Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΜΕ ΑΦΕΤΗΡΙΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Η λέξη μουσική, σύμφωνα με τα γραπτά των αρχαίων ελλήνων ποιητών και φιλοσόφων παράγεται από το «Μούσα» και στη σημερινή εποχή, σημαίνει την τέχνη των ήχων αντίθετα με τους αρχαίους Έλληνες οι οποίοι έδιναν στη λέξη μουσική διαφορετικό νόημα, εννοούσαν την αδιάλυτη ενότητα ήχου και λόγου, κάτι που δεν υφίσταται στις μέρες μας. Η αρχαία ελληνική μουσική κατέχει ιδιαίτερη θέση ανάμεσα στους μουσικούς πολιτισμούς της Αρχαιότητας. Ο κυριότερος λόγος γι' αυτό είναι οπωσδήποτε το γεγονός ότι οι ιστορικές μαρτυρίες και οι πηγές για τη μελέτη του αρχαίου ελληνικού μουσικού πολιτισμού είναι περισσότερες απ' ότι για οποιονδήποτε άλλο μουσικό πολιτισμό της αρχαιότητας. Εκτός, όμως, απ' αυτό, ο αρχαίος ελληνικός μουσικός πολιτισμός άσκησε μεγάλη επίδραση σε μεταγενέστερους μουσικούς πολιτισμούς στην Ευρώπη αλλά και στη Μέση Ανατολή, κυρίως στον αραβικό μουσικό πολιτισμό.

ΠΗΓΕΣ Η πρώτη και βασική κατηγορία πηγών είναι οι γραπτές πηγές. Οι γραπτές πηγές χωρίζονται σε δύο επιμέρους κατηγορίες, σε πρακτικές και θεωρητικές πηγές. Πρακτικές πηγές λέγονται τα σωζόμενα αποσπάσματα μουσικής σε μουσική σημειογραφία. Από τις πρακτικές πηγές σώθηκαν κυρίως ύμνοι σε αποσπάσματα και έχουν μεταγραφεί στη σημερινή μουσική γραφή (δύο Δελφικοί ύμνοι του Απόλλωνα, ο επιτάφιος του Σικείλου κ.ά.). Τα αποσπάσματα αυτά για την αρχαία ελληνική μουσική είναι ελάχιστα και προπαντός μικρά και συχνά με χάσματα και ελλείψεις στη σημειογραφία. Θεωρητικές πηγές λέγονται τα κείμενα για τη μουσική. Οι θεωρητικές σε αντίθεση προς τις πρακτικές είναι πολλές και περιέχουν πολύτιμες και συχνά εκτεταμένες πληροφορίες για πολλά ζητήματα, ωστόσο υπάρχουν κενά και δυσκολίες στην κατανόησή τους. Τα κυριότερα έργα είναι του Αριστόξενου, του Ευκλείδη, του Νικόμαχου και του Αλύπιου, ο οποίος μας δίνει λεπτομερείς πίνακες της αρχαίας ελληνικής μουσικής γραφής.

ΙΣΤΟΡΙΑ Είναι δύσκολο να προσδιορίσει κανένας χρονικά τα όρια του μουσικού πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδας. Μια βασική δυσκολία είναι η διάσταση ανάμεσα στη χρονική προέλευση των διαφόρων πηγών. Όμως η ιστορία της αρχαίας ελληνικής μουσικής μπορεί να υποδιαιρεθεί σε δύο μεγάλες περιόδους: 1. Τη μυθολογική μέχρι τον 8ο π.Χ. αιώνα συμπεριλαμβανομένων και των ομηρικών χρόνων. Οι πηγές μας για την εποχή αυτή είναι λίγες και περιορίζονται σε θραύσματα μουσικών οργάνων και αναπαραστάσεις σκηνών της μουσικής ζωής, καθώς και σε διάφορους μύθους και παραδόσεις που διατηρήθηκαν και στα ιστορικά χρόνια. 2. Ιστορική περίοδος που μπορεί να υποδιαιρεθεί στις παρακάτω μικρότερες εποχές: α) Αρχαϊκή εποχή (8ος-7ος π.Χ. αιώνας). β) Πρώτη κλασική εποχή (7ος- τέλη του 6ου π.Χ. αιώνα).

ΑΡΧΑΙΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

Εξετάζοντας τα μουσικά όργανα στην αρχαία Ελλάδα, μπορούμε να τα χωρίσουμε σε 3 κύριες κατηγορίες: τα χορδόφωνα, τα αερόφωνα και τα κρουστά. 1)ΧΟΡΔΟΦΩΝΑ Υπήρχαν τρεις κατηγορίες: οι λύρες - κιθάρες, τα τρίγωνα - άρπες και οι πανδουρίδες (σε μορφή ταμπουρά). Όλα τα έγχορδα ήταν νηκτά δηλαδή παίζονταν τσιμπώντας τις χορδές. Έγχορδα με δοξάρι δεν μαρτυρούνται καθόλου. 2)ΑΕΡΟΦΩΝΑ Χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες: αυλοί (με γλωσσίδι) και σύριγγες (χωρίς γλωσσίδι). Σπανιότερα χρησιμοποιούνται και άλλα πνευστά όπως η σάλπιγξ, το κογχύλι και η ύδραυλις. ΚΡΟΥΣΤΑ Έχουν συνοδευτικό χαρακτήρα, κυρίως, για να τονίζουν το ρυθμό, είτε να διαμορφώνουν μια ηχητική ατμόσφαιρα. Χρησιμοποιούνται περισσότερο στις οργιαστικές λατρείες της Κυβέλης και του Διονύσου. Μερικά από αυτά είναι.. Τα Κρόταλα, τα Κύμβαλα, τα Σείστρα, το Τύμπανο κ.α.

Επίσης αξίζει να αναφέρουμε την Ύδραυλις                        Επίσης αξίζει να αναφέρουμε την Ύδραυλις. Είναι το πρώτο πληκτροφόρο του κόσμου και πρόγονος του εκκλησιαστικού οργάνου. Κατασκευάστηκε τον 3ο αιώνα π.χ. από τον Έλληνα εφευρέτη Κτησίβιο, στην Αλεξάνδρεια. Πρόκειται για μια ή περισσότερες συστοιχίες αυλών με ή χωρίς γλωσσίδι και μέσω ενός μηχανισμού βαλβίδων ο εκτελεστής έχει τη δυνατότητα, κάνοντας χρήση πλήκτρων να τροφοδοτεί με αέρα επιλεκτικά κάθε αυλό. Η παροχή σταθερής πίεσης αέρα γίνεται από υδραυλικό σύστημα.

ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

Βυζαντινή Μουσική ονομάζεται η μουσική της περιόδου της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας (330-1453μ.Χ.) καθώς και η μουσική της μετέπειτα περιόδου όταν αυτή ακολουθεί το μουσικό σύστημα που καθιερώθηκε την εποχή του Βυζαντίου. Σήμερα χρησιμοποιείται ευρέως στις ακολουθίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η σύγχρονη όμως εκκλησιαστική μουσική σε ένα μεγάλο μέρος της είναι δημιουργημένη μετά την βυζαντινή περίοδο, δεδομένου όμως ότι ακολουθεί την παράδοση, το σύστημα και το τυπικό της βυζαντινής περιόδου ονομάζεται έως σήμερα Βυζαντινή Μουσική. Προέρχεται κυρίως από την αρχαία Ελληνική μουσική αλλά και από την Συριακή και Εβραϊκή θρησκευτική μουσική παράδοση. Διακρίνονται 3 εποχές: παλαιού, μέσου και νέου μέλους.

ΣΥΣΤΗΜΑ Η βυζαντινή μουσική είναι τροπική και βασίζεται στο σύστημα των ήχων. Oι ήχοι βασίζονται στους αρχαίους ελληνικούς τρόπους. Το σύστημα των ήχων των περιλαμβάνει 4 κύριους και 4 πλάγιους ήχους, δηλ. συνολικά 8 ήχους (οκτώηχος) καθέναν με διαφορετική θεμέλιο και αλληλουχία διαστημάτων. Η βυζαντινή μουσική χρησιμοποιεί το φυσικό (και όχι το συγκερασμένο) κούρδισμα και χρησιμοποιούνται τρείς βασικοί τόνοι ο μείζων (λίγο μεγαλύτερος από το συγκερασμένο τόνο) ο ελάσσων (λίγο μικρότερος από το συγκερασμένο τόνο) και ο ελάχιστος (λίγο μεγαλύτερος από το συγκερασμένο ημιτόνιο). Κάθε ήχος αποτελείται από δύο όμοια τετράχορδα και ένα μείζονα τόνο. Η θεμέλιος των πλάγιων ήχων είναι Οι κύριοι ήχοι έχουν τη μορφή τετράχορδο - τετράχορδο μείζον τόνος (συνημμένα τετράχορδα) ενώ οι πλάγιοι τετράχορδο - τόνος - τετράχορδο (διαζευγμένα τετράχορδα). Οι νότες της κλίμακάς της είναι: Νη, Πα, Βου, Γα, Δι, Κε, Ζω, Νη. Οι νότες αυτές αντιστοιχούν στις: Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si, Do.

«ΚΟΣΜΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ» Την εποχή του βυζαντίου η μη εκκλησιαστική μουσική λεγόταν «κοσμική». Γνωρίζουμε λίγα πράγματα για την κοσμική μουσική του Βυζαντίου. Υπάρχουν κάποιες περιγραφές μουσικής του παλατιού σε βιβλίο του Κωνσταντίου Ζ' του Πορφυρογέννητου (905-959) του 10ου αιώνα. Επίσης απεικονίζονται όργανα και σύνολα κοσμικής μουσικής σε τοιχογραφίες μοναστηριών στην Ελλάδα (Μονή Μεγάλης Λαύρας και Σταυρονικήτα, Μονή Λούκους στο ’Αστρος, Μονή Φιλανθρωπηνών στα Ιωάννινα και Μονή Βαρλαάμ στα Μετέωρα) και σε εκκλησιαστικά χειρόγραφα (κώδικες). Κομμάτια κοσμικής μουσικής είναι σπάνια στα βυζαντινά χειρόγραφα. Από τις πηγές μας διαπιστώνουμε ότι υπήρχε πολύ μουσική σε όλες τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής των ανθρώπων, όπως σε χορούς, πανηγύρια, θέατρα και παντομίμες, στον ιππόδρομο, σε αθλητικούς αγώνες, δεξιώσεις και τις εκδηλώσεις του παλατιού. Στο παλάτι υπήρχαν μάλιστα και αυστηρές τελετουργίες αντίστοιχες με τις εκκλησιαστικές.

ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ Τα όργανα την εποχή του Βυζαντίου ήταν παρόμοια με τα όργανα των αρχαίων χρόνων. Τα όργανα που αναφέρονται στις μπάντες του παλατιού ήταν σάλπιγγες, κέρατα (βούκινα), αυλοί (πιο κοντά στο ζουρνά), φλογέρες (σύριγγες ή σουραύλια), σείστρα ή κρόταλα, κύμβαλα και τύμπανα. Τα όργανα που συναντούσαμε σε σύνολα εγχόρδων ήταν Βυζαντινά λαούτα (πανδουρίς), ψαλτήριο (κανονάκι), άρπα, λύρα (λεγόταν και κιθάρα), τέσσερα μεγέθη ταμπουρά, τρίχορδη ταμπούρα, ο Καππαδοκικός κεμεντζές (ποντιακή λύρα), η αχλαδόσχημη λύρα και βυζαντινά βιολιά. Ακόμα χρησιμοποιούνταν το όργανο που αντικατέστησε την αρχαία ύδραυλι. Το όργανο αυτό το έκανε δώρο τον 8ο αι. ο Κωνσταντίνος Κοπρώνυμος στον Καρλομάγνο και έτσι διαδόθηκε στη δύση ως εκκλησιαστικό όργανο. Στα μοναστήρια χρησιμοποιούσαν κουδούνια και σήμαντρα.              

ΕΙΔΗ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Υπήρχαν πολυχρόνια για τους πατριάρχες και αυτοκράτορες. Μουσική στα συμπόσια όπου έπαιζαν πνευστά ή έγχορδα όργανα. Τα συμπόσια ήταν γιορτές παρόμοιες όπως στην αρχαιότητα. Υπήρχαν και πολλές γυναίκες μουσικοί.   Τερετίσματα (συλλαβές που άρχιζαν από ρο ή ταυ και ακολουθούσε φωνήεν). Κάθε φράση από τα τερετίσματα λεγόταν κράτημα και σήμερα τα ακούμε συχνά στην εκκλησία. Παρόμοιες μελωδίες υπήρχαν και σε άλλες περιστάσεις έξω από την εκκλησία. Δημοτικά τραγούδια, όπως για παράδειγμα τα ακριτικά, που θεωρούνται τα παλαιότερα από τα γνωστά δημοτικά τραγούδια. Είχαν πολιτικά θέματα και ήρωες τους ακρίτες που ήταν οι φύλακες της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Χορευτική μουσική για χορούς, παντομίμες, θεατρικές παραστάσεις, κ.λπ.. Δεν γνωρίζουμε συνθέτες κοσμικής μουσικής αυτής της περιόδου.

