των δραστηριοτήτων στη φύση, τις περιβαλλοντικές ανησυχίες,την προσωπική και κοινωνική εξέλιξη και αυτοκαταξίωση

6 ΣΚΟΠΟΣ - ΣΤΟΧΟΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ Η’ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Η επιμήκυνση της τουριστικής δραστηριότητας σε όλη τη χρονική διάρκεια του έτους (12 μήνες) για τη συσσώρευση περισσότερων οικονομικών πόρων σε μια περιοχή ή στην ίδια τη χώρα υποδοχής των τουριστών Η εκμετάλλευση των περιοχών οι οποίες δεν συνδέονται στενά με δραστηριότητες παραδοσιακών (μαζικών) μορφών τουρισμού Η ανάπτυξη ενός πλέγματος εναλλακτικών δραστηριοτήτων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο που να ικανοποιούν τα κίνητρα, τις επιθυμίες και τις ανάγκες των τουριστών με τα ιδιαίτερα και υψηλού επιπέδου ενδιαφέροντα Η ανάδειξη της τοπικότητας, της ιστορίας, της παράδοσης, του πολιτισμού, των ηθών και εθίμων, αλλά και του τοπικού φυσικού περιβάλλοντος και πλούτου σε όλα τα πλάτη και μήκη της γης

7 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΕΠΟΥΝ ΤΟΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟ Πρέπει να βασίζεται σε ένα διάλογο με την τοπική κοινωνία η οποία θα πρέπει να είναι ενήμερη για τις επιδράσεις του Πρέπει να βασίζεται σε ορθές περιβαλλοντικές αρχές και να λαμβάνει υπόψη τον τοπικό πολιτισμό και τις ιδιαιτερότητες Πρέπει να είναι ένα μέσο για την ποιο δίκαιη των κερδών στις φτωχότερες κοινωνικές ομάδες Η κλίμακα ανάπτυξής του θα πρέπει να είναι σύμφωνη με την ικανότητα της περιοχής να ανταπεξέλθει, τόσο σε όρους αισθητικής όσο και οικολογίας Πρέπει να διαθέτει ισχυρούς μηχανισμούς αντίστασης στα πρόσκαιρα υλικά και άυλα οικονομικά οφέλη που θα μπορούσαν να τη μετατρέψουν σε έναν τόπο μαζικής τουριστικής κατεύθυνσης και επιλογής

8 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΒΑΛΑΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ( Ι.) Η αλματώδης τουριστική ανάπτυξη της περιόδου 1960-1980 Η εντυπωσιακή, σε ετήσιους ρυθμούς, αύξηση της τουριστικής ζήτησης η οποία καθόρισε και την πολιτική ανάπτυξης του τουρισμού από χώρα σε χώρα Η ταχύτατη διαμόρφωση συγκεκριμένων χαρακτηριστικών και παραμέτρων επιρροής της ζήτησης του παγκόσμιου και του εγχώριου τουρισμού Η ταχύτατη διαμόρφωση συγκεκριμένων χαρακτηριστικών και παραμέτρων οργάνωσης και ανάπτυξης των υποδομών τουριστικής προσφοράς Η σταδιακή αναπροσαρμογή σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο του τύπου της τουριστικής ζήτησης και προσφοράς Η σταδιακή κατανόηση της αξίας του εναλλακτικού τουρισμού ως βασικό μοχλό και εργαλείο ατομικής, τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης Η σταδιακή κατανόηση του μεγέθους της αρνητικής αξίας του μαζικού και τυποποιημένου τουρισμού

9 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΒΑΛΑΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ( ΙΙ.) Η σταδιακή εξέλιξη της διαφοροποιούμενης τουριστικής καταναλωτικής συνείδησης και προτίμησης ως ένα σύμβολο των νέων κοινωνικών και καταναλωτικών προτύπων Η συνεχής εξειδίκευση και τμηματοποίηση του παραγωγικού κυκλώματος των εναλλακτικών μορφών τουρισμού Η αναγκαιότητα ανάπτυξης ειδικών κινήτρων και παροχών που να αποκλίνουν εμφανώς από τον γνωστό τουρισμό “διακοπών” Η ταχύτατη διαμόρφωση νέων κοινωνικών και καταναλωτικών προτύπων στο τρόπο ζωής του ανθρώπου τα οποία άμεσα ή έμμεσα αποτελούν σύμβολο της κοινωνικής ανόδου και γενικότερα του κοινωνικού status του καταναλωτή (κατά συνέπεια και του καταναλωτή-τουρίστα) Ο καταιγισμός, από τα ΜΜΕ, νέων ιδεών και αντιλήψεων προς τον τελικό καταναλωτή για την αναθεώρηση της συνήθης μαζικής τουριστικής συνείδησης σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο Η σταδιακή στροφή στην παραδοσιακή ζωή και στο περιβάλλον της υπαίθρου Η ευκολότερη εμβάθυνση στα γεωγραφικά, κοινωνικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά ενός τόπου ή μιας περιοχής εξαιτίας των κοινωνικών επαφών των μεταναστών στη ξένη χώρα που κατοικούν και εργάζονται, με αποτέλεσμα οι ίδιοι να αποτελούν τους άτυπους διαφημιστές και εγγυητές του τόπου προέλευσής των Η αλματώδης επέκταση της χρήσης του διαδικτύου και η εύκολη αναζήτηση και γνωριμία με λιγότερο γνωστούς τουριστικούς προορισμούς ή “παρθένους τόπους”

