Διήθηση και Μετάσταση Διήθηση Μετάσταση Η παρουσία διήθησης, ειδικά σε αιματικά και λεμφικά αγγεία, υποστηρίζει την κακοήθη φύση ενός νεοπλάσματος Για το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα: Διήθηση του χορίου είναι επαρκής για τη διάγνωση Μετάσταση Τεκμηριώνει την κακοήθη συμπεριφορά ενός νεοπλάσματος

Τρόποι Καρκινικής Εξάπλωσης Διήθηση παρακείμενων ιστών (για καρκίνωμα) Εστιακή αύξηση εντός του επιθηλίου: καρκίνωμα in situ (δυσπλαστικές αλλοιώσεις σε όλο το πάχος του επιθηλίου) Επέκταση μέσω της βασικής μεμβράνης: πρώϊμο διηθητικό καρκίνωμα το οποίο εξελίσσεται σε πλήρως διηθητικό καρκίνωμα

Πολλαπλασιασμός και Διήθηση Καρκίνωμα in situ, Τράχηλος Μήτρας Πρώϊμο διηθητικό καρκίνωμα, Τράχηλος Μήτρας

Τρόποι Καρκινικής Εξάπλωσης Κατά συνέχεια ιστού Πολλαπλασιασμός εντός του ιστού/οργάνου προέλευσης Εξάπλωση και διήθηση σε παρακείμενες φυσιολογικές δομές και όργανα Επέκταση σε ανατομικές κοιλότητες (π.χ. περιτοναϊκή κοιλότητα)

Καρκινικής Εξάπλωση κατά Συνέχεια Ιστού Καρκινικής Εξάπλωση κατά Συνέχεια Ιστού Περιτοναϊκή καρκινωμάτωση Καρκινική προσβολή του υπεζωκότα

Τρόποι Καρκινικής Εξάπλωσης Μετάσταση Μεταφορά καρκινικών κυττάρων από μία περιοχή (πρωτοπαθής εστία) σε μία απομακρυσμένη θέση (μεταστατική εστία) δια μέσου αιματικών ή λεμφικών αγγείων

Τρόποι Καρκινικής Εξάπλωσης Αιματογενείς Μεταστάσεις Τα καρκινικά κύτταρα διηθούν τριχοειδή και φλεβίδια Τα καρκινικά κύτταρα μεταφέρονται μέσω της κυκλοφορίας στο αγγειακό σύστημα της μεταστατικής εστίας όπου και εγκαθίστανται αφού εξέλθουν της κυκλοφορίας Το ήπαρ και οι πνεύμονες αποτελούν συχνές εστίες αιματογενούς μεταστατικής εξάπλωσης

Τρόποι Καρκινικής Εξάπλωσης Λεμφογενείς Μεταστάσεις μεταφορά καρκινικών κυττάρων στους λεμφαδένες, οι οποίοι εμφανιζονται διογκωμένοι περιοχική λεμφαδενική επέκταση (προσβολή επιχώριων λεμφαδένων) π.χ. καρκίνος του μαστού Πλάγια μοίρα  μασχαλιαίοι λεμφαδένες Μέση μοίρα  θωρακικοί λεμφαδένες

Τραχηλικοί λεμφαδένες Μεταστάσεις Ήπαρ Τραχηλικοί λεμφαδένες

Μεταστάσεις Λεμφαδένας Πνεύμονας

Βιολογικοί Μηχανισμοί Διήθησης και Μετάστασης Βιολογικοί Μηχανισμοί Διήθησης και Μετάστασης Διήθηση της βασικής μεμβράνης Κίνηση δια μέσου της εξωκυττάριας ουσίας Διήθηση αγγείων και λεμφαγγείων Μεταφορά και επιβίωση ως μεταστατικό έμβολο εντός της κυκλοφορίας Έξοδος από τη κυκλοφορία και είσοδος στη μεταστατική εστία Επιβίωση και πολλαπλασιασμός ως μετάσταση