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ Η ελληνική παραδοσιακή μουσική ή αλλιώς «δημοτική μουσική» όπως συνηθίζεται να λέγεται, περιλαμβάνει όλα τα τραγούδια, σκοπούς και ρυθμούς των ελλαδικών περιοχών. Πρόκειται για συνθέσεις που στην συντριπτική πλειοψηφία τους είναι άγνωστοι οι δημιουργοί τους, έχουν ζωή περισσότερο από έναν αιώνα ενώ οι ρίζες τους ανάγονται στην βυζαντινή περίοδο και την αρχαιότητα. Δεν πρόκειται για ένα είδος αλλά πολλά, που χαρακτηρίζονται συνήθως από την περιοχή στην οποία παίζονται ή από την οποία κατάγονται (νησιώτικα, ηπειρώτικα, ποντιακά) και συχνά συγγενεύουν με τη μουσική των όμορων λαών. Εκτός από τις περιοχές, τα παραδοσιακά τραγούδια και σκοποί μπορούν να ταξινομηθούν με βάση το περιεχόμενό τους και την περίσταση στην οποία παίζονται όπως, αποκριάτικα, του γάμου, της ξενιτιάς ή τα μουσικά, ρυθμικά, δομικά τους χαρακτηριστικά (στροφικά, επτασύλλαβα, καρσιλαμάδες). Επίσης ξεχωριστό κομμάτι της παραδοσιακής μουσικής θεωρείτε η Κρητική μουσική.

ΜΟΥΣΙΚΑ ΕΙΔΗ 1870 – 2000

1870 - 1900 ΚΑΝΤΑΔΑ ( Νυχτερινό τραγούδι με συνοδεία κιθάρας). Την Καντάδα μπορεί να την περιγράψει κανείς σαν Σερενάτα της Μεσαίας τάξης. Πιθανότητα να ήρθε στην Ελλάδα γύρο στα 1863 όταν ενώθηκε η Ηπειρωτική  Ελλάδα με τα Επτάνησα.

1900 – 1922 ΣΜΥΡΝΕΪΚΑ Τα Σμυρνέϊκα τραγούδια, είναι, καθαρά Μικρασιατική επιρροή και παίζονται με σαντούρι, βιολί, κιθάρα, ούτι και ταμπουρά. ’Έχουν επίσης επιρροή, καθαρά Αραβική και Τουρκική. Οι πρόσφυγες, που ήρθαν στην Ελλάδα από τη Σμύρνη, έφεραν μαζί τους ένα νέο είδος διασκέδασης τον Καφέ-Αμάν. Οι Ρουμάνοι μουσικοί, έπαιζαν το σαντούρι . Επίσης το κλαρίνο, ήταν πολύ δημοφιλές όργανο και παιζόταν από Τσιγγάνους.

1923 -1940 ΡΕΜΠΕΤΙΚΑ Τα Ρεμπέτικα τραγούδια, δημιουργούνται από μια νέα κοινωνική τάξη, τους «Ρεμπέτες» . Οι ταλαιπωρημένοι πρόσφυγες ’Έλληνες της Μικράς Ασίας ,άνεργοι, άστεγοι και χωρίς τίποτε, προσπαθούν να δημιουργηθούν στη Μητέρα Πατρίδα. Τα Ρεμπέτικα τραγούδια, είναι βγαλμένα από την καρδιά αυτών, που είχαν πληγωθεί και εκτοπισθεί από την πατρίδα τους και δυσκολευόταν να ανταπεξέλθουν στο καινούριο τους περιβάλλον. Αυτά τα τραγούδια, περιγράφουν συνήθως την κοινωνική τους ζωή. Εκφράζουν και δίνουν μεγάλα παραδείγματα της κοινωνίας, συνθήκες ζωής, σπιτιού και οικογένειας. Τα Ρεμπέτικα τραγούδια, έχουν μια ασυνήθιστη κλασσική απλότητα και αγγίζουν τις καρδιές των ανθρώπων, που προσπαθούν να αναγνωριστούν στο νέο τους περιβάλλον. Αυτή ήταν η χρυσή εποχή με τους πιο διάσημους συνθέτες του Ρεμπέτικου τραγουδιού όπως: Ο Μάρκος Βαμβακάρης, ο Τούντας Μπαγιαντέρας, ο Βασίλης Τσιτσάνης και πολλοί άλλοι. Οι παίχτες του μπουζουκιού, ήταν οι ίδιοι συνθέτες, τραγουδιστές και εκτελεστές του ρεμπέτικου τραγουδιού. Με την αλλαγή των συνθηκών της ζωής άρχισε να αλλάζει και η μουσική.

