ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ. Εναλλακτικός Τουρισμός & Αειφόρος Τουριστική Ανάπτυξη.

Παρουσίαση με θέμα: "ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ. Εναλλακτικός Τουρισμός & Αειφόρος Τουριστική Ανάπτυξη."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

2 Εναλλακτικός Τουρισμός & Αειφόρος Τουριστική Ανάπτυξη

3 Οι 4 πλατφόρμες (Jafari 1990) Οι πλατφόρμες δεν διαδέχθηκαν η μια την άλλη Συνυπάρχουν σε αλληλουχία Σχετίζονται με τις επιδράσεις & αντιλήψεις περί τουριστικής ανάπτυξης

4 Οι 4 πλατφόρμες (Jafari 1990) 1)Υποστήριξης (Advocacy Platform): Θετική συμβολή του τουρισμού στην οικονομία & κοινωνία και μοχλός ανάπτυξης 2) Προειδοποιητική Πλατφόρμα (Cautionary Platform): Αντιληπτές οι αρνητικές επιπτώσεις του τουρισμού, κριτική για μειωμένες οικονομικές επιδόσεις, υποβάθμιση κοινωνικο-περιβαλλοντική, «νέα μορφή αποικιοκρατίας)

5 Οι 4 πλατφόρμες (Jafari 1990) 3)Προσαρμογής (Adaptancy Platform): Αναζήτηση Μορφών Τουρισμού με σεβασμό στις τοπικές κοινωνίες κ.λ.π. 4)Γνωσιακή Πλατφόρμα (Knowledge-Based Platform): Συγκερασμός των προηγουμένων, ολιστική εξέταση του φαινομένου, ένταξη στο φυσικό-οικονομικό & κοινωνικό περιβάλλον. Εναλλακτικός ως αντίθετο μαζικού τουρισμού.

6 ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

7 Μοντέλο 4 σταδίων (Clark 1997) 1 ο Στάδιο: Αειφόρος τουριστική ανάπτυξη & Μαζικός τουρισμός αντίθετες έννοιες 2 ο Στάδιο: Ο εναλλακτικός δεν είναι άμοιρος επιδράσεων 3 ο Στάδιο: Αειφορία & μαζικός τουρισμός 4 ο Στάδιο: Η αειφόρος τουριστική ανάπτυξη είναι μια καθοδηγητική έννοια, όχι μορφή τουρισμού και πρέπει να λαμβάνεται υπόψη από όλες τις μορφές

8 Ειδικές Μορφές τουρισμού Ο εναλλακτικός τουρισμός πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μια αναπτυξιακή στρατηγική & όχι ως ένα προϊόν ή μια μορφή τουρισμού Εναλλακτικός τουρίστας= άτομο που δεν επιθυμεί αν κάνει ένα συμβατικό ταξίδι Ειδικές Μορφές Τουρισμού= τουριστικά προϊόντα που απευθύνονται σε συγκεκριμένες αγορές

9 Είδη Εναλλακτικών και Ειδικών Μορφών Τουρισμού  Κοινωνικός τουρισμός  Χειμερινός τουρισμός  Εκπαιδευτικός τουρισμός  Γαστρονομικός τουρισμός  Χρονομεριστική μίσθωση  Επαγγελματικός τουρισμός  Τουρισμός τρίτης ηλικίας  Τουρισμός σε οργανωμένα χωριά ειδικού τύπου (τουριστικά χωριά ‐ clubs)  Εκθεσιακός τουρισμός  Περιηγητικός τουρισμός  Τουρισμός σε θεματικά πάρκα και θεματικά μουσεία  Ορεινός τουρισμός  Οικοτουρισμός  Αγροτουρισμός  Γυμνιστικός τουρισμός  Ιαματικός τουρισμός  Τουρισμός υπαίθρου  Τουρισμός περιπέτειας  Πολιτιστικός τουρισμός  Αθλητικός τουρισμός  Αστικός τουρισμός  Θρησκευτικός τουρισμός  Θαλάσσιος τουρισμός Αγροτουρισμός  Συνεδριακός τουρισμός  Τουρισμός υγείας  Τουρισμός κινήτρων  Τουρισμός ευεξίας

