Φυσιολογία Αναπαραγωγής Ζώων Συντροφιάς 2o Μάθημα Παρεμβάσεις ελέγχου αναπαραγωγικής διαδικασίας

Ορμονικός έλεγχος οιστρικού κύκλου Συχνό αίτημα των ιδιοκτητών Μόνιμη στείρωση μόνο με χειρουργικές μεθόδους Ο ορμονικός έλεγχος εγκυμονεί πολλούς κινδύνους Προγεσταγόνα: Οξεική μεγεστρόλη Οξεική μεδροξυπρογεστερόνη Προλιλεστόνη Ανδρογόνα: Τεστοστερόνη mibolerone

Τρόπος δράσης προγεσταγόνων Δρουν απευθείας στον υποθάλαμο τροποποιώντας τη σύνθεση και την έκκριση της GNRH Προκαλούν μεταβολές της λειτουργίας των βασικών φυτικών κέντρων του υποθαλάμου Κέντρο ρύθμισης θερμοκρασίας Κέντρο ρύθμισης μεταβολισμού υδατανθράκων Κέντρο ύπνου Κέντρο οικονομίας ύδατος κλπ Προκαλούν αλλαγές στη συμπεριφορά λόγω της δράσης τους στον εγκέφαλο

Δρουν στη μήτρα προκαλώντας πολλαπλασιασμό του εκκριτικού επιθηλίου και αύξηση της εκκριτικής δραστηριότητάς του Προκαλούν το σχηματισμό ατρητικών ωοθυλακίων ή κύστεων στις ωοθήκες Επηρεάζουν τη λειτουργία των μαστικών αδένων Η δράση τους αυξάνεται όταν προηγηθεί χορήγηση οιστρογόνων

Παρενέργειες προγεσταγόνων Παχυσαρκία Πολυδιψία- πολυουρία Αλλαγή συμπεριφοράς Αλλαγή μορφολογίας και μείωση λειτουργίας επινεφριδίων Σακχαρώδης διαβήτης Άλλες μεταβολικές ασθένειες

Παρενέργειες προγεσταγόνων Ηωσινοπενία, κνησμός Γαστρεντερικές διαταραχές Έντονη οσμή στα ούρα Αλωπεκία Κυστική υπερπλασία ενδομητρίου, πυομήτρα

Παρενέργειες προγεσταγόνων Υπερτροφία μαστικών αδένων και γαλακτόρροια Αδενοκαρκινώματα στους μαστούς Άλλα νεοπλάσματα Αναφροδισία και ανώμαλη εμφάνιση οιστρικών κύκλων Ανεπιθύμητη σύλληψη

Παρενέργειες ανδρογόνων Αρρενοποίηση και υπερτροφία κλειτορίδας Κολπίτιδα Πρόωρη σύγκλειση επιφύσεων Ουρογεννητικές ανωμαλίες Δερματίτιδες Δακρύρροια Βλάβες ήπατος και παγκρέατος

Α) Πρόληψη εμφάνισης πρόοιστρου-οίστρου Έναρξη αγωγής μόνο στον άνοιστρο και το αργότερο μία εβδομάδα πριν από την έναρξη πρόοιστρου (επιβεβαίωση με ΚΕΚΕ) Μόνο σε περιπτώσεις ανάγκης Όχι σε ηλικιωμένες σκύλες Όχι κατά την κύηση ή τη γαλουχία

Πρόληψη εμφάνισης πρόοιστρου-οίστρου Εφάπαξ υποδόρια έγχυση προγεσταγόνου μακράς διάρκειας στο τελευταίο τρίτο του άνοιστρου π.χ. προλιγεστόνης (! Αλωπεκία στο σημείο έγχυσης) Εναλλακτικά χορήγηση προγεσταγόνου από το στόμα για 40-160 ημέρες, π.χ. οξεικής μεγεστρόλης

Β) Αναστολή οίστρου Έναρξη αγωγής πριν από την 3η ημέρα του πρόοιστρου Αποτελέσματα 2-3 ημέρες μετά την έναρξη της αγωγής Εάν η αγωγή αρχίσει αργότερα από την 3η ημέρα υπάρχει κίνδυνος πυομήτρας Επόμενος οίστρος μετά από 3-9 μήνες

Αναστολή οίστρου Εφάπαξ υποδόρια έγχυση προγεσταγόνου μακράς δράσης π.χ. προλιγεστόνης Προγεσταγόνο από το στόμα π.χ. οξεική μεγεστρόλη

Γ) Αποτροπή σύλληψης μετά από ανεπιθύμητη σύζευξη Το ζώο προσκομίζεται επειδή: Έχει πραγματικά συζευχθεί Είχε «κάποια επαφή» με αρσενικό Χάθηκε για ένα διάστημα Κλινική εξέταση (μικροτραυματισμοί ή σάλιο στο τρίχωμα του λαιμού)

Η ΚΕΚΕ δε βοηθάει επειδή: Μπορεί να μη βρεθούν σπερματοζωάρια ακόμη και αμέσως μετά το ζευγάρωμα Δεν ξέρουμε ως πότε διαρκεί ο οίστρος στο ζώο Ο ιδιοκτήτης επιμένει για θεραπεία ακόμη και αν η ΚΕΚΕ δείχνει ότι δεν είναι απαραίτητο

