ΑΡΩΜΑΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΑΛΟΓΟΝΩΜΕΝΟΙ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ ΑΡΩΜΑΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΑΛΟΓΟΝΩΜΕΝΟΙ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΠΟΥΤΣΗΣ Λέκτορας Δικαστικής Τοξικολογίας Εργαστήριο Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ

ΑΡΩΜΑΤΙΚΟΙ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΑ Βενζόλιο, Τολουόλιο, Ξυλόλιο, Στυρόλιο Αρωματικές νιτρο- και αμινο- ενώσεις Πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCBs)

Βενζόλιο Άχρωμο, πτητικό και εύφλεκτο υγρό, διαλύτης λιπών Χρήσεις Βιομηχανία: παραγωγή χημικών ουσιών (στυρένιο, φαινόλες, κυκλοεξάνιο) Παρασκευή απορρυπαντικών, εκρηκτικών υλών και φαρμακευτικών προϊόντων Παλαιότερα στη σύνθεση πλαστικών, χρωμάτων, κολλών

Πηγές Έκθεσης Βενζίνη οχημάτων Καπνός τσιγάρων Τρόφιμα Επαγγελματική έκθεση Κίνδυνος: αθροιστική έκθεση (επαγγελματική-περιβαλλοντική) Μέση ημερήσια πρόσληψη: 300-2500μg

Αίτια Δηλητηριάσεων Τυχαία στον χώρο εργασίας Εργατικό ατύχημα Επαγγελματική νόσος

Βενζόλιο Απορρόφηση Κατανομή Βιομετατροπή πνεύμονες, δέρμα, γαστρεντερικό σύστημα Κατανομή λιπώδης ιστός, μυελός των οστών tmax = 3 h Βιομετατροπή στο ήπαρ κυττόχρωμα Ρ450 → φαινόλη → υδροκινόνη εξωηπατική οξείδωση της φαινόλης από υπεροξειδάσες → βενζοκινόνη

Βενζόλιο Απέκκριση: Αναλλοίωτο από τους πνεύμονες 10-50%, ούρα, χολή Αποβολή στα ούρα ως φαινόλη, κατεχόλη, κινόνη Οξείδωση σε μικρό ποσοστό προς βλεννικό οξύ και βλενναλδεΰδη τοξική για το αιμοποιητικό, αποβολή στα ούρα

Τοξική Δράση Ομοιοπολική σύνδεση μεταβολιτών του βενζολίου με το DNA και τις πρωτεΐνες του ήπατος, ΜΟ, νεφρών, αίματος και μυών Αναστολή σύνθεσης RNA στα μιτοχόνδρια ήπατος και μυελού των οστών

Τοξική Δράση Οξεία δηλητηρίαση Καταστροφή φωσφολιπιδίων ΚΝΣ Χρόνια δηλητηρίαση Μυελοτοξική δράση Αιμοποιητικό (απλαστική αναιμία, λευχαιμία) Αναπνευστικό (βρογχόσπασμο, πνευμονικό οίδημα) Ανοσοποιητικό (μείωση επιπέδων IgG και IgA) Αναπαραγωγή Οφθαλμοί (θόλωση κερατοειδούς) Δέρμα (λιποδιάλυση, σχάση)

Καρκινογόνος Δράση Συσχέτιση έκθεσης με ΟΜΛ (ερυθρολευχαιμία, μυελοβλαστική λευχαιμία) Λεμφοβλαστική λευχαιμία Νόσος Hodgkin

Κλινική Εικόνα Οξείας Δηλητηρίασης ελαφρά: ερυθρότητα προσώπου, βλεννογόνων, κεφαλαλγία, εμέτους, υπνηλία, (συμπτώματα μέθης από αιθανόλη) βαριά: αρχικά διεγερτική φάση, κατάπτωση, ναυτία, εμέτους, τρόμο, αισθητικές και κινητικές διαταραχές, υπνηλία, κώμα, καρδιακές αρρυθμίες, θάνατος από συγκοπή ή καρδιακή ανεπάρκεια κεραυνοβόλος: ακαριαίος θάνατος