10 ΒΙΩΣΙΜΗ Ή ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ -ΟΡΙΣΜΟΙ- Πρότυπο ανάπτυξης το οποίο οφείλει να δραστηριοποιείται ισόρροπα στην τοπική, κοινωνική, οικονομική, πολιτισμική και περιβαλλοντική δομή του κάθε τόπου ή της ευρύτερης περιοχής, διαμορφώνοντας όρους και προϋποθέσεις (υπηρεσίες, υποδομές, παραγωγικοί συντελεστές, λειτουργικές διαδικασίες, τεχνογνωσία, κλπ) για τη συνεχή ανατροφοδότησή του Ανάπτυξη που ικανοποιεί και σε σημαντικό βαθμό καλύπτει τις ανάγκες των τουριστών και των περιοχών υποδομής στο παρόν, ενώ προστατεύει και αυξάνει τις ευκαιρίες για το μέλλον. Μάλιστα οδηγεί στη διαχείριση όλων των πόρων με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν να επιτυγχάνονται και να αντιμετωπίζονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και μέσα, οι οικονομικές, κοινωνικές, δημογραφικές και αισθητικές ανάγκες, ενώ παράλληλα διατηρεί την πολιτιστική ιδιοσυγκρασία και ακεραιότητα, τις σημαντικές οικολογικές διαδικασίες, τη βιολογική ποικιλότητα και το σύστημα υποστήριξης της ζωής γενικότερα

11 ΚΥΡΙΑΡΧΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΒΙΩΣΙΜΗΣ Ή ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ειδικός σχεδιασμός της τουριστικής ανάπτυξης, με στόχο την ισορροπία ανάμεσα στην κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον Ενίσχυση όλων των μέτρων (πχ. τοπικές και περιφερειακές αναπτυξιακές πρωτοβουλίες, λειτουργικές διασυνδέσεις ανάμεσα σε διαφορετικούς κλάδους της οικονομίας, έρευνα, εκπαίδευση, μάρκετινγκ, κλπ) που συμβάλλουν στις διαδικασίες ανατροφοδότησης της ανάπτυξης Ειδικό θεσμικό πλαίσιο που θα προωθεί και θα παρακολουθεί τις διαδικασίες της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης και την τοπική πρωτοβουλία και συμμετοχή Προώθηση μέτρων και πολιτικών που συμβάλλουν στην προστασία και την ανάδειξη του τοπικού, φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος Χρήση των εναλλακτικών μορφών τουρισμού ως βασικού άξονα της τοπικής τουριστικής ενίσχυσης και ανάπτυξης Κατά πολλούς ακαδημαϊκούς, η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη ενισχύει και ενισχύεται από την αντίστοιχη ανάπτυξη των εναλλακτικών μορφών τουρισμού, αφού θεωρούνται τουριστικά προϊόντα που μπορούν να αναπτυχθούν σε ένα “πλέγμα” ομοειδών χαρακτηριστικών των διαθέσιμων πόρων τους

12 TΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΣΕ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΟΡΙΣΜΟΣ Αναφέρεται ως μια σαφώς προσδιορισμένη χωρική ενότητα, στον οποίο προορισμό οι αντιλήψεις των τουριστών - επισκεπτών του παίζουν τον κυρίαρχο ρόλο, και που εμφανίζει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα και συγκεκριμένους (κατά βάση μάλιστα αρκετά διαφοροποιημένους) οργανωτικούς και λειτουργικούς θεσμούς και διαδικασίες τοπικής διάρθρωσης που συνήθως υπολείπονται μιας ευρύτερης αναγνώρισης - φήμης σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο

13 ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ Τα θέλγητρα του τόπου προορισμού Οι υποδομές και διευκολύνσεις του τόπου προορισμού Η προσβασιμότητα του τόπου προορισμού Η εικόνα του τόπου προορισμού Η φήμη του προορισμού Η ικανότητα, το μέγεθος και η συχνότητα της συναισθηματικής σύνδεσης του τόπου προορισμού με τον τουρίστα-επισκέπτη To εύρος της συνεργατικής διάχυσης Η ποιότητα της συμβιωτικής σχέσης όλων των εμπλεκομένων φορέων H έρευνα, η πληροφόρηση και η γνώση Οι παράγοντες “ποιότητα”, “προϊόντα” και “τιμή” σε σχέση με τον τουριστικό προορισμό Το εύρος και η διάρκεια της χρονικής συγκέντρωσης των τουριστών- επισκεπτών στον τόπο προορισμού Το διαθέσιμο τουριστικό Management και Marketing του τόπου προορισμού

14 Διαδικασία Προσέγγισης και Διαχείρισης των Πελατών σε μη Προβεβλημένους ή και Εναλλακτικούς Τουριστικούς Προορισμούς Προσδιορισμός, Σχεδιασμός και Προγραμματισμός των αναγκών και δυνατοτήτων εξυπηρέτησης της περιοχής από (σε) πελάτες Αξία του πελάτη (customer value) Ποιότητα του πελάτη (customer quality) Αναζήτηση πελατών (customer search) Προσέλκυση πελατών (customer attraction) Ικανοποίηση των πελατών (customer satisfaction) Εμπιστοσύνη των πελατών (customer trust) Αφοσίωση-σύνδεση του πελάτη με μια τοποθεσία-περιοχή (customer loyalty) Διατήρηση των πελατών (customer retention) Απόκτηση νέων πελατών (customer acquisition)

15 ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Αποτελεί πηγή εσόδων για την ελληνική οικονομία (πχ. άμεσοι & έμμεσοι φόροι και δασμοί) Συνεισφέρει στην αύξηση των τουριστικών εισπράξεων και στη συμπληρωματικότητα του εισοδήματος του τόπου υποδοχής Συντελεί στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και της ποιότητας ζωής της περιοχής Συμβάλει στην ανάπτυξη της ετεροαπασχόλησης καθώς και συμπληρωματικής απασχόλησης και φυσικά στη μείωση της τοπικής ανεργίας Συνεισφέρει στη διασύνδεση της τουριστικής δραστηριότητας με άλλους κλάδους της τοπικής οικονομίας Συνεισφέρει στην προοδευτική ενσωμάτωση του εναλλακτικού τουρισμού στις τοπικές οικονομίες Συνεισφέρει στην αναγκαιότητα, αποδοχή και οριοθέτηση της αειφόρου ανάπτυξης

