Γεώργιος Φιλντίσης Καθηγητής ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΙΑ Γεώργιος Φιλντίσης Καθηγητής

ΟΞΕΙΑ ΚΟΙΛΙΑ Είναι η οξεία βλάβη ενδοκοιλιακών οργάνων που απαιτεί άμεση διάγνωση και θεραπεία Η διάγνωση και η αντιμετώπισή της είναι ιδιαίτερα δυσχερής σε ασθενείς ΜΕΘ Πόνος - κύριο σύμπτωμα - Εντόπιση - Φύση - Εξέλιξη

ΟΞΕΙΑ ΚΟΙΛΙΑ Κλινική εικόνα Δυσχερής η λήψη ιστορικού Λήψη στοιχείων από συγγενείς Αρχική εντόπιση του πόνου και μετατόπιση Κωλικοειδής, διαξιφιστικός πόνος και θέση ασθενή Παράταση μετεγχειρητικού πόνου >72 ώρες

ΟΞΕΙΑ ΚΟΙΛΙΑ Κλινική εικόνα Θερμομέτρηση από ορθό, ουροδόχο κύστη ή πνευμονική αρτηρία Επισκόπηση παλαιών χειρουργικών τομών, κατάστασης νέων και παρουσία διάτασης ή παθολογικών σημείων στο κοιλιακό τοίχωμα (εκχυμώσεις κλπ)

ΟΞΕΙΑ ΚΟΙΛΙΑ Εργαστηριακά ευρήματα Λευκά Ht (αιμορραγία) Γενική ούρων (λοίμωξη) AST, ALT, ALP Αμυλάση Χολερυθρίνη Αέρια αίματος

ΟΞΕΙΑ ΚΟΙΛΙΑ Απεικονιστικές εξετάσεις Α/α θώρακα (λοιμώξεις αναπνευστικού, ελεύθερος αέρας) Α/α κοιλίας (ειλεός, χολολιθίαση, νεφρολιθίαση) U/S (χολολιθίαση - χολοκυστίτιδα, παγκρεατίτιδα, ενδοκοιλιακά αποστήματα) CT Κοιλίας

ΟΞΕΙΑ ΚΟΙΛΙΑ Περιτοναϊκές πλύσεις Εναλλακτική μέθοδος σε επιλεγμένους ασθενείς της ΜΕΘ Αξιολογούνται λευκά >500/μl ή ερυθρά >50.000-100.000/μl Ενδοσκόπηση Αιμορραγία πεπτικού, ψευδομεμβρανώδης εντεροκολίτιδα, ισχαιμική κολίτιδα, ανάστροφη χολαγγειοπαγκρεατογραφία

ΟΞΕΙΑ ΚΟΙΛΙΑ Αντιμετώπιση ΑΠΟΦΑΣΗ για συντηρητική ή χειρουργική αντιμετώπιση Ανάνηψη - αιμοδυναμική υποστήριξη - υδατο/ηλεκτρολυτική αποκατάσταση Ουροκαθετήρας - Ρινογαστρικός καθετήρας Αντιβιοτικά

ΟΞΕΙΑ ΚΟΙΛΙΑ Συνήθη αίτια Οξείας Κοιλίας στη ΜΕΘ Ειλεός Εντερικά συρίγγια Ενδοκοιλιακές συλλογές Οξεία χολοκυστίτιδα Ψευδοαπόφραξη παχέος εντέρου Σύνδρομο κοιλιακού διαμερίσματος

ΟΞΕΙΑ ΚΟΙΛΙΑ Ειλεός Αποφρακτικός – Παραλυτικός Πλήρης – Ατελής Διάταση κοιλίας, δυσκοιλιότητα, εμετοί Πυρετός Υδατο/ηλεκτρολυτικές διαταραχές - αποκατάσταση Χειρουργική ή συντηρητική αντιμετώπιση

ΟΞΕΙΑ ΚΟΙΛΙΑ Εντερικά συρίγγια Προδιαθεσικοί παράγοντες: Ακτινοβολία, φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, χρόνια χρήση κορτικοστεροειδών Χειρουργική ή συντηρητική αντιμετώπιση Επιμόλυνση ή όχι της περιτοναϊκής κοιλότητας Κατευθυνόμενο συρίγγιο Ρινογαστρικός καθετήρας - παρεντερική σίτιση

