Εισαγωγή στη Μακροοικονομία Κεφάλαιο 5 Εισαγωγή στη Μακροοικονομία «Εκεί που τελειώνει το τηλεσκόπιο, αρχίζει το μικροσκόπιο. Ποιό από τα δύο προσφέρει τη μεγαλύτερη θέα;» VICTOR HUGO

Μακροοικονομία & Μικροοικονομία - Αποφάσεις των ατομικών μονάδων Όσο μεγάλες και αν είναι Μακροοικονομία - Συμπεριφορές ολόκληρων οικονομιών Όσο μικρές και αν είναι - Οικονομικά Μεγέθη

Μακροοικονομία & Μικροοικονομία Άθροιση Μεγεθών Συνδυασμός πολλών ατομικών αγορών σε μια συνολική αγορά Σύνθεση της ζήτησης και της προσφοράς Σε διαφορές αγορές Σημαντική για μικροοικονομικά ζητήματα Μη σημαντική για μακροοικονομικά ζητήματα Κατά τη διάρκεια οικονομικών διακυμάνσεων Οι αγορές μετακινούνται ταυτόχρονα προς τα πάνω ή προς τα κάτω

Μακροοικονομία & Μικροοικονομία Υποθέτει περισσότερες λεπτομέρειες Κατανομή πόρων & διανομή εισοδήματος Σχετικά ασήμαντες Μικροοικονομία Αγνοεί τα μακροοικονομικά ζητήματα Εστιάζει σε – ατομικές αγορές Κατανομή πόρων Διανομή εισοδήματος

Η Προσφορά & η Ζήτηση στη Μακροοικονομία Καμπύλη συνολικής ζήτησης Ζητούμενη ποσότητα εγχώριου προϊόντος Κάθε πιθανή αξία του επιπέδου τιμών Κάμπύλη συνολικής προσφοράς Προσφερόμενη ποσότητα εγχώριου προϊόντος

Σχήμα 1 Δύο ερμηνείες μιας μετατόπισης της καμπύλης ζήτησης D1 Τιμή S S D D0 A P1 E E P0 P0 Q0 Ποσότητα Ποσότητα (a) (b)

Η Προσφορά & η Ζήτηση στη Μακροοικονομία Πληθωρισμός Παρατεταμένη αύξηση στο επίπεδ τιμών Outward shift of aggregate demand curve Ύφεση – χρονική περίοδος Η συνολική εκροή μειώνεται Μειώνεται η παραγωγή Οι άνθρωποι χάνουν τις θέσεις εργασίας τους Μετατόπιση της καμπύλης συνολικής ζήτησης προς τα αριστερά

Σχήμα 2 Μια οικονομία η οποία πέφτει σε ύφεση S E P0 Επίπεδο Τιμών B D0 Επίπεδο Τιμών D2 E P0 Q0 B P2 Q2 Εγχώριο Προϊόν

Η Προσφορά & η Ζήτηση στη Μακροοικονομία Οι μακρο-οικονομολόγοι μελετούν - Πληθωρισμό Ύφεση & ανεργία Οικονομική ανάπτυξη

Σχήμα 3 Οικονομική Ανάπτυξη S0 S1 C Επίπεδο Τιμών E D1 D0 Q0 Q1 Εγχώριο Προϊόν

Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) Άθροισμα: χρηματικών αξιών Όλων των τελικών αγαθών & υπηρεσιών Που παράγονται στην εγχώρια οικονομία Που πωλούνται σε οργανωμένες αγορές Συγκεκριμένη χρονική περίοδος Συνήθως ένας χρόνος

Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν Ονομαστικό ΑΕΠ ΑΕΠ σε τρέχοντα δολλάρια Εκροές αξίας – τρέχοντες τιμές Πραγματικό ΑΕΠ Εκροές αξίες διαφορετικών ετών Κοινές τιμές

Ακαθάριστό Εγχώριο Προϊόν ΑΕΠ – συγκεκριμένο έτος - Άθροιση όλων των χρηματικών αξιών - Των αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται εντός του έτους - Τελικά αγαθά και υπηρεσίες - Παραγωγική: Εντός των γεωγραφικών συνόρων των Η.Π.Α - Οργανωμένες αγορές

Ακαθάριστό Εγχώριο Προϊόν Τελικά αγαθά και υπηρεσίες Που αγοράζονται από τους τελικούς χρήστες Ενδιάμεσα αγαθά που αγοράζονται Για επαναπώληση Για χρήση στην παραγωγή ένός άλλου αγαθού

