«Υγιεινή Διατροφή στην Προσχολική Ηλικία» ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ «Υγιεινή Διατροφή στην Προσχολική Ηλικία» Β’ Παιδικός Σταθμός Κοινότητας Αργυρούπολης Τσιριμιάγκου Χριστιάνα Υπεύθυνοι καθηγητές: κ. Πολυχρονόπουλος Ευάγγελος κ. Μανιός Ιωάννης

Σκοπός της παρουσίασης.. Να κατανοήσουμε τι σημαίνει «υγιεινή διατροφή» και να μάθουμε τα οφέλη της Να συζητήσουμε πως η παρουσία και η συμπεριφορά των γονέων μπορεί να επηρεάσει την συμπεριφορά του παιδιού & τις διατροφικές του προτιμήσεις & απέχθειες Να εντοπίσουμε τα συχνά λάθη που κάνουν οι γονείς στη διατροφή των παιδιών τους Να εστιάσουμε στην υιοθέτηση υγιεινών προτύπων διατροφής

Τι σημαίνει υγιεινή διατροφή;

Ποσότητες Τροφής Ποικιλία Τροφίμων Συχνότητα Κατανάλωσης Γάλα & γαλακτοκομικά προϊόντα Κρέας, ψάρι, κοτόπουλο, αυγό, όσπρια Ψωμί, ζυμαρικά, ρύζι, πατάτες Φρούτα & λαχανικά ελαιόλαδο Ποικιλία Τροφίμων Η κατανάλωση φαγητού από όλες τις ομάδες τροφίμων εξασφαλίζει μια ισορροπημένη διατροφή Ποσότητες Τροφής Μέγεθος μερίδας – ισορροπημένη κατανάλωση τροφής – κατανάλωση κάθε ομάδας τροφίμων Συχνότητα Κατανάλωσης Μικρά & συχνά γεύματα και σνακ

Επιστημονική Ομάδα: ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ: ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ, ΠΡΟΛΗΨΗ & ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

Ανάγκες των παιδιών στην προσχολική ηλικία Το σωματικό βάρος των νηπίων αυξάνεται κατά 2-2,5kg/ χρόνο ενώ το ύψος κατά 7,5cm μέχρι την ηλικία των 7 ετών. Συνεπώς έχουμε αυξημένες ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά: Για να διατηρήσει τις φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού Για να ανταπεξέλθει στις καθημερινές δραστηριότητες Για να αναπτυχθεί Για να δημιουργήσει αποθέματα στον οργανισμό για διάφορα θρεπτικά συστατικά

Ανάγκες σε βιταμίνες & ιχνοστοιχεία ΑΣΒΕΣΤΙΟ Αυξημένες ανάγκες κατά την προσχολική ηλικία. Επαρκής πρόσληψη για να προληφθεί η οστεοπόρωση κατά την ενήλικη ζωή. Ημερήσιες ανάγκες σε ασβέστιο: 1-3 ετών: 500mg 4-8 ετών: 800mg Πως μπορούμε να τις καλύψουμε; Πηγές Ασβεστίου 1-3 ετών 4-6 ετών Γάλα φρέσκο Πλήρες & άπαχο 2 φλιτζάνια 2,5 φλιτζάνια Γάλα εβαπορέ ½ φλιτζάνι 1 φλιτζάνι Γιαούρτι στραγγιστό 2 κεσεδάκια 2,5 κεσεδάκια Τυρί φέτα ¾ φλιτζ. 1 φλιτζ. Τυρί ένταμ 70 γραμμ. 110 γρ. Σπανάκι 300 γραμμ. (2 σαλάτες) 400 γραμμ. (2 μεγάλες σαλάτες) Φασόλια ¼ φλιτζανιού Σολομός 40 γραμμ. 80 γραμμ. Αυγό 1 μέτριο 1,5 μέτριο