Το μπουζούκι και ο μπαγλαμάς, γίνονται τα πιο δημοφιλή όργανα Το μπουζούκι και ο μπαγλαμάς, γίνονται τα πιο δημοφιλή όργανα. Ο τεκές η σημερινή ταβέρνα, ήταν ο τόπος διασκέδασης. Παλαιότερα, η ταβέρνα ήταν το μέρος που συναντιόταν μόνο άνδρες, χωρίς μουσική. Δεν είχε κουρτίνες, αλλά πολλές φορές ούτε και παράθυρα. Είχε απλές ψάθινες καρέκλες, μικρά ξύλινα τραπέζια και ένα νεροχύτη. Οι άνδρες πήγαιναν στην ταβέρνα να συζητήσουν πολιτικά και άλλα κοινωνικά προβλήματα. Μετά, το «πατάρι» προστίθεται στην ταβέρνα και δημιουργεί καινούρια ενδιαφέροντα. Οι μπουζουξήδες επιτρεπόταν να τρώνε και να πίνουν όταν έπαιζαν. Στα Ρεμπέτικα τραγούδια, ταβερνιάρης ή κάπελας αναφέρονται σε πολλά τραγούδια. Ο ταβερνιάρης, είναι ο ιδιοκτήτης της ταβέρνας και ο κάπελας, είναι αυτός που σερβίρει το κρασί. Αν και πολλές αλλαγές άρχισαν να γίνονται στις ταβέρνες, πέρασαν πολλές δεκαετίες, έως ότου οι γυναίκες να λάβουν μέρος αυτής της καθαρά ανδρικής κοινωνίας.

1940 – 1960 ΛΑΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ Είναι τα χρόνια που ο Τσιτσάνης μας έδωσε τις καλύτερες μουσικές συνθέσεις του. Είναι τα δύσκολα χρόνια του πολέμου, της πείνας, του φόβου και των εκτελέσεων. Το ρεμπέτικο τραγούδι, δεν αγνόησε αυτά τα χρόνια, ήταν απλώς πολύ, γρήγορα για να τα εκφράσει με στίχους και μουσική. Ο Βασίλης Τσιτσάνης, ήταν ο μουσικός μάγος αυτών των χρόνων, που άλλαξε το ρεμπέτικο τραγούδι σε λαϊκό. Από το 1950 μέχρι και σήμερα, τα λαϊκά τραγούδια είναι ευαίσθητα μελωδικά στολίδια, που εκφράζουν τις ανάγκες της λαϊκής εργατικής τάξης. Επίσης εξίσου σημαντικοί δημιουργοί εκτός από τον Τσιτσάνη ήταν και οι Γεράσιμος Κλουβάτος, Γιώργος Μητσάκης, Θόδωρος Δερβενιώτης, Μπάμπης Μπακάλης, Απόστολος Καλδάρας, Άκης Πάνου κ.α.

1960 – 1970 ΔΥΟ ΜΟΥΣΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ Το έντεχνο τραγούδι Εμφανίζεται στα τέλη της δεκαετίας του 1950 - αρχές δεκαετίας του 1960 με πρωτεργάτες τους: Μάνο Χατζιδάκι (Ο Κύκλος με την κιμωλία, Παραμύθι χωρίς Όνομα), Μίκη Θεοδωράκη (Επιτάφιος). Το Νέο Κύμα Το Νέο Κύμα εμφανίστηκε γύρω στο 1964, την περίοδο δηλαδή που το έντεχνο, λαϊκό τραγούδι είχε αρχίσει να ωριμάζει.

ΤΟ ΕΝΤΕΧΝΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ Ο Μίκης Θεοδωράκης ορίζει το έντεχνο λαϊκό τραγούδι ως : «ένα σύγχρονο σύνθετο μουσικό έργο τέχνης που θα μπορεί να αφομοιωθεί δημιουργικά από τις μάζες». Αφετηρία της προσπάθειας αυτής είναι ο «Επιτάφιος» 1958, σε ποίηση Ρίτσου. Στην ουσία αυτό που ονομάζεται «έντεχνο τραγούδι» δεν είναι παρά μελοποιημένη ποίηση. Διαφέρει από το λαϊκό κυρίως στο στίχο, αλλά και στη μουσική (ενορχήστρωση, ύφος). Ο χαρακτήρας του είναι περισσότερο δυτικός όσον αφορά στα συνθετικά μέσα, δεν έχει όμως καμία σχέση με τη φόρμα του δυτικοευρωπαϊκού ρομαντικού και μεταρομαντικού έντεχνου τραγουδιού. Το ελληνικό έντεχνο τραγούδι αποκτά γρήγορα μεγάλη απήχηση στις πλατιές μάζες, φαινόμενο πραγματικά σπάνιο για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Σε αυτό συνέβαλε και ο ενεργός πολιτικός ρόλος του συγκεκριμένου είδους κατά τη περίοδο της δικτατορίας.

Κλασικοί του έντεχνου τραγουδιού είναι: Μίκης Θεοδωράκης Μάνος Χατζιδάκις Γιάννης Μαρκόπουλος Θάνος Μικρούτσικος Σταύρος Ξαρχάκος Μάνος Λοΐζος Δήμος Μούτσης Χρήστος Λεοντής Δημήτρης Λάγιος Νίκος Μαμαγκάκης και από πλευράς στιχουργών οι: Λευτέρης Παπαδόπουλος, Μάνος Ελευθερίου, Τάσος Λειβαδίτης κ.ά.

ΤΟ ΝΕΟ ΚΥΜΑ Ο ρόλος του στην πορεία και τη διαμόρφωση του ελληνικού τραγουδιού ήταν βασικός, χωρίς να είναι η βαθιά τομή, η ουσιαστική επανάσταση και η ριζική αλλαγή στη φόρμα και στο περιεχόμενο. Οι αναζητήσεις του και οι καταθέσεις του δεν έφτασαν στο ύψος εκείνων του Θεοδωράκη και του Χατζιδάκι. Ωστόσο, η παρουσία του είχε ένα ήθος και η προσφορά του ένα ιδιαίτερο αισθητικό αποτέλεσμα. Γιατί το σημαντικό με το Νέο Κύμα ήταν ο τρόπος με τον οποίο λειτούργησε και ο χώρος μέσα στον οποίο γεννήθηκε και αναπτύχθηκε. Η ύπαρξη του έφερε έναν καινούριο τρόπο ψυχαγωγίας σε μια μερίδα του κοινού και κυρίως της νεολαίας. Την ονομασία του την οφείλει στο κινηματογραφικό κίνημα Nouvel Vague, που είχε ξεσπάσει στη Γαλλία προς το τέλος της δεκαετίας του ’50 και το κύριο χαρακτηριστικό του ήταν η ισορροπία ανάμεσα στο ελαφρό τραγούδι και στο έντεχνο λαϊκό, αποτελώντας τη χρυσή τομή.

Από μουσική άποψη, το Νέο Κύμα θεωρείται η ανανεωμένη προέκταση του ελαφρού τραγουδιού. Η ανανέωση αυτή συνίσταται στην απαλλαγή των τραγουδιών από τους χορευτικούς ρυθμούς, τη λιτότητα της μελωδικής και αρμονικής έκφρασης και στη χρήση μικρού αριθμού μουσικών οργάνων στην ενορχήστρωση. Το στοιχείο αυτό της ανανέωσης υπάρχει και στους στίχους των τραγουδιών του νέου Κύματος. Τα θέματα τους δεν είναι μόνο ερωτικά. Θίγουν κι άλλες πλευρές της κοινωνικής ζωής με τρόπο ήπιο και χαμηλούς τόνους. Το νέο Κύμα, με ελάχιστες εξαιρέσεις, υπήρξε πολιτικά αδιάφορο. Χαρακτηριστικό της φιλοσοφίας του η προβληματική που προσπαθούσε να βρει διεξόδους περισσότερο στον εσωτερικό άνθρωπο και λιγότερο στις πολιτικές κατακτήσεις του καιρού του. Ωστόσο, η στάση του είχε εντιμότητα και η προσπάθεια του να ανοίξει δρόμους στο ελληνικό τραγούδι δεν πέρασε απαρατήρητη.

