Προσέγγιση της έννοιας της σύγκρουσης στο κινηματογραφικό σενάριο. Σύγκρουση Προσέγγιση της έννοιας της σύγκρουσης στο κινηματογραφικό σενάριο.

Προσεγγίσεις Ι Δράμα σημαίνει σύγκρουση(…)σύγκρουση, πάλη, υπερπήδηση εμποδίων είναι τα πρωταρχικά συστατικά με τα οποία γίνονται τα δράματα κι οι τραγωδίες. S. Field.   Η σύγκρουση είναι η καρδιά του δράματος(…) ένα έργο χωρίς σύγκρουση δημιουργεί ατμόσφαιρα απόγνωσης, του άμεσου κινδύνου της αποσύνθεσης(…)η τεχνική της συγγραφής είναι απλά και μόνο ένα αντίγραφο του γενικού νόμου που κυβερνά το άτομο ή κάποια αστερισμό στον ουρανό. L. Egri.

Προσεγγίσεις ΙΙ Η σύγκρουση είναι η ουσία του δράματος, απαραίτητη προϋπόθεση για την ίδια του την ύπαρξη. Μια γρήγορη ματιά σε όλες τις μεγάλες ιστορίες του παρελθόντος από την ελληνική μυθολογία μέχρι τα έργα του Σέξπιρ, από τα παραμύθια του Αισώπου μέχρι τις αρχαίες τραγωδίες, αρκεί για να καταλάβουμε πως λειτουργεί η σύγκρουση στη δημιουργία του δράματος. Για τον Ηράκλειτο η σύγκρουση, ο πόλεμος, αποτελούσε την αρχή του παντός Α. Κεχαγιάς Η Ιλιάδα είναι το πρότυπο της σύγκρουσης, αφού είναι δομημένη πάνω σε ένα συναίσθημα, την οργή και την εκδίκηση του Αχιλλέα, περιγράφοντας μια συνεχή διαμάχη η οποία εξελίσσεται σε τρία επίπεδα : μεταξύ του Αχιλλέα και του Αγαμέμνονα, μεταξύ Ελλήνων και Τρώων και, τέλος, μεταξύ θεών και ανθρώπων(…)η σύγκρουση περιλαμβάνει την πάλη ενός ήρωα με κάθε είδους εμπόδια και αντιξοότητες που του φράζουν το δρόμο. Σ. Βαλούκος.

Προσεγγίσεις ΙΙΙ   Η σύγκρουση για την αφήγηση είναι ότι ο ήχος για τη μουσική. Η σύγκρουση είναι περισσότερο από μια αισθητική αρχή : είναι η ψυχή της ιστορίας. Η ιστορία είναι μια μεταφορά για τη ζωή και για να είσαι ζωντανός πρέπει να είσαι διαρκώς σε κάποια μορφή σύγκρουσης. Όπως ανέφερε ο Jean Paul Sartre, η αίσθηση της πραγματικότητας είναι τρομακτική, μια παγκόσμια και διαρκής έλλειψη. Δεν υπάρχει τίποτα αρκετό στον κόσμο. Δεν υπάρχει αρκετό φαγητό, αρκετή αγάπη, αρκετή δικαιοσύνη και ποτέ δεν υπάρχει αρκετός χρόνος. Ο χρόνος, όπως αναφέρει ο Χάιντεγκερ, είναι η βασική κατηγορία της ύπαρξης. Ζούμε μέσα στην διαρκώς συρρικνούμενη σκιά του κι αν θέλουμε να πετύχουμε κάτι στο σύντομο διάστημα που μας αναλογεί, πρέπει να συγκρουστούμε με τις δυνάμεις που μας αρνούνται τις επιθυμίες μας. R. Mc Kee

Διαλεκτική της σύγκρουσης Ι (…)ένα καλό σενάριο δεν πρέπει να είναι μονοδιάστατο. Είναι σημαντικό να υπάρχουν αντιθέσεις, συγκρούσεις και τα πράγματα να καθορίζονται τα μεν σε σχέση με τα δε. (…)η θλίψη ενός προσώπου που βρίσκεται μέσα σε ένα χαρούμενο πλήθος είναι ένα τέχνασμα για να ειπωθούν όσο το δυνατόν περισσότερα τόσο για τη χαρά όσο και για τη θλίψη, όπως επίσης και για τη μοναξιά. R. Kahane   H ιδέα του μαλακού δεν σχηματίζεται πριν ή μετά την ιδέα του σκληρού αλλά συγχρόνως σε μια σύγκρουση που είναι γέννεση : το θεμελιώδες στοιχεία της σκέψης είναι αυτή η δυαδική δομή κι όχι τα μεμονωμένα στοιχεία που τη συνθέτουν. Το ζεύγος είναι προγενέστερο από το μεμονωμένο στοιχείο. Χ. Καλογεροπούλου

Διαλεκτική της σύγκρουσης ΙΙΙ   Το κρύο και η ζέστη δημιουργούν σύγκρουση : τον κεραυνό και την αστραπή. Φέρε αντίθετα το ένα απέναντι από το άλλο και η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη. Σκεφτείτε ότι ο καθένας από τους παρακάτω επιθετικούς προσδιορισμούς αντιπροσωπεύουν ένα χαρακτήρα και σκεφτείτε τις πιθανές συγκρούσεις όταν αυτοί οι άνθρωποι συναντηθούν: Αισιόδοξος ≠ απαισιόδοξος , έξυπνος ≠ ηλίθιος, γενναίος ≠ δειλός , ήρεμος ≠ βίαιος, ευγενικός ≠ αδίστακτος, πιστός ≠ άπιστος, υγιής ≠ υποχονδριακός, με χιούμορ ≠ χωρίς χιούμορ, ευαίσθητος ≠ σκληρός(…) L. Egri

