ΓΕΛ ΠΑΡΑΛΙΑΣ Μαθήτριες: Παύλου Εβελίνα Παπαγεωργίου Μαρία Πεντεσκούφη Λιάνα Πετρούτσου Κατερινα ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΕΦΗΒΕΙΑ Υπεύθυνοι Καθηγητές: Λουκοπούλου Νεκταρία Γκουντάνης Δημήτρης

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα 3: εισαγωγή Σελίδα 4:ψυχογενείς διαταραχές Σελίδα 5-8:παχυσαρκία Σελίδα 9-11: νευρική ανορεξία Σελίδα 12-17:πρότυπα εφήβων Σελίδα 18:συμπέρασμα Σελίδα 19:βιβλιογραφία

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το θέμα που θα αναλυθεί στις επόμενες σελίδες αφορά την εφηβική διατροφή και πιο συγκεκριμένα τις διατροφικές διαταραχές που εύκολα μπορεί να δημιουργηθούν σε αυτή την εύθραυστη, ομολογουμένως ηλικία. Το θέμα επιλέχτηκε καθώς ζούμε σε μια κοινωνία όπου η εικόνα μας και το πώς μας βλέπουν οι φίλοι μας και οι συνάδελφοί μας φαίνεται να είναι κυρίαρχο στην καθημερινή ζωή μας. Έτσι είναι πιθανό πολλοί άνθρωποι να έχουν μια λανθασμένη εντύπωση για το πώς κάποια διατροφική διαταραχή εκδηλώνεται και ποια τα αίτια εκδήλωσής της.

ΨΥΧΟΓΕΝΕΙΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ! Οι ψυχογενείς διατροφικές διαταραχές αναπτύσσονται ως εξωτερικά σημάδια συναισθηματικών και ψυχολογικών προβλημάτων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτών είναι: η νευρική ανορεξία και η παχυσαρκία

ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Ως παχυσαρκία ορίζεται η περίσσεια σωματικού λίπους και η διάγνωσή της πρέπει να βασίζεται στην απόδειξη της παρουσίας του λίπους αυτού. Αυτό προϋποθέτει μέτρηση της σύστασης του σώματος 

Αίτια της παχυσαρκίας:   Η παχυσαρκία είναι ένα τυπικό παράδειγμα πολυπαραγοντικής νόσου και πρέπει να θεωρείται ως το αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων όπως ο τρόπος ζωής, η δίαιτα, η ηλικία, το φύλο και η κληρονομικότητα. Τόσο τα γονίδια όσο και το περιβάλλον επιδρούν στην εμφάνιση της παιδικής παχυσαρκίας. Τα παιδιά των οποίων και οι δυο γονείς είναι παχύσαρκοι έχουν 80% πιθανότητα να γίνουν παχύσαρκα και ο κίνδυνος αυτός πέφτει στο 40% αν μόνο ο ένας γονιός είναι παχύσαρκος και στο 8% αν κανείς από τους γονείς δεν είναι παχύσαρκος.

Διατροφή: Η διατροφή είναι ένα βασικό καθοριστικό στοιχείο του βάρους του σώματος. Η πρόσληψη θερμίδων με τη διατροφή αλλά και η ισορροπία των θρεπτικών συστατικών στη δίαιτα καθώς και η κατανομή των γευμάτων κατά τη διάρκεια της ημέρας σχετίζονται με τη σύσταση του σώματος. Τρόπος ζωής: Το διατροφικό περιβάλλον των παχύσαρκων παιδιών είναι διαφορετικό από αυτό των μη παχύσαρκων. Οι παχύσαρκοι γονείς δημιουργούν διαφορετικό διατροφικό περιβάλλον για τα παιδιά τους και έτσι ενθαρρύνουν ή κάνουν εύκολη την επιλογή τροφών πλούσιων σε λιπαρά.

   Φυσική δραστηριότητα: Η ελαττωμένη φυσική δραστηριότητα, η οποία οφείλεται κυρίως στον σύγχρονο καθιστικό τρόπο ζωής, έχει σαν αποτέλεσμα την ελαττωμένη «δαπάνη» ενέργειας γεγονός που αποτελεί κακό προγνωστικό παράγοντα για την αύξηση του βάρους. Ψυχολογικά αίτια: Τα παχύσαρκα παιδιά και έφηβοι έχουν συνήθως χαμηλή αυτοεκτίμηση και φτωχή εικόνα εαυτού γεγονός που συχνά οδηγεί σε έλλειψη κινήτρων και θέτει τα παιδιά σε ένα φαύλο κύκλο μη ισορροπημένης διατροφής και κακής εικόνας σώματος.

