ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΚΑΡΑΡΙΖΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑΣ ΑΙΓΙΝΗΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

. Η κεφαλαλγία είναι η πλέον συχνή αιτία προσέλευσης ασθενών στα νευρολογικά ιατρεία και το συχνότερο σύνδρομο πόνου. Επηρεάζει, στις σοβαρότερες μορφές του, την ποιότητα ζωής των ασθενών οδηγώντας, ενίοτε σε ανικανότητα για εργασία. Είναι αναγκαίο να διερευνηθεί κατά πόσον η κεφαλαλγία αποτελεί μια ξεχωριστή πάθηση ή πρόκειται για σύμπτωμα υποκείμενης συστηματικής νόσου. Εχει διαπιστωθεί ότι περισσότερο από 90% του γενικού πληθυσμού εμφανίζει κεφαλαλγία κάποια στιγμή της ζωής του. Ο ετήσιος επιπολασμός της κεφαλαλγίας κυμαίνεται από 30 μέχρι 70%, με συχνότερη την κεφαλαλγία τύπου τάσεως και ακολουθεί η ημικρανία. Στις γυναίκες η συχνότητα των κεφαλαλγιών είναι σημαντικά μεγαλύτερη, σχεδόν διπλάσια, από την αντίστοιχη στους άνδρες.

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ Κεφαλαλγία τύπου τάσης Αθροιστική κεφαλαλγία Πρωτοπαθής κεφαλαλγία Ημικρανία Κεφαλαλγία τύπου τάσης Αθροιστική κεφαλαλγία παροξυσμική ημικρανία SUNCT Άλλες πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες

Δευτεροπαθής κεφαλαλγία Κεφαλαλγία που σχετίζεται με τραύμα κεφαλής/αυχένα Κεφαλαλγία που σχετίζεται με αγγειακές διαταραχές Κεφαλαλγία μη αγγειακής φύσης που σχετίζεται με ενδοκρανιακή διαταραχή Χρήση/διακοπή ουσιών Λοιμώξεις Διαταραχή ομοιόστασης Διαταραχή δομών σπλαγχνικού/προσωπικού κρανίου Ψυχιατρική διαταραχή Νευραλγία κρανιακών νεύρων - προσωπαλγία Αταξινόμητες

Πρωτοπαθούς και Δευτεροπαθούς . Διαφοροδιάγνωση Πρωτοπαθούς και Δευτεροπαθούς Κεφαλαλγίας

Επείγουσες καταστάσεις που συνοδεύονται από κεφαλαλγία - Υπαραχνοειδής/Ενδοεγκεφαλική αιμορραγία - Επισκληρίδιο/Υποσκληρίδιο αιμάτωμα - Ισχαιμικό ΑΕΕ - Θρόμβωση φλεβωδών κόλπων - Διαχωριστικό ανεύρυσμα καρωτίδας/σπονδυλικής αρτηρίας - Μηνιγγίτιδα/Εγκεφαλίτιδα - Γλαύκωμα - Όγκος ΚΝΣ - Υδροκέφαλος - Κροταφική αρτηρίτιδα - Προεκλαμψία

ΔΙΑΓΝΩΣΗ Για την διάγνωση της κεφαλαλγίας απαιτείται η καλή συνεργασία και προσέγγιση του αρρώστου και το λεπτομερές ιστορικό. Σε ποσοστό μεγαλύτερο του 90% των ασθενών η λήψη του ιστορικού καθορίζει τη διάγνωση και καθοδηγεί την διαφορική διάγνωση. Συχνά μπορούν να συνυπάρχουν στον ίδιο ασθενή περισσότερες από μια μορφές κεφαλαλγίας. Για την λήψη του ιστορικού είναι απαραίτητο να απαντηθούν οι παρακάτω ερωτήσεις.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 2. Ποια είναι η συχνότητα των κεφαλαλγιών? 1. Πότε εμφανίστηκε η κεφαλαλγία για πρώτη φορά? 2. Ποια είναι η συχνότητα των κεφαλαλγιών? 3. Που εντοπίζεται ο πόνος? 4. Τι διάρκεια έχει? 5. Πως περιγράφεται ο πόνος ( χαρακτήρες και ένταση ) 6. Υπάρχουν συνοδά συμπτώματα και ποια είναι αυτά? 7. Υπάρχουν πρόδρομα σημεία? 8. Υπάρχουν εκλυτικοί παράγοντες του πόνου? 9. Υπάρχει οικογενειακό ιστορικό? 10. Είναι διαταραγμένος ο ύπνος? 11. Ποια είναι η ψυχική κατάσταση του ασθενούς? 12. Υπάρχει κάποια σχέση με την εμμηνόρυση? 13. Εχουν χορηγηθεί φάρμακα και ποια ήταν η αποτελεσματικότητά τους? 14. Υπάρχει ιστορικό καταχρήσεων φαρμάκων ή ουσιών? 15. Υπάρχουν άλλες γνωστές παθήσεις και χορηγούνται φάρμακα για αυτές?

