13ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Λοιμώξεις Δέρματος και Βλενογόνων

Λοιμώξεις Δέρματος και Βλενογόνων Βακτηριακές Λοιμώξεις Δέρματος Σταφυλοκοκκικές Στρεπτοκοκκικές

Σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις Σταφυλόκοκκοι Gram θετικοί κόκκοι που διατάσσονται σε σχήμα σταφυλής Καταλάση (+), δυνητικά αναερόβια βακτήρια Αντέχουν σε ξηρασία και ↑ συγκέντρωση άλατος μέρος της φυσιολογικής χλωρίδας δέρματος, ρινικών χοανών Staphylococcus aureus (Σταφυλόκοκκος ο χρυσίζων) πηκτάση (κοαγκουλάση) θετικός: προκαλεί πήξη του πλάσματος χρυσοκίτρινες αποικίες το σπουδαιότερο παθογόνο του γένους (↑↑ παράγοντες λοιμογονικότητας) ευρύ φάσμα λοιμώξεων MRSA: Methicillin Resistant Staphylococcus aureus

Υπόλοιποι σταφυλόκοκκοι (>30 είδη): πηκτάση αρνητικοί CNS (Coagulase negative Staphylococcus) Ευκαιριακά παθογόνα Φυσιολογική χλωρίδα δέρματος Staphylococcus epidermidis: παραγωγή slime (εξωπολυσακχαρίτης) → σχηματισμός βιομεμβράνης Staphylococcus epidermidis: 75% των CNS που απομονώνονται στο Κλινικό Εργαστήριο S. haemolyticus, S. hominis, S. saprophyticus (ουρολοίμωξη σε νέες γυναίκες), S. capitis, S. lugdunensis Οι λοιμώξεις σχετίζονται με την αύξηση της χρήσης ξένων σωμάτων και παρουσία ανοσοκαταστολής

Staphylococcus aureus Πυογόνες λοιμώξεις Δοθιήνας, ψευδάνθρακας, μολυσματικό κηρίο, λοιμώξεις μαλακών μορίων, αποστήματα, λοιμώξεις τραυμάτων Μαστίτιδα, βακτηριαιμία, οστεομυελίτιδα, πνευμονία, ενδοκαρδίτιδα Νοσήματα που οφείλονται σε τοξίνες Τροφική δηλητηρίαση Σύνδρομο τοξικής επιδερμονεκρόλυσης Σύνδρομο τοξικής καταπληξίας

Staphylococcus aureus Παράγοντες παθογονικότητας Κυτταρικό τοίχωμα πεπτιδογλυκάνη, τειχοϊκό οξύ Πρωτεΐνες επιφανείας πρωτεΐνη Α, κοαγκουλάση, πρωτεΐνη που δεσμεύει την φιμπρονεκτίνη Εξωτοξίνες α-, β-, γ-, δ-λυσίνη, λευκοκτονίνη Panton-Valentine, επιδερμολυτικές τοξίνες, τοξίνη του τοξικού σοκ, εντεροτοξίνες, κοαγκουλάση, σταφυλοκινάση, λιπάση, δεσοξυριβονουκλεάση

Η μετάδοση από άτομο σε άτομο αποτελεί σημαντικό τρόπο μετάδοσης, ιδιαίτερα στο χώρο του νοσοκομείου Απαιτείται σχολαστική υγιεινή των χεριών για να αποφευχθεί η διασπορά

Staphylococcus aureus → Αντοχή Παραγωγή πενικιλλινάσης (διάσπαση του β-λακταμικού δακτύλιου) Πενικιλλίνες ανθεκτικές στην πενικιλλινάση: μεθικιλλίνη, οξακιλλίνη, κλοξακιλλίνη, δικλοξακιλλίνη Επίσης ανθεκτικές στην πενικιλλινάση: κεφαλοσπορίνες, αναστολείς των β-λακταμασών Στελέχη MRSA: Methicillin Resistant Staphylococcus aureus Ανθεκτικά σε όλα τα παραπάνω (+ επιπλέον ανθεκτικός φαινότυπος) Αντιβακτηριακά εκλογής : γλυκοπεπτίδια (βανκομυκίνη, τεϊκοπλανίνη)

