Το Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο Το θέατρο στην Ελλάδα γεννήθηκε από τα λαϊκά θεατρικά δρώμενα προς τιμή του Διόνυσου. Στα δρώμενα αυτά συμμετέχουν όλοι, όσοι μάλιστα δεν έπαιρναν ενεργό μέρος στην παράσταση σχημάτιζαν μια ομάδα γύρω από τους καθορισμένους ερμηνευτές, κατά τέτοιο τρόπο ώστε συμμετέχοντας με τι αισθήσεις τους να βρίσκονται σε επαφή μαζί τους. Αυτός ο διαχωρισμός ανάμεσα σε ηθοποιούς και σε κοινό σήμαινε ότι το κοινό έπρεπε να βρίσκεται σε ακτίνα ορατότητας και ήχου σε σχέση με τον χώρο της θεατρικής δράσης. Το γεγονός αυτό είναι σχεδόν βέβαιο ότι οδήγησε στις πρώτες κατασκευές θεάτρων. Τα πρώτα θέατρα κατασκευάζονται στις πλαγιές λόφων τοποθετώντας τις θέσεις αμφιθεατρικά γύρω από τους ηθοποιούς. Στην αρχή χρησιμοποιήθηκαν ξύλινα έδρανα σε ευθύγραμμο σχηματισμό.

Τα μέρη του αρχαίου ελληνικού θεάτρου Τα κύρια μέρη του αρχαίου ελληνικού θεάτρου ήταν η σκηνή, η ορχήστρα και το κοίλον.

Η σκηνή: ορθογώνιο, μακρόστενο κτήριο, που προστέθηκε κατά τον 5ο αι. π.Χ. στην περιφέρεια της ορχήστρας απέναντι από το κοίλον. Στην αρχή ήταν ισόγεια και χρησιμοποιούταν μόνο ως αποδυτήρια, όπως τα σημερινά παρασκήνια και τα καμαρίνια. Το προσκήνιο: μια στοά με κίονες μπροστά από τη σκηνή. Ανάμεσα στα διαστήματα των κιόνων βρίσκονταν θυρώματα και ζωγραφικοί πίνακες (τα σκηνικά). Τα θυρώματα του προσκηνίου απέδιδαν τρεις πύλες, από τις οποίες έβγαιναν οι υποκριτές. Το προσκήνιο ήταν αρχικά πτυσσόμενο, πιθανώς ξύλινο. Τα παρασκήνια: τα δύο άκρα της σκηνής που προεξέχουν δίνοντάς της σχήμα Π στην κάτοψη. Οι πάροδοι: οι διάδρομοι δεξιά και αριστερά από τη σκηνή που οδηγούν στην ορχήστρα. Συνήθως σκεπάζονταν με αψίδες. Η ορχήστρα: Η ημικυκλική (ή κυκλική, π.χ. Επίδαυρος) πλατεία στο κέντρο του θεάτρου. Συνήθως πλακόστρωτη. Εκεί δρούσε ο χορός. Η θυμέλη: ο βωμός του Διονύσου στο κέντρο της ορχήστρας. Ο εύριπος: αγωγός απορροής των υδάτων στην περιφέρεια της ορχήστρας από το μέρος του κοίλου. Το κοίλον: όλος ο αμφιθεατρικός χώρος (με τα εδώλια, τις σκάλες και τα διαζώματα) γύρω από την ορχήστρα όπου κάθονταν οι θεατές. Οι αναλημματικοί τοίχοι: οι τοίχοι στήριξης του εδάφους στα άκρα του κοίλου. Οι αντηρίδες: πυργοειδείς τοίχοι κάθετοι προς τους αναλημματικούς που χρησιμεύουν στην καλύτερη στήριξή τους. Τα διαζώματα: οριζόντιοι διάδρομοι που χωρίζουν τις θέσεις των θεατών σε οριζόντιες ζώνες. Οι σκάλες: κλιμακωτοί εγκάρσιοι διάδρομοι για την πρόσβαση των θεατών στις θέσεις τους. Οι κερκίδες : ομάδες καθισμάτων σε σφηνοειδή τμήματα που δημιουργούνται από τον χωρισμό των ζωνών με τις σκάλες. Τα εδώλια: τα καθίσματα, οι θέσεις των θεατών. Η προεδρία : η πρώτη σειρά των καθισμάτων όπου κάθονταν οι επίσημοι.