16 ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Ισοκατανέμει τους τουρίστες και το σύνολο της τουριστικής δραστηριότητας σε όλους τους μήνες του έτους, αμβλύνοντας έτσι το πρόβλημα της τουριστικής εποχικότητας Αποτελεί τη βασική λύση για την μερική ή ολική αποκέντρωση του τουριστικού κυκλώματος, ενώ καταργεί την τοπική και χρονική υπερσυγκέντρωση τουριστών Συνεισφέρει στη μείωση του κοινωνικού κόστους ανάπτυξης του τουρισμού των αστικών περιοχών που έχει επιφέρει ο μαζικός τουρισμός Συνεισφέρει στον περιορισμό των φαινομένων μιμητισμού από τις τοπικές κοινωνίες και στη διαμόρφωση καλύτερων ισορροπιών στις διαπροσωπικές, και όχι μόνο, σχέσεις “τουρίστα – ντόπιου” Συμβάλλει στην ανάδειξη και ενδυνάμωση της τοπικής ταυτότητας σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο Συμβάλλει στη βελτίωση του οδικού δικτύου και των ιδιαίτερα ευαίσθητων κοινωνικών υποδομών, όπως της υγείας και πρόνοιας

17 ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Η εκμετάλλευση του πλούτου της περιοχής γίνεται από τους ντόπιους (κατοίκους, επιχειρηματίες και λοιπούς εμπλεκόμενους φορείς), που όχι μόνο δεν παραβλέπουν αλλά αντιθέτως προωθούν την πολιτιστική κληρονομιά Δίνεται η ευκαιρία και η δυνατότητα στην τοπική κοινωνία να διατηρήσει και να αναπτύξει τη λαογραφία, την τοπική αρχιτεκτονική, να αναβιώσει εργασίες και τέχνες ξεχασμένες για να παράγει παραδοσιακά προϊόντα, τοπικά έθιμα και να οργανώσει πολιτιστικές εκδηλώσεις, αναδεικνύοντας έτσι τη διαφορετικότητα και την μοναδικότητα της περιοχής Συμβάλει στη μείωση του αμοιβαίου πολιτισμικού “σοκ”, φέρνοντας τους ανθρώπους διαφορετικών πολιτισμών σε επαφή μεταξύ τους με αποτέλεσμα να μπορεί να δημιουργηθεί ένα κλίμα συμπάθειας, κατανόησης και γιατί όχι ακόμα και μείωσης των προκαταλήψεων ανάμεσα στους ανθρώπους και στους πολιτισμούς Συνεισφέρει στον επαναπροσδιορισμό των τουριστικών ροών και στην αύξηση της τουριστικής πελατείας που σέβεται τα πολιτιστικά στοιχεία και τις ιδιαιτερότητες των τοπικών κοινωνιών

18 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ - ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Συγκρατεί μεγάλο μέρος του τοπικού πληθυσμού από την αστυφιλία και τη μετανάστευση, ενώ ταυτοχρόνως αποκτά ιδιαίτερη σημασία στις περιοχές που αντιμετωπίζουν σημαντική δημογραφική γήρανση Συμβάλλει τα μέγιστα στην τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη - μέσω κυρίως της κατασκευής νέων έργων και έργων υποδομής και αναδομής - αφού η ύπαρξη του συντελεί στη δημιουργία της αναγκαίας τουριστικής υποδομής, και μάλιστα σε ήπιας και εναρμονισμένης με το φυσικό περιβάλλον, κλίμακας Συμβάλλει στην ανάπτυξη υποδομών εντεταγμένων στην περιβαλλοντική κλίμακα του τόπου υποδοχής Συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση τόσο των μόνιμων κατοίκων όσο και των επισκεπτών στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος Συνεισφέρει στον σχεδιασμό και στη δημιουργία παρεμβάσεων ανάπλασης σε παραδοσιακούς οικισμούς και περιοχές υψηλού φυσικού κάλλους Η επαφή του τουρίστα-επισκέπτη με τα τοπικά οικοσυστήματα εντείνει την οικολογική συνείδηση και ευαισθητοποίηση με σκοπό την ενεργό συμμετοχή του στην προστασία της τοπικής φύσης Συνεισφέρει στη σταδιακή βελτίωση της εικόνας και της φήμης του εναλλακτικού τουριστικού προορισμού Συμβάλλει στην ανάδειξη και την αναγκαιότητα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

19 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Συνεισφέρει στην επιχειρηματική και άρα οικονομική αναζωογόνηση της τοπικής περιοχής Συμβάλλει στη διατήρηση των θέσεων εργασίας και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας Συνεισφέρει στην αναβίωση των διαφόρων τύπων παραδοσιακής οικοτεχνικής και βιοτεχνικής παραγωγής που μπορούν να δημιουργήσουν ένα αξιόλογο συγκριτικό όφελος στις συνθήκες του έντονου εγχώριου και διεθνούς τουριστικού επιχειρηματικού ανταγωνισμού Συμβάλλει στην ανάπτυξη μορφών επιχειρηματικής δράσης οικογενειακού και βιοτεχνικού τύπου Συνεισφέρει στη δημιουργία νέων ζωνών επιχειρηματικής και τουριστικής δραστηριότητας Συμβάλλει στην ανάπτυξη διαφόρων μορφών συνεργατικής επιχειρηματικής δράσης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο με αξιόλογες οικονομίες κλίμακας

20 Βασικοί Συντελεστές (σε Διπολική Διάσταση) Έλξης και Διαχείρισης των Τουριστών σε μη Προβεβλημένους ή Εναλλακτικούς Τουριστικούς Προορισμούς Διπολική Σχέση της Τοπικής Κοινωνίας και των Τουριστών Διπολική Σχέση των Διαθέσιμων Τουριστικών Υποδομών της Τοπικής Κοινωνίας και των Τουριστών Διπολική Σχέση της Περιφερειακής - Τοπικής Αυτοδιοίκησης και του Κράτους Διπολική Σχέση Τοπικής Κοινωνίας και Περιφερειακής - Τοπικής Αυτοδιοίκησης

