Καρδιακά νοσήματα Νεοπλάσματα Νόσοι των αγγείων του εγκεφάλου Νόσοι του αναπνευστικού συστήματος Ατυχήματα Πηγή: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (2005)
Ο προηγούμενος πίνακας επιβεβαιώνει το γεγονός ότι τα μη μεταδιδόμενα νοσήματα με κορυφαία τα καρδιακά νοσήματα και τα νεοπλάσματα είναι οι κύριοι παράγοντες θανάτου στον ελληνικό πληθυσμό.
Τα καρδιαγγειακά νοσήματα συμβάλλουν στο 49% όλων των θανάτων Τα νεοπλάσματα στο 25% Ένα 6% οφείλεται σε ακούσια και εκούσια ατυχήματα, Το 0.6% αποδίδεται στα λοιμώδη νοσήματα
Εικόνα 4.1. Θνησιμότητα από καρκίνο στις ΗΠΑ για το διάστημα 1950 έως Η ηλικία έχει προτυποποιηθεί ως προς τον πληθυσμό της χώρας το 1980.
Ετήσια θνησιμότητα / κατοίκους ηλικίας ετών Έτος Καρκίνος πνεύμονα στους άνδρες Καρκίνος μαστού στις γυναίκες
“ΤΟΣΟ ΑΠΛΑ” Χαρακτηριστικό, σύμφωνα με τον κ. Πυργάκη, είναι το παράδειγμα της Φιλανδίας. “Πριν από περίπου 25 χρόνια η χώρα αυτή είχε το μεγαλύτερο ποσοστό καρδιαγγειακών παθήσεων στον κόσμο διότι, λόγω κλίματος, οι άνθρωποι κατανάλωναν πάρα πολλά λιπαρά και οινοπνευματώδη. Το πιο απλό μέτρο είναι το πρώτο που υιοθέτησε η Φιλανδία. Στο πρωινό που έτρωγαν τα παιδιά στα σχολεία συμπεριλαμβανόταν μια φέτα ψωμί με βούτυρο. Αποφάσισαν, λοιπόν, να κόψουν το βούτυρο από το ψωμί των παιδιών και αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη δραστική μείωση της παχυσαρκίας και των επιπέδων χοληστερίνης των νέων στη Φιλανδία. Τόσο απλά”. Έτσι, άρχισε η καθοδική πορεία. Η Φιλανδία, που το 1980 μετρούσε 250 θανάτους ανθρώπων κάτω των 65 ετών ανά κατοίκους, σήμερα έχει 40. “Έτσι σώζονται ζωές, έχουμε λιγότερους αρρώστους, λιγότερες αναπηρίες και τεράστια περιστολή των εξόδων για την υγεία στις χώρες αυτές”, αναφέρει ο κ. Πυργάκης.
Εικόνα 2.5. Η πυραμίδα της σωστής Μεσογειακής δίαιτας.
Τρόφιμα (Kg/κεφαλή/έτος) Μεταβολή % Κρέας27,068,8 +155* Ψάρι18,917,6 -7 Γάλα & προϊόντα του129,5200,9+55 Αυγά6,911,3+64 Δημητριακά 173,2143,5 -17 'Όσπρια 8,15,2 -36 Πατάτες33,469,9+109 Λαχανικά104,3237,7+128 Φρούτα164,9191,8+16 Ζάχαρη15,934,6+118 Φυτικά λίπη17,324,1+25 Ζωικά λίπη1,92,3+21 Αιθανόλη (αλκοόλη)5,36,8+28 *Στη δεκαετία του ΄90, η αύξηση στο κρέας είναι περίπου +200%!
Επαγωγή νεοπλασιών στον πληθυσμό της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι που επέζησε μετά το βομβαρδισμό με την ατομική βόμβα του 1945.
Τύπος καρκίνου Συχνότητες θανάτων (Αναλογία ως προς τη συχνότητα των λευκών της Καλιφόρνια) Ιάπωνες της Ιάπωνες μετανάστες Παιδιά των Ιαπωνέζων Ιαπωνίας στην Καλιφόρνια μεταναστών Στομάχι 6,5 4,6 3,0 Συκώτι 3,7 2,1 2,2 Παχύ έντερο 0,2 0,8 0,9 Προστάτης 0,1 0,5 1,0
Ομάδα πληθυσμού Μέγεθος Ετήσια συχνότητα (/ ) Άρρενες Θήλεις Μη Εβραίοι (κύρια Άραβες) Εβραίοι γεννημένοι στο Ισραήλ Εβραίοι γεννημένοι σε Ασία-Αφρική Εβραίοι γεννημένοι στις ΗΠΑ-Ευρώπη Γενικός πληθυσμός ΗΠΑ
Τύπος ΚαρκίνουΗΠΑ (Κονέκτικατ) Χαμηλότερο % παγκοσμίως Χείλη Γλώσσα Στόμα Οροφάρυγγγας Νασοφάρυγγας Υποφάρυγγας Οισοφάγος Στόμαχος Παχύ έντερο Ορθόν Συκώτι Πάγκρεας Λάρυγγας Βρόγχοι Μελάνωμα Προστάτης Όρχεις Ουροδόχος κύστις Νεφρά Εγκέφαλος- ΚΝΣ Θυρεοειδής Λεμφοσάρκωμα Hodgkin’s Λευχαιμία (ΗΒ) 4.1 (Ν. Μεξικό) 0.8 (Ιαπωνία) 1.1 (Ιαπωνία) 2.4 (Α. Γερμανία) 1.4 (Α. Γερμανία) 6.5 (Νορβηγία, ύπαιθρος) 28.0 (Ν. Μεξικό, λευκοί) 13.7 (Νιγηρία) 14.1 (Νιγηρία) 6.0 (ΗΒ) 21.0 (Νιγηρία) 11.5 (Ιαπωνία) 9.0 (Νιγηρία) 8.0 (ΗΒ) 5.3 (Ιαπωνία) 7.1 (Ιαπωνία) 17.8 (Ιαπωνία) 9.0 (Νιγηρία) 12.2 (Ιαπωνία) 3.6 (ΗΒ) 13.1 (Πουέρτο Ρίκο) 6.2 (Ιαπωνία) 40.8 (Ν. Μεξικό) Σύνολο 1, Σύμφωνα με τον καθηγητή Sir R. Doll, ένα μεγάλο % της θνησιμότητας από καρκίνο, (της τάξης του 80% είναι «εν δυνάμει προληπτέο». Το ποσοστό αυτό, βρίσκεται, από τα στοιχεία του πίνακα 1. Μήπως μπορείτε να υποθέσετε πως βρίσκεται κάτι τέτοιο; [Σας βοηθάει καθόλου το γεγονός ότι στις ΗΠΑ σε κάθε 1 εκατομ. άντρες πεθαίνουν κάθε χρόνο περίπου 326 από καρκίνο των βρόγχων του πνεύμονος, ενώ στη Νιγηρία μόνο 9;].
