Χρόνια Μέση Ωτίτιδα Αριστείδης Αθανασιάδης-Σισμάνης, MD, FACS Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών Διευθυντής Α. ΩΡΛ Κλινικής Ιπποκράτειο Νοσοκομείο

Ανατομική του Ωτός

Φυσιολογία Ακοής

Ευσταχιανή σάλπιγγα

Λειτουργίες ευσταχιανής σάλπιγγας Αερισμός μέσου ωτός Εξισορρόπηση πιέσεων μέσου ωτός Προστασία / Παροχέτευση μέσου ωτός Μένει κλειστή Ανοίγει μόνο με την κατάποση, χασμουρητό

Ευσταχιανή σάλπιγγα Dennis Poe, MD

ΕΥΣΤΑΧΙΑΝΗ ΣΑΛΠΙΓΓΑ

Δυσλειτουργία ευσταχιανής σάλπιγγας Δημιουργία αρνητικής πίεσης στο μέσο ους Διίδρωση υγρού στο μέσο ους

Ορισμός της χρόνιας μέσης ωτίτιδας Kάθε φλεγμονώδης πάθηση του μέσου ωτός ανεξάρτητα από την αιτία της πρόκλησης ή την παθογένεσή της, που έχει προκαλέσει μόνιμες, μη-αναστρέψιμες παθολογοανατομικές αλλοιώσεις στις ανατομικές δομές του μέσου ωτός

Παθογένεση χρόνιας ωτίτιδας Δυσλειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας Επιμόλυνση Ιδιοπαθής

Παθογόνοι μικροοργανισμοί της χρόνιας μέσης ωτίτιδας Ψευδομονάδα aeruginosa Σταφυλόκοκκος που ανθίσταται στη μεθικιλλίνη (Methicillin resistant staphylococcus) Χρυσίζων σταφυλόκοκκος Κλεμπσιέλλα της πνευμονίας Είδη στρεπτόκοκκου Αναερόβιοι μικροοργανισμοί (πεπτοστρεπτόκοκκος, βακτηριοειδή)

Παθογένεση χρόνιας ωτίτιδας Δυσλειτουργία ΕΣ Εκκριτική μέση ωτίτιδα Χρόνια μέση ωτίτιδα Ατελεκτασία Χρόνια διάτρηση Χολοστεάτωμα

Αίτια δυσλειτουργίας της ευσταχιανής σάλπιγγας Επιμόλυνση από ιούς και μικρόβια Αλλεργία Ακτινοθεραπεία Υπερωϊοσχιστία Διαταραχή των επιφανειοδραστικών παραγόντων (surfactants) Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Κλινική εικόνα Βαρηκοΐα αγωγιμότητας (Συχνή) Διαλείπουσα ή εμμένουσα πυώδης ωτόρροια (Δυσοσμία?) Νευροαισθητήρια βαρηκοΐα? Εμβοές Ίλιγγος (Σπάνια) Παράλυση προσωπικού νεύρου (Σπάνια)

Εξέταση

Ωτοσκόπηση

Ωτοσκόπηση Έξω ακουστικός πόρος Τυμπανική μεμβράνη Διαφάνεια Χροιά Βραχεία απόφυση σφύρας Λαβή σφύρας Φωτεινός κώνος Διαγραφή αγγείωσης

Ωτοσκόπηση

Ωτοσκόπηση παιδιών

Μίκρο-ωτοσκόπηση

Τονοδότες 256 Hz 512 Hz

Τονοδότες Rinne Weber

Ακοολογικός έλεγχος Τονική ακοομετρία Ομιλητική ακοομετρία

Τύποι βαρηκοΐας Αγωγιμότητας Νευροαισθητήρια Μικτή

Ευσταχιανή Σάλπιγγα

Ευσταχιανή Σάλπιγγα Dennis Poe, MD

Ευσταχιανή Σάλπιγγα

Λειτουργίες ευσταχιανής σάλπιγγας Αερισμός ΜΩ Εξισορρόπηση πιέσεως ΜΩ Προστασία / Παροχέτευση ΜΩ Παραμένει κλειστή Ανοίγει μόνο κατά την κατάποση, χασμουρητό

