Μετάδοση και αντιμετώπιση των παθογόνων μικροοργανισμών Παρουσίαση για το μάθημα της Βιολογίας Γενικής Παιδείας Γ’ Λυκείου Επιμέλεια: Ελένη Τσιλιβή

Μετάδοση παθογόνων μικροβίων Η είσοδος παθογόνων μικροβίων στον οργανισμό ονομάζεται μόλυνση. Η προσαρμογή του μικροβίου στον εσωτερικό του οργανισμού ονομάζεται επώαση. Η εγκατάσταση και ο πολλαπλασιασμός των μικροβίων ονομάζεται λοίμωξη. Η μόλυνση γίνεται μέσω ασυνέχειας του δέρματος ή μέσω των βλεννογόνων. Οι ασθένειες που προκαλούν τα παθογόνα μικρόβια στον άνθρωπο ονομάζονται λοιμώδη νοσήματα. Επιμέλεια: Ελένη Τσιλιβή

Κριτήρια του Κοχ 1882, μελέτη φυματίωσης Για να θεωρηθεί μια ασθένεια λοιμώδης, πρέπει να ικανοποιεί κάποιες προϋποθέσεις. Ο μικροοργανισμός πρέπει να : ανιχνεύεται στους ιστούς ή στα υγρά του ασθενούς ή στον οργανισμό ατόμων που πέθαναν από αυτήν την ασθένεια μπορεί να απομονωθεί και καλλιεργηθεί στο εργαστήριο μπορεί να προκαλέσει την ίδια ασθένεια σε πειραματόζωα, αλλά και να απομονωθεί εκ νέου από αυτά. Επιμέλεια: Ελένη Τσιλιβή

Τοξίνες Ενδοτοξίνες: βρίσκονται στο κυτταρικό τοίχωμα ορισμένων παθογόνων βακτηρίων και προκαλούν πυρετό, πτώση της πίεσης του αίματος, κ.ά. Εξωτοξίνες: εκκρίνονται από τα παθογόνα βακτήρια και με τη κυκλοφορία του αίματος διασπείρονται στο εσωτερικό του ανθρώπινου οργανισμού και προσβάλλουν, ανάλογα με τη φύση τους, συγκεκριμένα όργανα. είναι ουσίες που παράγουν ορισμένα βακτήρια και οι οποίες απειλούν την υγεία μας. Διακρίνονται σε: Επιμέλεια: Ελένη Τσιλιβή

Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί μεταδίδονται στον άνθρωπο: με την τροφή και το νερό με την επαφή με μολυσμένα ζώα με τα σταγονίδια του βήχα του ασθενούς ατόμου με άμεση επαφή με μολυσμένα άτομα, π.χ. σεξουαλική επαφή, επαφή μητέρας-εμβρύου με έμμεση επαφή με αντικείμενα που έχουν χρησιμοποιηθεί από μολυσμένο άτομο, π.χ. με κοινή χρήση σύριγγας μεταξύ τοξικομανών. Επιμέλεια: Ελένη Τσιλιβή

Πρόληψη μολύνσεων Επιμέλεια: Ελένη Τσιλιβή

Αντιμετώπιση μολύνσεων - λοιμώξεων Η αντιμετώπιση των μολύνσεων προϋποθέτει, όπως και η πρόληψη, τη γνώση των μηχανισμών ανάπτυξης και πολλαπλασιασμού των συγκεκριμένων μικροβίων.  Επιτυγχάνεται με τη χρήση αντιβιοτικών. Τα αντιβιοτικά είναι χημικές ουσίες με αντιμικροβιακή δράση.  Παράγονται από βακτήρια, μύκητες και φυτά.  Το πρώτο αντιβιοτικό που ανακαλύφθηκε ήταν η πενικιλίνη το 1929 από το Φλέμιγκ. Επιμέλεια: Ελένη Τσιλιβή

Αναστέλλουν κάποια αντίδραση του μεταβολισμού των μικροοργανισμών. Ο τρόπος δράσης τους έγκειται στην αναστολή ή στην παρεμπόδιση κάποιας βιοχημικής αντίδρασης του μικροοργανισμού. Πιο συγκεκριμένα: Παρεμποδίζουν τη σύνθεση του κυτταρικού τοιχώματος των μικροοργανισμών (π.χ. πενικιλίνη). Αναστέλλουν κάποια αντίδραση του μεταβολισμού των μικροοργανισμών. Παρεμβαίνουν στις λειτουργίες αντιγραφής, μεταγραφής και μετάφρασης του γενετικού υλικού των μικροοργανισμών. Προκαλούν διαταραχές στη λειτουργία της πλασματικής μεμβράνης. Επιμέλεια: Ελένη Τσιλιβή

Εξειδικεύσεις Αντιβιοτικών Τα αντιβιοτικά δρουν επιλεκτικά, δηλαδή βλάπτουν μόνο τους μικροοργανισμούς και όχι τα ανθρώπινα κύτταρα. Δρουν εναντίον βακτηρίων, μυκήτων ή πρωτοζώων. Δεν υπάρχουν αντιβιοτικά για την καταπολέμηση των ιών, διότι αυτοί δε διαθέτουν δικό τους μεταβολικό μηχανισμό στον οποίο να μπορεί να δράσει κάποιο αντιβιοτικό, αφού αποτελούν υποχρεωτικά ενδοκυτταρικά παράσιτα. Επιμέλεια: Ελένη Τσιλιβή

 Δεν πρέπει να γίνεται άσκοπη χρήση αντιβιοτικών γιατί αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία στελεχών βακτηρίων που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Για το λόγο αυτό, γίνεται όλο και μεγαλύτερη η ανάγκη για την ανακάλυψη νέων αντιβιοτικών. Επιμέλεια: Ελένη Τσιλιβή

Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα Είναι οι ασθένειες που μεταδίδονται, κατά κύριο λόγο, με τη σεξουαλική επαφή.  Προκαλούν στειρότητα, νοσηρότητα ακόμα και θάνατο. Μεταδίδονται, εκτός από τη σεξουαλική επαφή, τα περισσότερα από αυτά μέσω του αίματος ή των παραγώγων του, όπως: σε περιπτώσεις μετάγγισης χρήση μολυσμένης σύριγγας από τη μολυσμένη μητέρα στο έμβρυο. Επιμέλεια: Ελένη Τσιλιβή

η γονοκοκκική ουρηθρίτιδα (ή γονόρροια) Παραδείγματα: Από βακτήρια η σύφιλη η γονοκοκκική ουρηθρίτιδα (ή γονόρροια) η λοίμωξη από χλαμύδια Από ιούς ο απλός έρπητας η λοίμωξη από ιούς των ανθρώπινων θηλωμάτων το AIDS η ηπατίτιδα Β η ηπατίτιδα C Από πρωτόζωα η λοίμωξη από τριχομονάδα Από μύκητες η λοίμωξη από κάντιτα Επιμέλεια: Ελένη Τσιλιβή

… Τέλος… Επιμέλεια: Ελένη Τσιλιβή