Αιτιολογία και Παθογένεια του Καρκίνου Αιτιολογία και Παθογένεια του Καρκίνου Η ακριβής αιτιολογία και παθογένεια του καρκίνου δεν έχουν διαλευκανθεί πλήρως Η πρόοδος της κυτταρικής και της μοριακής βιολογίας τις τελευταίες δεκαετίες έχει σηματοδοτήσει μία αλματώδη αύξηση της γνώσης και κατανόησης γύρω από τους μηχανισμούς της καρκινογένεσης Οι διάφορες μορφές καρκίνου αποτελούν διαφορετικές νόσους χαρακτηριζόμενες από συγκεκριμένες γονιδιακές μεταβολές

Μοριακή Βάση του Καρκίνου Γενετικές βλάβες αποτελoύν το γενεσιουργό αίτιο της καρκινικής εξαλλαγής Ο σχηματισμός ενός νεοπλάσματος βασίζεται στον πολλαπλασιαμό ενός κυτταρικού κλώνου που προέρχεται από ένα συγκεκριμένο πρόδρομο κύτταρο το οποίο υπέστη τη γενετική βλάβη (μονοκλωνικότητα)

Μοριακή Βάση του Καρκίνου Η καρκινογένεση οφείλεται σε διαταραχή της ισορροπίας βασικών κυτταρικών λειτουργιών: Κυτταρικός Πολλαπλασιασμός Απόπτωση (προγραμματισμένος κυτταρικός θάνατος) Διαφοροποίηση Επιδιόρθωση του DNA Οι λειτουργίες αυτές ελέγχονται από συγκεκριμένα γονίδια τα οποία διαχωρίζονται σε (1) (πρωτο)ογκογονίδια (Oncogenes) (2) ογκοκατασταλτικά γονίδια (Τumor suppressor genes)

Καρκινογόνοι Παράγοντες Έχει ενοχοποιηθεί πληθώρα εξωγενών και ενδογενών παραγόντων Ενδογενείς παράγοντες Τυχαίες μεταλλάξεις σε ογκογονίδια και ογκοκατασταλτικά γονίδια Γενετικό υπόβαθρο Συμμετοχή ανοσολογικών, ορμονικών, αγγειογενετικών και άλλων παραγόντων Εξωγενείς παράγοντες

Εξωγενείς Καρκινογόνοι Παράγοντες Χημικές Ουσίες (π.χ. πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες) Συσχέτιση καπνίσματος/οινοπνεύματος και καρκίνου του στόματος Ακτινοβολίες (π.χ. ηλιακή ακτινοβολία) Συσχέτιση ηλιακής ακτινοβολίας και ανάπτυξης καρκινωμάτων στα χείλη και στο πρόσωπο Ιοί Ιός Epstein-Barr: ρινοφαρυγγικό καρκίνωμα, λέμφωμα Βurkitt Iοί HPV: καρκίνος τραχήλου μήτρας (?στόματος)

Τρόπος Δράσης Καρκινογόνων Παραγόντων Τρόπος Δράσης Καρκινογόνων Παραγόντων Θεωρία διφασικής καρκινογένεσης Δράση κυρίως καρκινογόνων (initiators) Δράση προαγωγικών παραγόντων (promoters) Θεωρία πολυφασικής καρκινογένεσης (multistep carcinogenesis)

Πολυφασική Καρκινογένεση Αδενοκαρκίνωμα Παχέος Εντέρου

Πολυφασική Καρκινογένεση 9p,17p 11q,13q 14q 9p,17p 11q,13q 14q 9p,17p 9p Διηθητικό Καρκίνωμα Καρκίνωμα in situ Υπερπλασία Επιθηλίου Δυσπλασία 5p,4q Ακανθοκυτταρικό Καρκίνωμα Στόματος

Βασικές βιολογικές μεταβολές σε κακοήθη νεοπλάσματα Αυτάρκεια σε αυξητικούς παράγοντες και σήματα Μη ανταπόκριση σε αναστολείς κυτταρικού πολλαπλασιασμού Αποφυγή απόπτωσης Ελλείμματα στην επιδιόρθωση του DNA Απεριόριστη δυνατότητα πολλαπλασιασμού Επαγωγή αγγειογένεσης Ικανότητα διήθησης και μετάστασης