ΟΞΕΙΑ ΚΟΙΛΙΑ Ενδοκοιλιακή συλλογή Αίτια: - επιμόλυνση (διεγχειρητικά) - ρήξη αναστόμωσης - διαφυγή Εξέλιξη αναλόγως ανοσοποιητικού συστήματος Αντιβίωση Διαδερμική παροχέτευση (υπό CT καθοδήγηση) Χειρουργική αντιμετώπιση

ΟΞΕΙΑ ΚΟΙΛΙΑ Οξεία χολοκυστίτιδα Λιθιασική - αλιθιασική Χολαγγειΐτιδα - παγκρεατίτιδα Αδυναμία σωστής κλινικής εξέτασης Διαταραχή ηπατικής βιοχημείας - πυρετός U/ S Χολοκυστοστομία (ασταθείς ασθενείς) Χειρουργική επέμβαση

ΟΞΕΙΑ ΚΟΙΛΙΑ Ψευδο-απόφραξη του Παχέος Εντέρου Διάμετρος ΠΕ > 12 cm: Κολονοσκόπηση (αποσυμπίεση) 15-20% επανειλημμένες συνεδρίες Επαπειλούμενη διάτρηση ή αδυναμία ενδοσκόπησης: Τυφλοστομία, κολεκτομή

ΟΞΕΙΑ ΚΟΙΛΙΑ Σύνδρομο Κοιλιακού Διαμερίσματος Ενδοκοιλιακή Υπέρταση = πίεση  12 mm Hg (σε επαναλαμβανόμενες μετρήσεις) Σύνδρομο Κοιλιακού Διαμερίσματος = Ενδοκοιλιακή πίεση  20 mm Hg + δυσλειτουργία ή ανεπάρκεια οργάνων Μετά από μείζονες χειρουργικές επεμβάσεις

ΟΞΕΙΑ ΚΟΙΛΙΑ Μέτρηση Ενδοκοιλιακής Πίεσης

ΟΞΕΙΑ ΚΟΙΛΙΑ Μετεγχειρητική Υποστήριξη Διάταση κοιλίας (παραλυτικός ειλεός) για 24-72 ώρες Πτώση Ht (κατακράτηση υγρών) Ολιγουρία Διαφυγή 5η-10η ημέρα Λευκοκυττάρωση με τάση μείωσης Υποχώρηση οιδημάτων σε 48-96 ώρες

Ο ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΗΣ ΣΤΗ ΜΕΘ Σύνδρομο άνω κοίλης φλέβας Διαταραχές ΚΝΣ - Συμπίεση ΝΜ - Ενδοκράνια υπέρταση Μεταβολικές διαταραχές - Υπερ– Υπο- ασβεστιαιμία - Σύνδρομο λύσης του όγκου - Υπονατριαιμία - Υπερ- Υπο- γλυκαιμία - Υποκαλιαιμία Σύνδρομο άνω κοίλης φλέβας

Ο ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΗΣ ΣΤΗ ΜΕΘ Παθολογικά κατάγματα Χειρουργικές εκδηλώσεις - Αιμορραγία ΓΕΣ - Διάτρηση κοίλου σπλάχνου - Ειλεός - Απόφραξη χοληφόρων - Ενδοκοιλιακά αποστήματα

Ο ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΗΣ ΣΤΗ ΜΕΘ Ουρολογικές διαταραχές - Αιματουρία - Αιμορραγική κυστίτιδα - Οξεία αποφρακτική ουροπάθεια Κακοήθεις συλλογές - Πλευρίτιδα - Ασκίτης - Περικαρδιακή συλλογή

Ο ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΗΣ ΣΤΗ ΜΕΘ Συμπίεση ΝΜ Πόνος και νευρολογικές διαταραχές Εξέταση ΕΝΥ (ελάχιστες σταγόνες) Λεμφοκυτταρικός τύπος, αυξημένη πρωτεΐνη, φυσιολογική ή ελαττωμένη γλυκόζη Α/α, σπινθηρογράφημα, μυελογραφία, CT scan, MRI (εκλογής) Κορτικοστεροειδή, ακτινοθεραπεία, χειρουργική επέμβαση

Ο ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΗΣ ΣΤΗ ΜΕΘ Ενδοκράνια Υπέρταση Πρωτοπαθής ή μεταστατικός όγκος Μπορεί να προκληθεί εγκολεασμός Κεφαλαλγία, ναυτία, έμετος, υπνηλία, διαταραχές συνείδησης, σύγχυση, λήθαργος Μυδρίαση, εστιακά νευρολογικά σημεία, παθολογικά αντανακλαστικά CT scan, MRI