Βιταμίνη D Σημαντικός ρόλος στην ανάπτυξη Απαραίτητη για την απορρόφηση του ασβεστίου και την εναπόθεσή του στα οστά Ο οργανισμός μπορεί να τη συνθέσει από την προβιταμίνη D ύστερα από έκθεση του δέρματος στην ηλιακή ακτινοβολία. Από την τροφή μας την προσλαμβάνουμε σε πολύ μικρές ποσότητες. Πηγές Βούτυρο, συκώτι, αυγά, πλήρες γάλα, γάλα εμπλουτισμένο με βιταμίνη D

Σίδηρος Αυξημένες ανάγκες στα νήπια λόγω ταχύτατης αύξησης του όγκου του αίματος. Επαρκής πρόσληψη και απορρόφηση προλαμβάνει μελλοντικές ελλείψεις & αναιμία. Ο σίδηρος των ζωικών προϊόντων απορροφάται σε μεγαλύτερο ποσοστό από το σίδηρο των φυτικών τροφίμων. Ζωικές πηγές: κοτόπουλο, γαλοπούλα, συκώτι, μοσχάρι, τόνος, αυγό Φυτικές πηγές: όσπρια, σπανάκι, μπρόκολο, φράουλες, δημητριακά ολικής άλεσης

Τροφές πλούσιες σε σίδηρο Σιδηροπενική Αναιμία Ένδεια σιδήρου στον οργανισμό η διατροφή μπορεί να συμβάλλει Παιδιά προσχολικής ηλικίας: πληθυσμός σε κίνδυνο Η σιδηροπενία επηρεάζει τη διάθεση, την ικανότητα συγκέντρωσης & μάθησης, την ικανότητα κίνησης Αν το παιδί δεν τρώει κρέας: επιλέγουμε τρόφιμα πλούσια σε σίδηρο με παράλληλη κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε βιταμίνη C (πορτοκάλια, λεμόνια, πιπεριές κ.α.) Τροφές πλούσιες σε σίδηρο Κρέας, συκώτι, θαλασσινά, ξηροί καρποί, όσπρια,δημητριακά ολικής άλεσης, σπανάκι, κακάο

Τι θα πρέπει να περιλαμβάνει το διαιτολόγιο του παιδιού μου; μία μικρή μερίδα σαλάτα σε κάθε γεύμα & μαγειρεμένα λαχανικά ή χορτόσουπα 2-4 φρούτα/ ημέρα 2-3 μερίδες γαλακτοκομικών προϊόντων/ ημέρα 1-2 φορές/ εβδομάδα όσπρια 2 φορές/ εβδομάδα ψάρι, 4-5 αυγά, 1-3 κρέας & κοτόπουλο Ελαιόλαδο για όλες τις χρήσεις. Ανάλατους ξηρούς καρπούς ενδιάμεσα, ως σνακ.

“My Plate” Ψωμί: 1 φέτα/ γεύμα Δημητριακά πρωινού: 1 φλιτζάνι/ ημέρα Ρύζι-ζυμαρικά: 3-4 φορές/ εβδομάδα 2-4/ ημέρα Γάλα: 1,5-2 φλιτζ/ ημέρα Γιαούρτι: 1 κεσεδάκι/ ημέρα Τυριά: 30-40 gr/ ημέρα Κόκκινο κρέας: 1-2φορές/ εβδομάδα Λευκό κρέας: 2 φορές/ εβδομάδα Αυγό: 4-5/ εβδομάδα Ψάρι: 1-2 φορές/ εβδομάδα 2-3 σαλάτες/ ημέρα ή βραστά λαχανικά ή χορτόσουπες

Φρούτα & Λαχανικά Προτιμούν τα φρούτα & λαχανικά με έντονα χρώματα Προτιμούν τα τραγανά και όχι τα μαλακά λαχανικά Προσοχή σε φρούτα που μπορεί να προκαλέσουν πνιγμό Συνήθως στα παιδιά αρέσει να βουτάνε κομμάτια ωμών λαχανικών σε τριμμένο τυρί ή σάλτσες Καλό είναι να παρακινούμε τα παιδιά στο σούπερμαρκετ να επιλέξουν από μόνα τους τα λαχανικά που τους αρέσουν

Γάλα & Γαλακτοκομικά προϊόντα Προτιμούν το γάλα σε θερμοκρασία δωματίου και όχι παγωμένο Αν δεν πίνουν γάλα: εναλλακτικά τυρί, γιαούρτι και κρέμες με βάση το γάλα. Αποφεύγουμε σοκολατούχο γάλα ή προσθήκη ζάχαρης!