Staphylococcus aureus Σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις δέρματος Θυλακίτιδα: λοίμωξη τριχοθυλάκων Κριθή (κριθαράκι): λοίμωξη σμηγματογόνων αδένων στην ρίζα των βλεφαρίδων Δοθιήνας: εντοπισμένη συλλογή πύου (απόστημα) που περιβάλλεται από φλεγμαίνοντες ιστούς Μολυσματικό κηρίο: φυσσαλίδες, ρήξη και εφελκιδοποίηση Ψευδάνθρακας : εκτεταμένη λοίμωξη του υποδόριου ιστού (πυρετός) Λοιμώξεις μαλακών μορίων, κυτταρίτιδα, πυομυοσίτιδες Λοιμώξεις χειρουργικών τραυμάτων

Staphylococcus aureus Σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις Σύνδρομο τοξικής επιδερμόλυσης Staphylococcal Scalded Skin Syndrome (SSSS) Σταφυλοκοκκικό σύνδρομο «σαν ζεματισμένου» δέρματος Βλάβη γύρω από την μύτη και το στόμα, ταχεία εξάπλωση Αποφολίδωση του δέρματος στα σημεία που το αγγίζουμε Συχνά, σε παιδιά <2 ετών Παραγωγή αποφολιδωτικών τοξινών (ορότυποι ΕΤΑ Α και ΕΤΑ Β) Δράση σερινικής πρωτεάσης Διασπούν τα δεσμοσώματα που συνδέουν παρακείμενα κύτταρα Διαχωρισμός επιδερμίδας στην κοκκώδη στοιβάδα Επιπολής απολέπιση του δέρματος

Staphylococcus aureus Σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις Σύνδρομο τοξικής καταπληξίας (Staphylococcal Toxic Shock Syndrome, STSS) Αναγνώριση 1978 σε παιδιά 1980: επιδημία σε νεαρές γυναίκες Χρήση υπεραπορροφητικών κολπικών ταμπόν κατά την έμμηνο ρύση Τοξίνη 1 του τοξικού σοκ (TSST-1) και άλλες εντεροτοξίνες Ιδιότητες υπεραντογόνου (superantigen) Ενεργοποίηση μεγάλου αριθμού Τ λεμφοκυττάρων (20%) Εκλυση κυτταροκινών (IFN-γ, IL-1, IL-6, TNF) Ανάπτυξη πολυσυστηματικης νόσου Πυρετός, μυαλγίες, υπόταση, ερυθροδερμία, εξάνθημα Πολυσυστηματική νόσος Αποφολίδωση δέρματος Υπαρξη κλινικής λοίμωξης δεν είναι απαραίτητη

Στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις

Στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις Πρόκληση ευρέως φάσματος λοιμώξεων (μηνιγγίτιδα, πνευμονία, μέση ωτίτιδα, ενδοκαρδίτιδα, επιλόχειος πυρετός) Διάκριση σε α-, β- και γ-αιμολυτικούς (παραγωγή αιμολυσίνης) Ομάδα β-αιμολυτικών στρεπτοκόκκων: ορολογικές ομάδες Α-Τ (υδατάνθρακες κυτταρικού τοιχώματος) Ομάδα Α: Streptococcus pyogenes Διαίρεση σε 80 ορότυπους (πρωτεΐνη Μ κυτταρικού τοιχώματος) Παραγωγή ουσιών που προάγουν ταχεία εξάπλωση της λοίμωξης Οπως: στρεπτοκινάση, υαλουροδινάση, δεσοξυριβονουκλεάση, στρεπτολυσίνη

Streptococcus pyogenes: λοιμώξεις δέρματος Εντοπισμένες λοιμώξεις Μολυσματικό κηρίο Ερυσίπελας Διεισδυτική λοίμωξη μαλακών μορίων προσβολή υποδόριου ιστού (κυτταρίττιδα), μυών (μυοσίτιδα), μυικής περιτονίας (νεκρωτική περιτονιίτιδα) «σαρκοφάγα βακτήρια» (flesh-eating bugs) ταχύτατη καταστροφή ιστών υψηλή θνητότητα (40%)

Ιmpetigo (Μολυματικό κηρίο)

Ιmpetigo (Μολυματικό κηρίο)

Ερυσίπελας Cellulitis (κυτταρίτιδα)

Λοιμώξεις των εν τω βάθει μαλακών μορίων: νεκρωτική περιτονιΐτιδα (στρεπτοκοκκική γάγγραινα) → Προσβολή επιπολής ή εν τω βάθει περιτονιών των μυών