Ακαθαριστό Εγχώριο Προϊόν Περιορισμοί του ΑΕΠ Δε μετρά: την οικονομική ευημερία ενός κράτους Περιλαμβάνει μόνο τη δραστηριότητα εντός της αγοράς Δεν αποδίδει αξία στις δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου Προσμετρώνται το ίδιο: «Καλά» και «Κακά» αγαθά Οικολογικό κόστος Δεν αφαιρείται από το ΑΕΠ

Η οικονομία ως «τρένο που ανεβοκατεβαίνει» Η οικονομία των Η.Π.Α Ανάπτυξη – με διακυμάνσεις Μακροοικονομικές διακυμάνσεις Επιχειρηματικοί κύκλοι Πραγματικό ΑΕΠ κατά κεφαλή Κλάσμα: real πραγματικό ΑΕΠ δια τον πληθυσμό

Σχήμα 4 Ονομαστικό ΑΕΠ, πραγματικό ΑΕΠ, πραγματικό ΑΕΠ κατά κεφαλή από το 1959

Σχήμα 5 Ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ των Η.Π.Α από το 1870

Η οικονομία ως «τραίνο που ανεβοκατεβαίνει» Πληθωρισμός - Παρατεταμένη αύξηση του Γενικού Επιπέδου Τιμών Αποπληθωρισμός - Παρατεταμένη μείωση του Γενικού Επιπέδου Τιμών

Σχήμα 6 Το επίπεδο πληθωρισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες από το 1870

Η οικονομία ως «τραίνο που ανεβοκατεβαίνει» Η Μεγάλη Ύφεση, 1929-1933 Μείωση της οικονομικής δραστηριότητας Ταχύς αποπληθωρισμός Παραγωγή – μειώθηκε 30% Ποσοστό Ανεργίας Αυξήθηκε από 3% σε 25%

Η οικονομία ως «τραίνο που ανεβοκατεβαίνει» Η Μεγάλη Ύφεση, 1929-1933 -Επανάσταση στην οικονομική σκέψη Πριν: η οικονομία αυτο-διορθώνεται Έπειτα: μείωση στη συνολική ζήτηση - Νομισματική και δημοσιονομική πολιτική Τελείωσε: στις αρχές της δεκαετίας του 1940

Η οικονομία ως «τραίνο που ανεβοκατεβαίνει» Από τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο ως το 1973 Αύξηση των κρατικών δαπανών Αύξηση της συνολικής ζήτησης Συγκυριακή δημοσιονομική πολιτική Έλεγχοι Τιμών Έλλειψη: καταναλωτικών αγαθών Δεκαετία 1960 – ισχυρή ανάπτυξη Πόλεμος του Βιετνάμ – αυξημένη κατανάλωση Πληθωρισμός & υψηλή ανεργία Έλεγχοι Μισθών και Τιμών

Η οικονομία ως «τραίνο που ανεβοκατεβαίνει» Δημοσιονομική Πολιτική Κρατικές δαπάνες & φορολογία Χρησιμοποιούνται για την καθοδήγηση της συνολικής ζήτησης Στασιμοπληθωρισμός Πληθωρισμός Ενώ η οικονομία Αναπτύσσεται αργά (“παραμένει στάσιμη”) Ή πέφτει σε ύφεση

Η οικονομία ως «τραίνο που ανεβοκατεβαίνει» Ο Μεγάλος Στασιμοπληθωρισμός, 1973-1980 - Ο ΟΠΕΚ τετραπλασίασε τις τιμές του πετρελαίου το 1973 - Φτωχές σοδειές - Ύφεση Πληθωρισμός: 12% Υψηλή Ανεργία - Στασιμοπληθωρισμός - Εσωτερική μετατόπιση της καμπύλης προσφοράς

Η οικονομία ως «τραίνο που ανεβοκατεβαίνει» The Great Stagflation, 1973-1980 Economy recovered Government actions Natural economic forces 1979 – OPEC soaring oil prices Stagflation Inflation: 16%

Figure 7 Τα αποτελέσματα μιας δυσμενούς μετατόπισης της προσφοράς S1 D Επίπεδο Τιμών S1 S0 A E Πραγματικό ΑΕΠ