Κυριότεροι εκπρόσωποι του Νέου Κύματος Από τους βασικούς συνθέτες του "ΝΕΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ" ήταν και ο Λίνος Κοκοτος, ο Νοτης Μαυρουδης, ο Βασίλης Κουμπης, ο Ανδρέας Πρέζας, ο Γιώργος Κριμιζακης, ο Ηλίας Καραγιαννης, ο Γιάννης Γλέζος. ο Νίκος Μαμαγκακης, ο Σταύρος Κουγιουμτζης, ο Χρήστος Λεοντής , ο Μάνος Λοϊζος, ο Δήμος Μούτσης ,ο Λουκιανός Κηλαϊδονης, ο Γιάννης Σπανός κ.α. Καίτη Χωματά, Γιώργος Ζωγράφος, Λάκης Παπάς, Ρένα Κουμιώτη, Γιάννης Πουλόπουλος, Σούλα Μπιρμπίλη, Αλέξης Γεωργίου, Μιχάλης Βιολάρης, Διονύσης Σαββόπουλος, Πόπη Αστεριάδη, Γιώργος Μαρίνος, Κώστας Χατζής Γιάννης Αργυρής,Βίκυ Λέανδρος,Τάμμυ,Αλέκα Κανελλίδου κ.α. Επίσης υπήρχαν και πολλά Group, τα οποία εμφανίστηκαν στα μέσα περίπου της 10ετίας.Μερικα από αυτά είναι.. Formings, Idols, Sounds, Olympians, Charms κ.α.

1980 – 1990 Από τη δεκαετία του 1980 και μετά, η ελληνική μουσική έγινε όλο και πιο απόμακρη από τους ήχους των δεκαετιών του 1960 και ‘70. Ο ήχος αρχίζει να εμπλουτίζετε με ηλεκτρικά όργανα σε όλα τα είδη μουσικής που κυριαρχούν ή που «γεννιούνται» εκείνη την περίοδο. Σε παγκόσμιο επίπεδο θα λέγαμε ότι ήταν η εποχή του κιτς, της Rock,της Pop, του Punk, της ηλεκτρονικής μουσικής και του «ότι ήθελε προκύψει». Η δεκαετία του 80' ήταν η μεταβατική περίοδος των μεγάλων αλλαγών για το Ελληνικό τραγούδι, αλλά και δημιουργική ταυτόχρονα.    

Την δεκαετία του 80ʼ πολλοί την ονομάζουν δεκαετία της παρακμής Την δεκαετία του 80ʼ πολλοί την ονομάζουν δεκαετία της παρακμής. Όμως δεν είναι έτσι ακριβώς τα πράγματα. Η μουσική αυτής της δεκαετίας μπορεί να υπήρξε συχνά κακόγουστη ή άνευ σοβαρού περιεχομένου, αλλά πως μπορούμε να ξεχνάμε την συνέχιση του έργου μεγάλων συνθετών όπως τους Χατζιδάκι , Θεοδωράκη, Μαρκόπουλο, Μαμαγκάκη. Μεγάλες μορφές επίσης ο Σπανουδάκης και ο Νότης Μαυρουδής. Την καλλιτεχνική δημιουργία και κορύφωση συνθετών όπως ο Θάνος Μικρούτσικος, το ξεκίνημα του Κραουνάκη. Ο Ξαρχάκος, ο Λοίζος, ο Διονύσης Σαββόπουλος, η πρωτοποριακή Λένα Πλάτωνος και άλλοι τόσοι και τόσοι καλλιτέχνες που χάραξαν μεγάλη πορεία ξεκινώντας το Ελληνικό ροκ, όπως ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου,οι αδελφοί Κατσιμίχα, 2002 gr κ.α.

ΟΙ ΤΡΑΓΟΥΔΟΠΟΙΟΙ Στη δεκαετία του ΄80 λοιπόν,αρχίζει να ανατέλλει μια καινούργια εποχή. Αυτή των τραγουδοποιών, οι οποίοι διαμόρφωσαν μια νέα κατάσταση στο ελληνικό τραγούδι. Πρόκειται για αυτοβιογραφούμενους καλλιτέχνες που έχτισαν τη βάση της νέας ελληνικής μουσικής. Με θεματολογική συγγένεια στο στίχο, οι τραγουδοποιοί εκφράζουν τις δικές τους ανησυχίες, εμπειρίες, συναισθήματα, με τρέχουσα φρασεολογία, δηλώνοντας τη στάση τους απέναντι στη ζωή και στα καθημερινά πράγματα. Οι τραγουδοποιοί δεν καθηλώθηκαν στο ερωτικό τραγούδι. Τραγούδησαν και τον έρωτα και μάλιστα με ευγενικό τρόπο. Όχι με τη μορφή της «καψούρας», αλλά με στίχο, τις περισσότερες φορές ποιητικό, που περιέχει από μόνος του μια μουσικότητα, τραγουδούν τον έρωτα κάθε φορά με νέα μορφή, δίνοντάς του καινούργιο περιεχόμενο. Συχνές επίσης είναι και οι αναφορές τους σε κοινωνικές καταστάσεις, δημιουργώντας ένα «νέου τύπου» κοινωνικοπολιτικό τραγούδι.