ΧΑΡΑΚΤΗΤΙΣΤΙΚΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΠΡΩΤΟΠΑΘΩΝ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΩΝ HMΙΚΡΑΝΙΑ ΑΘΡΟΙΣΤΙΚΗ ΤΑΣΗΣ ΗΛΙΚΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ Εφηβεία 30-40 Ποικίλλει, από 17-40 ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ 1-2/ το μήνα σπάνια 4/μήνα 1-3 ημερισίως Επεισοδιακή: <15 το μήνα χρόνια >15 ΕΝΤΟΠΙΣΗ οπισθοβολβικός ή περικογχικός, συνήθως μετωποκροταφικά Πάντα μονόπλευρα αμφοτερόπλευρη μετωπιαία, βρεγματική κυρίως ινιακή εντόπιση ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ σφύζων ή πίεση πολύ έντονη Έντονος, αφόρητος, διαξιφιστικός συνεχής, πιεστικός, συσφιγκτικός "σαν στεφάνι" ΔΙΑΡΚΕΙΑ 4-72 ώρες μέχρι 24 ώρες 30 λεπτά -2 ώρες Αρκετές ώρες μέχρι όλη μέρα στη χρόνια μορφή ΣΥΝΟΔΑ Ναυτία, έμετος, φωτοφοβία, φωνοφοβία, ευαισθησία Πτώση και οίδημα βλεφάρου, δακρύρροια, ερυθρότητα, μύση σπάνια ΠΡΟΔΡΟΜΑ αλλαγές συμπεριφοράς θυμικού, κόπωση, όρεξη κανένα ΕΚΛΥΤΙΚΟΙ Έμμηνος ρύση, ύπνος, διατροφή, κόπωση Κατανάλωση αλκοόλ, κάπνισμα Stress, ↑↓ t, βαρομετρική πίεση, άνεμοι-σορόκος

.

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ Η κλινική εξέταση των ασθενών με κεφαλαλγία είναι απαραίτητη και προσφέρει σημαντικά διαγνωστικά στοιχεία. Αρχικά εκτιμάται η γενική σωματική κατάσταση του ασθενούς, που περιλαμβάνει εξέταση ζωτικών σημείων (θερμοκρασία, αρτηριακής πίεσης, σφίξεις), ψηλάφηση της κροταφικής αρτηρίας και του θυρεοειδή αδένα, ακρόαση των καρωτίδων και έλεγχο για σημεία μηνιγγισμού. Ακολουθεί η λεπτομερής αντικειμενική νευρολογική εξέταση και τέλος εκτιμάται η ψυχική και συναισθηματική κατάσταση του ασθενούς.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ Σε εργαστηριακό έλεγχο πρέπει να υποβάλλονται όλοι οι ασθενείς που παρουσιάζουν: -διαταραχές στο επίπεδο συνείδησης, -έχουν ιστορικό πρόσφατης έναρξης της κεφαλαλγίας ή εμφανίζουν ανεξήγητη προοδευτική επιδείνωση της κεφαλαλγίας , -που παρουσιάζουν παθολογικά ευρήματα κατά την γενική και την νευρολογική εξέταση.