Δυσλειτουργία ευσταχιανής σάλπιγγας Αρνητική πίεση στο μέσω ους Δημιουργία διιδρώματος

Μορφές της χρόνιας μέσης ωτίτιδας Διάτρηση της τυμπανικής μεμβράνης Ατελεκτασία Τυμπανοσκλήρυνση Χολοστεάτωμα

Ωτοσκοπικά ευρήματα χρόνιας μέσης ωτίτιδας Ατελεκτασία/ Ατροφία Τυμπανοσκλήρυνση Διάτρηση της τυμπανικής μεμβράνης Πεπαχυσμένος ή πολυποειδώς εκφυλισμένος βλεννογόνος του μέσου ωτός Βλεννώδης ή βλεννοπυώδης ωτική έκκριση διαμέσου της τυμπανικής διάτρησης Πολύποδες ή σαρκία (χολοστεάτωμα) Δύσοσμη ωτόρροια (χολοστεάτωμα) Απεξάρθρωση/ τμηματική ή ολική διάβρωση της ακουστικής αλύσου

Διάτρηση τυμπανικής μεμβράνης Αιτιολογία Λοιμώξεις : Ωτίτιδες Τραυματισμοί : Διατιτρένων όργανο, Ωστικό τραύμα από εκρήξεις, Χαστούκι, Ιατρογενή αίτια (Μυριγγκοτομή) Διάτρηση της τυμπανικής μεμβράνης. Γύρω από τη διάτρηση εμφανίζονται στοιχεία τυμπανοσκλήρυνσης (1,2).

Τυμπανοσκλήρυνση Πάχυνση του βλεννογόνου του ΜΩ ή της τυμπανικού υμένα και εναπόθεση αλάτων ασβεστίου Πολλαπλά σημεία τυμπανοσκλήρυνσης και ατροφίας της δεξιάς τυμπανικής μεμβράνης

Τυμπανοσκλήρυνση Κατάληψη όλης της επιφάνειας της τυμπανικής μεμβράνης από τυμπανοσκληρυντικές πλάκες

Χολοστεάτωμα Συγγενές Επίκτητο Πρωτοπαθές Δευτεροπαθές Ορίζεται μία επιδερμική δομή εντός της τυμπανομαστοειδικής κοιλότητας, η οποία παρουσιάζει ανεξάρτητη ανάπτυξη, καταστρέφοντας και αντικαθιστώντας το βλεννογόνο του μέσου ωτός ή της μαστοειδούς και απορροφώντας τον υποκείμενο οστό. Το χολοστεάτωμα αποτελεί ουσιαστικά μία παγίδευση πλακώδους επιθηλίου και από-επιθηλιοποιημένης κερατίνης εντός της κοιλότητας του τυμπανομαστοειδικού συστήματος. Συγγενές Επίκτητο Πρωτοπαθές Δευτεροπαθές

Θεωρίες παθογένεσης χολοστεατώματος Μετανάστευση πλακώδους επιθηλίου (Ingrowth of squamous epithelium) Αρνητική πίεση-εισολκή Συγγενές επιδερμικό υπόλειμμα Μεταπλασία επιθηλίου

Συγγενές χολοστεάτωμα Αιτιολογία: παραμονή μίας μικρής φωλεάς επιδερμικού εκτοδέρματος Ωτοσκοπικά ευρήματα: ανέπαφη τυμπανική μεμβράνη, «μαργαριταροειδής» μάζα στο πρόσθιο-άνω τμήμα της τυμπανικής κοιλότητας Ακτινογραφική απεικόνιση: Στρόγγυλη μάζα στο πρόσθιο-άνω τμήμα της τυμπανικής κοιλότητας, καλά κυψελιδοποιημένη μαστοειδής Ηλικία εμφάνισης: συνήθως παιδική ηλικία Συγγενές χολοστεάτωμα, αριστερό αυτί (βέλος)