Σταδιοποίηση του Καρκίνου Προσδιορίζεται με βάση το στάδιο της εξάπλωσης (μέγεθος πρωτοπαθούς βλάβης, επέκταση σε επιχώριους λεμφαδένες, μετάσταση σε απομακρυσμένες περιοχές) Λαμβάνεται υπόψη για τον καθορισμό της θεραπευτικής αγωγής Χρησιμοποιείται στις περισσότερες μελέτες υπολογισμού ποσοστών επιβίωσης

Συσχέτιση σταδιοποίησης και πρόγνωσης στον καρκίνο του στόματος Στάδιο Σύστημα TNM Ποσοστό 5ετούς επιβίωσης I T1 N0 M0 85% II T2 N0 M0 66% III T3 N0 M0 ή T1, T2, ή T3, N1 M0 41% IV Κάθε T4, Κάθε N2 ή N3, ή Κάθε M1 9%

Θεραπευτική του Καρκίνου Βασικοί άξονες της θεραπευτικής αντιμετώπισης κακοηθών νεοπλασμάτων Χειρουργική Ακτινοθεραπεία Χημειοθεραπεία Άλλα θεραπευτικά σχήματα Ορμονική θεραπεία Ανοσοθεραπεία Μοριακή θεραπεία

Θεραπεία του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος του στόματος Παρά τη σημαντική πρόοδο στη χειρουργική, ακτινοθεραπευτική και χημειοθεραπευτική του καρκίνου του στόματος, η βελτίωση των ποσοστών επιβίωσης παραμένει περιορισμένη Οι συνήθεις θεραπευτικές αγωγές σχετίζονται με συχνές και σημαντικές παρενέργειες Προς το παρόν, η βελτίωση των ποσοστών επιβίωσης εναπόκειται στην έγκαιρη διάγνωση, η οποία μπορεί να προαχθεί μέσω της καθιέρωσης τακτικής εξέτασης για την εντόπιση στοματικού καρκίνου σε όλους τους ασθενείς που προσέρχονται για οδοντιατρική θεραπεία Επιπλέον, ο οδοντίατρος διαδραματίζει ένα καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη και αντιμετώπιση των παρενεργειών της θεραπείας του καρκίνου

Χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του στόματος Χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του στόματος

Βλεννογονίτιδα

Ξηροστομία

Οστεοακτινονέκρωση

Σύγχρονες και μελλοντικές προοπτικές Οι νέες θεραπευτικές στρατηγικές θα πρέπει να βασίζονται στην πληρέστερη κατανόηση των μοριακών διαδικασιών οι οποίες ελέγχουν την ανάπτυξη και επέκταση των κακοηθών όγκων Πρωτοποριακά θεραπευτικά σχήματα συμπεριλαμβάνουν νέες μεθόδους που μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατ’ αποκλειστικότητα ή σε συνδυασμό με άλλες καθιερωμένες τεχνικές (πχ ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία) Στο μέλλον, ο μοριακός προσδιορισμός ενός συγκεκριμένου όγκου θα επιτρέψει τη χρήση εξατομικευμένων θεραπευτικών σχημάτων τα οποία θα στοχεύουν τις συγκεκριμένες μοριακές διαταραχές που επάγουν την δημιουργία και επέκτασή του

Παραδείγματα πρωτοποριακών θεραπευτικών παρεμβάσεων στον καρκίνο του στόματος Ανακάλυψη φαρμακευτικών και μικρομοριακών ουσιών, οι οποίες: Διακόπτουν την ογκογόνο σηματοδότηση και δραστηριότητα Ενισχύουν την δράση των ογκοκατασταλτικών γονιδίων και μηχανισμών Προάγουν τον αποπτωτικό θάνατο των καρκινικών κυττάρων Στοχεύουν συγκεκριμένες παραμέτρους της αλληλεπίδρασης των καρκινικών κυττάρων με το περιβάλλον τους μέσω Αναστολής της κινητικότητας και διηθητικότητας των καρκινικών κυττάρων Αποτροπής της αγγειογένεσης Ενίσχυσης της ανοσολογικής επιτήρησης