Στρεπτοκοκκικό σύνδρομο τοξικής καταπληξίας Streptococcal Toxic Shock Syndrome, STSS Ασθενείς με λοίμωξη από S. pyogenes Καταπληξία και πολυοργανική ανεπάρκεια Συνήθως: πυρετός, υπόταση, νεφρική δυσλειτουργία και αναπνευστική δυσχέρεια Η πλειονότητα παρουσιάζει βακτηριαιμία Συνηθέστερη συνοδός λοίμωξη → μαλακά μόρια Θνητότητα 30% (οξεία, κεραυνοβόλος νόσος) Απαραίτητη → έγκαιρη διάγνωση (υποστήριξη, χειρουργικός καθαρισμός, αντιμικροβιακή αγωγή) Απελευθέρωση στρεπτοκοκκικών τοξινών στην κυκλοφορία ?? Σύνδεση με παραγωγή Εξωτοξίνης Α (δράση υπέραντιγόνου ??)

Καντιντίαση

Καντιντίαση Βλεννογόνων και Δέρματος Καντιντίαση: οξεία ή χρόνια, επιπολής ή διάσπαρτη λοίμωξη από είδη του γένους Candida Candida albicans (συχνότερο αίτιο), Candida tropicalis, Candida parapsilosis, Candida glabrata Βλαστομύκητες (ζύμες), ευκαιριακοί μύκητες Αποτελούν τμήμα της φυσιολογικής χλωρίδας βλεννογόνων (στόμα, ΓΕΣ, κόλπος) Διαταραχή φυσιολογικής χλωρίδας (χορήγηση αντιβακτηριακών) → υπερανάπτυξη μυκήτων → ενδογενής λοίμωξη Candida albicans: συχνό αίτιο κολπίτιδας Ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς: καταστροφικές λοιμώξεις, συστηματικές λοιμώξεις

Καντιντίαση Βλεννογόνων και Δέρματος Οξεία ψευδομεμβρανώδης καντιντίαση στόματος και γλώσσας Καντιντιασική χειλίτις Αιδοιοκολπίτιδα (συχνά: διαβήτης, εγκυμοσύνη) Βαλανοποσθίτιδα Επιπολής δερματική καντιντίαση (θήλωμα, φλύκταινες) Καντιντιασική παρονυχία και ονυχομυκητίαση (επαγγελματική) Βρεφική καντιντίαση μηρογεννητικών πτυχών (ερυθηματώδεις βλάβες) Χρόνια καντιντίαση βλεννογόνων και δέρματος (ανοσοανεπάρκειες)

Μυκητιακές λοιμώξεις δέρματος και ονύχων

Μυκητιακές λοιμώξεις δέρματος και ονύχων Λοιμώξεις από μύκητες: μυκητιάσεις Δερματόφυτα: τρίχες, νύχια και κερατίνη στιβάδα του δέρματος Δερματόφυτα: ανθρωπόφιλα, ζωόφιλα, γεώφιλα Λοιμώξεις : (δερματομυκητιάσεις ή) δερματοφυτιάσεις ΕΙΔΗ ΔΕΡΜΑΤΟΦΥΤΙΑΣΕΩΝ Δερματοφυτίαση του τριχωτού της κεφαλής (tinea= σκώρος) (tinea capitis) Κυκλική εξάπλωση της λοίμωξης (ringworm) Μετάδοση με άμεση επαφή ή μολυσμένα αντικείμενα Σκύλοι και γάτες : συχνά μολυσμένοι Δερματοφυτίαση προσώπου (tinea facialis), γενίου (tinea barbae) Δερματοφυτίαση των μηρογεννητικών πτυχών (tinea cruris) Δερματοφυτίαση των ποδιών (πόδι του αθλητή) και χεριών (tinea pedis, tinea manuum) Αυξημένη υγρασία των περιοχών ευνοεί την ανάπτυξη των μυκήτων Ονυχομυκητίαση (tinea unguium)

Εμπλέκονται 3 γένη μυκήτων Trichophyton (T. violaceum, T. gypseum): προσβολή δέρματος, τριχών και νυχιών Microsporum (M. canis, M. gypseum): προσβολή δέρματος και τριχών Epidermophyton (E. floccosum): προσβολή δέρματος και νυχιών Διάγνωση Μικροσκοπική εξέταση ξεσμάτων δέρματος, νυχιών Χρώση με καυστικό κάλιο Διάλυση επιθηλιακού ιστού και διάκριση υφών μυκήτων Καλλιέργειες και ταυτοποίηση Ειδικά, εκλεκτικά υλικα: Malt extract agar, Sabouraud dextrose agar, 10- 15 ημέρες, 25-280C