21 Διατυπωμένες Στρατηγικές και Πολιτικές Έλξης και Διαχείρισης των Τουριστών σε μη Προβεβλημένους ή Εναλλακτικούς Τουριστικούς Προορισμούς Ι. ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ Ενδυνάμωση της εικόνας του τουριστικού προορισμού Προστασία του τοπικού φυσικού περιβάλλοντος Μη αλλοίωση της αυθεντικής εμπειρίας Πρότερη (έστω μικρή), εμπειρία και διάφορες απόψεις πρέπει να ενσωματώνονται συνεχώς στη συνολική γνώση για την τοπική ανάπτυξη, η οποία με τη σειρά της οφείλει να είναι προσβάσιμη στον κάθε τοπικό τουριστικό προορισμό Συνεχής διεύρυνση και βελτίωση των τοπικών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων του προορισμού ικανών να συμβάλλουν στη διαρκή ικανοποίηση του πελάτη Διαρκής αξιολόγηση και επαναξιολόγηση της θέσης των ανταγωνιστών και δυνατότητα πρόβλεψης των μελλοντικών επιπτώσεων στην ανταγωνιστική προοπτική της τοπικής κοινωνίας Διαρκής ενίσχυση της παράδοσης και της παραγωγής πολιτισμού μέσω της ενεργούς συμμετοχής της τοπικής κοινωνίας Συχνή τέλεση τοπικών κυρίως πολιτιστικών δράσεων ικανών να καλύψουν δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο των τουριστών - επισκεπτών και να αποτελέσουν ένα σημαντικό και διαχρονικά σταθερό πόλο έλξης αυτών Διατήρηση της συνήθους δεκτικότητας της προσέγγισης και της φιλοξενίας των κατοίκων

22 ΙΙ. ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ Ανάπτυξη διαδικασιών για εύκολο εντοπισμό της ξενοδοχειακής μονάδας και εύκολη πρόσβαση σε αυτή Ιδιαίτερη έμφαση στη δημιουργία μιας άριστης πρώτης εντύπωσης - εικόνας της ξενοδοχειακής μονάδας Τακτικός έλεγχος και ανάλυση της ποιότητας και των επιλογών των παρεχόμενων αγαθών και υπηρεσιών, καθώς επίσης και των τιμών αυτών έναντι των ανταγωνιστών Συρρίκνωση ή και κατάργηση των υλικών και άυλων αγαθών που δεν οδηγούν σε προστιθέμενες αξίες Συνεχής παρακολούθηση και διασφάλιση ότι τα οργανωτικά και λειτουργικά συστήματα των τοπικών ξενοδοχειακών μονάδων είναι προσαρμοσμένα στις εκάστοτε ιδιαίτερες ανάγκες, απαιτήσεις ή ακόμα και προκλήσεις των πελατών Διαρκής αναβάθμιση των τεχνολογικών συστημάτων την μονάδων αυτών για την παροχή απόλυτα εγγυημένων υπηρεσιών Εκπαίδευση και μετεκπαίδευση του προσωπικού και εισαγωγή δίκαιων κινήτρων απόδοσης Διαρκής διερεύνηση των κινήτρων, των αντιδράσεων και των προσδοκιών των πελατών Διαρκής διαπίστωση και αξιολόγηση των βιωμάτων και των εμπειριών που προσφέρει η ξενοδοχειακή μονάδα στους πελάτες

23 ΙΙΙ. ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ - ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΡΑΤΟΥΣ Ανάπτυξη διαδικασιών απορρόφησης ευρωπαϊκών και εθνικών οικονομικών πόρων για την τουριστική ανάπτυξη των όχι τόσο γνωστών ή ακόμα και άγνωστων τοπικών τουριστικών προορισμών Συστηματική και στοχευμένη προβολή και προώθηση όλων των προτερημάτων των παραπάνω προορισμών σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο Στήριξη στην ανάπτυξη εγχώριων και διεθνών συνεργασιών των προορισμών αυτών σε όλα τα επίπεδα στα οποία εμπλέκεται ο τουρισμός για τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας Δημιουργία ισχυρών τουριστικών κέντρων ως μοχλοί έλξης και ανάπτυξης παραπλήσιων μικρότερης όμως εμβέλειας τουριστικών προορισμών Ίδρυση εκπαιδευτικών ιδρυμάτων σε επίπεδο νομού και περιφέρειας σχετικών με το αντικείμενο του τουρισμού Έμφαση σε προτεραιότητες τοπικού αναπτυξιακού χαρακτήρα και όχι χαρακτήρα πολιτικών ή προσωπικών σκοπιμοτήτων Συνεχής παρακολούθηση και έλεγχος των διαθέσιμων οικονομικών πόρων του κράτους στην τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση για την τουριστική ανάπτυξη των μη τόσο γνωστών αλλά και αγνώστων τοπικών προορισμών Τακτική λογοδοσία της αναπτυξιακής εξέλιξης και απόδοσης της περιοχής – τουριστικού προορισμού από τα αρμόδια τοπικά και περιφερειακά στελέχη στο κράτος

