Ψυχολογικές θεραπείες Κομοτηνή 11/01/2012 Θεοφάνης Βορβολάκος Ψυχιάτρος Λέκτορας ΔΠΘ

Ψυχοθεραπείες Αλληλεπίδραση μεταξύ ανάμεσα στο θεραπευτή και τον ασθενή Σκοπεύει να οδηγήσει σε αλλαγή στις σκέψεις τα αισθήματα και τη συμπεριφορά του ασθενούς Χρήσιμη για να ανακουφίζει από συγκεκριμένα συμπτώματα(π.χ. κοινωνική φοβία) Ή να αυξάνει την αίσθηση της ευφορίας

Ο πιο σημαντικός παράγοντας της ψυχοθεραπείας είναι η θεραπευτική συμμαχία ανεξάρτητα από τη μορφή της ψυχοθεραπείας

Ποίοι μπορεί να είναι ψυχοθεραπευτές Κλινικοί ψυχολόγοι Ψυχίατροι Εργοθεραπευτές Κοινωνικοί λειτουργοί Ψυχιατρικοί νοσηλευτές Σύμβουλοι Δραματοθεραυπευτές

Είναι αποτελεσματικές Η έρευνα δείχνει πως είναι Πολλές ψυχοθεραπείες έχουν αποτέλεσμα για πολλές διαφορετικές καταστάσεις 85% του αποτελέσματος εξαρτάται από τους ακόλουθους παράγοντες Προσωπικά δυνατά σημεία και κοινωνική στήριξη Η αλληλεπίδραση μεταξύ ασθενούς και γιατρού(ενσυναισθησία, αποδοχή, θαλπωρή) Προσδοκία του ασθενούς για αλλαγή 15% του αποτελέσματος από τη θεωριτική κατεύθυνση της θεραπείας

Μορφές ψυχοθεραπείας Συμβουλευτική ψυχοθεραπεία Υποστηρικτική ψυχοθεραπεία Ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία Συμπεριφορική θεραπεία Γνωστική συμπεριφορική θεραπεία Διαπροσωπική ψυχοθεραπεία Ομαδική ψυχοθεραπεία Οικογενειακή ψυχοθεραπεία ΚΑΙ ΠΟΛΛΕΣ ΑΛΛΕΣ

Συμβουλευτική-Υποστηρικτική Συνήθως για βραχύ χρονικό διάστημα και για ήπιες διαταραχές ή διαπροσωπικά προβλήματα(π.χ. πένθος) Έμφαση στο να χρησιμοποιεί ο ασθενής τις δικές του δυνατότητες με το γιατρό να δείχνει ενσυναισθησία και ανταπόκριση. Εστιασμένη στον ασθενή Εστιασμένη στο πρόβλημα Όλοι οι γιατροί καταφεύγουν σε αυτό κάποια στιγμή Προσφέρει κάποια οφέλη στην κατάθλιψη και το άγχος στη πρωτοβάθμια περίθαλψη

Ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία Sigmund Freud (19ος αιώνας) Εκείνο ( υποσυνείδητες ενορμήσεις) Υπερεγώ ( τα ιδανικά) Εγώ( η συνειδητή πραγματικότητα) Συγκρούσεις μεταξύ του εκείνου και του υπερεγώ προσπαθεί το εγώ να τις τιθασεύσει και έτσι δημιουργούνται αγχώδη συμπτώματα και πιθανά νευρώσεις

Στάδια της ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης Στοματικό στάδιο (έως 1 έτους) Πρωκτικό στάδιο (1 έως 3 ετών) Φαλικό στάδιο (3 έως 6 ετών) Στάδιο αδράνειας ( 6 ετών έως εφηβεία) Συνήθως έντονα στρεσσογόνα γεγονότα ή καθήλωση σε οποιοδήποτε στάδιο σχετίζεται με νευρώσεις

Σκοπός της ψυχαναλυτικής-ψυχοδυναμικής θεραπείας Να αναγνωρίσει το άτομο τους υποσυνείδητους μηχανισμούς που λειτουργούν και δημιουργούν συμπτώματα και τους φέρει στο συνειδητό. Τρόποι Ελεύθεροι συνειρμοί Ύπνωση Η ερμηνεία των ονείρων ή των φαντασιώσεων Η ανάλυση των μηχανισμών άμυνας

Μεταβίβαση-Αντιμεταβίβαση Όταν ο ασθενής μεταβιβάζει αισθήματα που έχει για ένα σημαντικό πρόσωπο της ζωής του στον θεραπευτή (κατά κανόνα αρνητικά) Όταν ο θεραπευτής μεταβιβάζει αισθήματα που έχει για ένα σημαντικό πρόσωπο της ζωής του στον ασθενή Μπορεί να συμβεί σε όλους τους γιατρούς και επαγγελματίες υγείας κατά τη διάρκεια ιατρικών πράξεων

Συμπεριφορική θεραπεία Αλλαγή της δυσπροσαρμοστικής συμπεριφοράς μέσω της μάθησης ανεξάρτητα από τις σκέψεις και τα συναισθήματα Αποτελεσματικές στην ψυχοσεξουαλικές διαταραχές

Παράδειγμα τεχνικών στη συμπεριφορική ψυχοθεραπεία Φοβίες και αποφυγή, διαταραχή μεταρτραμαυτικού στρεςς- Έκθεση, βαθμιαία ή απότομη Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή- Έκθεση με αναστολή της απάντησης Αγχώδεις διαταραχές- Τεχνικές χαλάρωσης Κατάθλιψη- Σχεδιασμός δραστηριοτήτων και καθορισμός στόχων