Αντιμετώπιση Χειρουργική (στείρωση) Φαρμακευτική Ενημέρωση ιδιοκτήτη για - παρεγέργειες - μελλοντική αναπαραγωγική ικανότητα - εμφάνιση νέου οίστρου  νέα σύζευξη - αποτυχία αγωγής

Χορήγηση οιστρογόνων για αποτροπή σύλληψης Δράση: Μεταβολή της ταχύτητας κίνησης των γαμετών ή των σπερματοζωαρίων στους ωαγωγούς Καθιστούν το περιβάλλον της μήτρας ακατάλληλο για την εγκατάσταση των εμβρύων Αυξάνουν την συσπαστικότητα της μήτρας και χαλαρώνουν τον τράχηλο

Παρενέργεις οιστρογόνων Απλαστική αναιμία  θάνατος Πυομήτρα Παράταση διάρκειας οίστρου Χρόνος χορήγησης 24-36 ώρες μετά τη σύζευξη, εφάπαξ, ενδομυϊκά

Χορήγηση προσταγλανδινών για αποτροπή σύλληψης Δράση: λύση ωχρών σωματίων Παρενέργειες (5-60΄): Έμετος Διέγερση Σιαλόρροια Δύσπνοια Διάρροια Πόνος στην κοιλιακή κοιλότητα Υποθερμία Χορήγηση ατροπίνης 15΄ νωρίτερα Χρόνος χορήγησης: 5-10 ημέρες μετά τη σύζευξη ανά 12ωρο, sc ή im

Διακοπή ανεπιθύμητης κύησης- πρόκληση αποβολής Αντιμετώπιση Χειρουργική (μέχρι την 25η ημέρα της κύησης) Φαρμακευτική Επιπλοκές: αιμορραγία, μερική αποβολή Προσταγλανδίνες: μετά την 30η ημέρα Χορήγηση /12ωρο, im ή sc, μέχρι να προκληθεί αποβολή Παρακολούθηση με υπερηχογράφο Αγλεπριστόνη

Χορήγηση αγλεπριστόνης για αποτροπή ή τερματισμό σύλληψης Δράση: συνθετικός ανταγωνιστής της προγεστερόνης Προσκολλάται στους υποδοχείς προγεστερόνης της μήτρας Διαθέτει τρεις φορές ισχυρότερη προσκολλητική ικανότητα από την ενδογενή προγεστερόνη Εμποδίζει τη δράση της προγεστερόνης στη μήτρα (αλλαγές στο ενδομήτριο, τροποποίηση έκκρισης μητριαίων αδένων, εμφύτευση εμβρύου)

Σε προχωρημένη εγκυμοσύνη εμποδίζει τη προγεστερόνη να συντηρεί την εγκυμοσύνη και προκαλεί αποβολή του εμβρύου Δεν έχει ορμονική δράση Δεν είναι τοξική Αποτελεσματικότητα : 95%

Παρενέργειες: Πόνος κατά την χορήγηση Τοπική φλεγμονώδη αντίδραση στο σημείο εφαρμογής Πιθανή παρουσία ορώδους εκκρίματος όταν η αγωγή γίνεται τις πρώτες 22 ημέρες μετά τη σύζευξη Σε εφαρμογή στο μέσο της κύησης: ορώδες ή καφέ έκκριμα και συμπτώματα τοκετού (ανησυχία, δύσπνοια, ανορεξία, διόγκωση μαστών) 72-96 ώρες μετά τη χορήγηση Επιστροφή σε οίστρο σε 1,5 με 3 μήνες

Χρόνος χορήγησης: 0-45 ημέρες μετά τη σύζευξη Δοσολογία: δύο διαδοχικές χορηγήσεις 10 mg/kg σε διάστημα 24 ωρών η μία από την άλλη, αυστηρά υποδόρια Η αποβολή επιτυγχάνεται 3-4 ημέρες μετά την αγωγή (έως 7 ημέρες) στην αρχή της κύησης και σε 1-2 ημέρες στο μέσο της κύησης Επανάληψη της θεραπείας μπορεί να γίνει έως την 45η ημέρα μετά το ζευγάρωμα

Πρόκληση πρόοιστρου-οίστρου Συνήθως ο προκαλούμενος οίστρος δεν οδηγεί σε εγκυμοσύνη Μπορεί να προκληθούν ωοθηκικές κύστεις Μπορεί να διαταραχθεί ο οιστρικός κύκλος για μεγάλο χρονικό διάστημα

Πρωτόκολλα πρόκλησης προοίστρου PMSG, 20-40 IU/kg/24h x 10d, sc/im FSH 1-2 mg/24h x 5-10d, sc/im DES 5mg/24h x 6-10d, sc + FSH 10 mg/24h 5d, 9d,11d, sc/im

Πρωτόκολλα πρόκλησης οίστρου HCG 500 IU εφάπαξ την 10η ημέρα im/iv GnRH 50 μg εφάπαξ την ημέρα της επίβασης im LH 5 mg εφάπαξ την 10η ημέρα iv