Κλινική Εικόνα Χρόνιας Δηλητηρίασης Λανθάνουσα περίοδος Συμπτώματα ακαθόριστης αιτιολογίας (κεφαλαλγία, ίλιγγος, καταβολή, ανορεξία, ναυτία, ωχρότητα, πυρετός, αιμορραγίες) Διαταραχές του κύκλου στις γυναίκες Εργαστηριακά ευρήματα ελαφρά αναιμία, ανισοκυττάρωση, ποικιλλοκυττάρωση, λευκοπενία, ελάττωση αιμοπεταλίων

Κλινική Εικόνα Χρόνιας Δηλητηρίασης Χρόνιος Βενζολισμός Πολύμορφη νοσολογική οντότητα λόγω τοξικής δράσης στο μυελό των οστών και στο ανοσοποιητικό σύστημα, καταβολή, απώλεια βάρους, πυρετός, συχνές λοιμώξεις Συμπτώματα από το γαστρεντερικό, ΚΝΣ Αιμορραγικό σύνδρομο Αναιμικό σύνδρομο Μεταβολή λευκοκυτταρικού τύπου (↓ουδετεροφίλων, ↑ηωσινοφίλων) Αιματολογική κακοήθεια

Όρια Έκθεσης TLV-TWA 1 ppm TLV-STEL 25 ppm TLV-C 50 ppm Θανατηφόρος δόση από το στόμα 20 mL Έκθεση σε: 1500 ppm για 1 h → καταστολή ΚΝΣ 7500 ppm για 30 min → θάνατος 20000 ppm → ακαριαίος θάνατος

Δείκτες έκθεσης Συγκέντρωση φαινόλης στα ούρα (≤ 45 mg/g κρεατινίνης) Παρουσία βενζόλης στα ούρα και στον εκπνεόμενο αέρα Παρουσία στα ούρα μουκονικού και φαινυλομερκαπτουρικού οξέος Ελάττωση ερυθρών αιμοσφαιρίων και αιμοπεταλίων, λευκοπενία Ελάττωση κοκκιοκυττάρων

Μέτρα Πρόληψης Γενικά αερισμός εργασιακού χώρου, χρήση απαγωγών, συστήματα ελέγχου επιπέδων τοξικών ουσιών Ατομικά κατάλληλη ενδυμασία και προστατευτικά μέσα στην έκθεση (μάσκες, προστατευτικά γυαλιά, γάντια) Μέτρα προστασίας κατά τη φύλαξη

Κλινικοεργαστηριακός έλεγχος εργαζομένων Συστηματική ιατρική παρακολούθηση (μέτρηση συγκέντρωση της φαινόλης στα ούρα και του βενζολίου στα ούρα και στον εκπνεόμενο αέρα) Αιματολογικές εξετάσεις

Θεραπεία Σε κατάποση Απομάκρυνση του βενζολίου με πλύση στομάχου, αποφυγή πρόκλησης χημικής πνευμονίτιδας Προσοχή: όχι έμετος Αντιμετώπιση καταπληξίας

Θεραπεία Σε εισπνοή Απομάκρυνση από το ρυπασμένο περιβάλλον Πρώτες βοήθειες όπως σε ασφυξία Αντιμετώπιση σπασμών, Προσοχή: όχι χορήγηση αδρεναλίνης ή εφεδρίνης Παρακολούθηση ΗΚΓ και αντιμετώπιση κοιλιακής αρρυθμίας (αποφυγή ανακοπής) Αντιμετώπιση αναπνευστικών προβλημάτων, αναιμίας, ηπατικών και νεφρικών βλαβών

Τολουόλιο, Ξυλόλιο, Στυρόλιο Χρήση: ως διαλυτικά χρωμάτων, στην παραγωγή πλαστικών και συνθετικών υλών, καθαριστικών και απολυμαντικών Τολουόλιο και Ξυλόλιο: Πρώτη ύλη στη σύνθεση φαρμάκων Τολουόλιο: Φυσικό συστατικό υγρών καυσίμων Στυρόλιο: Σύνθεση καουτσούκ και χημικό ενδιάμεσο συστατικό στη βιομηχανία πολυμερών Αιτία δηλητηριάσεων: επαγγελματική έκθεση, τυχαίες δηλητηριάσεις