Γνωστική συμπεριφορική θεραπεία Aaron T. Beck Βασίζεται στην αρχή ότι ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι σκέπτονται για τα πράγματα ή τα ερμηνεύουν (γνωσίες) καθορίζει και το πώς αυτοί αισθάνονται και συμπεριφέροντα

Τριάδα του Beck για την Κατάθλιψη Αρνητική άποψη για τον εαυτό ( π.χ. είμαι άχρηστος- είμαι αποτυχημένος) Αρνητική άποψη για τον κόσμο (π.χ. ο κόσμος είναι σκληρός και δεν έχει νόημα) Αρνητική άποψη για το μέλλον ( π.χ. δεν με περιμένει τίποτα για το οποίο αξίζει να ζω)

Αυτόματες σκέψεις-Δυσλειτουργικές πεποιθήσεις Σκέψεις που μπαίνουν στο μυαλό του ανθρώπου παρά τη θέληση του ως αντίδραση σε συγκεκριμένες καταστάσεις Δυσλειτουργικές πεποιθήσεις Μη λειτουργικοί κανόνες που ο καθένας μπορεί να έχει (π.χ. εάν δεν έρθω πρώτος είμαι τελείως άρχηστος)

Γνωσιακές τεχνικές Αμφισβήτηση αυτών των σκέψεων και πεποιθήσεων μέσω του γνωσιακού πειράματος και έλεγχου της πραγματικότητας

Γνωσιακό παράδειγμα Ένας φοιτητής/τρια ιατρικής παρατηρεί ότι ο ασθενής τον οποίο εξετάζει αποφεύγει τη βλεματική έπαφη

Αυτόματη σκέψη Ο ασθενής αποφεύγει τη βλεματική επαφή επειδή είναι θυμωμένος μαζί μου

Αυτόματη σκέψη Ο ασθενής αποφεύγει τη βλεματική επαφή επειδή είναι θυμωμένος μαζί μου Εναλλακτική σκέψη (γνωσιακή αμφισβήτηση) Ο ασθενής μπορεί να αποφεύγει τη βλεματική επαφή διότι έχει άγχος

Δυσλειτουργικές πεποιθήσεις Κανόνας: Εάν οι άνθρωποι είναι θυμωμένοι μαζί μου τότε έχω κάνει λάθος

Δυσλειτουργικές πεποιθήσεις Κανόνας: Εάν οι άνθρωποι είναι θυμωμένοι μαζί μου τότε έχω κάνει λάθος Εναλλακτική εξήγηση (γνωσιακή αμφισβήτηση) Οι άνθρωποι μπορεί να θυμώσουν μαζί μου χωρίς λόγο ή δικό μου λάθος

Επιπτώσεις των αυτόματων σκέψεων και δυσλειτουργικών πεποιθήσεων Συμπεριφορά: Βιασύνη στην κλινική εξέταση- να είναι ύπεραπολογιτικός Συναίσθημα: Λύπη, ενοχή, άγχος Σωματικές αισθήσεις: Αυξημένοι παλμοί, ιδρώτας, αίσθημα βάρους στο στήθος.

Διαφορές μεταξύ της γνωσιακής και της ψυχοδυναμικής θεραπείας Λιγότερες και ορισμένες στον αριθμό τους συνεδρίες(15-25) Είναι προσανατολισμένη στο στόχο Εμπειρικός, συνεργατισμός Περιλαμβάνει εργασία στο σπίτι Πιο δομημένη πιο εύκολο να γίνει έρευνα

Διαπροσωπική θεραπεία Weisman, Klerman Τα προβλήματα στις διαπροσωπικές και κοινωνικές σχέσεις δημιουργούν κατάθλιψη και αντιστροφώς Ορισμένη σε διάρκεια (12-16 συνεδρίες) Επικεντρώνει σε: Αμφισβήτηση των ρόλων Διεκδικήση των ρόλων Διαπροσωπικά ελλείματα Απώλεια ή πένθος

Ομαδικές θεραπείες Μια φορά την εβδομάδα για μια ώρα περίπου Ένας ή δύο θεραπευτές 8-10 ασθενείς Από μήνες έως χρόνια Μεγαλύτερο ρόλο στη θεραπεία παίζει το γεγονός ότι οι ασθενείς παρατηρούν τις αντιδράσεις των άλλων και αντιλαμβάνονται επιπλέον ότι δεν είναι μόνοι τους στον κόσμο

Οικογενειακή θεραπεία Αντιμετωπίζει την οικογένεια ως όλον Συμμετέχουν από τους άμεσους συγγενείς έως την εκτεταμένη οικογένεια Πολλές διαφορετικές θεωρητικές προσεγγίσεις Ισχυρή ένδειξη για επικουρική θεραπεία στη σχιζοφρένεια Πολύ καλές ενδείξεις και για τη διαταραχή προσωπικότητας

Εκλεκτική θεραπεία Ο όρος αναφέρεται στη χρήση ενός συνδυασμού θεωριών και τεχνικών ώστε να καταλάβουμε και να θεραπεύσουμε τον ασθενή μας με βάση ένα πιο προσαρμοσμένο σε αυτόν μοντέλο

Κύριες ενδείξεις ψυχολογικών θεραπειών Γεγονότα ζωής-πένθος Κατάθλιψη Διαταραχή μετατραυματικού στρεςς Σχιζοφρένεια Διαταραχές διατροφής Μεταιχμιακή διαταραχή προσωπικότητας Εξάρτηση από αλκοόλ Παιδοψυχιατρική Συμβουλευτική ψυχοθεραπεία Γνωσιακή-συμπεριφορική Οικογενειακή θεραπεία Ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία Ομαδική ψυχοθεραπεία

Σας ευχαριστώ πολύ