ΤΟ ROCK Με την είσοδο της νέας δεκαετίας, τα κοινωνικό-πολιτικά πράγματα έδειχναν να αλλάζουν. Το ίδιο και οι μουσικές αντιλήψεις. Το κοινό δεν ήθελε άλλο το πολιτικό τραγούδι και οι αφίσες του Μάο και του Τσε, έδιναν τη θέση τους στις αφίσες του Morrison, της Joplin και του Hendrix. Tο rock στην Ελλάδα ξεκίνησε με την κάθε γειτονιά να έχει το δικό της γκρουπ, το πάθος και την ορμή αυτών των παιδιών που ήθελαν να μοιάσουν στους Beatles, στους Stones, στους Kinks, στους Animals. Οι στίχοι των τραγουδιών τους αναφερόντουσαν, τις περισσότερες φορές, στα διάφορα κοινωνικά προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι νέοι εκείνη την εποχή. Μεγάλος εκπρόσωπος του είδους ο Παύλος Σιδηρόπουλος,ο οποίος κυκλοφορεί μαζί με τους “Απροσάρμοστους” το δίσκο “Εν Λευκώ”, του οποίου οι στίχοι αγγίζουν το πρόβλημα των ναρκωτικών και απαγορεύεται η μετάδοση του δίσκου από το ραδιόφωνο. Ταυτόχρονα όμως με όλα αυτά, το Υπουργείο Νέας Γενιάς, διχασμένο και μπερδεμένο, αρχίζει να χρηματοδοτεί και να διοργανώνει συναυλίες Rock και Punk συγκροτημάτων υπό την αιγίδα του, στο “Rodeo”, στην Πανεπιστημιούπολη του Ζωγράφου, στο `Ρόδον` και στη Μύκονο.

Το 1985 η Αθήνα ανακηρύχθηκε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης και οργανώθηκε το διήμερο “Rock in Athens ‘85 Festival” με συμμετοχές όπως οι Stranglers, οι Depeche Mode, οι Cure, οι Clash, η Nina Hagen κ.α. Από Ελληνικής πλευράς θα συμμετείχαν οι “Μουσικές Ταξιαρχίες”, αλλά απέσυραν τη συμμετοχή τους σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την Coca-Cola που ήταν σπόνσορας. Ένα άλλο γεγονός που σημάδεψε αυτή τη δεκαετία αλλά και τον χώρο, είναι και η νομιμοποίηση της ελεύθερης ραδιοφωνίας.

«ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΟΥ `80 - 90 MAGIC DE SPELL, ANABOUBOULA, BLUES WIRE, LAST DRIVE, ΛΗΤΗΣ & ΤΡΥΚ, LIBIDO BLUME, ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΤΑΞΙΑΡΧΙΕΣ, ΜΩΡΑ ΣΤΗ ΦΩΤΙΑ, ΤΕΡΜΙΤΕΣ, ΤΡΥΠΕΣ, ΦΑΤΜΕ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΟΚΑΡΙΝΗΣ, ΝΙΚΟΣ ΖΙΩΓΑΛΑΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ, ΛΑΚΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, ΖΩΡΖ ΠΙΛΑΛΙ, SHARP TIES,ANTI TROPPAU COUNCIL, ΑΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΟΙ, DE ΤRACES, ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΓΕΡΜΑΝΟΣ, X HUMANS, RAW SILK κ.α.

ΣΗΜΕΡΑ ??

Το τι ακριβώς αντιπροσωπεύει το Ελληνικό τραγούδι σήμερα είναι κάπως δύσκολο να πούμε. Αυτό όμως είναι και στοιχείο γενικά μιας διεθνούς ύφεσης στα πάντα και ειδικά στην κουλτούρα όπου η μαζική παραγωγή και το εφήμερο σταρ συστεμ έχει υποβαθμίσει την ποιότητα σε όλα τα επίπεδα ρίχνοντας βάρος μόνο στο θέαμα και στην εμπορικότητα.