ΥΛΗ ΚΑΙ ΚΙΝΗΣΗ Η κίνηση είναι χαρακτηριστική ιδιότητα της ύλης. Κίνηση παρατηρούμε από τους μακρινούς γαλαξίες έως μέχρι το εσωτερικό των ατόμων. Η κίνηση είναι χαρακτηριστική ιδιότητα της ύλης. Κίνηση παρατηρούμε από τους μακρινούς γαλαξίες έως μέχρι το εσωτερικό των ατόμων.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ Για να μελετήσουμε το φαινόμενο της κίνησης κάνουμε κάποιες παραδοχές Θα αγνοήσουμε την αιτία που προκαλεί την κίνηση και απλώς θα την περιγράψουμε με έννοιες της καθημερινότητας όπως διαδρομή , χρόνος, ταχύτητα για να εισάγουμε αργότερα έννοιες που χρησιμοποιούνται στη φυσική όπως θέση, χρονικό διάστημα, μέση ταχύτητα κ.ά

2. Θα μελετήσουμε κινήσεις που γίνονται σε ευθεία γραμμή και λέγονται ευθύγραμμες κινήσεις 3. Θα μελετήσουμε την κίνηση των σωμάτων χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη τις διαστάσεις τους. Θα θεωρούμε τα σώματα υλικά σημεία και θα τα παριστάνουμε με μια κουκίδα

Η έννοια της τροχιάς Όταν ένα υλικό σημείο κινείται , αλλάζει συνεχώς θέση ως προς ένα σταθερό σημείο αναφοράς . Αν ενώσουμε τις διαδοχικές θέσεις από τις οποίες περνάει ένα σώμα με μια γραμμή , τότε αυτή ονομάζεται τροχιά της κίνησης. Στην ευθύγραμμη κίνηση η τροχιά του κινητού είναι ευθεία γραμμή

ΘΕΣΗ Για να περιγράψουμε την κίνηση ενός σώματος με ακρίβεια, πρέπει σε κάθε χρονική στιγμή να γνωρίζουμε πού βρίσκεται το σώμα. Καθώς κινείται ένα κινητό πάνω σε μια ευθεία περνά από διάφορες θέσεις. H θέση συμβολίζεται με το χ. Πχ χ1, Χ2, κτλ Για να προσδιορίσουμε τη θέση του αυτοκινήτου Α και του Β , χρησιμοποιούμε κάποιο σημείο της κλίμακας, όπως το 0, που ονομάζεται σημείο αναφοράς.  Για να καθορίσουμε τη θέση κάθε αυτοκινήτου πάνω στον ευθύ δρόμο, πρέπει, εκτός από την απόσταση, να δηλώσουμε αν βρίσκεται δεξιά ή αριστερά του σημείου αναφοράς. Δηλαδή, πρέπει να προσδιορίσουμε και την κατεύθυνση της θέσης Για τα δύο αυτοκινητάκια Α και Β του σχήματος να προσδιορίσετε τη θέση τους Α Β -2 -1 0 1 2 3 4 5 6

Η κατεύθυνση δεν μπορεί να καθοριστεί πάντα με τους όρους «δεξιά» και «αριστερά». Για αυτό ζητάμε τη βοήθεια των μαθηματικών. Έτσι, για την κατεύθυνση χρησιμοποιούμε τα πρόσημα + και -. Ορίζουμε θετική (+) κάθε θέση που βρίσκεται δεξιά από το σημείο αναφοράς ( στα θετικά της μετροταινίας ), ενώ αρνητική ( - )κάθε θέση που βρίσκεται αριστερά του ( στα αρνητικά της μετροταινίας ). Με αυτή τη συμφωνία η θέση του Α αυτοκινήτου είναι -2 m και η θέση του Β αυτοκινήτου είναι +5 m.    Ή xA= -2 m και για το B xB= +5 m. Στην καθημερινή γλώσσα χρησιμοποιούμε συχνά την έννοια της απόστασης. Ο προσδιορισμός της απόστασης προϋποθέτει μόνο τη μέτρηση κάποιου μήκους και όχι την κατεύθυνση. Έτσι, για παράδειγμα, λέμε ότι: η απόσταση του αυτοκινήτου Α είναι 2 m από το 0, ενώ η θέση του αυτοκινήτου Α είναι -2 m ως προς το 0.