Απορρόφηση Τολουόλιο: πνεύμονες, δέρμα Ξυλόλιο: πνεύμονες, γαστρεντερικό Στυρόλιο: πνεύμονες, δέρμα, γαστρεντερικό

Κατανομή Τολουόλιο: λιπώδη και νευρικό ιστό Ξυλόλιο: σε διάφορα όργανα όπου ασκεί τοξική δράση (επινεφρίδια, μυελό των οστών, ΚΝΣ) Στυρόλιο: λιπώδη ιστό, μυελό των οστών

Βιομετατροπή Τολουόλιο → βενζυλική αλκοόλη → βενζοϊκό οξύ (οξείδωση) → ιππουρικό οξύ Ξυλόλιο → ξυλενόνη και μεθυλοβενζοϊκό οξύ (οξείδωση) → μεθυλο-ιππουρικό οξύ Στυρόλιο → οξείδιο του στυρολίου → (φαινυλαιθυλενογλυκόλη) αμυγδαλικό οξύ → φαινυλογλυοξυλικό οξύ

Απέκκριση Τολουόλιο: ούρα, πνεύμονες Ξυλόλιο: ούρα, πνεύμονες (χωρίς να μεταβολισθεί) Στυρόλιο: ούρα (αμυγδαλικό οξύ)

Τοξική Δράση Αναστολή της πρωτεϊνοσύνθεσης Ερεθιστική δράση στους βλεννογόνους Στο κατώτερο τμήμα του αναπνευστικού σχηματίζονται ενδιάμεσα παράγωγα που αλληλεπιδρούν με ιστικές πρωτεΐνες και προκαλούν κυτταρική νέκρωση → πνευμονικό οίδημα Κατασταλτική δράση στο ΚΝΣ έως απώλεια αισθήσεων - Διαταραχή της πρόσφατης μνήμης και του χρόνου αντίδρασης σε ερεθίσματα → ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ

Κλινική Εικόνα Οξείας Δηλητηρίασης Κεφαλαλγία, ναυτία, ανορεξία, αίσθημα κόπωσης Απώλεια συντονισμού κινήσεων, αύξηση του χρόνου αντίδρασης σε ερεθίσματα, προσωρινή απώλεια μνήμης Απώλεια αισθήσεων, διαταραχές του καρδιακού ρυθμού Ερεθισμός βλεννογόνων, επιπεφυκότα, δέρματος Οξεία βρογχίτιδα, βρογχόσπασμος, χημική πνευμονίτιδα, πνευμονικό οίδημα Καταστολή της αναπνοής, κώμα

Κλινική Εικόνα Χρόνιας Δηλητηρίασης Επίδραση στο ΚΝΣ (μόνιμη παρεγκεφαλιδική αταξία, χρόνια εγκεφαλοπάθεια, διαταραχές προσωπικότητας, ψυχοκινητικές και ψυχιατρικές διαταραχές) Περιφερικές νευροπάθειες Νεφρική βλάβη (υπερχλωραιμία, υποκαλιαιμία, αιματουρία, πρωτεϊνουρία) Ηπατική βλάβη (διόγκωση ήπατος) Δερματικές βλάβες (δερματίτιδες εξ επαφής) Μείωση ερυθρών αιμοσφαιρίων

Όρια Έκθεσης Τολουόλιο TLV-TWA 50 ppm TLV-STEL 150 ppm Ξυλόλιο Στυρόλιο TLV-C 100 ppm

Δείκτες Έκθεσης Τολουολίου Μέτρηση (πρίν και μετά την εργασία) συγκέντρωσης ιππουρικού οξέος στα ούρα (<2,5 g/g κρεατινίνης, 1,5 g/g για μη εκτεθημένα άτομα) Μέτρηση συγκέντρωσης τολουολίου στο αίμα μετά το 8ωρο εργασίας (<1 mg/L, 0,015 mg/L για μη εκτεθημένα άτομα)

Δείκτες Έκθεσης Ξυλολίου Μέτρηση μεθυλοϊππουρικού οξέος στα ούρα των εργαζομένων στο τέλος της εργάσιμης ημέρας (<2 g/g κρεατινίνης) Μέτρηση ξυλολίου στο αίμα δεν είναι εφικτή

