ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΒΟΛΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΣΧΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ΤΑΞΗ: Α1&A5, Σχολικό έτος: 2013-14 Υπεύθυνος καθηγητής: Φασουράκης Δημήτριος ΠΕ01

Ορισμός Εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου Σχέση ασυμμετρίας δύναμης

Στατιστικά δεδομένα 15% των μαθητών έχουν βιώσει συμπεριφορές εκφοβισμού (συχνότερα 8-15 ετών) Αγόρια (συχνότερα σωματική βία) Κορίτσια (συχνότερα λεκτική βία) : 3:1 Συχνότητα: ↑ Δημοτικό και Γυμνάσιο, ↓ Λύκειο ↑ αστικές περιοχές, ↑ μεγάλα σχολικά συγκροτήματα, ↑ γονείς μαθητών υψηλού κοινωνικού και οικονομικού επιπέδου ↓ σχολεία με υψηλά ακαδημαϊκά αποτελέσματα

Αιτιολογικοί παράγοντες Ατομικά χαρακτηριστικά των παιδιών: ιδιοσυγκρασία, τραυματικές εμπειρίες, εθνικότητα ή/και θρησκεία που αποτελεί μειονότητα, αναπηρία, μαθησιακές δυσκολίες Χαρακτηριστικά του οικογενειακού περιβάλλοντος: ακραίες μέθοδοι ανατροφής, πρότυπα επιθετικής συμπεριφοράς, ενδοοικογενειακή βία, χωρισμένοι γονείς, οικονομικά προβλήματα, έλλειψη ποιοτικού οικογενειακού χρόνου Κοινωνικά χαρακτηριστικά: οικονομική κρίση, κοινωνικές αλλαγές, ρατσισμός Προβολή της βίας από τα ΜΜΕ

Μορφές σχολικού εκφοβισμού Σωματικός Λεκτικός Συναισθηματικός Σεξουαλικός Ηλεκτρονικός Έμμεσος ή κοινωνικός Εκφοβισμός με εκβιασμό Ρατσιστικός

Χαρακτηριστικά των παιδιών Θύτες Θύματα Χαμηλή αυτοεκτίμηση, έλλειψη αυτοπεποίθησης Μοναχικότητα, τάση για απομόνωση Έλλειψη διεκδικητικότητας, παθητική αποδοχή της βίας Ευαισθησία, εσωστρέφεια Μειωμένες κοινωνικές δεξιότητες Έλλειψη συνεργασίας και ομαδικότητας Έντονο άγχος Διαφορετικότητα Συχνότερα αγόρια Συναισθηματική ανωριμότητα, αστάθεια Αδυναμία ανάπτυξης και διατήρησης σχέσεων οικειότητας Επιθετική συμπεριφορά, αδυναμία διαχείρισης θυμού Απουσία τύψεων και μεταμέλειας Χειριστική συμπεριφορά Αντικοινωνική και συχνά παραβατική συμπεριφορά (κάπνισμα, αλκοόλ)

Οι παρατηρητές… Είναι παρόντες στο 85% των περιπτώσεων εκφοβισμού. Βιώνουν το φόβο μήπως γίνουν οι επόμενοι στόχοι. Μπορεί να ενθαρρύνουν το θύτη ή να κρατούν παθητική στάση (δίνοντας το μήνυμα ότι αυτό που συμβαίνει είναι αποδεκτό). Σπάνια παρεμβαίνουν βοηθώντας τα θύματα.

Ενδείξεις θυματοποίησης Απώλεια προσωπικών του αντικειμένων Ζητάει συχνά χρήματα λέγοντας ότι χάνει εκείνα που του δίνουν Άρνηση συμμετοχής σε σχολικές εκδηλώσεις και δραστηριότητες Συχνές ξαφνικές αλλαγές διάθεσης Ψυχοσωματικά προβλήματα, ιδίως στις ηλικίες 5-7 ετών (κεφαλαλγία, κοιλιακό άλγος, εμετός, ενούρηση, εφιάλτες, άρνηση τροφής, υπερκινητικότητα) Μειωμένη διάθεση ή άρνηση να πάει στο σχολείο προφασιζόμενο αδιαθεσία. Πτώση της μαθησιακής απόδοσης. Προσκόλληση στους εκπαιδευτικούς στα διαλείμματα. Αλλαγή διαδρομής προς και από το σχολείο. Ενδείξεις επίθεσης (σημάδια, μελανιές) που αποφεύγει να εξηγήσει.

Πρόγραμμα πρόληψης σχολικού εκφοβισμού Στάδιο της γενικής διαμεσολάβησης: υπογράφεται ένα γενικό συμβόλαιο μη βίας από τους μαθητές και ενεργοποιείται μια επιτροπή επίβλεψής κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων. Στάδιο διαμεσολάβησης σε επίπεδο τάξης: διεξάγεται διάλογος μεταξύ γονιών και μαθητών και θεσπίζονται κανόνες κατά του εκφοβισμού. Στάδιο διαμεσολάβησης σε ατομικό επίπεδο: αναλύονται προσωπικά βιώματα και εμπειρίες από τους μαθητές θύτες – θύματα

Πρόληψη και Αντιμετώπιση Εκπαιδευτικοί: Ουσιαστική εποπτεία των μαθητών κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων Παροχή δυνατοτήτων διοχέτευσης της επιθετικότητας με αποδεκτές δραστηριότητες (αθλήματα, τέχνες κ.λ.π.) Διαρκής παρότρυνση και υποστήριξη των γονιών για ενεργό συμμετοχή και συνεργασία με το σχολείο Στελέχωση των σχολείων με ειδικούς ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων Οικογένεια: Σταθεροί κανόνες διαπαιδαγώγησης Κλίμα επικοινωνίας και διαλόγου στην οικογένεια Εξασφάλιση ποιοτικού χρόνου με τα παιδιά τους Συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς Αναζήτηση εξειδικευμένης συμβουλευτικής υποστήριξης Πολιτεία: Δημιουργία κοινωνικών και ψυχολογικών υπηρεσιών Διοργάνωση Ημερίδων με θέμα το σχολικό εκφοβισμό Συνεργασία Δήμων και φορέων για τη δημιουργία Ομάδων Δημιουργικής Απασχόλησης για τα παιδιά Διερεύνηση και αξιολόγηση του προβλήματος και της αποτελεσματικότητας των δράσεων