24 ΙV. ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗΣ - ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Συνεργατική διάθεση & προοπτική για την ανάπτυξη διεργασιών πέραν των στενών ορίων ενός τουριστικού προορισμού, με σκοπό τη δημιουργία μιας πελατο-κεντρικής οργανωτικής αντίληψης και κουλτούρας, ικανή να μετατρέψει τη διαχείριση της αξίας και ποιότητας ενός πελάτη σε ένα βασικό εργαλείο ανάπτυξης και άλλων προορισμών της ίδιας περιφέρειας Εντατικές προσπάθειες οργανωμένης προβολής του τουριστικού προορισμού και της ευρύτερης περιοχής αυτού με τη συμμετοχή της τοπικής και κυρίως της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης σε πλήθος εκθέσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ικανής να αποφέρει κολακευτικά σχόλια και κυρίως την απαραίτητη εξωστρέφειά του Ανάπτυξη καινοτόμων έργων (projects) και δράσεων για την εσωτερική ανανέωση, αναδιαμόρφωση και αναβάθμιση των προορισμών αυτών Δυνατότητα καταιγισμού ιδεών & προτάσεων τοπικού αναπτυξιακού χαρακτήρα και αξιοποίηση εκείνων που θα αξιολογηθούν ως σημαντικές και ικανές να δημιουργήσουν μια σειρά από μελλοντικές προστιθέμενες αξίες στον συγκεκριμένο τόπο -τουριστικό προορισμό Aύξηση της δημιουργικής αξίας μέσω της καινοτομίας, των νέων παραγωγικών ιδεών και του επιχειρηματικού πνεύματος Συνεχής παρακολούθηση και έλεγχος των διαθέσιμων οικονομικών πόρων της τοπικής κοινωνίας και αυτοδιοίκησης στην περιφερειακή αυτοδιοίκηση για την τουριστική ανάπτυξη των μη τόσο γνωστών αλλά και αγνώστων τοπικών προορισμών Τακτική λογοδοσία της αναπτυξιακής εξέλιξης και απόδοσης της περιοχής – τουριστικού προορισμού από τα αρμόδια τοπικά στα περιφερειακά στελέχη

25 ΒΑΣΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Αγρο(το)τουρισμός Οικοτουρισμός Ιαματικός τουρισμός Συνεδριακός τουρισμός Θρησκευτικός τουρισμός Γεωτουρισμός Πολιτιστικός τουρισμός Τουρισμός της περιπέτειας Θαλάσσιος τουρισμός

26 ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Ή ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Ο όρος “αγροτουρισμός” ή “αγροτικός τουρισμός” περιλαμβάνει ένα σύνολο τουριστικών δραστηριοτήτων, που αναπτύσσονται σε αγροτικό χώρο και στηρίζονται στην αξιοποίηση των φυσικών, ανθρώπινων και πολιτιστικών τοπικών πόρων. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Αναπτύσσεται σε χώρο μη αστικό, από τους απασχολούμενους κυρίως στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα παραγωγής σε οικογενειακής ή συνεταιριστικής μορφής μικρές τουριστικές μονάδες παροχής αγαθών και υπηρεσιών. Στηρίζεται στην αξιοποίηση των φυσικών, πολιτιστικών και ανθρώπινων τοπικών πόρων. Ικανοποιεί εξειδικευμένες προσωπικές ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου. Ο επισκέπτης τουρίστας συμμετέχει σε διάφορες δραστηριότητες που η ζωή της πόλης τις στερεί.

27 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Συμβάλλει στην ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος και της τοπικής οικονομίας. Συμβάλλει στην άνοδο και ανάπτυξη του βιοτικού, κοινωνικού και πολιτιστικού επιπέδου της περιοχής. Συμβάλλει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, και στην αύξηση της ετεροαπασχόλησης των αγροτικών νοικοκυριών. Συμβάλλει στην αύξηση της κοινωνικής ζωής και συναναστροφής, καθώς και στην εξάλειψη της απομόνωσης στα απομακρυσμένα από αστικά κέντρα χωριά. Μειώνει σημαντικά την αποδημία του τοπικού πληθυσμού. Συμβάλλει στην δημιουργία υποδομών ήπιας κλίμακας, οι οποίες προσαρμόζονται ομαλά με το φυσικό περιβάλλον. Συμβάλλει στην προώθηση των γεωργικών παραδοσιακών προϊόντων στην αγορά. Συνδυάζει την ανάπτυξη της περιφέρειας με την προστασία και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος, δεδομένου ότι είναι μια τουριστική δραστηριότητα που δεν δρα ανταγωνιστικά προς τους φυσικούς πόρους. Συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση τόσο των μόνιμων κατοίκων όσο και των επισκεπτών στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς. Αναπτύσσεται όλες τις εποχές του χρόνου, ελαττώνοντας έτσι το πρόβλημα της τουριστικής εποχικότητας, που ως γνωστόν, αποτελεί ένα από τα κύρια προβλήματα του ελληνικού τουρισμού.

28 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Οι υποδομές ήπιας κλίμακας, που αναφέραμε παραπάνω, εξαρτώνται άμεσα από τις επιχορηγήσεις με αποτέλεσμα να δημιουργούνται συμπεριφορές εξάρτησης. Η έλλειψη γνώσης για την διαχείριση της ποιότητας των αγροτικών προϊόντων, τα σχέδια ελέγχου υγιεινής και του συστήματος marketing αποτελεί ένα επιπλέον πρόβλημα. Ο ανεπαρκής τεχνολογικός εξοπλισμός σε συνδυασμό και με τους ανταγωνιστές που βρίσκονται σε πιο εξελιγμένο στάδιο ανάπτυξης. Τα καταλύματα και οι άλλες τουριστικές υπηρεσίες πολλές φορές δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πελατών(αθλητισμός, αναψυχή, καταστήματα, υπηρεσίες για την οικογένεια και τα παιδιά). Η συνεχής μείωση της ελκυστικότητας παραδοσιακών αγροτικών εργασιών. Η δυσκολία πρόσβασης στις περισσότερες αγροτικές περιοχές.