10 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΟΡΙΣΜΩΝ TOURISM DESTINATION MANAGEMENT

11 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ; Τουριστικός προορισμός είναι: Η βασική μονάδα ανάλυσης στον τουρισμό Μία διακριτή και αναγνωρίσιμη περιοχή (με γεωγραφικά ή διοικητικά όρια), την οποία επισκέπτονται τουρίστες και διαμένουν εκεί κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους Εκεί όπου υπάρχει σημαντικό εισόδημα που προέρχεται από τις τουριστικές δραστηριότητες ή ακόμα έχει δυνητικά δυνατότητες για την οικονομία Εξυπηρετείται και από τον δημόσιο και από τον ιδιωτικό τομέα.

12 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ; π.χ. μία ολόκληρη χώρα (Μαρόκο), μία περιοχή (η Τοσκάνη στην Ιταλία), ένα νησί (η Κρήτη, η Μύκονος), μία διακριτή περιοχή (η Χαλκιδική), μία πόλη (το Ναύπλιο), ένα αυτοδύναμο κέντρο (Τεχνόπολις, Μουσείο) ένα θεματικό πάρκο (Disneyland) κ.α.

13 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ; Βασικά στοιχεία του τουριστικού προορισμού, τα οποία διαχειρίζεται το destination management: Ελκτικά στοιχεία: Αυτά συνιστούν τα βασικά κίνητρα που ωθούν τους επισκέπτες να ταξιδέψουν: ανθρωπογενή (πχ μνημεία, αρχιτεκτονικά επιτεύγματα, κα.) πολιτισμικά (π.χ. μουσεία) φυσικά (πχ φυσικές ομορφιές, εθνικοί δρυμοί) εμπειρίες και άλλες συναισθηματικές και ψυχικές καταστάσεις (πχ συμμετοχή σε δρώμενα με άξονες την εμπειρία - βόλτα με αερόστατο – ή δρώμενα - αγώνες γκολφ - )

14 Η ΑΝΑΓΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ (MANAGEMENT) ΕΝΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ Μία αποτελεσματική διαχείριση ενός προορισμού πρέπει: Να προσφέρει ποιότητα στην τουριστική εμπειρία και να ικανοποιεί τις προσδοκίες του επισκέπτη Να συμβάλλει στη μακροπρόθεσμη ευημερία και την ανάπτυξη της τοπικής κοινωνίας – θέσεις εργασίας, κοινόχρηστες υποδομές, προσφορά υπηρεσιών για τον πολίτη – Να συμβάλλει στη βελτίωση της κερδοφορίας του τουριστικού τομέα του προορισμού και των συναφών επιχειρήσεων Να διασφαλίσει την υπεύθυνη και αειφορική ισορροπία μεταξύ οικονομικών, κοινωνικό – πολιτισμικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

15 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ DESTINATION MANAGEMENT – Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ – Είναι η συντονισμένη διαχείριση όλων εκείνων των στοιχείων που συνθέτουν τον τουριστικό προορισμό Επικεντρώνεται στις ακόλουθες κύριες λειτουργίες: MARKETING, προκειμένου να προσελκυθούν άτομα/επισκέπτες ΕΠΙΤΟΠΟΥ ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ προκειμένου να ικανοποιηθούν οι προσδοκίες των επισκεπτών Η διασφάλιση ενός βιώσιμου/αειφορικού περιβάλλοντος (οικονομικό, πολιτισμικό, φυσικό) εντός του οποίου αναπτύσσονται δραστηριότητες

16 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ DESTINATION MANAGEMENT ? ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ Ελκτικά στοιχεία Εγκαταστάσεις / Υπηρεσίες Προσβασιμότητα Εικόνα / Image Τιμές / κόστος ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ (ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΩΝ) ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ MARKETING Προσέλκυση επισκεπτών στον τουριστικό προορισμό ΕΠΙΤΟΠΙΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Υπέρβαση προσδοκιών ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πολιτική, νομοθεσία, κανονισμοί, φορολόγηση

17 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Σχεδιασμός και υποδομές Διαχείριση και ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού Ανάπτυξη προϊόντος Τεχνολογία και ανάπτυξη συστημάτων Συγγενικοί επαγγελματικοί τομείς

18 ΕΠΙΤΟΠΙΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Ο συντονισμός και η διαχείριση του προϊόντος αποσκοπεί στη μέγιστη ποιότητα της τουριστικής «εμπειρίας». Φροντίζει την ικανοποίηση του «ονείρου» του επισκέπτη Υπηρεσίες προς τον επισκέπτη. Σημαντικές οι δυνατότητες πληροφόρησης και κράτησης. “start– ups” τουριστικών προϊόντων. Εισαγωγή καινοτόμων προϊόντων Ανάπτυξη και διαχείριση events

19 ΕΠΙΤΟΠΙΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Ανάπτυξη και Διαχείριση νέων ελκτικών στοιχείων Εκπαίδευση και Μετεκπαίδευση εργαζομένων στον Τουρισμό Πληροφόρηση και Συμβουλευτική για επιχειρήσεις Διαμόρφωση στρατηγικών, έρευνα και ανάπτυξη

20 MARKETING προώθηση του προορισμού (συμπεριλαμβάνεται το branding και το image) σχεδιασμός για την ενεργοποίηση του επιχειρηματικού κόσμου, ιδιαίτερα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Δημιουργία υπηρεσίας πληροφόρησης για τις επιχειρήσεις Λειτουργία/ διευκόλυνση των κρατήσεων CRM (Customer Relationship Management)

21 ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ «ΠΑΙΚΤΕΣ» ΣΤΟ DESTINATION MANAGEMENT Κυβέρνηση (εθνική, περιφέρειες) Υπηρεσίες Οικονομικής Ανάπτυξης Τοπική Αυτοδιοίκηση Μεταφορές Πολιτισμικές, αθλητικές οργανώσεις Ξενοδοχειακός τομέας Τομέας εστίασης/ψυχαγωγίας Ενδιάμεσοι (πχ. TOUR OPERATOR, διοργανωτές κρουαζιερών, συνεδρίων, κα) Συνεργασίες τοπικών παραγόντων Οργανισμοί υποστήριξης επιχειρηματικότητας

22 ΒΑΣΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ/ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΟΙΝΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΚΟΙΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ ΕΠΙΣΗΣ: ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΧΕΔΙΩΝ (PROJECTS) ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΕΤΑΙΡΟΥΣ ΓΙΑ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ – ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

23 Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ Μπορεί να πάρει πολλαπλές μορφές: 1.Να είναι τμήμα μίας ενιαίας δημόσιας αρχής 2.Να είναι ενιαία δημόσια αρχή που εκχωρεί αρμοδιότητες σε υπερ-εργολάβους (outsourcing) 3.Σύμπραξη διάφορων δημόσιων αρχών 4.Σύμπραξη δημοσίου – ιδιωτικού τομέα υπό την έννοια του μη κερδοσκοπικού οργανισμού 5.Σύμπραξη ή αυτοδύναμος οργανισμός, αποτελούμενος από σύμπραξη εταίρων προερχομένων από τον ιδιωτικό τομέα.

24 Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ Η περίπτωση 4 (Σύμπραξη δημοσίου – ιδιωτικού τομέα υπό την έννοια του μη κερδοσκοπικού οργανισμού) είναι πλέον η πιο διαδεδομένη σε διεθνές επίπεδο καλούνται συνήθως Destination Management Organisation (DMO) δηλ. Οργανισμοί Διαχείρισης Προορισμών

25 Ο ρόλος ενός DMO 1.Ηγεσία: o κατευθυντήριες γραμμές στη διαμόρφωση στρατηγικής o υψηλό επίπεδο τεχνογνωσίας 2.Σχεδιασμός: o πολιτικές και στρατηγικές για τη διασφάλιση συγκριτικού πλεονεκτήματος o σχέδια για την ανάπτυξη και σχέδια marketing o επιχειρηματικά σχέδια

26 3. Υλοποίηση o διαχείριση/συντονισμός στην υλοποίηση των σχεδίων o τακτοποίηση κατάλληλων οργανωτικών δομών και προϊόντων o διευκόλυνση συνεργασιών o διασφάλιση οικονομικών πόρων o δημιουργία ευκαιριών για επιχειρήσεις 4. Διαχείριση αποτελεσμάτων/επιδόσεων o μέτρηση και ανταμοιβή για συγκεκριμένες επιδόσεις o εντοπισμός αποκλίσεων και διερεύνηση κατάλληλων απαντήσεων

27 Το DMO – μία πρώτη αποτίμηση Διαθέτει εγκυρότητα σαν στρατηγικός ηγέτης στο μάρκετινγκ του τουριστικού προορισμού και την ανάπτυξή του Έχει την ικανότητα να διευκολύνει τις συνεργασίες μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα (τμήματα ή οργανισμοί) που μοιράζονται ένα κοινό σκοπό/όραμα.