Δημητριακά Προτιμάμε απλά επεξεργασμένα ή ολικής άλεσης δημητριακά, διότι τα υπόλοιπα είναι πλούσια σε ζάχαρη Στα δημητριακά πρωινού μπορούμε να προσθέσουμε διάφορα ξηρά φρούτα για να βελτιωθεί το χρώμα και η γεύση τους και να αυξηθεί η διατροφική αξία του γεύματος.

Κρέας Θα πρέπει να είναι κομμένο σε μικρά, μαλακά κομμάτια ή σε ραβδάκια Θα πρέπει να είναι καλοψημένο αλλά παράλληλα ζουμερό. Συνήθως τα παιδιά αποφεύγουν τα σκληρά κομμάτια κρέατος που δεν είναι εύκολα στη μάσηση.

Σνακ - μικρογεύματα Ιδέες… φρέσκα φρούτα/ φρουτοσαλάτα τοστ με τυρί σάντουιτς με λαχανικά & τόνο ψωμί με βούτυρο και μέλι άγλυκα κράκερς

Η πλήρης απαγόρευσή τους αποτελεί λανθασμένη τακτική! Γλυκά… Η πλήρης απαγόρευσή τους αποτελεί λανθασμένη τακτική! Προσοχή στην υπερκατανάλωση Μην χρησιμοποιείτε τα γλυκά ως αντάλλαγμα πχ: «αν φας το φαγητό σου θα σου δώσω γλυκό» Όχι προ του γεύματος διότι μειώνουν την όρεξη και προκαλούν κορεσμό Αν δεν μπορούμε να αποφύγουμε το γλυκό τότε πρέπει να το προσφέρουμε μετά το γεύμα και μετά το φρούτο

Υγιεινές Εναλλακτικές Λύσεις Γλυκά Υγιεινές Εναλλακτικές Λύσεις γιαούρτι με μέλι & φρούτα μπισκότα με βρώμη, μήλο & κανέλλα σπιτικά γλυκά με αγνά υλικά όπως κακάο, μαύρη σοκολάτα, αλεύρι ολικής άλεσης, ελαιόλαδο αντί για βούτυρο παστέλι ζελέ φρούτων γρανίτα αντί για παγωτό ξυλάκι

Ποσότητες 3 κύρια γεύματα και 2-3 σνακ κάθε μέρα Μικρές ποσότητες/ Δίνουμε επιπλέον μόνο εφόσον το παιδί αδειάσει το πιάτο του. Πόσο φαγητό πρέπει να σερβίρω στο παιδί; για κάθε χρόνο της ηλικίας του σερβίρουμε 1 κ.σ. από κάθε τρόφιμο του γεύματός του.

Διατροφική Συμπεριφορά στην Προσχολική Ηλικία

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τις διατροφικές επιλογές ενός παιδιού; Βρεφική ηλικία έντονο ενδιαφέρον να δοκιμάζει τα πάντα Παιδική ηλικία το παιδί «δυσκολεύει», αποκτά άποψη, απορρίπτει τρόφιμα ή και ομάδες τροφίμων

Αποδοχή Τροφής Επηρεάζεται από: Κορεσμό Ατομικά «πιστεύω» Φίλους Οικογενειακές συνθήκες Προηγούμενες εμπειρίες από τη δοκιμή του τροφίμου Υφή, σχήμα, άρωμα, γεύση τροφής Θερμοκρασία φαγητού Μέγεθος μερίδας

Αποδοχή τροφής ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Κατά την προσχολική ηλικία μειωμένος ρυθμός ανάπτυξης μειωμένη όρεξη μειωμένο ενδιαφέρον για τη διατροφή Διαμόρφωση τροφικών ιδιαιτεροτήτων. Άρνηση για κατανάλωση κάποιων τροφίμων τρόπος για να επιβεβαιώσουν την ανεξαρτησία τους. Δεν μπορούμε να υποχρεώσουμε το παιδί να φάει – μάταιες οι εντάσεις. Προσφέρουμε στα παιδιά και τα αγαπημένα τους τρόφιμα πάντα στις σωστές ποσότητες.