29 ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ι. Ελκυστικός χώρος (φυσικός και πολιτιστικός)σε συνδυασμό με την ωραιότητα του τοπίου Επαρκώς δομημένη γη, καλά διατηρημένη από την ατομικής και οικογενειακής μορφής γεωργία Γεωργία μεσαίας ή χαμηλής έντασης, καθώς και μικτή γεωργία με κτηνοτροφία Πλεονεκτική θέση της αγροτικής κατοικίας από αρκετές πλευρές Ευρύχωροι οικιακοί χώροι, που να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για αγροτουριστικούς σκοπούς, χωρίς να απαιτούνται νέες μεγάλες επενδύσεις Επαρκές οικογενειακό εργατικό δυναμικό Το ελάχιστο απαιτούμενο της τουριστικής υποδομής (δρόμοι, τηλέφωνα, εστιατόρια, καταστήματα, δημοτικά ιατρεία, κλπ.) Ελκυστικός ψυχαγωγικός εξοπλισμός, είτε στην αγροτική εκμετάλλευση, είτε στην κοντινή περιοχή Τιμές αποδεκτές από τους τουρίστες και σταθερές σε σχέση με την ποιότητα του αγροτουριστικού προϊόντος

30 ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΙΙ. Ευαισθησία και φιλοξενία από την αγροτική οικογένεια, αλλά και διατήρηση της δικής της ταυτότητας Επιχειρησιακή δυνατότητα στην κοινότητα και στην γύρω περιοχή Εξωτερικά ερεθίσματα και εμπνεύσεις (έξω από το στενό χώρο του τουρισμού ή της γεωργίας, έξω από την περιοχή ή ακόμα και από την ίδια τη χώρα κ.λπ.) Ύπαρξη μιας δυνατής τοπικής κεντρικής ομάδας (Καθοδηγητικός συνασπισμός) που να ενδιαφέρεται πραγματικά για την αγροτουριστική ανάπτυξη της περιοχής Επαγγελματική παροχή συμβουλών από μία καλά οργανωμένη υπηρεσία marketing Ολοκληρωμένη αναπτυξιακή προσέγγιση με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων μερών της περιοχής στη διαδικασία αυτή Επαρκής υποστήριξη από το δημόσιο και ιδιωτικό τομέα Συνεργατική διάθεση των αγροτών της περιοχής για περαιτέρω ανάπτυξη και εξέλιξη

31 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Ή ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Ο “οικοτουρισμός” ορίζεται ως μια μορφή τουρισμού που αναπτύσσεται σε αξιόλογες οικολογικά περιοχές, δεν υπερβαίνει τα όρια των παραγωγικών δυνατοτήτων αξιοποίησης της περιοχής, προωθεί την προστασία και διαχείριση του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος με τη θέσπιση νομικών ή άλλου τύπου αποτελεσματικών περιορισμών και μέτρων, ενώ ταυτόχρονα διατηρεί τη συνοχή του κοινωνικού ιστού. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Το βασικό κίνητρο των ατόμων που επιλέγουν αυτή τη μορφή τουρισμού είναι η παρατήρηση, η μελέτη και η εκτίμηση της φύσης, καθώς και οι παραδοσιακοί πολιτισμοί των φυσικών αυτών περιοχών. Προϋποθέτει την προστασία του περιβάλλοντος και αποβλέπει στην αειφόρο ή βιώσιμη ανάπτυξη. Η φύση και το τοπίο λειτουργούν παράλληλα και ως στοιχεία τουριστικής έλξης και τουριστικού αξιοθέατου και έτσι αποτελούν παράγοντες της τουριστικής προσφοράς. Η οργάνωσή του γίνεται από εξειδικευμένες μικρές ομάδες και τοπικές επιχειρήσεις. Για την ανάπτυξη του οικολογικού τουρισμού δεν χρησιμοποιούνται βαριές κατασκευές, ενώ τόσο ο τουρίστας όσο και το τουριστικό κύκλωμα υποδοχής και εξυπηρέτησής του σέβονται τη φύση. Στο πλαίσιο της ανάπτυξης του οικολογικού τουρισμού εντάσσεται η τουριστική ανάπτυξη των παραδοσιακών οικισμών, των βιοτόπων, των εθνικών δρυμών κλπ. Περιλαμβάνει τη συμμετοχή στις τοπικές πολιτιστικές εκδηλώσεις. Είναι σε γενικές γραμμές οργανωμένος από μικρές τοπικές κοινωνίες. Έχει επιστημονικό, εκπαιδευτικό και διερευνητικό χαρακτήρα..

32 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Οι οικοτουρίστες ενδιαφέρονται να διευρύνουν τις γνώσεις τους ως προς την τοπική χλωρίδα και πανίδα, δίνοντας μια φιλοσοφική διάσταση και στάση στην ενασχόλησή τους με τη φύση. Η επίδραση στο περιβάλλον της συγκεκριμένης μορφής τουρισμού είναι άκρως θετική, λόγω της φιλοσοφίας και στάσης έναντι της φύσης των τουριστών. Μειώνει στον τοπικό πληθυσμό το αίσθημα απομόνωσης, τονώνει το αίσθημα υπερηφάνειας για το τόπο τους, τα ήθη και έθιμα, αλλά και την παράδοσή τους. Συμβάλλει στη συγκράτηση του ενεργού και όχι μόνο πληθυσμού των τοπικών κοινωνιών. Ενισχύει την οικολογική ευαισθησία των πολιτών μιας χώρας. Οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν τις φυσικές περιοχές και την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά, προστατεύοντας παράλληλα την αυθεντικότητα των περιοχών αυτών. Τα εισοδήματα των κατοίκων των αγροτικών και ορεινών περιοχών θ’ αυξηθούν μέσα από επιχειρήσεις αγροτουρισμού, ύπνου, φαγητού, κλπ. Ο ντόπιος πληθυσμός θα συμμετέχει ενεργά στις αποφάσεις που θ’ αφορούν το μέλλον της τοπικής κοινωνίας και της περιφέρειας. Οι “αδύναμες” κοινωνικές ομάδες, όπως πχ. οι γυναίκες, θα μπορούν να ενσωματωθούν στην οικονομική ζωή του τόπου τους και να μειωθεί η ανεργία αυτών. Θα αναδειχθεί, αξιοποιηθεί και διασωθεί η ντόπια πολιτιστική παράδοση. Θα επιτευχθεί η αύξηση του συναλλαγματικού αποθέματος μέσω του εισαγόμενου τουρισμού. Θα μειώσει την εκροή συναλλάγματος, μέσα από την συγκράτηση των ημεδαπών τουριστών, οι οποίοι αναζητούν τις φυσικές ομορφιές στην αλλοδαπή.