28 ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΕΝΑ ΒΙΩΣΙΜΟ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ Κάθε DMO οφείλει να διαθέτει μία ανταγωνιστική στρατηγική Οφείλει να μεγεθύνει την τουριστική «πίτα» και να διασφαλίσει το μεγαλύτερο και πιο ενδιαφέρον κομμάτι της Η «Λογική»: να εξασφαλίσει μία θέση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος απέναντι στους ανταγωνιστικούς προορισμούς. Στόχοι: ανάπτυξη, αντιμετώπιση ανταγωνισμού, επιβίωση…. Να είναι πάντοτε σε «κίνηση» – ποτέ στατικός. Απαιτείται ένας συνεχής επαναπροσδιορισμός της πορείας σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο τουριστικό γίγνεσθαι – Συνεχείς αναθεωρήσεις

29 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ Ο ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

30 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΙΑΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ ΤΩΡΑ; ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΕΛΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΟΥ ΕΠΙΘΥΜΟΥΜΕ ΝΑ ΦΘΑΣΟΥΜΕ; ΠΩΣ ΘΑ ΤΟ ΚΑΤΟΡΘΩΣΟΥΜΕ ΚΑΛΥΤΕΡΑ;

31 ΕΠΙΠΕΔΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ Βασικές τουριστικές κατευθύνσεις Αρχές, ρόλοι, κατευθυντήριες γραμμές ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ SWOT Σκοποί/ «όραμα» Στόχοι της ανάπτυξης Διαφοροποίηση Αρχές Κατευθυντήριες γραμμές στρατηγικής Ρόλοι της οργάνωσης

32 ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ (Μεσοπρόθεσμο) ανταγωνιστική βάση DMO, κατευθύνσεις, πλαίσιο δομής και χρηματοδότησης ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ DMO Αποστολή Στόχοι Αγορές – στόχοι Positioning και μάρκα (brand) Σχέδιο Μάρκετινγκ Αναπτυξιακό Σχέδιο Οργανωτική δομή Χρηματοδότηση

33 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ (βραχυπρόθεσμο) ποιες δράσεις, πως, πότε, ποιος, πόσο, επιδιωκόμενα αποτελέσματα ΕΤΗΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ DMO Δράσεις Χρονοδιαγράμματα Κατανομή πόρων Αποτελέσματα

34 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ  Στρατηγικά σημαντική  Επίκαιρες, αξιόπιστες πληροφορίες για την ενημέρωση όσων λαμβάνουν στρατηγικές αποφάσεις  Πληροφορίες για τον ανταγωνισμό  Κατανόηση και τμηματοποίηση της αγοράς  Τοπικές και παγκόσμιες ταξιδιωτικές τάσεις  Έλεγχος και διαχείριση των επιδόσεων  Επιπτώσεις: κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές  Ενημέρωση για τάσεις των προμηθευτών και τις μεταβολές των προϊόντων

35 ΒΑΣΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ  Η διαχείριση προορισμού είναι σύνθεση υποθέσεων  Υπεισέρχονται πολλοί εταίροι, δημόσιοι και ιδιωτικοί  Το DMO έχει ουσιαστικό ηγετικό ρόλο, πιθανόν, τον σημαντικότερο  Η διαχείριση του προορισμού και το Μάρκετινγκ που συνεπάγεται απαιτούν μία ολιστική προσέγγιση, η οποία θα υλοποιείται μέσω συμπράξεων εταίρων  Και ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας διαθέτουν, ο καθένας, σημαντικά πλεονεκτήματα και σημαντικές αδυναμίες