. αιματολογικές εξετάσεις ακτινογραφίες κρανίου, ΑΜΣΣ,κροταφογναθικής άρθρωσης ηλεκτροεγκεφαλογράφημα οσφυονωταία παρακέντηση ψηφιακή αγγειογραφία βυθοσκόπηση αξονική και μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου

Κριτήρια για τον απεικονιστικό έλεγχο - επίμονα νευρολογικά εστιακά σημεία - ΗΕΓ/ικες εστιακές ανωμαλίες - η ημικρανία αφορά πάντα την ίδια πλευρά της κεφαλής και συνοδεύεται με ετερόπλευρα εστιακά νευρολογικά σημεία - όταν ο χαρακτήρας της κεφαλαλγίας άλλαξε πρόσφατα - όταν υπάρχουν ενδείξεις οργανικής διαταραχής - αιμορραγίας, ισχαιμίας, όγκου, τραυματισμού, σημεία αυξημένης ενδοκράνιας πίεσης

Πότε ανησυχώ !!! - Για πρώτη φορά - Όψιμη έναρξη (> 55 ετών) - Για πρώτη φορά - Όψιμη έναρξη (> 55 ετών) - Αλλαγή χαρακτήρων σε ήδη γνωστή κεφαλαλγία - Χρόνια καθημερινή κεφαλαλγία, μη ανταποκρινόμενη σε θεραπεία - Εμφάνιση πάντα ομόπλευρα - Προηγηθείσα κάκωση κεφαλής - Συστηματική νόσος - Επιληπτικές κρίσεις - Άτυπη αύρα (σωματικά, κινητικά …….) - Παθολογική νευρολογική εξέταση - Πρωτοεμφανιζόμενη σε ασθενή με HIV ή καρκίνο

ΗΜΙΚΡΑΝΙΑ .

. Η ημικρανία είναι διαταραχή με οικογενή επιβάρυνση και χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια κεφαλαλγίας που ποικίλουν σε ένταση, συχνότητα και διάρκεια. Τα επεισόδια έχουν συνήθως , ετερόπλευρη εντόπιση και σχεδόν πάντα υπάρχουν συνωδά συμπτώματα όπως ναυτία, εμετός, φωτοφοβία, φωνοφοβία ή και άλλες νευρολογικές και συναισθηματικές διαταραχές.

. Υπολογίζεται ότι ποσοστό 12-15% του πληθυσμού πάσχει από κάποια μορφή ημικρανίας. Η ημικρανία μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικίες με συχνότερη την εφηβεία και σπανίως μετά τα 40.Μετά την εφηβεία η ημικρανία είναι 2-3 φορές πιο συχνή στις γυναίκες από ότι στους άνδρες.

ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ. 1. Η παθοφυσιολογία της κεφαλαλγίας παραμένει αδιευκρίνιστη. Είναι γνωστό ότι το παρέγχυμα του εγκεφάλου, τα χοριοειδή πλέγματα και τα περιφερικά τμήματα των ενδοκρανιακών αγγείων στερούνται ευαισθησίας στον πόνο. Οι ευαίσθητες στον πόνο περιοχές της κεφαλής είναι οι αρτηρίες που αποτελούν των κύκλο του Willis, η αισθητική μοίρα των κρανιακών νεύρων, οι εξωκρανιακές και οι μεγάλες ενδοκρανιακές αρτηρίες, οι μύες της κεφαλής, η σκληρά μήνιγγα, οι φλεβώδεις κόλποι, οι επιπολείς εγκεφαλικές φλέβες και οι ανατομικοί σχηματισμοί των οφθαλμών, παραρρινικών κόλπων, αυτιών και οδόντων. Η μεταβίβαση των αισθητικών ερεθισμάτων του πόνου στο ΚΝΣ γίνεται μέσω ερεθισμού των κλάδων του τριδύμου, γλωσσοφαρυγγικού, πνευμονογαστρικού και των τριών πρώτων αυχενικών νεύρων. Οποιαδήποτε φλεγμονή, πίεση, κακοήθης διήθηση ή άλλη διαταραχή στις παραπάνω αναφερόμενες περιοχές θα προκαλέσει πόνο. Γενικά η σχέση μεταξύ του τρίδυμου νεύρου και των ενδοκρανιακών αγγείων φαίνεται να έχει εξαιρετική σημασία στην δημιουργία της αγγειακής, καθώς και των άλλων τύπων κεφαλαλγιών.

ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ. Για την αιτιοπαθογένεια της ημικρανίας υπάρχουν πολλές θεωρίες χωρίς όμως καμία να παρέχει ικανοποιητική απάντηση. Η αγγειακή θεωρία υποστηρίζει την συμμετοχή των αγγείων και τις μεταβολές του εύρους των στην πρόκληση πολλών συμπτωμάτων της ημικρανίας. Πρόκειται για διαδοχικές φάσεις με πρώτη την αγγειοσύσπαση, που προκαλεί ισχαιμία και αντιστοιχεί στα πρόδρομα φαινόμενα και δεύτερη την αγγειοδιαστολή που έχει επακόλουθο τον πόνο. Μια άλλη άποψη στηρίζει την νευρογενή θεωρεία της ημικρανίας, σύμφωνα με την οποία τα φαινόμενα της αύρας καθώς και ο πόνος, εξηγούνται με μεταβολές τόσο στο ΚΝΣ ( εγκεφαλικός φλοιός, υποθάλαμος, στέλεχος ), όσο και στα τοιχώματα των αγγείων ( αισθητικές ίνες εγκεφαλικών νεύρων ). Διάφοροι βιοχημικοί παράγοντες εμπλέκονται σε αυτή την διαδικασία, οι σημαντικότεροι των οποίων είναι η σεροτονίνη, κατεχολαμίνες, ουσία Ρ, βραδυκινίνη, προσταγλανδίνες

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ Χαρακτηριστική επίσης είναι η προσωπικότητα των ασθενών με ημικρανία στην οποία προέχουν τα καταναγκαστικά στοιχεία ( άτομα του καθήκοντος , με ακαμψία χαρακτήρας και λεπτολόγοι ).

ΕΚΛΥΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ υπερβολική άσκηση, διαταραχές του ύπνου, κάπνισμα, εμμηνόρροια (ημικρανία της έμμηνου ρύσεως) , αντισυλληπτικά φάρμακα, άγχος, κατάθλιψη, ποικίλες τροφές (αλκοόλ, σοκολάτα, τυριά, μανιτάρια).

ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ από απόψεως εξέλιξης μπορεί να διαιρεθεί σε 4 τυπικές φάσεις - πρόδρομη φάση, αύρα, κεφαλαλγία και μετακριτικά φαινόμενα.

. Πρόδρομη φάση - μπορεί να εμφανιστεί ώρες και ημέρες πριν την κεφαλαλγία (30%)και συμπεριλαμβάνει διαταραχές της συμπεριφοράς και του θυμικού, κόπωση, συμπτώματα από το αυτόνομο νευρικό σύστημα και περιστασιακά νευρολογικές εκδηλώσεις

. Αύρα - (10%) εάν υπάρχει συνήθως προηγείται της κεφαλαλγίας (30-40’), αλλά μπορεί σε ένα μικρό ποσοστό, περίπου 7%, να συνοδεύει ή να ακολουθεί την κεφαλαλγία. Διαρκεί 10-30’. Χαρακτηρίζεται από μία ποικιλία εστιακών νευρολογικών συμπτωμάτων κυρίως από τον οπτικό φλοιό. Οι οπτικές ψευδαισθήσεις και το σκότωμα αποτελούν το 30% των περιπτώσεων, ενώ η τειχοψία λευκού ή άλλου χρώματος και η μεταμορφοψία είναι πολύ πιο σπάνιες. Ικανός αριθμός ασθενών εμφανίζει σπινθηροβόλο σκότωμα και φωταψίες στο οπτικό πεδίο με ποικίλα σχήματα (φωτεινά στίγματα, αστραπές, γραμμές, κύκλοι). Τα συμπτώματα από τις υπόλοιπες περιοχές του φλοιού είναι σπανιότερα (διαταραχές της αισθητικότητας, ημιπάρεση, αφασικές διαταραχές, φαινόμενα deja vu, οσφρητικές και γευστικές ψευδαισθήσεις, χασμουρητά)

Οι Περιπέτειες της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων του Βρετανού συγγραφέα Τσαρλς Ντότζσον, γνωστός με το ψευδώνυμο Λιούις Κάρολ, .

. Κεφαλαλγία της ημικρανίας - είναι ετερόπλευρη στα 2/3 των ασθενών και ή αμφοτερόπλευρη στο υπόλοιπο 1/3 , μέτριας έως μεγάλης έντασης, με σφύζοντα ή διαξιφιστικό χαρακτήρα και διάρκειας από 4 έως 72 ώρες. Εντόπιση - ο πόνος μπορεί να είναι οπισθοβολβικός ή περικογχικός, αλλά συνήθως προσβάλλει την μετωποκροταφική περιοχή με επέκταση προς τον αυχένα.

. Μετακριτική φάση - ακολουθεί την κεφαλαλγία και χαρακτηρίζεται από αίσθημα εξάντλησης, ευερεθιστότητα, μείωση της συγκέντρωσης, κόπωση και αυξημένη όρεξη με τάση προς κατανάλωση γλυκών τροφών.