33 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Ανεπαρκές επιχειρηματικό και ρυθμιστικό περιβάλλον. Προβληματική διάρθρωση των γενικών υποδομών. Ασθενής επιχειρηματική δραστηριότητα των ντόπιων κυρίως παραγόντων. Ύπαρξη αρκετών εμποδίων προσέλκυσης ξένων επενδύσεων. Χαμηλό επίπεδο διάθεσης για τη συνεχή εκπαίδευση και αναβάθμιση του ντόπιου ανθρώπινου δυναμικού. Συχνά ανεπαρκής σεβασμός και διάθεση προς το περιβάλλον και την γενικότερη προστασία αυτού. Εμφάνιση συχνών τάσεων γρήγορου πλουτισμού σε βάρος της ποιότητας των υπηρεσιών

34 ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Ι. Ολοκλήρωση των υποδομών επεξεργασίας λυμάτων και διαχείρισης απορριμμάτων. Περιορισμός των κλιματολογικών επιδράσεων και αλλαγών. Προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας Περιορισμό των επιβλαβών για την υγεία εκπομπών αερίων και τη μείωση της χρήσης φυσικών πόρων μέσω του περιορισμού της κατασπατάλησής τους. Αποτελεσματική αντιμετώπιση των χωροταξικών και πολεοδομικών προβλημάτων του αστικού χώρου. Δράσεις για την εξάλειψη των συγκρούσεων στις χρήσεις γης του υπαίθριου χώρου. Κατάρτιση σχεδίων διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών και οικοσυστημάτων με την εφαρμογή ολοκληρωμένων προγραμμάτων αποκατάστασης μέσω της υποστήριξης ειδικών φορέων διαχείρισης. Ενίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου με απώτερο στόχο τον περιορισμό της ανεργίας και την ενίσχυση της ένταξης των ανέργων στην αγορά εργασίας, Παροχή εξατομικευμένων συμβουλευτικών υπηρεσιών σε άνεργους με τη μορφή του επαγγελματικού προσανατολισμού, της δια βίου επαγγελματικής κατάρτισης και των νέων ευκαιριών απασχόλησης. Ενίσχυση της υποδομής των διαφόρων βαθμίδων εκπαίδευσης σε τοπική και περιφερειακή βάση. Σύσταση δικτύου για την έρευνα, τη ζήτηση της απασχόλησης και τον προσανατολισμό της προσφοράς εργασίας.

35 ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΙΙ. Σχεδιασμός, οργάνωση και υλοποίηση προγραμμάτων σύνδεσης της κατάρτισης με την αγορά εργασίας. Βελτίωση της διοικητικής ικανότητας της Δημόσιας Διοίκησης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Ενίσχυση για την αναβάθμιση της δημόσιας διοίκησης και η δημιουργία νέων σχετικών υπηρεσιακών μονάδων. Κατάρτιση του προσωπικού και ανάπτυξη αποτελεσματικών μέσων για τη διαχείριση, το συντονισμό, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση αναπτυξιακών έργων με χρηματοδότηση από εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα. Σύσταση μόνιμων φορέων και δικτύων συνεργασίας ανάμεσα στην Περιφέρεια, τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.) και τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Τ.Ε.Ι.), τους επιχειρηματικούς φορείς και τους κοινωνικούς εταίρους για την προώθηση της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας και την υλοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων. Αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών και της Κοινωνίας της Πληροφορίας. Εξάλειψη συγκεκριμένων ανασταλτικών συμφερόντων και νοοτροπιών.

36 ΙΑΜΑΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΙΑΜΑΤΙΚΟY ΤΟΥΡΙΣΜΟY Ο ιαματικός τουρισμός ορίζεται ως μια επιλεκτική μορφή τουρισμού που έχει ως σκοπό τη χρησιμοποίηση των ιαματικών πηγών κυρίως για θεραπευτικούς σκοπούς ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΙΑΜΑΤΙΚΟY ΤΟΥΡΙΣΜΟY Υφίσταται τις λιγότερες αρνητικές επιδράσεις από τυχόν δυσμενείς συγκυρίες και μπορεί να δώσει δωδεκάμηνη τουριστική περίοδο. Σε όλες τις ελληνικές ιαματικές πηγές συναντάται μόνο η μορφή της θεραπείας και όχι η προσφορά υπηρεσιών που έχουν σχέση με την αναζωογόνηση του οργανισμού. Είναι δηλαδή κέντρα ιαματικού τουρισμού και όχι κέντρα τουρισμού υγείας Ο μήνας αιχμής για αυτήν την μορφή τουρισμού είναι ο Σεπτέμβριος και έπεται ο μήνας Αύγουστος. Ο μέσος όρος παραμονής των ατόμων στις λουτροπόλεις είναι γύρω στις 13-14 ημέρες και είναι άτομα κυρίως της τρίτης ηλικίας και μάλιστα γυναίκες. Όπως υποστηρίζουν ακόμη και οι ξένοι ειδικοί, η χώρα μας έχει πολύ καλές ιαματικές πηγές που συνδυάζονται με το θαλάσσιο τουρισμό και οι λουτροπόλεις της αποτελούν '' πρότυπο '' για όλες τις σχετικές πόλεις της περιοχής της Μεσογείου.

