2. Ο Ηράκλειος και η δυναστεία του (610 – 717) Εσωτερική μεταρρύθμιση και αγώνας για επιβίωση

α. Το Βυζάντιο σε κρίση Δεύτερο μισό του 6ου – αρχές του 7ου αιώνα α. Το Βυζάντιο σε κρίση Δεύτερο μισό του 6ου – αρχές του 7ου αιώνα Πολύπλευρη κρίση: Λοιμοί, κακιές σοδειές, σεισμοί, εισβολές εχθρών Εγκατάλειψη ή παρακμή πόλεων, μείωση πληθυσμού, υποχώρηση εμπορίου και νομισματικής κυκλοφορίας Κρίση στη δημόσια οικονομία, παραμέληση στρατού, επιδρομές Σλάβων στις ευρωπαϊκές επαρχίες και Περσών έως τις ακτές του Βοσπόρου Η αυτοκρατορία βρίσκεται σε εξαιρετικά κρίσιμη κατάσταση

Γιος του έξαρχου της Καρχηδόνας Ηράκλειου Ανάγκη ριζικής μεταρρύθμισης από τον Ηράκλειο (610 -641) και τη δυναστεία του Ηράκλειος Γιος του έξαρχου της Καρχηδόνας Ηράκλειου Τύπος στρατηγού-αυτοκράτορα Αναδιοργάνωση του στρατού (με την οικονομική συμπαράσταση της εκκλησίας) Ηράκλειος, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο. Αθήνα

β. Η αντεπίθεση του Ηρακλείου Οι εκστρατείες του Ηρακλείου Α΄ εναντίον των Περσών (622-628). Επεξεργασία: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού.

Χαρακτήρας εκστρατειών: Θρησκευτικός Με φλογερές ομιλίες κατά των εχθρών του Χριστιανισμού και της Ρωμανίας εξύψωνε το φρόνημα των στρατιωτών, που πολεμούσαν με αυταπάρνηση. Ο Ηράκλειος επιστρέφει θριαμβευτής στα Ιεροσόλυμα τον Τίμιο Σταυρό (14 Σεπτεμβρίου 630), συνοδευόμενος από την Αγία Ελένη (αναχρονισμός) 15ος αιώνας. Ισπανία

Χερουβείμ και Ηράκλειος δέχονται την υποταγή του Χορσόη Β’ Χερουβείμ και Ηράκλειος δέχονται την υποταγή του Χορσόη Β’. Πλάκα από ένα σταυρό. 1160-1170. Λούβρο.Παρίσι

626: ταπεινωτική ήττα Αβάρων και Σλάβων που πολιόρκησαν την Κωνσταντινούπολη (σε συνεννόηση με τους Πέρσες) Υπερασπιστές Κωνσταντινούπολης: Κωνσταντίνος (γιος Ηράκλειου) και πατριάρχης Σέργιος και μάγιστρος Βώνος ( επίτροποι) Θριαμβευτική νίκη Βυζαντινών. Απόδοση στη «Θεοτόκο στρατηγό» Χάρτης με τη θέση του Χαγανάτου των Αβάρων γύρω στα 600

Ακάθιστος Ύμνος Τῇ Ὑπερμάχῳ στρατηγῷ Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια ἀναγράφω σοι ἡ πόλις σου, Θεοτόκε. Άλλ' ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον ἵνα κράζω σοι· χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.   «Ο Ακάθιστος Ύμνος», ρωσική εικόνα του 14ου αιώνα. Στο κέντρο εικονίζεται η Παναγία, ενώ καθεμιά από τις μικρές περιφερειακές εικόνες αφορά τη διήγηση ενός από τους 24 «οίκους» του Ακάθιστου Ύμνου

γ. Θέματα και εξελληνισμός του κράτους Οι αραβικές κατακτήσεις Προς τα τέλη της βασιλείας του Ηράκλειου Α΄ εμφανίστηκαν στο ιστορικό προσκήνιο οι 'Άραβες, ως ένας νέος, καταλυτικός παράγοντας, που επρόκειτο να επηρεάσει τις τύχες όλων των λαών της Μεσογείου. Τα χρόνια που ο Ηράκλειος νικούσε τους Πέρσες, ο προφήτης Μωάμεθ έβαζε τα θεμέλια για τη θρησκευτική και πολιτική ένωση των Αράβων. Υπό την ηγεσία του οι σκορπισμένες φυλές της αραβικής χερσονήσου βρήκαν συνοχή και ξεχύθηκαν να υποτάξουν τους "απίστους". Πρώτος στόχος τους τα δύο μεγάλα γειτονικά κράτη, το περσικό και το βυζαντινό. Η Περσία κατακτήθηκε σχεδόν αμέσως, ενώ το Βυζάντιο έχασε μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια τις ανατολικές επαρχίες του, τη Συρία το 636, την Παλαιστίνη το 638 και το 640/2 την Αίγυπτο. Η εξάπλωση των Αράβων στη βόρεια Αφρική περιόρισε το βυζαντινό κράτος στη Μικρά Ασία, τα Βαλκάνια και τις ιταλικές του κτήσεις. Οι 'Aραβες μετά την κατάκτηση της Αφρικής στράφηκαν εναντίον των ευρωπαϊκών εδαφών. Το 711 πέρασαν στην Ισπανία από το Γιβραλτάρ και άρχισαν να κατακτούν το βησιγοτθικό κράτος Πηγή: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού)

Η εξάπλωση των Αράβων κατά τον 8ο και 9ο αιώνα Η εξάπλωση των Αράβων κατά τον 8ο και 9ο αιώνα. Επεξεργασία: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού.

Θεματικός στρατός Στρατηγός 7ος αιώνας ΘΕΜΑΤΑ: Διοικητικές περιφέρειες με δικό τους στρατό Λόγος δημιουργίας των θεμάτων: Η αραβική απειλή Θεματικός στρατός Στρατιώτες – αγρότες Στρατιωτόπια ή στρατιωτικά κτήματα Εθνικός στρατός = αποτελεσματικός (αντικατάσταση μισθοφορικού) Στρατηγός Ανώτατη εξουσία (Στρατιωτική- Διοικητική) Επέκταση θεμάτων στις Ευρωπαϊκές επαρχίες

Χάρτης με τα θέματα της αυτοκρατορίας. Τέλη 8ου αιώνα Χάρτης με τα θέματα της αυτοκρατορίας. Τέλη 8ου αιώνα. Επεξεργασία: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού.

Εξελληνισμός της κρατικής διοίκησης ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ στη διοίκηση (στρατιωτική και πολιτική) ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΤΙΤΛΟΙ αντικαθιστούν τους ρωμαϊκούς Ηράκλειος: Βασιλεύς «πιστός ἐν Χριστῷ» Τέλος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Αρχή Μεσαιωνικής Βυζαντινής αυτοκρατορίας

ΠΗΓΕΣ http://en.wikipedia http://www.ime.gr/chronos/09/gr/gallery/main/coins/o5d1p1.html http://www.slideboom.com/presentations http://www.google.gr/imgres?imgurl=http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%2520Politismos/xartes/im.xartes/byzantiniautokratoria.gif&imgrefurl