Είδη σύγκρουσης Τα τρία επίπεδα της σύγκρουσης.   Τα τρία επίπεδα της σύγκρουσης. Εσωτερική: σύγκρουση με το εγώ Α. Μυαλό. Β. Σώμα. Γ. Ψυχή Προσωπική : σύγκρουση με πρόσωπα. Α. ερωτικό σύντροφο. Β. φίλους. Γ. οικογένεια. Εξω προσωπική : σύγκρουση με το περιβάλλον. Α. άτομα σε κοινωνία. Β. κοινωνικούς σχηματισμούς Γ. Με το περιβάλλον. R. McKee

Είδη σύγκρουσης ΙΙ Εσωτερική σύγκρουση. Όταν οι χαρακτήρες είναι ανασφαλείς για τους ίδιους ή για κάποιες ενέργειές τους, για το τι θέλουν, τότε έρχονται αντιμέτωποι με την εσωτερική σύγκρουση. Η εσωτερική σύγκρουση δουλεύει καλύτερα στα μυθιστορήματα - ο αναγνώστης μπορεί μέσω του συγγραφέα να μοιραστεί με το χαρακτήρα τις εσωτερικές δράσεις του δεύτερου. Στον κινηματογράφο είναι κάπως προβληματικό. Μερικές φορές χρησιμοποιείται βόις όβερ ή μια δήλωση έκθεσης του εσωτερικού προβλήματος, αλλά με τον κίνδυνο το σενάριο να αποδυναμωθεί. Άλλες φορές μπορεί να εκφραστεί με την αποκάλυψη των συναισθημάτων σε κάποιον άλλο. Το καλύτερο συνήθως είναι να προβληθεί η εσωτερικό σύγκρουση σε κάποιον άλλο. Με τον τρόπο αυτό η εσωτερική σύγκρουση γίνεται υπόθεση σχέσης. Π.χ γυρνάω κουρασμένος από τη δουλειά και κλωτσάω το σκύλο μου. Ο σκύλος μου mε δαγκώνει.

Είδη σύγκρουσης ΙΙ Διαπροσωπική σύγκρουση Είναι το κέντρο των περισσότερων συγκρούσεων. Κοινωνική σύγκρουση. Κάποιες ταινίες παρουσιάζουν τη σύγκρουση ανάμεσα σε ένα άτομο και μια ομάδα. Η ομάδα μπορεί να φορέας γραφειοκρατίας, μια κυβέρνηση, μια συμμορία, μια Υπηρεσία, ένας μηχανισμός, ένας στρατός ή ακόμα και μια χώρα. Στη σύγκρουση ανάμεσα σε ένα άτομο και μια ομάδα, ελλοχεύει ο κίνδυνος το αποτέλεσμα να είναι πολύ αφαιρετικό. Για αυτό και στις περισσότερες περισσότερες κοινωνικές συγκρούσεις, ένας ή δύο άνθρωποι αντιπροσωπεύουν ένα μεγαλύτερο σύστημα. Έτσι συνήθως οι ιστορίες αυτές ξεκινούν κοινωνικές αλλά καταλήγουν σε συγκρούσεις ανάμεσα σε δύο άτομα. Σύγκρουση καταστάσεων. Υπάρχουν ταινίες στις οποίες άνθρωποι έχουν να αντιμετωπίσουν καταστάσεςι ζωής και θανάτου. Παρόλο που οι συνθήκες είναι που δημιουργούν την ένταση και το σασπένς, το περισσότερο μέρος της σύγκρουσης παίρνει τη μορφή σχέσεων. Έτσι, αντιμέτωποι με τον κίνδυνο, κάποιοι χαρακτήρες πανικοβάλλονται, άλλοι γίνονται αρχηγοί κι όλοι τοποθετούνται ανάλογα με το χαρακτήρα τους σε πίεση

Είδη σύγκρουσης ΙΙ Κοσμική σύγκρουση. Σπάνια η σύγκρουση είναι ανάμεσα σε έναν άνθρωπο και σε εξωφυσικές δυνάμεις, του καλού και του κακού. Αλλά και αυτές οι συγκρούσεις καταλήγουν να προβάλλονται σε κάποιο πρόσωπο. L. Seger

συμπέρασμα   Η σύγκρουση είναι παντού : ανάμεσα στον πρωταγωνιστή και τον ανταγωνιστή, ανάμεσα σε αυτό που θέλουν οι χαρακτήρες και αυτό που τους εμποδίζει να το κατακτήσουν, ανάμεσα στις καλές και τις κακές πλευρές ενός χαρακτήρα, ανάμεσα στο κείμενο μιας αφήγησης και στο υποκείμενο της ίδιας αφήγησης, ανάμεσα σε αυτό που λέμε και σε αυτό που εννοούμε πραγματικά. Χ. Καλογεροπούλου.

βιβλιογραφία Ελληνική Χριστίνα Καλογεροπούλου, Σενάριο, η τέχνη της αφήγησης και της επινόησης στον κινηματογράφο, εκδόσεις Νεφέλη. Βαλούκος Στάθης, Το σενάριο, εκδόσεις Αιγόκερως. Syd Field, Σενάριο, εκδόσεις Κάλβος. Α. Κεχαγιάς, Το σενάριο : από την αρχική ιδέα στην εκτέλεση, εκδ. Έλλην. Roger Kahane, Τα πρακτικά από την εβδομάδα σεναρίου, Αθήνα 1993. Αγγλική. Robert Mc Kee, Story, metheum. Linda Seger, Making a good script great, Samuel French. Lajos Egri, the art of dramatic writing, BNP.