Epidermophyton floccosum

Tinea corporis

Tinea capitis

Tinea pedis

Tinea barbae

Tinea ungium

Tinea faciei

Tinea manus

Μυκητιάσεις Υποδόριου Ιστού Μύκητες που ζούν στο έδαφος /αποσυντιθέμενη βλάστηση Είσοδος στον υποδόριο ιστό μετά από τραυματισμό Σποροτρίχωση Δίμορφος μύκητας Sporothrix schenckii Κρούσματα: κηπουροί, επαγγελματίες σε επαφή με το χώμα Σχηματισμός μικρού όζου/έλκους (συνήθως στα χέρια, πρόσωπο) Διασπορά κατά μήκος λεμφαγγείων Διάγνωση με ιστολογικό παρασκεύασμα Αλλες: Χρωμοβλαστομυκητίαση, Μυκήτωμα, Φαιο-υφομυκητίαση, Υαλο-υφομυκητίαση

Παρασιτώσεις του δέρματος Δύο συνηθέστερες εκτοπαρασιτώσεις από αρθρόποδα Ψώρα και φθειρίαση Ακαρι της ψώρας (Sarcoptes scabiei) Αραχνίδες, 8 πόδια, χωρίς φτερά, σώμα: κεφαλοθώρακας και κοιλιά (→ όχι έντομα) Προσβολή μόνον του ανθρώπου (στενή επαφή) Γονιμοποίηση θηλυκού στην επιφάνεια του δέρματος → μικροσκοπικές σήραγγες κάτω από την επιφάνεια του δέρματος, εγκατάσταση → γεννά αυγά (περίπου 40) → εκκόλαψη προνυμφών σε 3-4 ημέρες → ενηλικίωση στους θυλάκους των τριχών → χρόνος ζωής 20 ημέρες

Ακαρι της ψώρας (Sarcoptes scabiei) → Αραχνίδες Ελαφρά επηρμένες οφιοειδείς γραμμές (πάχος 1 mm) Εντονος κνησμός (ιδίως σε μεσοδακτύλιες πτυχές) Ποικιλία φλεγμονωδών βλαβών λόγω δευτεροπαθούς λοίμωξης Ανοσοκαταστολή/ηλικιωμένοι: βαρειά μορφή, σχηματισμός εσχαρών (Νορβηγική ψώρα) → επιδημίες σε ιδρύματα Θεραπεία: διάλυμα μαλαθείου ή περμεθρίνης, και συστηματικά με ιβερμεκτίνη

Ακαρι της ψώρας (Sarcoptes scabiei)

Ακαρι της ψώρας (Sarcoptes scabiei)

Ακαρι της ψώρας (Sarcoptes scabiei)

Ακαρι της ψώρας (Sarcoptes scabiei)

Ακαρι της ψώρας (Sarcoptes scabiei)

Ακαρι της ψώρας (Sarcoptes scabiei)

Norwegian scabies

Phthirus pubis (φθειρ του εφηβαίου) Φθειρίαση (ψείρες) → Εντομα (Pthiraptera) Pediculus humanis Pediculus humanis capitis (φθειρ της κεφαλής) κυρίως σε παιδιά, ανεξαρτήτως κοινωνικο-οικονομικού επιπέδου περιορίζονται στο τριχωτό της κεφαλής Pediculus humanis corporis (φθειρ του σώματος) συσχέτιση: άστεγοι, πρόσφυγες και ανοσοκαταστολή ζουν στα ρούχα που καλύπτουν το σώμα φορείς: Borrelia recurrentis, Bartonella quintana, Bartonella henselae, Bartonella elizabethae, Rickettsia prowazekii Phthirus pubis (φθειρ του εφηβαίου) τρίχες εφηβαίου, βλεφαρίδες, άλλες τρίχες (μασχάλες, στήθος, κοιλιά)

Φθείρες Pediculus humanis capitis Pediculus humanis corporis Phthirus pubis αποπλατυσμένο σώμα (μήκος 1-3mm), 3 ζεύγη ποδιών που γαντζώνονται στις τρίχες τρέφονται με το αίμα του ξενιστή χαρακτηριστικά αυγά: κόνιδες ευαισθητοποίηση στο σίελο των φθειρών → κνησμός ξύσιμο → δευτεροπαθείς βακτηριακές λοιμώξεις

Pediculus humanis

Pediculus humanis