Η ψυχογενής ανορεξία Κύριο χαρακτηριστικό της διαταραχής αυτής, είναι η υπερβολική ενασχόληση με το φαγητό και η συνεχής απώλεια βάρους. Πολλές φορές η διαταραχή ξεκινά με μια απλή δίαιτα(που σιγά-σιγά γίνεται εμμονή και δεν σταματάει) ή ως αντίδραση σε έντονες συναισθηματικές καταστάσεις όπως οικογενειακά ή προσωπικά προβλήματα. Το φαγητό παίρνει άλλη διάσταση στη σκέψη του εφήβου και συχνά παραγκωνίζεται με αποτέλεσμα λόγω έλλειψης τροφής και θρεπτικών συστατικών το άτομο να γίνεται υπερβολικά αδύνατο έως και καχεκτικό. Ιδιαίτερο όμως χαρακτηριστικό είναι ότι το ίδιο έχει διαστρεβλωμένη εικόνα του εαυτού του, ακόμα και αν είναι πολύ αδύνατο, θεωρεί ότι είναι κανονικό έως και παχύσαρκο.

Δεν μπορεί κανείς να πει ότι οι παραπάνω διατροφικές διαταραχές έχουν ως αίτιο κάτι συγκεκριμένο. Η εφηβεία είναι ένα «κομβικό σημείο» στην ανάπτυξη ενός ανθρώπου καθώς συμβαίνουν παράλληλες σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές που σίγουρα επηρεάζουν κάθε τομέα της ζωής.Οι διαταραχές διατροφής είναι συχνό φαινόμενο κατά την εφηβεία και μπορεί να είναι απόρροια πολλών αιτιολογικών παραγόντων. Στην εποχή που ζούμε μικροί και μεγάλοι βλέπουμε καθημερινά γύρω μας «αδύνατα σώματα» να προβάλλονται ως πρότυπα. Όχι μόνο σε ότι έχει να κάνει με την εξωτερική ομορφιά, αλλά μέσω των διαφημίσεων, ο αδύνατος είναι παράλληλα επιτυχημένος και έξυπνος άνθρωπος! Άρα όταν ο έφηβος βομβαρδίζεται από αυτές τις εικόνες καλείται να βάλει άλλη μια «έννοια-φροντίδα» στη ζωή του.

, Τον κυριότερο ρόλο τον παίζει η ίδια η κοινωνία μέσα στην οποία μεγαλώνει ένας έφηβος. Στην εποχή που ζούμε μικροί και μεγάλοι βλέπουμε καθημερινά γύρω μας «αδύνατα σώματα» να προβάλλονται ως πρότυπα. Όχι μόνο σε ότι έχει να κάνει με την εξωτερική ομορφιά, αλλά μέσω των διαφημίσεων, ο αδύνατος είναι παράλληλα επιτυχημένος και έξυπνος άνθρωπος! Άρα όταν ο έφηβος βομβαρδίζεται από αυτές τις εικόνες καλείται να βάλει άλλη μια «έννοια-φροντίδα» στη ζωή του.

ΠΡΟΤΥΠΑ ΕΦΗΒΩΝ ΟΡΙΣΜΟΣ : Πρότυπα είναι κάποια  είδωλα κυρίως  προσώπων που έχουν καταξιωθεί  σε έναν τομέα και είναι είτε από το κοντινό περιβάλλον  ενός ανθρώπου είτε από το καλλιτεχνικό στερέωμα. Όλοι οι άνθρωποι  υποσυνείδητα ή όχι διαλέγουν  πρότυπα και με τον έναν ή με  τον άλλο  τρόπο άθελα ή μη  προσπαθεί να τα μιμηθεί, να τα υπερβεί, να τα ακολουθήσει και να γίνει ακόμα καλύτερος από  αυτά ενώ στο  τέλος τα λατρεύει τα αγαπάει και τα  υπερασπίζεται.  