Δείκτες Έκθεσης Στυρολίου Μέτρηση αμυγδαλικού οξέος στα ούρα των εργαζομένων στο τέλος εργασιακής εβδομάδας (<0,8 g/g κρεατινίνης) Μέτρηση φαινυλογλυοξυλικού οξέος (<240 mg/g κρεατινίνης) Συγκέντρωση στυρολίου στο αίμα (<0,55 mg/L) Συγκέντρωση στυρολίου στον εκπνεόμενο αέρα (<18 ppm)

Μέτρα Πρόληψης Γενικά αερισμός εργασιακού χώρου, χρήση απαγωγών, συστήματα ελέγχου επιπέδων τοξικών ουσιών Ατομικά κατάλληλη ενδυμασία και προστατευτικά μέσα στην έκθεση (μάσκες, προστατευτικά γυαλιά, γάντια) Μέτρα προστασίας κατά τη φύλαξη και σε περίπτωση διαφυγής στο περιβάλλον

Θεραπεία Απομάκρυνση του ατόμου από το περιβάλλον Χορήγηση οξυγόνου Πλύση στομάχου, πρόληψη πνευμονικής εισρόφησης Παρακολούθηση καρδιακής λειτουργίας, πρόληψη αρρυθμίας

Αρωματικές νιτρο- και αμινο-ενώσεις Αρωματικοί υδρογονάνθρακες που έχουν σαν υποκαταστάτη μία ή περισσότερες: νιτρομάδα όπως νιτροβενζόλιο, δινιτροβενζόλιο, τρινιτροβενζόλιο, δινιτροτολουόλιο κλπ αμινομάδα με κυριότερο εκπρόσωπο την ανιλίνη

Ανιλίνη Υγρό άχρωμο (καφέ σε επαφή με αέρα ή φως), ελαιώδες, καυστική γεύση Οσμή αντιληπτή με όσφρηση σε συγκέντρωση 1ppm

Χρήσεις Ανιλίνης Παρασκευή μελάνης εκτύπωσης Σήμανση ρούχων Σύνθεση χρωμάτων, διαλυτικών, βαφών, αντιοξειδωτικών, φυτοφαρμάκων, εκρηκτικών υλών, φωτογραφικών αντιδραστηρίων

Πηγές έκθεσης Επαγγελματική έκθεση Καπνός τσιγάρου Διαμονή σε περιοχές κοντά σε χώρους απόθεσης απορριμμάτων Με την τροφή και το νερό σε χαμηλές όμως συγκεντρώσεις

Ανιλίνη Απορρόφηση δέρμα, πνεύμονες, γαστρεντερικό σύστημα Βιομετατροπή π-αμινοφαινόλη που αποβάλλεται στα ούρα

Τοξική δράση Ασκεί τοπική ερεθιστική δράση Εξ απορροφήσεως μετατρέπει την αιμοσφαιρίνη σε μεθαιμοσφαιρίνη → μείωση δυνατότητας μεταφοράς οξυγόνου στους ιστούς Κατασταλτική δράση Διαταραχές αναπαραγωγής Αλλοιώσεις μυελού των οστών Δεν έχει καρκινογόνο δράση

Κλινική εικόνα Οξεία δηλητηρίαση Κυάνωση, κεφαλαλγία, δύσπνοια, σύγχυση, λήθαργο, ↓πίεσης, σπασμοί, αιμόλυση, κώμα Γαστρεντερικο: ναυτία, έμετος Πνεύμονες: πνευμονικό οίδημα Κυκλοφοριακό: βραδυκαρδία, συστολική αρρυθμία, σπανίως περιφερική κυκλοφορική ανεπάρκεια Ίκτερος, πόνος στην ούρηση και αναιμία

Κλινική εικόνα Χρόνια δηλητηρίαση ΚΝΣ, νεφροί, ήπαρ, ΜΟ Κεφαλαλγία, εξασθένιση, απώλεια βάρους, ίλιγγος, κυάνωση Αλλοιώσεις δέρματος, υπερίδρωση παλαμών, οίδημα, υπερκεράτωση, έκζεμα Ιστικές αλλοιώσεις δακτύλων και έλκη χωρίς φλεγμονή