37 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΙΑΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Εισροή περισσότερου συναλλάγματος εφόσον θα έχουμε τουρισμό μακράς παραμονής Νέες θέσεις απασχόλησης με την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας, λόγω της ανάπτυξης των ιαματικών πηγών αλλά και λόγω κατασκευής αρχικής βασικής υποδομής όπως είναι η υποδομή υγείας και αθλητικών εγκαταστάσεων (πχ. νοσοκομείων, γηπέδων κλπ.) Ζήτηση για ανάπτυξη υπηρεσιών αγοράς (πχ. τράπεζες, καταστήματα, εστιατόρια, κλπ.) Ζήτηση αγαθών για περισσότερους μήνες το χρόνο και εξομάλυνση της εποχικότητας των τουριστικών δραστηριοτήτων κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών Φορολογικά και άλλα έσοδα για τις τοπικές αρχές και υπηρεσίες Βελτίωση των υπηρεσιών στον τομέα των μεταφορών (πχ. αεροδρόμια, οδικές συνδέσεις, κλπ.) Ζήτηση για εγκαταστάσεις και ειδική υποδομή (ιατρική) υψηλού επιπέδου για τον εξοπλισμό των υδροθεραπευτηρίων και των ιατρικών μονάδων

38 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΙΑΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Ο ιαματικός τουρισμός στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από έντονη εποχικότητα και επομένως από μικρά σχετικά οικονομικά οφέλη για την περιοχή. Η ζήτηση των ιαματικών κέντρων ακολουθεί μια διαχρονική φθίνουσα πορεία λόγω των αμφισβητήσεων που υπάρχουν για την αξία του θερμαλισμού ως θεραπευτική μεθόδο που σε συνδυασμό με τον ανταγωνισμό των άλλων κέντρων οδηγούν σε αυτό το αποτέλεσμα. Έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των κέντρων τουρισμού υγείας και των άλλων τουριστικών θέρετρων που βρίσκονται στις παραλίες ή στα όρη των χωρών του εξωτερικού και προσφέρουν πολύ φθηνά πακέτα διακοπών με εναλλακτικές ευκαιρίες αναψυχής. Σθεναρή άρνηση της αποτελεσματικότητας της υδροθεραπείας ως θεραπευτική μέθοδο από αρκετούς γιατρούς που θεωρούν την υδροθεραπεία ως μια απαρχαιωμένη μέθοδο. Παντελής άγνοια του όρου «υδρολογία» στους περισσότερους από εμάς εφόσον δεν διδάσκεται συστηματικά στα πιο πολλά Ελληνικά ΑΕΙ. Ελλιπής διαφήμιση και πληροφόρηση του κοινού από τα Μ.Μ.Ε, σχετικά με αυτό το θέμα, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.

39 ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΙΑΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Ι. Βελτίωση των εγκαταστάσεων των λουτροπόλεων της χώρας με σύγχρονη υποδομή και εξοπλισμό. Ένταξη ποικίλων εγκαταστάσεων που να συνδυάζουν και άλλες δραστηριότητες (πχ. αθλητισμός για όλες τις ηλικίες, πολιτιστικά, εγκαταστάσεις αναψυχής, πάρκα πρασίνου, κλπ), ώστε να επιτευχθεί η προσέλευση ανθρώπων κάθε ηλικίας. Προσέλκυση επενδύσεων για την ανάπτυξη σύγχρονων κέντρων τουρισμού υγείας, όπως γίνεται με γοργούς ρυθμούς στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης. Αξιοποίηση του μεγάλου ενδιαφέροντος από ξένους και ντόπιους να επενδύσουν στις ιαματικές πηγές της Ελλάδας για να τις μετατρέψουν σε σύγχρονα κέντρα τουρισμού υγείας. Μεγάλης κλίμακας έργα υποδομής για τις λουτροπόλεις και γενικότερα τους τόπους έλξης επισκεπτών ώστε να προσφέρονται σχεδόν και για τους δώδεκα μήνες του έτους όχι μόνο για θεραπεία ιατρικών παθήσεων αλλά και για τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης και υγείας των επισκεπτών τους γενικά. Επειδή αυτά τα τουριστικά κέντρα λουτροθεραπείας αποτελούν νέο τουριστικό προορισμό, για να γίνουν ανταγωνίσιμα θα πρέπει να διαθέτουν – πέρα από τα φυσικά τους πλεονεκτήματα- πολύ καλό εξοπλισμό και υποδομές. Δυνατότητα εύκολης και άνετης μεταφοράς των τουριστών στα κέντρα αυτά, τα οποία επομένως θα πρέπει να βρίσκονται κοντά σε αεροδρόμια, λιμάνια, σταθμούς, και να εξυπηρετούνται από καλό οδικό δίκτυο.

40 ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΙΑΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΙΙ. Η αξιοποίηση των ιαματικών πηγών είτε από ιδιώτες, είτε από την Τοπική Αυτοδιοίκηση με τη δημιουργία κοινοτικών επιχειρήσεων. Λήψη των αναγκαίων μέτρων για την προστασία του τοπίου και της ποιότητας του περιβάλλοντος επειδή οι περισσότερες ιαματικές πηγές βρίσκονται σε περιοχές που συνδυάζεται βουνό με θάλασσα και που οι κλιματολογικές συνθήκες είναι εξαιρετικές. Ανάπτυξη των απαραίτητων διαδικασιών της έρευνας αγοράς και της διαφήμισης, ώστε οι ιαματικές πηγές της χώρας να γίνουν προορισμοί διεθνούς φήμης. Επέκταση της παροχής υπηρεσιών για τις ελληνικές λουτροπόλεις ώστε ο σημερινός προορισμός τους να μην είναι μόνο για θεραπευτικούς λόγους. Διεύρυνση του πεδίου των δραστηριοτήτων τους ικανών να αποτελέσουν κέντρα έλξης τουριστών κάθε ηλικίας για τους περισσότερους μήνες του χρόνου. Οι περισσότερες ιαματικές πηγές συνδυάζουν βουνό, θάλασσα, και θερμό κλίμα, ιδανικά προνόμια με πολλές επομένως δυνατότητες αξιοποίησης και ανάδειξής τους σε αξιόλογα τουριστικά κέντρα υγείας για τουρισμό μακράς παραμονής για όλες τις ηλικίες.