ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ - ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ «ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ – ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΙΣ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ» Εργασία στα πλαίσια του μαθήματος: «ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ» Τίτλος εργασίας: «ΈΝΑ ΒΗΜΑ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΨΗΦΙΑΚΑ ΑΡΧΕΤΥΠΑ: ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΓΕΝΙΑ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ» Ονοματεπώνυμο: Μπατάλας Βασίλειος Επιβλέπων καθηγητής: Κος Καπιδάκης ΑΘΗΝΑ 2007

1. Εισαγωγή Συμβατικές βιβλιοθήκες: Περιορισμός του έντυπου υλικού Συμβατικές βιβλιοθήκες: Περιορισμός του έντυπου υλικού Επιθετικός στρατηγικός σχεδιασμός: Στόχος η παροχή υπηρεσιών προσαρμογής και εξατομίκευσης (Πειράματα της ψηφιακής βιβλιοθήκης Perseus) Επιθετικός στρατηγικός σχεδιασμός: Στόχος η παροχή υπηρεσιών προσαρμογής και εξατομίκευσης (Πειράματα της ψηφιακής βιβλιοθήκης Perseus)

Τρία βασικά χαρακτηριστικά ενός πετυχημένου στρατηγικού σχεδιασμού ψηφιακής βιβλιοθήκης : 1. Λεπτομερής αναλυτικότητα 2. Αυτοματοποιημένες διαδικασίες 3. Αποκεντρωμένες συνεισφορές της κοινότητας Προσαρμογή: Οι επιλογές του χρήστη σχετικά με το σύστημα που χρησιμοποιεί Προσαρμογή: Οι επιλογές του χρήστη σχετικά με το σύστημα που χρησιμοποιεί Εξατομίκευση: Οι αυτόματες προσαρμογές που γίνονται από το σύστημα ανάλογα με το χρήστη Εξατομίκευση: Οι αυτόματες προσαρμογές που γίνονται από το σύστημα ανάλογα με το χρήστη

2. ΑΡΧΕΤΥΠΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΤΩΝ ΠΡΟΪΜΩΝ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ Τρεις συνήθειες τρόπου σκέψης που εμποδίζουν το σχεδιασμό ψηφιακών βιβλιοθηκών: 1. Ακαδημαϊκές δημοσιεύσεις(PDF, HTML) – Βαριά δομή δεδομένων. Ο χρήστης αλλάζει τη δομή και το περιεχόμενο. 2. Έμφαση στα μεταδεδομένα – Περιορισμένη η χρήση τους. Προώθηση του καταλόγου των συμβατικών βιβλιοθηκών. 3. Οι συμβατικές βιβλιοθήκες είναι στατικές. Δεν παράγουν νέο περιεχόμενο, δεν αναπαράγουν γνώση.

Οι περιορισμοί αυτοί αρχίζουν να ξεπερνιούνται με διάφορες εργασίες. Φωτεινό παράδειγμα το Demos. Οι περιορισμοί αυτοί αρχίζουν να ξεπερνιούνται με διάφορες εργασίες. Φωτεινό παράδειγμα το Demos. Μία ηλεκτρονική δημοσίευση Μία ηλεκτρονική δημοσίευση Μέρος της κοινοπραξίας δημοσίευσης Stoa. Μέρος της κοινοπραξίας δημοσίευσης Stoa.Συνδυασμός: παραδοσιακών δεδομένων (PDF) παραδοσιακών δεδομένων (PDF) Αναπτυσσομένων δομικών σχεδιασμών (λογικό κομμάτι πληροφοριών) Αναπτυσσομένων δομικών σχεδιασμών (λογικό κομμάτι πληροφοριών)

Η ψηφιακή βιβλιοθήκη σχηματοποιεί τη μορφή του Demos Η ψηφιακή βιβλιοθήκη σχηματοποιεί τη μορφή του Demos Στην ψηφιακή βιβλιοθήκη συνδυάζονται σύνδεσμοι από το συγγραφέα και υλικά συγκείμενα μέσα στο Demos Στην ψηφιακή βιβλιοθήκη συνδυάζονται σύνδεσμοι από το συγγραφέα και υλικά συγκείμενα μέσα στο Demos Demos: Ακαδημαϊκή ισχύς Demos: Ακαδημαϊκή ισχύς Wikipedia: Αυτόματη οργάνωση. Συνεχείς τροποποιήσεις. Wikipedia: Αυτόματη οργάνωση. Συνεχείς τροποποιήσεις. Τα άρθρα της Wikipedia περιλαμβάνουν υψηλές αναλογίες στοιχείων και χαρακτηρίζονται από πιστότητα. Ο συνδυασμός των χαρακτηριστικών του Demos και της Wikipedia οδηγεί σε ένα νέο μοντέλο ψηφιακών βιβλιοθηκών.

3. ΤΡΙΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΟΥΝ ΤΙΣ ΜΕΤΑΑΡΧΕΤΥΠΕΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ 1. Λεπτομερέστατη αναλυτικότητα (σαφείς προτασιακές δηλώσεις, βιβλιογραφικές αναφορές) 2. Αυτόνομη μάθηση: Οι ψηφιακές βιβλιοθήκες να μαθαίνουν εξετάζοντας το περιεχόμενό τους. Δεν είναι στατικές. Έγγραφα και υποπεριεχόμενα σε διαρκή και αυτόνομη επικοινωνία με τις βιβλιοθήκες των οποίων αποτελούν μέρος. 3. Αποκεντρωμένες σε πραγματικό χρόνο συνεισφορές: Οι αποκεντρωμένες κοινότητες συγκεντρώνουν τεράστια ποσά άκρως ακριβών προτασιακών δεδομένων (π.χ η Wikipedia με την αξιοσημείωτη ακρίβεια της)

3.1 ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΗΤΑ Έγγραφα πολιτισμικής κληρονομιάς: πολλαπλές ιεραρχήσεις περιεχομένου. Οι ψηφιακές βιβλιοθήκες πρέπει να αντιμετωπίσουν τις ποίκιλες πτυχές ενός πολιτιστικού εγγράφου. Κατάλογος πηγών παραπομπών (από τον οποίο εξαρτάται η παρουσίαση των πληροφοριών) Κατάλογος πηγών παραπομπών (από τον οποίο εξαρτάται η παρουσίαση των πληροφοριών) Ταξινόμηση (διακρίνουμε τα πρωτότυπα κείμενα από τις μεταφράσεις) Ταξινόμηση (διακρίνουμε τα πρωτότυπα κείμενα από τις μεταφράσεις) Κατάτμηση εγγράφων σε δομικές μονάδες (εξάγουμε πολλές Ελληνικές εκδοχές ή μεταφράσεις) Κατάτμηση εγγράφων σε δομικές μονάδες (εξάγουμε πολλές Ελληνικές εκδοχές ή μεταφράσεις)

Κίνδυνος: Η πολυπλοκότητα των εγγράφων και η αναλυτική κατάτμηση μπορεί να μεταβάλει την αξία των πληροφοριών. Κίνδυνος: Η πολυπλοκότητα των εγγράφων και η αναλυτική κατάτμηση μπορεί να μεταβάλει την αξία των πληροφοριών. Οι ψηφιακές βιβλιοθήκες πρέπει να αντιμετωπίσουν το ακόλουθο πρόβλημα: –Συνεπής σημείωση για περίπλοκα έγγραφα (ανάγκη για συνεπή μέθοδο διαχείρισης εγγράφων μέσα στα ίδια έγγραφα) –Μηχανισμοί αυτοματοποιημένοι και μη αυτοματοποιημένοι για τον προσδιορισμό ουσιωδών αποσπασμάτων ή μεμονωμένων εγγράφων (Ανάπτυξη γλώσσας σημείωσης και εξαγωγής) –Συστήματα ψηφιακών βιβλιοθηκών που μπορούν να αναπαριστούν περίπλοκα έγγραφα: Πολλαπλές ιεραρχήσεις Πολλαπλές ιεραρχήσεις Οι ψηφιακές βιβλιοθήκες πρέπει να μοντελοποιούν περίπλοκα έγγραφα στην αρχή της ανάπτυξης τους Οι ψηφιακές βιβλιοθήκες πρέπει να μοντελοποιούν περίπλοκα έγγραφα στην αρχή της ανάπτυξης τους – Συμβάσεις ανταλλαγής σύνθετου περιεχομένου (ανταλλαγή και συνδυασμός δεδομένων από πολλές συλλογές)