Η οικονομία ως «τραίνο που ανεβοκατεβαίνει» Τα οικονομικά του Reaganomics και το επακόλουθό τους Εν μέσω πορείας ανάκαμψης Υψηλός πληθωρισμός Κεντρική Τράπεζα Νομισματική Πολιτική Υψηλό επιτόκιο Δράσεις εκ μέρους της Κεντρικής Τράπεζας Μεταβολή των επιτοκίων Επηρεασμός της συνολικής ζήτησης

Η οικονομία ως «τρένο που ανεβοκατεβαίνει» Τα οικονομικά του Reagan και το επακόλουθό τους Ύφεση του 1981-1982 Μεγάλα ελλείμματα προϋπολογισμού Η ανάκαμψη ξεκίνησε το 1982-1983 Πρόεδρος Bush Πληθωρισμός Πακέτο μείωσης του ελλείμματος Εκτίναξη των τιμών του πετρελαίου Ύφεση του 1990-1991

Η οικονομία ως «τρένο που ανεβοκατεβαίνει» Τα οικονομικά του Clinton: μείωση του ελλείμματος Πακέτο μείωσης του ελλείμματος, 1993 & 1997 Αύξηση των φόρων & μείωση των κρατικών δαπανών Μεγάλο πλεόνασμα Αλματώδης ανάπτυξη της οικονομίας Χαμηλότερος πληθωρισμός Καμπύλες Συνολικής Προσφοράς Ωθήθηκαν προς το εξωτερικό με ταχύ ρυθμό, 1996-1998

Σχήμα 8 Τα αποτελέσματα της ευνοϊκής μεταχείρισης της προσφοράς S0 S1 D1 S0 S1 Επίπεδο Τιμών D0 S2 C B E Πραγματικό ΑΕΠ

Η οικονομία ως «τραίνο που ανεβοκατεβαίνει» Μειώσεις φόρων και η οικονομία του Bush Ύφεση του 2001 Η πρώτη εδώ και 10 έτη -Φορολογικές μειώσεις του 2001 -Έλλειμμα του προϋπολογισμού -«Έκρηξη» των κρατικών δαπανών Πόλεμος έναντια στην τρομοκρατία -Συνολική Ζήτηση – μετατόπιση προς τα έξω - Κεντρική Τράπεζα Μείωσε το επιτόκιο

Πρόβλημα Μακροοικονομικής Σταθεροποίησης Πολιτική Σταθεροποίησης Κρατικά Προγράμματα Αποτρέπουν ή μειώνουν τη χρονική διάρκεια των υφέσεων Αντιμετωπίζουν τον πληθωρισμό, σταθεροποιούν τις τιμές

Πρόβλημα Μακροοικονομικής Σταθεροποίησης Καταπολέμηση της ανεργίας Αύξηση της συνολικής ζήτησης Κράτος – Δημοσιονομική Πολιτική Αύξηση των δαπανών Μείωση των φόρων Κεντρική Τράπεζα – Νομισματική Πολιτική Χαμηλότερα επιτόκια - Αύξηση της παραγωγής - Μείωση της ανεργίας - Αύξηση των τιμών

Σχήμα 9 Πολιτική Σταθεροποίησης για την καταπολέμηση της ανεργίας S0 A D1 S0 Επίπεδο Τιμών D0 A E Αύξηση της Παραγωγής Πραγματικό ΑΕΠ

Πρόβλημα Μακροοικονομικής Σταθεροποίησης Καταπολέμηση του πληθωρισμό Μείωση της συνολικής ζήτησης Κράτος – Δημοσιονομική Πολιτική Μείωση των δαπανών Αύξηση των φόρων Κεντρική Τράπεζα – Νομισματική Πολιτική Αύξηση των επιτοκίων Μείωση του πληθωρισμού (μείωση των τιμών) Μείωση της παραγωγής Αύξηση της ανεργίας

Σχήμα 10 Πολιτική Σταθεροποίησης για την καταπολέμηση του πληθωρισμού S D0 Επίπεδο Τιμών D2 E Μείωση Τιμών B Πραγματικό ΑΕΠ

Πολιτική Σταθεροποίησης Δεδομένα πριν από τον πόλεμο Διακυμάνσεις – μη διαχειριζόμενη οικονομία Περίοδοι αλματώδους ανάπτυξης και περίοδοι ύφεσης «Φυσικοί» οικονομικοί λόγοι Μικρή παρέμβαση του κράτους Δεδομένα μετά τον πόλεμο Οικονομία – διαχειριζόμενη από την κρατική πολιτική Επιτυχημένη ή αποτυχημένη Υφέσεις – λιγότερο σφοδρές Πιο επιρρεπής σε πληθωρισμό