Παραδείγματα Υποκατάστατων Τροφίμων Αποδοχή τροφής Σημαντικό! Υποκατάστατα από την ίδια ομάδα τροφίμων όταν το παιδί αρνείται να καταναλώσει κάποιο συγκεκριμένο τρόφιμο προκειμένου να προσλάβει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Παραδείγματα Υποκατάστατων Τροφίμων Τρόφιμο που δεν αρέσει Υποκατάστατο Γάλα Γιαούρτι + τυρί ή γάλα σε συνδυασμό με δημητριακά Για να καλύψει τις ανάγκες σε ασβέστιο Κρέας Προτίμηση στο κρέας που του αρέσει περισσότερο/ μικρά και μαλακά κομμάτια ή Θαλασσινά για να καλύψει τις ανάγκες σε σίδηρο Λαχανικά Κάθε φορά θα πρέπει να υπάρχουν στο πιάτο του παιδιού 1-2 κ. γλυκού λαχανικά ακόμη και αν δεν τα τρώει. Εναλλακτικά επιλέγουμε σούπες λαχανικών

Συμπεριφορά στο τραπέζι Σημαντική η διατροφική εκπαίδευση από μικρή ηλικία. Ώρα φαγητού: το παιδί αναγνωρίζει ποια είναι η ώρα του φαγητού και μαθαίνει: Τη θέση του στο τραπέζι Καθιστό, δεν βλέπει τηλεόραση ταυτόχρονα Έχει ατομικό μικρό πιάτο, πιρούνι & κουτάλι και τρώει με αυτά και όχι με τα χέρια Σε μικρή απόσταση μπορεί εύκολα να πάρει ψωμί, σαλάτα και τυρί Το περιβάλλον του είναι ευχάριστο, χωρίς εντάσεις και φωνές, μαζί με αγαπημένα πρόσωπα.

Γονείς Βασικότερος παράγοντας επιρροής του παιδιού στο φαγητό κατά τη νηπιακή & προσχολική ηλικία. Πρέπει να εξασφαλίζουν στο παιδί: ισορροπημένη δίαιτα, σωστό ωράριο, ποιότητα τροφής, ασφάλεια τροφίμων σωστή ποσότητα & κατάλληλη ατμόσφαιρα κατά την ώρα του γεύματος (παρουσία όλης της οικογένειας έστω σε ένα από τα γεύματα, «συναισθηματική ασφάλεια» στο παιδί). Προσοχή στις μεθόδους επιβράβευσης & τιμωρίας! Δημιουργώντας υγιή πρότυπα στο μικρόκοσμο του παιδιού μπορούμε εύκολα να επιτύγχουμε στη διαμόρφωση σωστής διατροφικής συμπεριφοράς…

Τηλεόραση Τα παιδιά γίνονται αποδέκτες μηνυμάτων Υιοθετούν συμπεριφορές γύρω από το φαγητό Τρόφιμα διαφημίσεων

Η τηλεόραση προδιαθέτει τα παιδιά σε παχυσαρκία!!! Τηλεόραση Ερέθισμα «τσιμπολογήματος» & αποτροπή από έντονες κινητικές δραστηριότητες Καταναλώνουν μεγαλύτερη ποσότητα τροφής όταν παράλληλα βλέπουν τηλεόραση