Εικόνα. Ετήσια συχνότητα θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα σε δύο κατηγορίες καπνιστών σε σχέση με την ηλικία έναρξης του καπνίσματος (Πηγή: Peto, 1985).
Συμπέρασμα: Όσο ποιο νωρίς ξεκινά κάποιος το κάπνισμα τόσο πιο μεγάλες είναι οι πιθανότητες να πάθει καρκίνο του πνεύμονος. Αυτό σημαίνει πώς όσο πιο νωρίς ξεκινά η πρόληψη, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες επιτυχίας. ΕΡΩΤΗΜΑ: Πώς εξηγείται βιολογικά αυτό το εύρημα; ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Κάνουμε το εξής πείραμα: Εάν έχουμε κύτταρα από τον ίδιο ιστό σε καλλιέργεια με διαφορετικών συγκεντρώσεων
Όσο πιο πυκνά είναι τα κύτταρα τόσο πιο αργά πολλαπλασιάζονται. Και όταν γεμίσουν το τρυβλίο σταματούν τον πολλαπλασιασμό.
Καρκινικό κύτταρο Στοιβάδα κανονικών κυττάρων
Μπορούμε σε διαφορετικές συγκεντρώσεις κυττάρων να προσθέσουμε την ίδια συγκέντρωση μιας καρκινογόνου ουσίας; Π.χ. Βενζοπυρένιο (βρίσκεται στον καπνό και την πίσσα των τσιγάρων)
Όσο πιο πυκνά είναι τα κύτταρα και πολλαπλασιάζονται με πιο αργό τρόπο, τόσο λιγώτερα % καρκινικών κυττάρων θα πάρουμε. ΕΡΩΤΗΜΑ 1: Γιατί κάναμε το πείραμα αυτό; Σκεφθείτε ποιων τα κύτταρα πολλαπλασιάζονται πιο γρήγορα και ποιων πιο αργά. ΕΡΩΤΗΜΑ 2: Είναι η ώρα το μεσημέρι, Αύγουστος μήνας στην παραλία. Βλέπουμε να κάνουν ηλιοθεραπεία φορώντας μόνο μαγιώ ένα αγόρι ηλικίας 5 ετών, ένα κορίτσι ηλικίας 12 ετών και τη γιαγιά τους (50 ετών). Ποιος/α κινδυνεύει περισσότερο από καρκίνο του δέρματος;
Είδος ουσίας- Μηχανισμός δράσης Τροφές που την περιέχουν Αναστολείς σχηματισμού δεσμών με DNA Ισοθειοκυανικά άλατα Ελλαγικό οξύ Φλαβονοειδή Μπρόκολα, λάχανο Βρυξελλών Φρούτα,Ξηροί καρποί, μούρα, σπόροι, λαχανικά Φρούτα, Λαχανικά Αναστολείς καρκινικής προαγωγής Ρετινόλη Τοκοφερόλη (Βιτ. Ε) Ασκορβικό οξύ (Βιτ. C) Β-καροτίνη (Βιτ. Α) Οργανοθειικές ενώσεις Κουρκουμίνη Καψαϊκίνη Λαχανικά, φρούτα Ξηροί καρποί, φύτρα σταριού Φρούτα, λαχανικά Πράσινα-κίτρινα λαχανικά, φρούτα Σκόρδα, κρεμμύδια Κάρρυ Τσίλι Αντιοξειδωτικοί παράγοντες Σελήνιο Βιταμίνες A,C, Ε Λυκοπένιο Γλουταθειόνη (παράγωγο κυστείνης = αμινοξύ) καφές, πράσινο τσάι, μπανάνες, όσπρια Σκόρδα, θαλασσινά Ντομάτα, καρπούζι πρωτεϊνες Επαγωγείς βιομετασχηματισμού Ινδολο-3-καρβινόλη Λάχανο, κουνουπίδι, λάχανο Βρυξελλών Παρεμποδιστές απορρόφησης καρκινογόνων Ίνες Ριβοφλαβίνη, χλωροφυλλίνη Πλύσιμο, μαγείρεμα Φρούτα, λαχανικά,σπόροι, ξηροί καρποί Φρούτα, λαχανικά Ξηροί καρποί, μανιτάρια, σπόροι