Το πρώτο μόνιμο πέτρινο θέατρο του κόσμου, το θέατρο του Διόνυσου, χτίστηκε στην Αθήνα, στη νότιο πλευρά της Ακρόπολης, από τον Λυκούργο το 330 π.Χ. Το αποτελούσε μια ακανόνιστη κυκλική σειρά διαζωμάτων από πέτρα, σφηνωμένων στο χώμα, γύρω από μια κυκλική ορχήστρα και από την αρχή μπορούσε πιθανώς να χωρέσει 6000 έως 12000 θεατές. Η οικοδόμηση των θεάτρων γνώρισε μεγάλη ακμή κατά τη διάρκεια της ελληνιστικής περιόδου. Δεν υπήρχε πόλη, μικρή ή μεγάλη, που να μην είχε δικό της θέατρο.

Η συνεχής αρχιτεκτονική και μηχανολογική βελτίωση κατά την ελληνιστική περίοδο έδωσε ώθηση σε άλλους νεωτερισμούς. Τα θέατρα της ηπειρωτικής Ελλάδας και των νησιών του Αιγαίου και της νότιας Ιταλίας (ως επί το πλείστον αρχαιότερα από τα θέατρα της Μικράς Ασίας) είχαν κατασκευαστεί σε κατάλληλες λοφοπλαγιές, για να αποφεύγεται όσο το δυνατόν η εκσκαφή και η επιχωμάτωση. Όταν κατανοήθηκαν οι βασικές αρχές της κατασκευής της αψίδας, τα θέατρα κατασκευάζονταν με βάση την τεχνική των θόλων, πάνω στους οποίους στηρίζονταν τα πέτρινα διαζώματα. Μια άλλη μέθοδος ήταν όταν η λάξευση των καθισμάτων γινόταν απευθείας στο βράχο. Οι παρακάτω εικόνες αποτυπώνουν τους τρεις τρόπους κατασκευής. Από αριστερά είναι το θέατρο των Δελφών, το θέατρο της Πέργης στη Μικρά Ασία στηριγμένο σε θόλους και στα δεξιά το λαξευμένο θέατρο στις Συρακούσες.

Από τα λαϊκά δρώμενα στο αρχαίο δράμα Το αρχαίο θέατρο συνδέεται άμεσα με τη θεατρική πράξη, οι Διονυσιακές τελετές και το χωρικό άσμα του διθυράμβου θα εξελιχθούν σταδιακά και έτσι θα δημιουργηθεί το αρχαίο δράμα) Οι τελετές αυτές τόνιζαν τις έντονες και οδυνηρές πλευρές της ζωής κάτι που εξελίχθηκε πολύ περισσότερο στην τραγωδία, η οποία όμως στην ολοκληρωμένη της μορφή (5ος αιώνας π.Χ) πραγματεύονταν προβλήματα συνείδησης με κατάληξη βίαιη, πένθιμη και ένα ηθικό μήνυμα. Η κωμωδία το άλλο μισό του αρχαίου δράματος θα εξελιχθεί από τις Διονυσιακές γιορτές με εύθυμο χαρακτήρα και η οποία θα εξελιχθεί αργότερα σε σάτιρα. Στο αρχαίο δράμα οι ηθοποιοί που συνήθως ήταν οι ίδιοι οι ποιητές μεταμφιέζονταν για να προκαλέσουν είτε φόβο είτε γέλιο.

Αρχαίοι ποιητές της τραγωδίας και της κωμωδίας Ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής και ο Ευριπίδης είναι οι μεγαλύτεροι τραγωδοί, ενώ στην κωμωδία σώθηκαν 11 έργα του Αριστοφάνη και ένα του Μενάνδρου με τον τίτλο ο Δύσκολος. 11/9/1938: Ηλέκτρα, η πρώτη μετά την αρχαιότητα παράσταση Αρχαίου Δράματος στην Επίδαυρο

Τα σημαντικότερα σωζόμενα θέατρα σήμερα στην Ελλάδα

Αρχαίο θέατρο Επιδαύρου

Αρχαίο θέατρο Δελφών

Αρχαίο θέατρο Φιλίππων

Αρχαίο θέατρο της Δωδώνης

Αρχαίο θέατρο Σικυώνος

Αρχαίο θέατρο Μεσσήνης

Αρχαίο θέατρο Οινιάδων

Αρχαίο θέατρο Δήλου