Η σημασία του πρωινού Η πιο σημαντική συνήθεια που πρέπει να αποκτηθεί! Τα περισσότερα παιδιά πίνουν μόνο γάλα πριν πάνε στο σχολείο. Πολύ λίγα καταναλώνουν φρούτα ή αβγό στο πρωινό τους Σύμφωνα με μελέτες, παιδιά που δεν καταναλώνουν πρωινό, τείνουν να έχουν κατά 3 κιλά μεγαλύτερο σωματικό βάρος σε σχέση με παιδιά αντίστοιχης ηλικίας που καταναλώνουν πρωινό και χειρότερες διαιτητικές συνήθειες (αναψυκτικά, γλυκά, κόκκινο κρέας)

Η σημασία του πρωινού Τα παιδιά θα πρέπει να ξυπνούν νωρίτερα και να παίρνουν ένα καλό πρωινό χωρίς να βιάζονται. Συνέπειες μη κατανάλωσης πρωινού γεύματος: Μειωμένη επίδοση σε εργασίες που απαιτούν συγκέντρωση και εγρήγορση (μείωση επιπέδων γλυκόζης) Μοιάζουν κουρασμένα και νωχελικά Δυσκολία στη μνήμη Δεν συμμετέχουν ενεργά στο μάθημα

Ιδέες για ένα πλήρες πρωινό 1 φλιτζ. γάλα με δημητριακά πρωινού & 1 φρούτο 1 αβγό, 1-2 φέτες ψωμί, λίγο τυρί & 1 φρούτο 1 φλιτζ. γάλα, 1 κομμάτι κέικ & 1 φρούτο 1 φλιτζ. γάλα, 1-2 φέτες ψωμί με λίγο βούτυρο και μέλι, 1 φρούτο 1 γιαούρτι με δημητριακά πρωινού & 1 φρούτο 1 τοστ με τυρί & 1 φρούτο ή φυσικός χυμός Σημειώσεις.. Καλό θα είναι να προτιμάμε δημητριακά ολικής άλεσης Το γάλα μπορεί να είναι πλήρες ή ημίπαχο (1,5%) Όταν επιλέξουμε χυμό αντί για φρούτο, θα πρέπει να είναι φυσικός και χωρίς προσθήκη ζάχαρης

Π α ι δ ι κ ή Π α χ υ σ α ρ κ ί α

Παιδική Παχυσαρκία Σημαντικό πρόβλημα για τα παιδιά στην Ελλάδα! Παράγοντες που συντελούν: Γενετικοί– Κοινωνικοί – Ψυχολογικοί Θετικό ενεργειακό ισοζύγιο Μειωμένη Φυσική Δραστηριότητα

Παιδική Παχυσαρκία & γονείς Το παιδί μιμείται τις διαιτητικές συνήθειες των γονέων Κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ζάχαρη & λίπος Πιεστική στάση των γονιών να καταναλώσουν τα παιδιά ολόκληρη την προβλεπόμενη μερίδα Χρησιμοποίηση του φαγητού ως βραβείο Αδιαφορία για την υγιεινή διατροφή του παιδιού

Η παχυσαρκία αποτελεί κίνδυνο για την ενήλικη ζωή του παιδιού… Αποτελεί προδιαθεσικό παράγοντα ή συντελεί στην επιδείνωση πολλών νοσημάτων όπως… Σακχαρώδης Διαβήτης Υπερλιπιδαιμία – Υπερτριγλυκεριδαιμία Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο & Έμφραγμα του Μυοκαρδίου Νεφρικές & Ηπατικές νόσους Αναπνευστικές Δυσλειτουργίες Σκελετικά προβλήματα

Συνεπώς είναι πολύ σημαντικό να επιμορφώσουμε το παιδί σχετικά με τη σωστή διατροφή ώστε να υιοθετήσει ήδη από μικρή ηλικία υγιεινές διατροφικές συνήθειες

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η παχυσαρκία; Με την υιοθέτηση υγιεινών διαιτητικών συνηθειών Με τον περιορισμό του «τσιμπολογήματος» και την προγραμματισμένη κατανάλωση γευμάτων-σνακ Με τη συστηματική φυσική δραστηριότητα Με την αλλαγή στον τρόπο ζωής (πχ: λιγότερος χρόνος μπροστά στην τηλεόραση & ενθάρρυνση για συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες)

Σας ευχαριστώ πολύ!