3.2 ΑΥΤΟΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ Αυτόματη ανάλυση – δημιουργία νέων εγγράφων Αυτόματη ανάλυση – δημιουργία νέων εγγράφων Αυτοματοποιημένες διαδικασίες: προσθέτουν αξία στις συλλογές τους Αυτοματοποιημένες διαδικασίες: προσθέτουν αξία στις συλλογές τους –Ταξινόμηση –Εξόρυξη δεδομένων Ανάλυση μη επεξεργασμένου κειμένου και ταξινόμηση του ως προτασιακή γνώση, βιβλιογραφική παραπομπή παραθέσεων και επωνύμων οντοτήτων. Ανάλυση μη επεξεργασμένου κειμένου και ταξινόμηση του ως προτασιακή γνώση, βιβλιογραφική παραπομπή παραθέσεων και επωνύμων οντοτήτων. Η αυτόματη ανάλυση περιλαμβάνει: Η αυτόματη ανάλυση περιλαμβάνει: –Διαγλωσσική ανάκτηση πληροφοριών –Μηχανική μετάφραση (συνεχής βελτίωση)

3.3 ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΧΡΗΣΤΩΝ Παρόλο που οι αυτοματοποιημένες διαδικασίες αγγίζουν την τελειότητα, πάντα δημιουργούνται σφάλματα γι’αυτό πρέπει να λαμβάνουμε υπόψιν μηχανισμούς για συλλογή πληροφοριών από την κοινότητα των χρηστών. Συνεισφορές δύο κατηγοριών: 1. Σχολιασμούς και άρθρα αναφοράς που ενσωματώνουν κάποιο πλήρες κείμενο (Wikipedia) 2. Πρέπει να λαμβάνουμε ανάδραση από τους χρήστες σχετικά με τα προτασιακά δεδομένα – ψήφος.

4. ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ ΕΠΙΚΕΝΤΡΩΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΧΡΗΣΤΗ: ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΚΑΙ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΣΗ Οι ψηφιακές βιβλιοθήκες μεταφέρουν το βάρος περισσότερο στο χρήστη και στον ενεργό νου. (καλύτερη δόμηση, μεγαλύτερη αυτογνωσία) Οι ψηφιακές βιβλιοθήκες μεταφέρουν το βάρος περισσότερο στο χρήστη και στον ενεργό νου. (καλύτερη δόμηση, μεγαλύτερη αυτογνωσία) Αρχικές δομές → αυτοματοποιημένες διαδικασίες → ταξινόμηση και εξόρυξη δεδομένων → αξιολόγηση από τους χρήστες → τροφοδότηση συνεισφορών τους στο σύστημα. Αρχικές δομές → αυτοματοποιημένες διαδικασίες → ταξινόμηση και εξόρυξη δεδομένων → αξιολόγηση από τους χρήστες → τροφοδότηση συνεισφορών τους στο σύστημα. Παραγωγή νέων δεδομένων που συμπληρώνουν ή αναθεωρούν τα προηγούμενα μέσα στο ίδιο περιβάλλον ψηφιακών αντικειμένων. Παραγωγή νέων δεδομένων που συμπληρώνουν ή αναθεωρούν τα προηγούμενα μέσα στο ίδιο περιβάλλον ψηφιακών αντικειμένων.

Δύο στρατηγικές διαθέσιμες στο χρήστη: Οι χρήστες να είναι σε θέση να προσαρμόζουν το περιβάλλον Οι χρήστες να είναι σε θέση να προσαρμόζουν το περιβάλλον Η εξατομίκευση αυξάνει τις αποφάσεις προσαρμογής που ξεκινούν από το χρήστη Η εξατομίκευση αυξάνει τις αποφάσεις προσαρμογής που ξεκινούν από το χρήστη Οι ψηφιακές βιβλιοθήκες αναλύουν τη συμπεριφορά και το υπόβαθρο του χρήστη και προσφέρουν αυτόματα νέες παραγόμενες πληροφορίες

Συμπέρασμα: Οι αρχές προσαρμογής και εξατομίκευσης που αποτελούν τους δύο σημαντικούς τομείς ενός πετυχημένου στρατηγικού σχεδιασμού ψηφιακής βιβλιοθήκης, δημιουργούνται βάση λεπτομερών αναλυμένων ψηφιακών αντικειμένων, αυτοματοποιημένων διαδικασιών και αποκεντρωμένων συνεισφορών των χρηστών. Όταν αυτά λειτουργούν ομαλά τα αποτελέσματα είναι «θεαματικά». Οι αρχές προσαρμογής και εξατομίκευσης που αποτελούν τους δύο σημαντικούς τομείς ενός πετυχημένου στρατηγικού σχεδιασμού ψηφιακής βιβλιοθήκης, δημιουργούνται βάση λεπτομερών αναλυμένων ψηφιακών αντικειμένων, αυτοματοποιημένων διαδικασιών και αποκεντρωμένων συνεισφορών των χρηστών. Όταν αυτά λειτουργούν ομαλά τα αποτελέσματα είναι «θεαματικά».

Ευχαριστώ…