Βρύσες - πηγάδια - στέρνες Το νερό είναι απαραίτητο συστατικό τόσο για τον ανθρώπινο οργανισμό όσο για τα ζώα και τα φυτά, από το οποίο μάλιστα εξαρτάται άμεσα η επιβίωσή του. Ο άνθρωπος εγκαταστάθηκε σε τόπους που το περιβάλλον του πρόσφερε αυτό το φυσικό αγαθό. Όσοι εγκαταστάθηκαν σε μέρη που υπήρχαν ποτάμια ή πηγές οδήγησαν το νερό σε συγκεκριμένες θέσεις κι εκεί έχτισαν βρύσες, όσοι εγκαταστάθηκαν στον κάμπο άνοιξαν πηγάδια και το άντλησαν από τα υπόγεια ποτάμια και όσοι εγκαταστάθηκαν σε μέρη όμορφα που δεν τους παρείχαν όμως νερό έχτισαν στέρνες (δεξαμενές αποθήκευσης βρόχινου νερού). 2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ
2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ Βρύσες Οι βρύσες χτίζονταν σε κεντρικό σημείο του οικισμού. Οι γυναίκες γέμιζαν το ξύλινο βαρέλι τους με φρέσκο νερό, το φόρτωναν στην πλάτη τους ή στο μουλάρι και βιαστικές γύριζαν σπίτι τους. Άλλες ήταν απασχολημένες με το ξέβγαλμα της μπουγάδας τους χτυπώντας την απαλά με το ξύλινο κόπανο. Άλλες έπλεναν άσπρα και μαύρα μαλλιά για να υφάνουν στον αργαλειό. Άνδρες και γυναίκες, αγόρια και κορίτσια καβάλα στα γαϊδούρια, μουλάρια ή άλογα, τα οδηγούσαν στις βρύσες για να τα χορτάσουν νερό. Σφυρίγματα φωνές, γέλια και τραγούδια γέμιζαν την γύρω ατμόσφαιρα της βρύσης. Είχαν κυρίαρχη θέση στη ζωή του χωριού γιατί εξασφάλιζαν ότι χρειάζεται μια κοινωνία για να ευημερήσει. 2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ
2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ Ο σημαντικός και επίσημος ρόλος της βρύσης σε γεγονότα με ξεχωριστή αξία εκφράστηκε και καλλιτεχνικά είτε άμεσα με τον ανάγλυφο ή γλυπτό διάκοσμο της είτε έμμεσα ως θέμα στο δημοτικό τραγούδι. Ήταν σημείο συνάντησης. Οι ερωτευμένοι δεν έχαναν την ευκαιρία να ανταλλάξουν κρυφές ματιές ενώ οι μεγαλύτερες κυρίες έβρισκαν χρόνο για κάποιο κουτσομπολιό. Μέχρι την δεκαετία του ‘60 περίπου στις βρύσες ή στα ποτάμια έπλεναν και τα προικιά της νύφης μέσα σ' ένα ξεφάντωμα από τραγούδια και αστεία των κοριτσιών. 2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ
Παλιές πέτρινες βρύσες 2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ
2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ 2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ
2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ 2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ
2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ 2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ
2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ Πηγάδια Τα πηγάδια κατασκευάζονταν για την άντληση των υπόγειων νερών. Πριν ανοίξουν ένα πηγάδι, προσπαθούσαν να ανιχνεύσουν πού υπάρχει νερό. Αφού εντόπιζαν το νερό, άρχιζε το σκάψιμο, βγάζοντας το χώμα µε ένα ζεμπίλι. Όταν έβρισκαν το νερό (μπορεί και σε βάθος 15 μέτρα!), έριχναν πέτρες στο βάθος για να σταθεροποιήσουν το χώμα και κατόπιν έχτιζαν γύρω-γύρω το πηγάδι µε πέτρα. Σημαντική ήταν και η σωστή υποστύλωση των τοιχωμάτων του κατακόρυφου κυλίνδρου. Η εξόρυξη ενός πηγαδιού ήταν μια εξοντωτική και πολύ επικίνδυνη δουλειά. Ο κίνδυνος κατάρρευσης των τοιχωμάτων κατά το σκάψιμο ήταν υπαρκτός. Το τοίχωμα αυτό το άλειφαν µε ιώδιο για τα διάφορα μικρόβια. 2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ
2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ Άφηναν το πηγάδι να γεμίσει και έριχναν ένα κομμάτι ασβέστη για να µην πιάσει το νερό σκουλήκια, βατράχια και κοψαντερίτες. Στην επιφάνεια του χωραφιού έφτιαχναν µία κατασκευή από πέτρες, όπου έβαζαν το μάγκανο και κρεμούσαν έναν κουβά. 2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ
2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ Παλιό πηγάδι 2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ
Στέρνες ή δεξαμενές αποθήκευσης βρόχινου νερού Εκεί που δεν υπήρχε νερό (Μάνη, Κυκλάδες κ.τ.λ.) έφτιαξαν στέρνες. Κάθε σπίτι είχε τη δική του στέρνα και κάλυπτε τις ανάγκες του για νερό για ένα χρόνο. Η αποθήκευση του νερού της βροχής στις στέρνες των σπιτιών γινόταν ως εξής: Στο τέλος του καλοκαιριού, όταν το νερό τελείωνε, οι στέρνες καθαρίζονταν καλά. Το νερό των πρώτων βροχών του φθινοπώρου δε συγκεντρώνονταν, αλλά έπλενε τα κεραμίδια στις στέγες των σπιτιών. Στη συνέχεια με υδρορροές το νερό της βροχής κατευθύνονταν προς τη στέρνα και τη γέμιζε σιγά - σιγά. Μέσα στο νερό έριχναν λίγο ασβέστη ώστε να καταστρέφονται μικροοργανισμοί για την αποφυγή μόλυνσης του νερού. Κατάλληλο ήταν μόνο το νερό των βροχών του χειμώνα. 2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ
2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ Στέρνα δίπλα σε σπίτι 2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ
Μερικοί στοίχοι δημοτικών τραγουδιών Πέρα στου χωριού τη βρύση τον καριώτικο έχουν στήσει και χορεύουν κοπελούδια σαν τα δροσερά λουλούδια Πήγα στη βρύση κι έκατσα μ' ένα λαμπρό φεγγάρι, δεν είδα την αγάπη μου νερό να ‘ρθει να πάρει. Βρύση μου μαλαματένια πώς βαστάς κρύο νερό πώς βαστώ κι εγώ ο καημένος της αγάπης τον καημό. Να ’μουν βρύση να ‘μουν στέρνα να ‘μουν γάργαρο νερό να βαστάω και ν’ αντέχω της αγάπης τον καημό. 2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ
2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ Κι αν πας Μαλάμω μ' για νερό κι εγώ στη βρύση καρτερώ... πάν’ τα κορίτσια για νερό, βρίσκουν τον τόπο αδειανό. Κίνησε η Γερακίνα για νερό κρύο να φέρει κι έπεσε μες στο πηγάδι κι έβγαλε φωνή μεγάλη. Εργάστηκε ο μαθητής Τσαγκάρης Παναγιώτης 2ο ΓΕΛ ΣΠΑΡΤΗΣ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