Ο ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΗΣ ΣΤΗ ΜΕΘ Ενδοκράνια Υπέρταση - Αντιμετώπιση Διασωλήνωση, υπεραερισμός (PaCO2 = 35-40 mm Hg) Mannitol 1 g/Kg bolus & 0.25 g/6h iv Κορτικοστεροειδή (Dexamethasone 16 mg/d) Ακτινοθεραπεία Χειρουργική αντιμετώπιση

Ο ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΗΣ ΣΤΗ ΜΕΘ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Υπερασβεστιαιμία Κινητοποίηση ασβεστίου από τα οστά - δράση καρκινικών κυττάρων (μεταστάσεις) στα οστά - ορμονικές επιδράσεις (παραθορμόνη) - δράση κυτταροκινών Διαγνωσμένος καρκίνος (προχωρημένη μορφή) Η σοβαρότερη μεταβολική διαταραχή

Ο ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΗΣ ΣΤΗ ΜΕΘ Υπερασβεστιαιμία Παρηγορητική - συμπτωματική θεραπεία Καλή ανταπόκριση των συμπτωμάτων, γενικά, στην θεραπεία Συμπτώματα συνήθως σε βαριά μορφή (>14 mg/dL) - εξαρτώνται από τον ρυθμό ανάπτυξης της υπερ-Ca - εντονότερα στους ηλικιωμένους - γενική κατάσταση ασθενή, ΧΜΘ, εντόπιση μεταστάσεων, δυσλειτουργία άλλων οργάνων

Ο ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΗΣ ΣΤΗ ΜΕΘ Υπερασβεστιαιμία - εκδηλώσεις Νευρολογικές (λήθαργος, σύγχυση, αδυναμία, διαταραχές προσωπικότητας, μειωμένη συγκέντρωση) Από το πεπτικό (ανορεξία, ναυτία, έμετος, κοιλιακό άλγος, δυσκοιλιότητα) Καρδιαγγειακό (διαταραχές στο ΗΚΓ, Κ-Κ αποκλεισμός, ανακοπή-σε αυξημένες τιμές)

Ο ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΗΣ ΣΤΗ ΜΕΘ Υπερασβεστιαιμία - εκδηλώσεις Νεφρικές (απώλεια συμπυκνωτικής ικανότητας νεφρών-πολυουρία, πολυδιψία, αφυδάτωση, νεφρολιθίαση, νεφρασβέστωση, νεφρική ανεπάρκεια) Μυοσκελετικό (πόνος, κατάγματα, παραμορφώσεις σκελετού) - εξωσκελετικές εναποθέσεις αλάτων ασβεστίου

Ο ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΗΣ ΣΤΗ ΜΕΘ Υπερασβεστιαιμία - αντιμετώπιση Ενυδάτωση - δόρθωση ηλεκτρολυτών Διουρητικά (φουροσεμίδη) Καλσιτονίνη Κορτικοστεροειδή Διφωσφονικά Περιτοναϊκές πλύσεις - αιμοδιάλυση

Ο ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΗΣ ΣΤΗ ΜΕΘ Υπασβεστιαιμία Σπάνια (καρκίνος προστάτη / μαστού με οστεοβλαστικές μεταστάσεις - σύνδρομο λύσης όγκου) Τετανία, παραισθησίες προσώπου/χειρών/ποδών, κράμπες, διάρροιες Διαταραχές ΗΚΓ (παράταση QT) Αντιμετώπιση: χορήγηση γλυκονικού ή χλωριούχου ασβεστίου, ενδοφλεβίως

Ο ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΗΣ ΣΤΗ ΜΕΘ Σύνδρομο Λύσης του Όγκου Αποτέλεσμα χημειοθεραπείας - καταστροφής νεοπλασματικών κυττάρων Υπερκαλιαιμία, υπερφωσφαταιμία, υπερουριχαιμία, υπασβεστιαιμία Αντιμετώπιση: διόρθωση διαταραχών, ενυδάτωση

Ο ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΗΣ ΣΤΗ ΜΕΘ Σύνδρομο Άνω Κοίλης Φλέβας Πίεση από όγκο της θωρακικής κοιλότητας Διάταση φλεβών τραχήλου, ταχύπνοια, οίδημα προσώπου, κυάνωση, οίδημα άνω άκρων Χορήγηση οξυγόνου ή μηχανικός αερισμός Κορτικοστεροειδή Τραχειοστομία Ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία Αποφυγή καθετηριασμού φλεβών άνω άκρων