Χολοστεάτωμα του επιτυμπάνιου χώρου (βέλος), δεξί αυτί

Χολοστεάτωμα Στην περίπτωση αυτή ο σάκος σχηματίζεται λόγω της εισρόφησης της τυμπανικής μεμβράνης ή λόγω μίας περιφερικής διάτρησης. Η επέκταση του χολοστεατώματος εντός της μαστοειδούς γίνεται διαμέσου της έσω επιφάνειας των ακουστικών οσταρίων (κεφαλή σφύρας, σώμα άκμονα).

Φυσιολογικός τυμπανικός υμένας Ατελεκτασία Ατιολογία: Δυσλειτουργία ευσταχιανής σάλπιγγας δημιουργεί εισρόφηση Η εισρόφηση της τυμπανικής μεμβράνης συνοδεύεται και από ατροφία λόγω της καταστροφής της μέσης στιβάδας αυτής (lamina propria), και απώλεια της ακαμψίας Φυσιολογικός τυμπανικός υμένας Ατελεκτασία (βέλος), εισρόφηση του οπισθίου-άνω τεταρτημόριου του τυμπανικού υμένα

Διάβρωση οστικής αλύσου Διάβρωση του μακρού σκέλους του άκμονα (Βέλος)

Απεικονιστικός έλεγχος Αξονική τομογραφία Μαγνητική τομογραφία

Χολοστεάτωμα Αξονική τομογραφία κροταφικών οστών

Θεραπεία χρόνιας ωτίτιδας Τοπικός καθαρισμός με αναρρόφηση Καλλιέργεια; Αντιβιοτικές σταγόνες Πλύσεις με 1.5% διάλυμα οξικού οξέος Αντιβιοτικά από του στόματος;

Χειρουργική αντιμετώπιση χρόνιας ωτίτιδας Τυμπανοπλαστική Τυμπανομαστοειδεκτομή

Τυμπανοπλαστική Αποτελεί μία επέμβαση για την εξάλειψη της νόσου στο μέσο αυτί και την αποκατάσταση του μηχανισμού της ακοής, με ή χωρίς μόσχευμα τυμπανικής μεμβράνης, με ή χωρίς μαστοειδεκτομή

Τυμπανοπλαστική Πρώτη ανακοίνωση το 1951 από τους Zollner και Wullstein Επιτυχία: 90% Διάφορα μοσχεύματα και τεχνικές Σήμερα χρησιμοποιείται κυρίως κροταφική περιτονία The term tympanoplasty was first used in 1953 by Wullstein to describe surgical techniques for reconstruction of the middle ear hearing mechanism that had been impaired or destroyed by chronic ear disease. Graft materials: full and split thickness skin, vein, perichondrium, periostieum, fascia lata, temporalis fascia and cartilage. Temporalis fascia and perichondrium remain the most popular. Methods of placement of the graft: overlay and underlay technique. The latter is preferred by the majority of the otologists. Horst Wullstein Fritz Zollner

Τυμπανοπλαστική

Οπισθο-ωτιαία τομή

Λήψη μοσχεύματος

Μόσχευμα

Οπισθο-ωτιαία προσπέλαση

Οπισθο-ωτιαία προσπέλαση

Σάκος χολοστεατώματος Μαστοειδεκτομή Σάκος χολοστεατώματος

Μαστοειδεκτομή

Μαστοειδεκτομή Μαστοειδής κοιλότης μετά την αφαίρεση του χολοστεατώματος

CARTILAGE “SHIELD” TYMPANOPLASTY Technique Κύμβη κόγχης

CARTILAGE “SHIELD” TYMPANOPLASTY Technique

Ανακατασκευή της ακουστικής αλύσου με χρήση πρόθεσης υδροξυαπατίτη (PORP)

