ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΑΙΘΟΥΣΑΙΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Σταύρος Κορρές Αναπλ. Καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών Ιπποκράτειο Νοσοκομείο
ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΑΙΘΟΥΣΑΙΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ
Διαφορική Διάγνωση Ιστορικό (1) Χαρακτήρας συμπτωματολογίας Περιστροφικός ίλιγγοςΠεριφερική βλάβη Απώλεια ισορροπίας Κεντρική βλάβη Ανασφάλεια στάσης-βάδισης Γενική ιατρική παθολογία Διάρκεια συμπτωματολογίας Συνήθως αιφνίδια έναρξη διάρκειας ωρών ή ημερών με προοδευτική ύφεση Περιφερική βλάβη Προοδευτική επιδείνωση με έναρξη όχι θορυβώδη Κεντρική βλάβη
Διαφορική Διάγνωση Ιστορικό (2) Διαφορική Διάγνωση Ιστορικό (2) Παρουσία ακοολογικών συμπτωμάτων συμβατά με βλάβη λαβυρινθική ή της 8ης εγκεφαλικής συζυγίας Στην αντίθετη περίπτωση ιδιαίτερη προσοχή στον αποκλεισμό κεντρικής βλάβης
Διαφορική Διάγνωση Κλινική εξέταση (1) Διαφορική Διάγνωση Κλινική εξέταση (1) Κλινική εξέταση Αυτόματου Νυσταγμού Περιφερικός - Πάντα ετερόπλευρος - Περιορισμένης διάρκειας - Καταστολή με οπτική προσήλωση Κεντρικός - Ετερόπλευρος ή αμφίπλευρος, κάθετος, rebound κλπ. - Κατά κανόνα μόνιμος - Δεν καταστέλλεται με οπτική προσήλωση
Διαφορική Διάγνωση Κλινική εξέταση (2) Διαφορική Διάγνωση Κλινική εξέταση (2) Κλινική εξέταση Νυσταγμού Θέσεως Περιφερικού τύπου Λανθάνων χρόνος Ένταση ιλίγγου Γεωτροπικός Κάματος Αναστρέφεται κατά την επάνοδο Προσαρμογή Κεντρικού τύπου Συνήθως κάθετος και επίμονος
Διαφορική Διάγνωση Εργαστηριακός έλεγχος Διαφορική Διάγνωση Εργαστηριακός έλεγχος Πλήρης Νευροωτολογικός εργαστηριακός έλεγχος Αξιοποίηση απεικονιστικού ελέγχου Καρδιαγγειακός, αιματολογικός και βιοχημικός έλεγχος επιβάλλεται προς αποκλεισμό αντίστοιχης παθολογίας
ΚΑΛΟΗΘΗΣ ΙΛΙΓΓΟΣ ΘΕΣΕΩΣ Έντονος ίλιγγος κατά τις αλλαγές θέσεως της κεφαλής Η πιο συχνή λαβυρινθική πάθηση (15-20%) Παθοφυσιολογία: αποκόλληση ωτοκονίας από τους ωτολίθους και διασπορά στους ημικύκλιους σωλήνες Θεωρίες: Σωληνολιθίαση Κυπελιολιθίαση Αντιμετώπιση: Χειρισμοί επανατοποθέτησης ωτοκονίας
Συχνότητα Προσβολής Οριζόντιος Οπίσθιος κάθετος κοινή σπάνια Άνω εξαιρετικά σπάνια
Αιτιολογία Ιδιοπαθής (πλειονότητα) Τραυματισμός κεφαλής Ισχαιμία σπονδυλοβασικού συστήματος Μετά από χειρουργείο Παρατεταμένη κατάκλιση Ιογενής λαβυρινθίτιδα (& άλλες ωτολογικές παθήσεις)
Δοκιμασία Dix-Hallpike
Χαρακτηριστικά Νυσταγμού Θέσεως Οπισθίου Καθέτου Ημικυκλίου Σωλήνα Λανθάνων χρόνος Νυσταγμός: οριζοντιοκυκλικός γεωτροπικός προς το αυτί που πάσχει κάθετη συνιστώσα προς τα άνω Έντονος ίλιγγος Κάματος Αναστροφή κατά την επαναφορά στην καθιστή θέση Προσαρμογή