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΗΜΙΚΡΑΝΙΑΣ - ημικρανία με αύρα (κλασική) - ημικρανία χωρίς αύρα (κοινή) - ημικρανική αύρα χωρίς κεφαλαλγία (ημικρανικά ισοδύναμα) - ημικρανία της βασικής αρτηρίας - οφθαλμοπληγική ημικρανία - αμφιβληστροειδική ημικρανία - παιδική ημικρανία

Ημικρανία χωρίς αύρα τουλάχιστον 5 επεισόδια διάρκεια της κεφαλαλγίας από 4-72 ώρες ετερόπλευρη εντόπιση σφύζοντα χαρακτήρα μέτριας έως βαρειάς έντασης συνωδά συμπτώματα (ναυτία, εμετούς, φωτοφοβία, φωνοφοβία)

Ημικρανία με αύρα αύρα με νευρολογικά συμπτώματα ενδεικτικά δυσλειτουργίας του φλοιού ή του στελέχους η αύρα δεν συνοδεύει πάντα όλα τα επεισόδια διαρκεια της αύρας 5-20 λεπτά και σπανίως έως 60 λεπτά πριν την έναρξη της κεφαλαλγίας το ιστορικό και η κλινική εξέταση δεν παρουσιάζουν διαταραχές

Ημικρανική αύρα χωρίς κεφαλαλγία (ημικρανικά ισοδύναμα ) Ενίοτε, εμφανίζονται συμτώματα της αύρας χωρίς να ακολουθεί κεφαλαλγία. Αυτα χαρακτηρίζονται σαν " ημικρανικά ισοδύναμα". Συνήθως παρατηρούνται σε ασθενείς με ήδη γνωστή ημικρανία με αύρα και πιο συχνά μετά την ηλικία των 40.

Ημικρανία της βασικής αρτηρίας - εμφανίζεται στην παιδική και εφηβική ηλικία - με πρόδρομα συμπτώματα προερχόμενα από το εγκεφαλικό στέλεχος, όπως διπλωπία, ίλιγγος, διαταραχή της συνέργιας, αταξία και δυσαρθρία. - τα συμπτώματα διαρκούν από 15 έως 45 λεπτά η κεφαλαλγία που ακολουθεί είναι έντονη αμφοτερόλευρη,, σφυγμώδης με χαρακτηριστική ινιακή εντόπιση

Οφθαλμοπληγική ημικρανία - εμφανίζεται σε άτομα οποιαδήποτε ηλικίας, αλλά η έναρξη της συνήθως γίνεται στην παιδική ηλικία - χαρακτηρίζεται από εμφάνιση διπλωπίας, λόγω παρέσεως οφθαλμοκινητικών μυών, ταυτοχρόνως με την ημικρανία - ενώ η κεφαλαλγία υποχωρεί εντός 12-48 ωρών, τα οφθαλμοκινητικά συμπτώματα υποχωρούν προοδευτικά εντός 1-8 εβδομάδων

Αμφιβληστροειδική ημικρανία σπάνια μορφή ημικρανίας που χαρακτηρίζεται από απώλεια της όρασης, διάρκειας 30'' εως 30', από τον ένα οφθαλμό με ή χωρίς φωταψίες και οφείλεται στην αγγειοσύσπαση των αμφιβληστροειδικών αγγείων.

Ημιπληγική ημικρανία (επιπλεγμένη, accompagnee ) - σπάνια μορφή ημικρανίας που προσβάλλει νεαρές ηλικίες - χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση παροδικών νευρολογικών εκδηλώσεων (πάρεση, παράλυση, ημιπληγία και σπάνια ημιυπαισθησία, αταξία, αφασία), διάρκειας από 1 ώρα μέχρι 10 ημέρες και συχνότητα 2-5 φορές τον μήνα - υπάρχει η κληρονομική (χρωμόσωμα 19p) και σποραδική μορφή