Ο βομβαρδισμός των εφήβων από τα Μέσα ενημέρωσης με λανθασμένα πρότυπα και η προβολή της εξωτερικής εμφάνισης ως βασική προϋπόθεση επιτυχίας και ευτυχίας οδηγούν σε διατροφικές υπερβολές. Το  πρόβλημα αφορά κυρίως τα κορίτσια. Η συχνότητα είναι δεκαπλάσια στα κορίτσια έναντι των αγοριών, παρουσιάζοντας έξαρση σε δύο ηλικίες, στα 14 και 18 χρόνια. Επίσης, αφορά κυρίως τα ανώτερα κοινωνικοοικονομικά στρώματα, τις πολύ καλές μαθήτριες, τις αθλήτριες και πρωταθλήτριες σε αθλήματα, που απαιτούν παιδισμό στην εμφάνιση ή σε αυτά που το βάρος σχετίζεται με την επίδοση, όπως μπαλέτο, ρυθμική γυμναστική, κολύμπι κ.ά.

Από την έναρξη της λειτουργίας της, τον Οκτώβριο του 2006, η Μονάδα Εφηβικής Υγείας (ΜΕΥ) έχει αντιμετωπίσει πάνω από 120 εφήβους με διαταραχές πρόσληψης τροφής. Οι επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών είναι σημαντικές, αφού περί τους 17 εφήβους χρειάστηκαν νοσηλεία και μερικοί χρειάστηκε να διακόψουν για κάποιο διάστημα την παρακολούθηση του σχολείου τους.

Για τα μικρότερα παιδιά οι γονείς είναι οι κυριότερη πηγή επιρροής, αλλά για τους εφήβους, δυστυχώς, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Παρ’ όλα αυτά, η επιρροή των γονιών είναι ακόμη ισχυρή και μπορούν με κάθε ευκαιρία που τους δίνεται να προσφέρουν ένα καλό παράδειγμα στα παιδιά τους. Με άλλα λόγια, θα ήταν άσκοπο να ζητάτε από τα παιδιά σας να τρώνε υγιεινά, ενώ εσείς είστε παχύσαρκοι και παραγγέλνετε κάθε βράδυ φαγητό απέξω. Μελέτη κατέδειξε ότι οι διατροφικές συνήθειες, η συμπεριφορά και οι επιλογές του ατόμου έχουν βαθιές επιρροές από την οικογένεια, κυρίως από τη μητέρα. Αυτό που θεωρούσαν οι έφηβοι «κανονικό» φαγητό ήταν ένα καλομαγειρεμένο σπιτικό γεύμα, ενώ τα «γρήγορα» γεύματα καταναλώνονταν για ευχαρίστηση.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Αυτό που συμπεράναμε από την έρευνα που διεξήγαμε είναι πως η εφηβεία  χωρίς αμφιβολία είναι η πιο κρίσιμη περίοδος στη ζωή ενός ανθρώπου, όπου πολλά αλλάζουν. Είναι η εποχή της σύγκρουσης, της αμφισβήτησης, της άρνησης, της αντίδρασης και της παρόρμησης. Συνεπώς είναι εύκολο την περίοδο αυτή να αναπτυχθούν διατροφικές διαταραχές καθώς ο έφηβος δεν αντιλαμβάνεται ή δεν παραδέχεται ότι μπορεί και να του συμβαίνει. Δεν υπάρχει ένας δρόμος-αίτιο που οδηγεί σε διαταραχές διατροφής αλλά οι λόγοι είναι σύνθετοι και έχουν να κάνουν με την προσωπικότητα και το περιβάλλον κάθε ατόμου. Ωστόσο η σωστή ενημέρωση του ατόμου αλλά και των ανθρώπων του περιβάλλοντός του ώστε να ξέρουν πότε να επέμβουν, μπορεί να αποτρέψει την πρόκληση τέτοιων καταστάσεων. «Η τροφή σου να είναι το φάρμακό σου και το φαρμακό σου να είναι η τροφή σου» Ιπποκράτης

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Σχετικό άρθρο στην ιστοσελίδα της εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ» Ηλεκρονικός ιστότοπος « paidoramα» Σχετικό άρθρο στον ηλεκτρονικό ιστότοπο «efiviki-diatrofh»