Όρια έκθεσης TLV-TWA: Ανιλίνη 5 ppm Νιτροβενζόλιο 1 ppm Μέση θανατηφόρος δόση ανιλίνης: 5-20 g

Δείκτες έκθεσης Αύξηση Met Hb στο αίμα ( ≤ 5%) Παρουσία π-αμινοφαινόλης στα ούρα ( ≤ 10 mg/g κρεατινίνη) Μείωση αριθμού ερυθροκυττάρων (20-30%) Ποικιλοκυττάρωση και ανισοκυττάρωση Αυξημένα επίπεδα τρανσαμινασών Αιματουρία, αιμοσφαιριναιμία

Μέτρα Πρόληψης Εξαερισμός χώρων εργασίας Αποφυγή οποιασδήποτε επαφής Ατομικά μέτρα προστασίας εργαζομένων Απαγόρευση καπνίσματος και κατανάλωσης τροφίμων και υγρών

Κλινικοεργαστηριακός Έλεγχος Εργαζομένων Αιματολογικές και βιοχημικές εξετάσεις Μέτρηση μεθαιμοσφαιρίνης Μέτρηση π-αμινοφαινόλης Έλεγχος νεφρικής και ηπατικής λειτουργίας

Θεραπευτική αντιμετώπιση Απομάκρυνση του τοξικού παράγοντα (δέρμα, ρούχα, πλύση στομάχου) Συμπτωματική αγωγή Έλεγχος μεθαιμοσφαιρίνης με χορήγηση κυανού του μεθυλενίου 1% (0.1 ml/kg) Αιμοδιύλιση ή μετάγγιση Σε χρόνια δηλητηρίαση αντιμετώπιση βλαβών ήπατος και νεφρών

PCBs Ονομασίες: Clophen, Pyralene, Arochlor Περιεκτικότητα χλωρίου 12-68% Προσμίξεις: PCDFs, PBBs, PCDDs Πολύ σταθερές ουσίες με βραδεία αποικοδόμηση άρα και βασικοί ρυπαντές

Χρήση των PCBs Μονωτικά στην ηλεκτροτεχνία (πυκνωτές, μετασχηματιστές) Σύνθεση ελαστικών και πλαστικοποιητικών Σύνθεση μελάνης και χρωμάτων Μέσα μεταφοράς θερμότητας Μέσα επιβράδυνσης φωτιάς Σύνθεση δυσανάφλεκτων υλών για έπιπλα, καθίσματα ΙΧ

Πηγές Έκθεσης Επαγγελματική έκθεση Τρόφιμα (ψάρια: 5-20ppm)

PCBs Απορρόφηση: δέρμα, γαστρεντερικό, πνεύμονες Κατανομή: ήπαρ, μύες, λιπώδη ιστό Βιομετατροπή: στο ήπαρ προς υδροξυλιωμένες φαινόλες. Αυξημένο ποσοστό Cl → βραδεία βιομετατροπή → βραδεία απέκκριση

Τοξική δράση Αυξημένο ποσοστό Cl → αύξηση τοξικότητας Ερεθιστική δράση στο δέρμα Οξεία εκφύλιση ήπατος Ανοσοποιητικό: ↓επίπεδα ανοσοσφαιρινών Μη γονιδιοτοξικά επιγενετικά καρκινογόνα-επάγουν ανάπτυξη νεοπλασμάτων ήπατος Αναπαραγωγή

Κλινική εικόνα Οξεία δηλητηρίαση Κεφαλαλγία, ναυτία, ερεθισμός δέρματος, οφθαλμών και φάρυγγα, συσφικτικό οπισθοστερνικό άλγος Χρόνια δηλητηρίαση Χλωρακμή και ίκτερος

Όρια έκθεσης TLV-TWA PCB που περιέχει 42% Cl 1 mg/m3

Δείκτες έκθεσης Αύξηση των τιμών των τρανσαμινασών Αύξηση των τιμών των τριγλυκεριδίων Αυξομιώσεις στις τιμές χολερυθρίνης