Παιδική ημικρανία - εμφανίζεται ακόμη και πριν την ηλικία των 10 ετών - εμφανίζεται ακόμη και πριν την ηλικία των 10 ετών - τα επεισόδια είναι ήπια και έχουν μικρή διάρκεια - συχνα είναι τα πρόδρομα συμπτώματα από τον οπτικό φλοιό - αξιοσημείωτη είναι η μορφή της κοιλιακής ημικρανίας, που παρατηρείται μόνο στην παιδική ηλικία και χαρακτηρίζεται από παροξυσμικούς κοιλιακούς πόνους, χωρίς να υπάρχει οργανική αιτία.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ Συμπεριλαμβάνει τα γενικά μέτρα, την αντιμετώπιση της ημικρανικής κρίσης και την προφύλαξη της ημικρανίας. Στα γενικά μέτρα ανήκουν η ενημέρωση του ασθενή, η ανεύρεση και αποφυγή εκλυτικών παραγόντων, καθοδήγηση και υποστηρικτική ψυχοθεραπεία

ΘΕΡΑΠΕΙΑ Για την αντιμετώπιση της ημικρανικής κρίσης χρησιμοποιουμε τα εξής φάρμακα : αναλγητικά - παρακεταμόλη, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, ακετυλοσαλικυκικό οξύ αντιεμετικά εργοταμίνη και διυδροεργοταμίνη - προκαλεί αγγειοσύσπαση, μέσω ερεθισμού των σεροτονεργικών υποδοχέων τριπτάνες ( σουματριπτάνη, ζολμιτριπτάνη, ναρατριπτάνη, ριζατριπτάνη )- χορηγούνται μόνο στην οξεία φάση της ημικρανίας, δρουν στους εγκεφαλικούς υποδοχείς 1Β και 1D της σεροτονίνης και οδηγούν σε μια εκλεκτική σύσπαση των εγκεφαλικών αρτηριών κατα την διάρκεια της κρίσης

ΘΕΡΑΠΕΙΑ Η θεραπεία προφύλαξης της ημικρανίας χορηγείται σε ασθενείς με συχνές και μέτριες έως βαρειές κρίσεις και συμπεριλαμβάνει τα ακόλουθα φάρμακα: αναστολείς των β-αδρενεργικών υποδοχέων αναστολείς διαύλων ιόντων ασβεστίου ανταγωνιστές σεροτονίνης αντικαταθλιπτικά.

ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑ ΤΥΠΟΥ ΤΑΣΕΩΣ Είναι η συχνότερη κεφαλαλγία με ίση περίπου κατανομή γυναικών και ανδρών. - επεισοδιακή εμφάνιση - συνεχή, πιεστικό, συσφικτικό "σαν στεφάνι" - ελαφρά ή μέτρια ένταση - αμφοτερόπλευρη μετωπιαία, βρεγματική και κυρίως ινιακή εντόπιση - έλλειψη πρόδρομων συμπτωμάτων - όχι ή λίγα τα συνοδά φαινόμενα - διάρκεια λίγα λεπτά μέχρι ημέρες Οταν η συχνότητα ξεπερνά τις 15 το μήνα ή τις 180 το χρόνο τότε μιλάμε για χρόνια μορφή

ΘΕΡΑΠΕΙΑ Η θεραπεία της κεφαλαλγίας τάσεως στοχεύει στην αντιμετώπιση του πόνου και την πρόληψη και συμπεριλαμβάνει τα αναλγητικά, μυοχαλαρωτικά, ηρεμιστικά, αντικαταθλιπτικά.

AΘΡΟΙΣΤΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑ Σχετικά σπάνια κατάσταση, κυρίως στους άνδρες,ηλικίας 20 - 40 ετών, συνήθως καπνιστές –-έντονος, αφόρητος, διαξιφιστικός και καυστικός πόνος, εμφανίζεται κυρίως την νύχτα ή στην χαλάρωση, ο ασθενής δεν μπορεί να ξαπλώσει και βηματίζει - αυστηρά ετερόπλευρα κογχικά, υπερκογχικά ή κροταφικά - από 1 μέχρι 3 -από 20' μέχρι 2 ώρες - με τουλάχιστον ένα από τα ακόλουθα σημεία τα - ερυθρότητα επιπεφυκότος, δακρύρροια, ρινική καταρροή εφίδρωση προσώπου, μύση, πτώση - οίδημα βλεφάρου

ΘΕΡΑΠΕΙΑ Η θεραπεία των κρίσεων συμπεριλαμβάνει χορήγηση αναλγητικών, τριπτανών, εργοταμίνης, τοπικής αναισθησίας και εισπνοή οξυγόνου. Φάρμακο εκλογής στην πρόληψη της αθροιστικής κεφαλαλγίας είναι η πεδνιζολόνη. Ικανοποιητικά αποτελέσματα έχουν οι αναστολείς των διαύλων ιόντων ασβεστίου και το βαλπροικό Να.

ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΡΟΞΥΣΜΙΚΗ ΗΜΙΚΡΑΝΙΑ Σπάνια μορφή ημικρανίας που συναντάται κυρίως στους άνδρες, και αρχίζει κατά προτίμηση στην 2η - 4η δεκαετία ζωής. Τα χαρακτηριστικά της είναι όμοια με την αθροιστική κεφαλαλγία ως προς την εμφάνιση, εντόπιση κα τα σύστοιχα συνοδά φαινόμενα. Η διαφορά τους συνίσταται στην μεγαλύτερη ημερήσια συχνότητα, στην μικρότερη διάρκεια των κρίσεων και κυρίως στην απόλυτη θεραπευτική ανταπόκριση στην ινδομεθακίνη.

ΠΡΟΣΩΠΑΛΓΙΕΣ Στην ομάδα αυτή συμπεριλαμβάνονται οι νευραλγίες στην περιοχή της κεφαλής που είναι και πιο συχνές νευραλγίες. Πριν προχωρήσουμε στή περιγραφή των διαφόρων νευραλγιών πρέπει να αναφέρουμε τα γενικά χαρακτηριστικά του νευραλγικού πόνου, τα οποία είναι :

. - αιφνίδια έναρξη - μεγάλη ένταση του άλγους - μικρή διάρκεια, συνήθως λίγα δευτερόλεπτα - επαναληπτικότητα των παροξυσμών - έχει συγκεκριμένη κατανομή που αντιστοιχεί στο νεύρο - υπάρχει ένα εκλυτικό σημείο

ΝΕΥΡΑΛΓΙΑ ΤΡΙΔΥΜΟΥ ΝΕΥΡΟΥ Η νευραλγία τριδύμου είναι η πιο συχνή νευραλγία προσώπου. Επικρατεί στις γυναίκες με συχνότητα 3:2 και εκδηλώνεται συνήθως μετά την τη 5η δεκαετία. Διακρίνουμε την ιδιοπαθή και την συμπτωματκή νευραλγία τριδύμου, όπου η νευραλγία οφείλεται σε συγκεκριμένη πάθηση.

Κλινική εικόνα - αιφνίδιες παροξυσμικές προσβολές αφόρητου, οξέους πόνου - διάρκεια από λίγα δευτερόλεπτα μέχρι 2' - κατανομή αντιστοιχούσα στην αισθητική περιοχή ενός ή περισσοτέρων κλάδων ( συχνότερα ό 3ος και σπάνια ο 1ος ) - συνήθως είναι ετερόπλευρος και μόνο 4% αμφορερόπλευρα – - υπάρχουν περιοχές που ο ερεθισμός τους προκαλεί κρίση ( ζώνες ερεθισμού ) από το κρύο, την αφή, τη μάσηση, τη κατάποση, την ομιλία, το ξύρισμα - ακολουθούν μεσοδιαστήματα ηρεμίας διαφορετικής διάρκειας - η νευρολογική εξέταση στην ιδιοπαθής νευραλγία είναι αρνητική για παθολογικά ευρήματα

Θεραπευτικά χρησιμοποιούνται: τα αντιεπιληπτικά φάρμακα ( καρβαμα- ζεπίνη, φαινυτοίνη, βακλοφαίνη, γκαμπαπεντίνη ) και οι επεμβατικές μέθοδοι ( εγχύσεις γλυκερόλης, ραδιουψίσυχνη διαθερμοπηξία, τοπική διήθηση αναισθητικού στις ζώνες ερεθισμού, χειρουργική αποσυμπίεση )