Αντιμετώπιση Χειρισμός Επανατοποθέτησης Ωτοκονίας Οπισθίου κάθετου Hμικυκλίου σωλήνα κατά Epley
Χειρισμός Επανατοποθέτησης Ωτοκονίας
Χειρισμός: Σχετικές Παρατηρήσεις Χειρισμός: Σχετικές Παρατηρήσεις Πληροφόρηση ασθενούς Οδηγίες μετά το χειρισμό (τις πρώτες 48 ώρες) Να μη σκύβει Χρήση 2-3 μαξιλαριών στην πλάτη κατά τον ύπνο Να μη γέρνει το κεφάλι Έλεγχος άμεσος ή μεταγενέστερος Πιθανώς έντονο αίσθημα ιλίγγου κατά την επαναφορά στην καθιστή θέση Πιθανός ίλιγγος ή αίσθημα πτώσης το πρώτο 24ωρο Επιμονή συμπτωμάτων-ευρημάτων
Διαφορική Διάγνωση από Ίλιγγο θέσεως άλλου ημικυκλίου σωλήνα Κεντρικούς νυσταγμούς θέσεως: -Βλάβες στο εγκεφαλικό στέλεχος, κοντά στο έδαφος της 4ης κοιλίας -Βλάβες παρεγκεφαλιδικές, στον σκώληκα
Πρόγνωση Ορθός χειρισμός Συνεργασία ασθενούς Δυσκαμψία ΑΜΣΣ & ΘΜΣΣ Βλάβη σε περισσότερους του ενός ημικυκλίους σωλήνες Συνύπαρξη άλλων ωτολογικών παθήσεων Μετατραυματικές περιπτώσεις Παρουσία ΗΝΓ ευρημάτων Κυπελιολιθίαση
ΝΟΣΟΣ του MENIERE Διαταραχή του έσω ωτός που χαρακτηρίζεται από: διαλείποντα επεισόδια ιλίγγου κυμαινόμενη νευροαισθητήρια βαρηκοΐα εμβοές αίσθημα πληρότητας του ωτός
Παθοφυσιολογία Σε παθολογοανατομικές μελέτες κροταφικών οστών πασχόντων από τη νόσο βρέθηκε διάταση του υμενώδους λαβυρίνθου ΕΝΔΟΛΕΜΦΙΚΟΣ ΥΔΡΩΠΑΣ
Διάγνωση Από το ιστορικό του ασθενούς Ακοόγραμμα: κυμαινόμενη νευροαισθητήρια βαρηκοΐα χαμηλών συχνοτήτων (κυρίως στα αρχικά στάδια της νόσου) ΗΝΓ: συχνά υπολειτουργεί ο σύστοιχος λαβύρινθος Ακουστικά Προκλητά Στελεχιαία Δυναμικά: Φυσιολογικά Αιθουσαία Προκλητά Μυογενή Δυναμικά: έρευνες υπό εξέλιξη δείχνουν παθολογική απάντηση στο πάσχον ους Μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου και λιθοειδών: για αποκλεισμό άλλων νοσημάτων
Διαφορική Διάγνωση από Ακουστικό νευρίνωμα Σκλήρυνση κατά πλάκας Ημικρανία με συνοδό ίλιγγο
Αντιμετώπιση Κατασταλτικά του λαβυρίνθου (οξεία φάση) Άναλος δίαιτα Περιορισμός πρόσληψης ύδατος Διουρητικά Βελτιωτικά της μικροκυκλοφορίας Ενδοτυμπανικές εγχύσεις στεροειδών ή αμινογλυκοσίδης Χειρουργική αντιμετώπιση
ΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΝΕΥΡΙΝΩΜΑ Καλοήθης όγκος της VIIIης εγκεφαλικής συζυγίας στην περιοχή του έσω ακουστικού πόρου Συνήθως εξορμάται από το αιθουσαίο νεύρο και ειδικά από τον κατώτερο κλάδο, προερχόμενο από τα κύτταρα του Schwann (Αιθουσαίο Σβάννωμα) Βραδεία επέκταση προς τον Οπίσθιο Κρανιακό Βόθρο
Επιδημιολογία Αποτελεί το 6-10% των όγκων του κρανίου. 1-2 περιστατικά ανά 100.000 άτομα στο γενικό πληθυσμό κάθε έτος. Συχνότερη εμφάνιση μεταξύ 4ης-6ης δεκαετίας. Ίση κατανομή στα δύο φύλλα.