ΔΙΑΚΟΜΙΔΕΣ Διανοσοκομειακή διακομιδή βαρέος πάσχοντα Από Γενικά Νοσοκομεία προς Τριτοβάθμια Εξειδικευμένα κέντρα Καλύτερα αποτελέσματα στην έκβαση των ασθενών

ΔΙΑΚΟΜΙΔΕΣ Καταστάσεις που εξυπηρετούνται αποτελεσματικότερα σε εξειδικευμένα κέντρα Εγκαύματα Τραύμα Μαιευτικές βλάβες υψηλού κινδύνου Νεογνική φροντίδα Παιδιατρική εντατική φροντίδα Καρδιολογικά περιστατικά Αντιμετώπιση εγκεφαλικών επεισοδίων Αποκατάσταση, εντατική φροντίδα

ΔΙΑΚΟΜΙΔΕΣ Σύνθεση της ομάδας διακομιδής Δεν υπάρχουν τυποποιημένες οδηγίες σχετικά με την σύνθεση της ομάδας διακομιδής - Τεχνολόγος Επείγουσας Ιατρικής (EMTs) - Παραϊατρικό προσωπικό (εκπαιδευμένο) - Νοσηλευτής - Ιατρός Σύνθεση ανάλογα με τις συνθήκες κάθε χώρας Καθηκοντολόγιο - δεξιότητες

ΔΙΑΚΟΜΙΔΕΣ Τρόποι διακομιδής Επίγεια (ασθενοφόρα) Αεροδιακομιδή (ελικόπτερα - αεροσκάφη) Θαλάσσια διακομιδή

ΔΙΑΚΟΜΙΔΕΣ Παράγοντες επιλογής τρόπου διακομιδής Απόσταση - διάρκεια Γεωγραφικές - κλιματολογικές συνθήκες Νόσος - πιθανές επιπλοκές κατά την διακομιδή Επίπεδο εκπαίδευσης πληρώματος Βαρύτητα - βαθμός επείγοντος

ΔΙΑΚΟΜΙΔΕΣ Επίγεια διακομιδή – ασθενοφόρα (Ι) Ο συνηθέστερος και ευκολότερος τρόπος Δύο κατηγορίες: - βασική υποστήριξη ζωής - προχωρημένη υποστήριξη ζωής Πλήρωμα - εξοπλισμός, αναλόγως της κατηγορίας του ασθενοφόρου Επάρκεια σε αναλώσιμα - ενεργειακή επάρκεια

ΔΙΑΚΟΜΙΔΕΣ Επίγεια διακομιδή - ασθενοφόρα (ΙΙ) Περιορισμός της κίνησης από κυκλοφοριακές και εδαφικές συνθήκες Δυνατότητα επικοινωνίας Για αποστάσεις έως 30 μίλια Μικρό κόστος συντήρησης

ΔΙΑΚΟΜΙΔΕΣ Αεροδιακομιδή - ελικόπτερα Για αποστάσεις 30 - 150 μίλια Περιορισμοί: - διαθεσιμότητα σημείων προσγείωσης - καιρικές συνθήκες (χιόνι / ομίχλη) Μεγάλο κόστος απόκτησης - συντήρησης Περιορισμένη χωρητικότητα

ΔΙΑΚΟΜΙΔΕΣ Αεροδιακομιδή - αεροπλάνα Για αποστάσεις μεγαλύτερες από 150 μίλια Ύπαρξη αεροδρομίων Μεταβολή στην pO2 (επίδραση στην κλινική κατάσταση του ασθενή - στην λειτουργία του αναπνευστήρα) Υψηλό κόστος

ΔΙΑΚΟΜΙΔΕΣ Όφελος διακομιδών Καλύτερη έκβαση βαρέως πασχόντων - καλύτερη κατανομή των πόρων της κοινωνίας

ΔΙΑΚΟΜΙΔΕΣ Εξοπλισμός - παρακολούθηση Ενεργειακή επάρκεια - επάρκεια σε Ο2 Εξοπλισμός διασωλήνωσης - επείγουσας τραχειοστομίας - επείγουσας αποσυμπίεσης πνευμοθώρακα υπό τάση Φάρμακα Αναπνευστήρες Απινιδιστής Παρακολούθηση ΗΚΓ, ΑΠ, κορεσμού

ΔΙΑΚΟΜΙΔΕΣ Σύνθεση πληρώματος Απαραίτητη εκπαίδευση Ιατροί - νοσηλευτές - παραϊατρικό προσωπικό