ΧΡΟΝΙΚΗ ΣΤΙΓΜΗ –ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ Για κάθε μια θέση αντιστοιχεί και μια χρονική στιγμή . Η χρονική στιγμή δεν έχει διάρκεια , δίνει απάντηση στο ερώτημα πότε και συμβολίζεται με το t. Γενικά, η ένδειξη ενός χρονομέτρου ονομάζεται χρονική στιγμή. πχ το γκολ σημειώθηκε στο 35ο λεπτό του αγώνα To χρονικό διάστημα είναι ο χρόνος που μεσολαβεί μεταξύ δύο χρονικών στιγμών και δίνει απάντηση στο ερώτημα πόσο διαρκεί , ( έχει διάρκεια) και συμβολίζεται με Δt Το Δ σημαίνει διαφορά πχ Δt= t2- t1 Πχ ο αγώνας διήρκεσε με τις καθυστερήσεις 95 λεπτά

ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ Μετατόπιση ονομάζεται η αλλαγή της θέσης ενός κινουμένου σώματος Αν το σώμα τη χρονική στιγμή t1 βρίσκεται στη θέση x1 και τη χρονική στιγμή t2 βρίσκεται στη θέση x2 , τότε η μετατόπισή του θα είναι Δx = x2-x1 Μετατόπιση = τελική θέση – αρχική θέση Θέση = συγκεκριμένο σημείο πάνω στον άξονα σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή Μετατόπιση = αλλαγή θέσεων ενός κινητού σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα

H μετατόπιση μπορεί να πάρει και θετικές και αρνητικές τιμές Θετική μετατόπιση έχω όταν η τελική θέση του κινητού είναι δεξιά της αρχικής θέσης Αρνητική μετατόπιση έχω όταν η τελική θέση του κινητού είναι αριστερά της αρχικής θέσης Χ1 χ2 -1 0 1 2 3 Δχ = χ2-χ1= -1m –(+3)m = -4m

Παράδειγμα η μηχανή τη χρονική στιγμή to=0s βρίσκεται στη θέση xo= -2m και τη χρονική στιγμή t1=5s βρίσκεται στη θέση x1=+ 6m Aρα το χρονικό διάστημα Δt=t1-to=5s-0s= 5s Η μηχανή μετατοπίστηκε κατά Δx=x1-xo=+6m-(-2m)=8m -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Πότε ένα σώμα θεωρείται υλικό σημείο; ΑΠ. όταν έχει τόσο μικρές διαστάσεις σε σχέση με το περιβάλλον , ώστε να μπορούμε να τις θεωρήσουμε ασήμαντες Πως μπορώ να καθορίσω τη θέση ενός υλικού σημείου πάνω σε μια ευθεία; ΑΠ. Τοποθετώ ένα μέτρο ( μετροταινία) πάνω στην ευθεία γραμμή και ορίζω ένα σημείο αναφοράς που θα είναι το 0 της κλίμακας Η θέση καθορίζεται Από την απόσταση από το σημείο αναφοράς Από το αν είναι αριστερά ή δεξιά του σημείου αναφοράς (κατεύθυνση )

Τι είναι η χρονική στιγμή; Απ. Το πότε είναι η χρονική στιγμή πχ το γκολ σημειώθηκε στο 35ο λεπτό του αγώνα Τι είναι το χρονικό διάστημα; το πόσο διαρκεί είναι το χρονικό διάστημα Πχ ο αγώνας διήρκεσε με τις καθυστερήσεις 95 λεπτά Τι ονομάζουμε τροχιά; Είναι το σύνολο των διαδοχικών θέσεων από τις οποίες περνάει το κινητό

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ O Νίκος με την τίγρη του και η Λίζα με το κουνέλι της έκαναν βόλτα στο δρομάκι του πάρκου Χρησιμοποιώντας το σχήμα να προσδιορίσεις: Τις θέσεις του Νίκου , της τίγρεως της Λίζας και του κουνελιού -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7

Ένας δρομέας των 5.000 m ξεκινάει να διανύσει την παραπάνω απόσταση όταν το ρολόι δείχνει 5 h, 20 min και 10 s, ενώ τη στιγμή που τερματίζει δείχνει 5 h, 42 min και 40 s. Να βρείτε πόσο χρονικό διάστημα έκανε ο δρομέας για να διανύσει την απόσταση των 5. 000 m. Τροχιά ενός σωματιδίου ονομάζουμε την καμπύλη που προκύπτει αν ενώσουμε το σύνολο των .................. από τα οποία περνάει διαδοχικά το σωματίδιο στη διάρκεια της ................... του.

Ένας μαθητής ξυπνάει στις 07:15 και ξεκινάει για το σχολείο του στις 07:45. Η άφιξη του στο προαύλιο γίνεται στις 08:05 και στις 08:15 χτυπάει το κουδούνι για να ξεκινήσει το μάθημα. α. Πόσο χρονικό διάστημα χρειάστηκε ο μαθητής για να μεταβεί στο σχολείο. β. Πόσο χρόνο περίμενε ο μαθητής στο προαύλιο. γ. Να εντοπίσετε δύο χρονικές στιγμές (t) και δύο χρονικές διάρκειες (Δt).