Κλινικά Ευρήματα Μονόπλευρη Νευροαισθητήρια Βαρηκοΐα (σπάνια με αιφνίδια έναρξη, Αμφοτερόπλευρη σε NF2) Ομόπλευρες Εμβοές Αστάθεια ή ίλιγγος Πιεστικά φαινόμενα από άλλα κρανιακά νεύρα: Προσωπικό, Τρίδυμο, Απαγωγό, Παραπληρωματικό Εκδηλώσεις από την αύξηση της ενδοκρανιακής πίεσης και από την πίεση του όγκου στην Παρεγκεφαλίδα
Διάγνωση Ιστορικό-Κλινική Εξέταση – Ακοομετρία Προκλητά Δυναμικά Εγκεφαλικού Στελέχους (ABR) Μαγνητική Τομογραφία Λιθοειδών Οστών
Διαφορική Διάγνωση από Νόσο του Meniere ! Ιδιοπαθή αιφνίδια βαρηκοΐα Άλλους κρανιακούς όγκους -Μηνιγγίωμα -Γλοίωμα -Επιδερμοειδής κύστη -Μεταστατικοί όγκοι (από πνεύμονα κλπ.)
Αντιμετώπιση Παρακολούθηση Χειρουργική Εξαίρεση Στερεοτακτική (Gamma- ή Cyber-knife)
Αιθουσαία Νευρωνίτιδα Αιφνίδια βλάβη αποκλειστικά του οπισθίου λαβυρίνθου ή του αιθουσαίου νεύρου Αιτιοπαθογένεια άγνωστη Αποδίδεται σε ιογενή λοίμωξη ή σε διαταραχές της μικροκυκλοφορίας
Κλινικά Ευρήματα Αιφνίδιος περιστροφικός ίλιγγος διάρκειας περίπου 1-2 εβδομάδων Ναυτία και έμετοι Πλήρης απουσία ακουστικών-νευρολογικών συμπτωμάτων
Διάγνωση Ιστορικό – Κλινική εικόνα Αυτόματος νυσταγμός προς την υγιή πλευρά Υπαισθησία ή πλήρης πάρεση του πάσχοντος λαβυρίνθου στους θερμοδιακλυσμούς Φυσιολογική ακοή
Διαφορική διάγνωση από Κεντρικές παθήσεις ιδιαίτερα σε νεαρά άτομα προς αποκλεισμό Κατά Πλάκας Σκλήρυνσης Μαγνητική Τομογραφία
Αντιμετώπιση Συντηρητική αντιμετώπιση - Κατάκλιση - Κατασταλτικά του λαβυρίνθου - Αντιεμετικά - Αγγειοδιασταλτικά
ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΑΙΘΟΥΣΑΙΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΑΙΘΟΥΣΑΙΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Όγκοι Σκλήρυνση Κατά Πλάκας Αγγειακής αιτιολογίας -Οξέα Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια -Χρόνιες αγγειακές βλάβες
Όγκοι Πρωτοπαθείς ή Δευτεροπαθείς Ενδογενείς ή Εξωγενείς -Γεφυροπαρεγκεφαλιδικής γωνίας -Εγκεφαλικού Στελέχους -Παρεγκεφαλίδος -Στην περιοχή της IVης κοιλίας -Κροταφικού λοβού
Σκλήρυνση Κατά Πλάκας Απομυελινωτική νόσος του ΚΝΣ Αγνώστου ατιολογίας Παρουσιάζει εξάρσεις και υφέσεις
Διάγνωση Κλινικά νευρο-ωτολογικά συμπτώματα: Ίλιγγος, αστάθεια Βαρηκοϊα, συνήθως αιφνίδια Κλινικά και εργαστηριακά νευρο-ωτολογικά ευρήματα Κεντρικού τύπου νυσταγμοί (αυτόματοι ή θέσεως) Νευροαισθητήρια βαρηκοϊα Ηλεκτρονυσταγμογραφικά ευρήματα Στελεχιαία δυναμικά Μαγνητική Τομογραφία Εγκεφάλου
Αγγειακά Επεισόδια Οξέα: Χρόνια: -Απόφραξη Πρόσθιας Κάτω Παρεγκεφαλιδικής Αρτηρίας -Απόφραξη Οπίσθιας Κάτω Παρεγκεφαλιδικής Αρτηρίας -Ανευρύσματα Χρόνια: - Ανεπάρκεια Σπονδυλοβασικού Συστήματος - Χρόνιες Αγγειακές και Μεταβολικές παθήσεις