ΝΕΥΡΑΛΓΙΑ ΓΛΩΣΣΟΦΑΡΥΓΓΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ Εμφανίζεται σπάνια και κυρίως σε ασθενείς ηλικίας 50-60 ετών. Ο πόνος είναι κεραυνοβόλος, με παροξυσμικό χαρακτήρα, εντοπίζεται στην περιοχή του αυτιού, λαιμού, στην βάση της γλώσσας και επιδεινώνεται κατά την κατάποση και την ομιλία. Σε 10% των ασθενών μπορεί να εμφανιστεί βραδυκαρδία.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΚΡΟΤΑΦΟΓΝΑΘΙΚΗΣ ΑΡΘΡΩΣΗΣ ( COSTEN ) Πρόκειται για πόνο που σχετίζεται με την μάσηση και προέρχεται από τη δυσλειτουργία της κροταφογναθικής άρθρωσης. Ο πόνος είναι επίμονος, διαρκεί εβδομάδες, δυναμώνει μετά από πίεση στην άρθρωση, εντοπίζεται μπροστά από το αυτί και ακτινοβολεί προς την άνω γνάθο και τον κρόταφο. Χρήσιμη είναι η ακτινογραφία κροταφογναθικής για την ανεύρεση στοιχείων αρθρίτιδος ή υπερξαρθρήματος της άρθρωσης. Θεραπευτικά συνιστάται η διόρθωση της κακής σύγκλεισης των γναθών. Τα φάρμακα πρώτης επιλογής για την αντιμετώπιση του πόνου είναι τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, τα μυοχαλαρωτικά και τα αντικαταθλιπτικά.

ΕΡΠΗΣ ΖΩΣΤΗΡΑΣ ΚΑΙ ΜΕΘΕΡΠΕΤΙΚΗ ΝΕΥΡΑΛΓΙΑ Ο ιός του έρπητα ζωστήρα προσβάλλει το γασσέριο γάγγλιο σε ποσοστό 10-15% των ασθενών με ιδιαίτερη προτίμηση στον οφθαλμικό κλάδο του τριδύμου και το προσωπικό νεύρο (συνδρομο Ramsay - Hunt ). Οταν ο πόνος που εμφανίζεται κατά την οξεία φάση της νόσου έχει διάρκεια μεγαλύτερη από 6 μήνες τότε πρόκειται για μεθερπετική νευραλγία. Παρατηρείται συχνότερα στους ηλικιωμένους, ο πόνος είναι παροξυσμικός, περιγράφεται σαν καυσαλγία, που πολλές φορές είναι έντονη και συνοδεύεται από παραισθησίες και υπαισθησία. Θεραπευτικά χρησιμοποιούνται τα αντικαταθλιπτικά και τοπικές διηθήσεις.

ΕΠΩΔΥΝΗ ΟΦΘΑΛΜΟΠΛΗΓΙΑ ( ΣΥΝΔΡΟΜΟ TOLOSA-HUNT) Πρόκειται για σύνδρομο που εμφανίζεται με επεισόδια ετερόπλευρου, οπισθοβολβικού πόνου, διάρκειας εβδομάδων, που συνοδεύεται από προσβολή ενός ή περισσοτέρων από τα κρανιακά νεύρα που διέρχονται από τον σηραγγώδη κόλπο ΙΙΙ, ΙV, VI. Ο πόνος ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στην θεραπεία με κορτιζόνη.

ΝΕΥΡΑΛΓΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΜΕΣΟΥ ΝΕΥΡΟΥ ( ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΗUNT ) Σπάνια νευραλγία που πρέπει να διαφοροδιαγνωστεί από την νευραλγία του γλωσσοφαρυγγικού νεύρου. Η βλάβη είναι στο διαμέσο νεύρο ή το γονατώδες γαγγλίου του προσωπικού νεύρου. Εκλύεται με πίεση στην περιοχή του έξω ακουστικού πόρου, την κατάποση και την θέα τροφών.

ΚΑΡΩΤΙΔΥΝΙΑ Χαρακτηρίζεται από επεισοδιακές προσβολές συνήθως ετερόπλευρου οξέους πόνου στον λαιμό, που ακτινοβολεί στο πρόσωπο και ο οποίος συνοδεύεται από ευαισθησία κατά την ψηλάφηση ή την πίεση της καρωτίδας, πλησίον του διχασμού της. Θεραπευτικά έχουν χρησιμοποιηθεί μη στεροειδή ανντιφλεγμονώδη, β-αναστολείς και ινδομεθακίνη.

ΑΤΥΠΗ ΠΡΟΣΩΠΑΛΓΙΑ Επώδυνο σύνδρομο που εμφανίζεται , κυρίως στις γυναίκες, με ετερόπλευρο, σταθερό, επίμονο, καυστικό πόνο στην περιοχή του προσώπου και που δεν εντάσσεται σε καμία από τις γνωστές μορφές.

Not now, I hazzz headache… Honey??? Not now, I hazzz headache…