Ανακατασκευή της ακουστικής αλύσου

Ανακατασκευή της ακουστικής αλύσου

Επιπλοκές χρόνιας ωτίτιδας Ενδοκροταφικές Οξεία μαστοειδίτιδα Υποπεριοστικό απόστημα Οξεία λαβυρινθίτιδα Παράλυση του προσωπικού νεύρου Λιθοειδίτιδα-σύνδρομο Gradenigo

Επιπλοκές χρόνιας ωτίτιδας Αιτιολογία: Οξεία μέση ωτίτιδα, χρόνια μέση ωτίτιδα (Χολοστεάτωμα) Παθοφυσιολογία: Μέσω διάβρωσης οστού, μέσω ανάδρομης θρομβοφλεβίτιδας Τρόποι δημιουργίας επιπλοκών

Παράλυση του προσωπικού νεύρου Σπάνια επιπλοκή της οξείας και χρόνιας ωτίτιδας Συμπτώματα οξείας μέσης ωτίτιδας ή και μαστοειδίτιδας Παράλυση του προσωπικού νεύρου Χορήγηση αντιβιοτικών / μυριγγοτομή σε οξεία μέση ωτίτιδα Μαστοειδεκτομή σε χολοστεατώματα

Λιθοειδίτιδα-σύνδρομο Gradenigo Συμπτώματα οξείας μαστοειδίτιδος με: Παράλυση VI εγκεφαλικής συζυγίας Διπλοπία Οπισθοκογχικό άλγος Αντιβιοτικά / Μαστοειδεκτομή

Οξεία λαβυρινθίτιδα Συμπτώματα οξείας μαστοειδίτιδος με: Ίλιγγος Νευροαισθητήριος βαρηκοΐα Χορήγηση αντιβιοτικών Μαστοειδεκτομή

Οξεία μαστοειδίτιδα Ωταλγία Πυρετός Ερυθρότης / οίδημα /ευαισθησία οπισθο-ωτιαίας περιοχής Ερυθρότης τυμπανικού υμένα Αντιμετώπιση με αντιβιοτικά/μυριγγοτομή αρχικά, μαστοειδεκτομή σε μη ανταπόκριση

Υποπεριοστικό απόστημα Συμπτώματα οξείας μαστοειδίτιδας και: Οίδημα έξω ακουστικού πόρου Οίδημα οπισθο-ωτιαίας περιοχής Προεξοχή του πτερυγίου Αντιβιοτικά / Χειρουργική αντιμετώπιση (Μαστοειδεκτομή)

Υποπεριοστικό απόστημα

Επιπλοκές χρόνιας ωτίτιδας Ενδοκρανιακές Επισληρίδιο απόστημα Υποσκληρίδιο απόστημα Εγκεφαλικό απόστημα Θρομβοφλεβίτιδα σιγμοειδούς κόλπου Μηνιγγίτιδα

Συμπτώματα ενδοκρανιακών επιπλοκών Ψηλός πυρετός Ναυτία/Εμετός Κεφαλαλγία Ωταλγία Λήθαργος/κώμα Παράλυση κρανιακών συζυγιών(V, VI, VII) Δυσκαμψία αυχένα Οίδημα οπτικών θηλών Υπέρταση, Βραδυκαρδία Σπασμοί Προεξοχή της κρανιακής πηγής (Σε βρέφη)

Ενδοκρανιακά αποστήματα Εγκεφαλικό απόστημα, κροταφικός λοβός (βέλος) Παρεγκεφαλιδικό απόστημα (βέλος)

Αξονική τομογραφία, εγκεφαλικών αποστημάτων (βέλη) Εγκεφαλικό απόστημα Αξονική τομογραφία, εγκεφαλικών αποστημάτων (βέλη)

Επιπλοκές χρόνιας ωτίτιδας Αντιμετώπιση Έγκαιρη διάγνωση Χορήγηση κατάλληλων αντιβιοτικών Χειρουργική παροχέτευση αποστημάτων Χειρουργική αντιμετώπιση της μέσης ωτίτιδας

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!