Μέτρα πρόληψης Αποφυγή κάθε επαφής Καλό αερισμό χώρου εργασίας Μάσκα, ρουχισμό, γυαλιά, γάντια PVC Απόκλιση από τις εργασίες ατόμων με παθήσεις αναπνευστικού, δερματολογικές ή χρόνια νοσήματα Σωστή φύλαξη Σε τυχόν διαρροή εναποθήκευση με επίβλεψη από αρμόδιο κρατικό όργανο

Κλινικοεργαστηριακός Έλεγχος Εργαζομένων Έλεγχος ηπατικής λειτουργίας Βιοχημικές εξετάσεις

Θεραπεία Σε επαφή με δέρμα: Απομάκρυνση ουσίας με πολυγλυκόλη και πλύση με ζεστό νερό και σαπούνι Σε επαφή με οφθαλμούς: Πλύσιμο οφθαλμών και οφθαλμολογική εξέταση Σε εισπνοή ατμών: Απομάκρυνση ατόμου Σε από το στόμα λήψη : Χορήγηση παραφινέλαιου και αλατούχου καθαρτικού

ΑΛΟΓΟΝΩΜΕΝΟΙ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ Μεθυλοβρωμιδιο (CH3Br) Μεθυλοχλωριδιο (CH3Cl) Αιθυλενοδιχλωριδιο (CH2ClCH2Cl) Τετραχλωρανθρακας (CCl4) Μεθυλενοχλωριδιο (CH2Cl2) Τριχλωραιθυλενιο (C2HCl3)

Αλογόνο στο μόριο → αύξηση της τοξικότητας Η τοξική δράση εξαρτάται από την αστάθεια του αλογονοϊόντος και από την πτητικότητα της ένωσης

1μόριο CFCs καταστρέφει 100.000 μόρια Ο3 CF2Cl2---Cl.+CF2Cl. Cl. +O3----ClO.+O2 ClO.+O---Cl.+O2 1μόριο CFCs καταστρέφει 100.000 μόρια Ο3

Πρωτόκολλο Montreal (Κοπεγχάγη 20-11-1992) 74 χώρες και η ΕΟΚ συμφώνησαν: Απαγόρευση παραγωγής και χρήσης CFCs από το 1996 Πάγωμα της παραγωγής του μεθυλοβρωμίδιου από το 1995 Απαγόρευση των HCFCs από το 2030 Απαγόρευση των HBFCs από το 1996

Γενικές ιδιότητες Υγρά λίαν πτητικά, μη αναφλέξιμα Μετά από επαφή με φλόγα ή με θερμή επιφάνεια αποσυντίθεται προς φωσγένιο και HCl ή HBr Προκαλούν ρύπανση υδάτων, αθροιστική δράση στα ψάρια, μεταφορά στον άνθρωπο Το τριχλωραιθυλένιο αν πέσει στο έδαφος, κίνδυνος ρύπανσης υδροφόρου ορίζοντα και πιθανότητα παραμονής επί πολλά έτη

Μεθυλοβρωμίδιο Χρησιμοποιούταν ως παρασιτοκτόνο, ως ψυκτικό υγρό και στους πυροσβεστήρες Πνεύμονες: υδρολύεται προς CH3OH και HBr, ερεθισμός, οίδημα Στη CH3OH οφείλονται τα συμπτώματα από το ΚΝΣ και οι διαταραχές της όρασης Καταστολή ΚΝΣ Εκφύλιση ήπατος, νεφρών και μυοκαρδίου Οι μάσκες, τα ενδύματα και τα υποδήματα δεν προσέφεραν προστασία στους εργαζόμενους Το υγρό αυτό διέρχεται και δια των υφασμάτων και δια των δερματίνων ειδών

Χρήσεις Μεθυλενοχλωριδίου Χρήσεις Αιθυλενοδιχλωριδίου Στη σύνθεση του βινυλοχλωριδίου Στη σύνθεση του freon Ως παρασιτοκτόνο Χρήσεις Μεθυλενοχλωριδίου Στη βιομηχανία πλαστικών, ως υλικό απολίπανσης Ως μέσο εκχύλισης Ως προωθητικό στα αερολύματα και Ως διαλυτικό χρωμάτων

Χρήσεις Τετραχλωράνθρακα Έχει απαγορευθεί η χρήση του ως διαλυτικού μέσου στο στεγνό καθάρισμα και καθαρισμού λεκέδων από λίπη λόγω ηπατοτοξικότητας Η χρήση του στην πλήρωση πυροσβεστήρων έχει εγκαταλειφθεί από τη δεκαετία του ΄60, λόγω των θανατηφόρων ατυχημάτων από την αποσύνθεσή του προς COCl2 Παλαιότερα χρησιμοποιείτο ως ανθελμινθικό και αναισθητικό Σήμερα απαγορεύεται η γενικότερη χρήση του και χρησιμοποιείται μόνο στη βιομηχανία ως διαλυτικό, ως προωθητικό αερολυμάτων και στην παρασκευή του freon

Χρήσεις Τριχλωροαιθυλενίου Στην παραγωγή του PVC Ως διαλύτης των λιπών Ως επιβραδυντικό υλικό στους πυροσβεστήρες Ως διαλύτης στα διορθωτικά υγρά Ως μέσον καθαρισμού στα στεγνοκαθαριστήρια Παλαιότερα ως αναισθητικό και αναλγητικό Ως διαλύτης εκχύλισης στον decaffeine΄ café (τείνει να αντικατασταθεί από μεθυλενοχλωρίδιο και οξεικό αιθυλεστέρα) Στην τοξικομανία της κόλλας (glue) (τείνει να αντικατασταθεί από το τριχλωροαιθάνιο και το τετραχλωροαιθυλένιο)

Απορρόφηση-Κατανομή Απορρόφηση απ’ όλες τις οδούς, κυρίως όμως από τους πνεύμονες 35-40% Διευκόλυνση απορρόφησης παρουσία λιπών – αλκοολών Κατανομή σε όλους τους ιστούς και κυρίως στον λιπώδη Υψηλότερες συγκεντρώσεις σε ήπαρ και νεφρά

Τοξική δράση Τοπική και ερεθιστική δράση Εκφυλιστικές αλλοιώσεις σε όλα τα κύτταρα του οργανισμού, βλάβη κυττάρων ΚΝΣ και καρδίας Ηπατοτοξικά και νεφροτοξικά Καρκινογόνα- ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα στα πειραματόζωα Εμβρυοτοξικά

Τοξική δράση Μεθυλενοχλωρίδιο Βιομετατροπή σε φορμυλοχλωρίδιο, που μετατρέπεται σε CO, ή συνδέεται με τις πρωτεΐνες ή τα λιπίδια του κυττάρου Σχηματισμός ανθρακυλαιμοσφαιρίνης

Όρια έκθεσης Απαραίτητη η τήρηση των TLV Αιθυλενοδιχλωρίδιο TLV-TWA: 10ppm Θανατηφόρος δόση: 5ml Τετραχλωράνθρακας TLV-TWA: 5 ppm TLV-C: 10 ppm Θανατηφόρος δόση: 3- 5ml

Όρια έκθεσης Μεθυλενοχλωρίδιο TLV-TWA: 50ppm Θανατηφόρος δόση: 25ml Τριχλωροαιθυλένιο TLV-TWA: 50 ppm, TLV-C: 100 ppm Θανατηφόρος δόση: 3- 5ml/kg, Δόση 50-150ml → κώμα

Κλινική εικόνα - οξεία δηλητηρίαση Per os → Καύσος στόματος, οισοφάγου, στομάχου, κοιλιακό άλγος, ναυτία, έμετος, λόξυγγας, αιμορραγικές διαρροϊκές κενώσεις, διάβρωση και στένωση εντέρου Σε εισπνοή ατμών → ζάλη, ναυτία, διανοητική σύγχυση, καταστολή ΚΝΣ, collapsus, κώμα Ερεθισμός των πνευμόνων, πνευμονικό οίδημα, σε έκλυση φωσγενίου και HCl ή HBr βαρύτερα συμπτώματα από τους πνεύμονες

Κλινική εικόνα - οξεία δηλητηρίαση Λιπώδης εκφύλιση ήπατος, βλάβη ηπατικής λειτουργίας Διαταραχές ΗΚΓ, κοιλιακές αρρυθμίες, αιφνίδιος θάνατος από κοιλιακή μαρμαρυγή Επί του δέρματος → Χημικά εγκαύματα μέχρι 3ου βαθμού

Κλινική εικόνα - χρόνια δηλητηρίαση Μόνιμη κόπωση, ατονία, απώλεια βάρους, παραισθήσεις, κατάθλιψη, κοιλιακά άλγη, διπλωπία, ολιγουρία, αναιμία, μείωση της αντίστασης του οργανισμού στις λοιμώξεις Περιφερική νευρίτιδα, +Babinski (CCl4) Απολιπαντική δερματίτις με ερύθημα, σχάσεις, απολέπιση Αύξηση Α.Π., ίκτερος και κίρρωση

Κλινική εικόνα - χρόνια δηλητηρίαση Τριχλωραιθυλένιο Abuse: Η εισπνοή του διορθωτικού μπορεί να προκαλέσει πνευμονικό οίδημα, υπερτροφία καρδιάς με συμφορητική μυοκαρδιοπάθεια και αιφνίδιο θάνατο

Εργαστηριακά ευρήματα Αιθυλενοχλωρίδιο αιματουρία, αύξηση τρανσαμινασών, αύξηση ουρίας και κρεατινίνης Τετραχλωράνθρακας αύξηση SGOT μέχρι 6000 U/ml (ΦΤ:10-33) αύξηση χολερυθρίνης αιματουρία και πρωτεΐνουρία, ολιγοουρία αύξηση ουρίας και κρεατινίνης διαταραχές στο ΗΚΓ, κοιλιακές πρόωρες συστολές

Εργαστηριακά ευρήματα Μεθυλενοχλωρίδιο αιματουρία, αύξηση SGOT, μείωση pH αίματος, αύξηση COHb Τριχλωροαιθυλένιο Αύξηση SGOT και SGPT Χαμηλές τιμές προθρομβίνης στον ορό Διαταραχές στο ΗΚΓ, κοιλιακές αρρυθμίες

Δείκτες έκθεσης σε τριχλωραιθυλένιο C τριχλωροξικού οξέως στα ούρα μετά από 1 βδομάδα εργασίας: ≤ 100mg/g κρεατινίνη C τριχλωραιθανόλης στο πλάσμα μετά από 1 βδομάδα εργασίας: ≤ 0.4mg/dl C τριχλωραιθανόλης στα ούρα μετά από 1 βδομάδα εργασίας: ≤ 320mg/g κρεατινίνη C τριχλωραιθυλενίου στον εκπνεόμενο αέρα 16 ώρες μετά την έκθεση: ≤ 0.5ppm C τριχλωραιθυλενίου ούρων: ≤40mg/l

Πρόληψη-Προστατευτικά μέτρα Φύλαξη διαλυτών σε κλειστά δοχεία και σε χώρους με χαμηλή θερμοκρασία Καλό αερισμό-Συστήματα απαγωγών Προστατευτικές στολές Σε διαρροή, χρήση προσροφητικών ουσιών Απομάκρυνση από το χώρο Απαγόρευση χρήσης οινοπνεύματος Έλεγχος λειτουργικότητας του ήπατος Έλεγχος υγείας εργαζομένων δις ετησίως Έγκυες, έφηβοι και παιδιά να μην εκτίθενται

Πρόληψη-Προστατευτικά μέτρα C αιθυλενοδιχλωριδίου στο χώρο εργασίας: ≤ 50ppm Μέτρηση CH2Cl2 στο αίμα και αέρα Μέτρηση ανθρακυλαιμοσφαιρίνης στο αίμα (CH2Cl2)

Θεραπεία Απομάκρυνση από το χώρο, τεχνητή αναπνοή-Ο2 Αφαίρεση ρούχων και πλύση δέρματος Όχι διεγερτικά λόγω επαγωγής αρρυθμιών Χορήγηση C, πλύση στομάχου, όχι έμετο Χορήγηση διαζεπάμης σε σπασμούς Αντιβίωση σε περίπτωση πνευμονίας Φουροσεμίδη, διττανθρακικό νάτριο Υποστήριξη νεφρικής – ηπατικής λειτουργίας Δίαιτα πλούσια σε υδατάνθρακες και ελάχιστο λίπος