4. Η σημασία του διαδικτύου στην ΚτΠ 4.1 Εισαγωγή 4.2 Ιστορική αναδρομή 4.3 Βασικές έννοιες 4.4 Βασικές υπηρεσίες

4.1 Εισαγωγή Το διαδίκτυο (Internet), αποτελεί το δίκτυο των δικτύων που συνδέει άλλα μικρότερα δίκτυα ευρείας περιοχής, τοπικά δίκτυα αλλά και μεμονωμένους υπολογιστές μεταξύ τους, σε παγκόσμιο επίπεδο. Το διαδίκτυο εξασφαλίζει ένα φιλικό περιβάλλον επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων ανεξάρτητα της γεωγραφικής εγκατάστασης που τους χωρίζει Επιτρέπει την απρόσκοπτη πρόσβαση σε ένα τεράστιο όγκο πληροφοριών Αποτελεί τον ενιαίο ηλεκτρονικό χώρο για τις εμπορικές συναλλαγές, την εκπαίδευση, την ψυχαγωγία και την διασκέδαση. Η τεράστια γκάμα υπολογιστών και λειτουργικών συστημάτων που επικοινωνούν μεταξύ τους στο διαδίκτυο στηρίζεται στο διεθνές αποδεκτό πρωτόκολλο επικοινωνίας TCP/IP.

Ένα ή και περισσότερα από τα επιμέρους δίκτυα ενός διαδικτύου σηκώνει το βάρος της διασύνδεσής των δικτύων και ονομάζεται ραχοκοκκαλιά (backbone) του διαδικτύου.

4.2 Ιστορική αναδρομή Εποχή Ψυχρού πόλεμου: Με ποιόν τρόπο θα μπορούσαν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους οι διπλωματικές και στρατιωτικές αποστολές των ΗΠΑ… : Ο πρώτος δορυφόρος από ΕΣΣΔ. Οι αμερικανοί ιδρύουν την ARPA με κύριο στόχο την πρωτοκαθεδρία τους στον τομέα των στρατιωτικών εφαρμογών. 1969: Σύνδεση 4 Η/Υ Στα τέλη της δεκαετίας του ’60, o Paul Baran & το Πεντάγωνο προσανατολίζονταν σε έρευνα υψηλής τεχνολογίας, πάνω στα αποκαλούμενα packet-switched networks (δίκτυα μεταγωγής δεδομένων).

Σε αυτή τη τεχνική, τα δεδομένα που πήγαιναν από έναν κόμβο σε άλλον κατακερματίζονταν σε “πακέτα” δεδομένων και μετά συναρμολογούνταν στον προορισμό τους. Από την έρευνα αυτή σύντομα προέκυψε το πρώτο λειτουργικό δίκτυο, το περίφημο DARPAnet, όπου DARPA (Defence Advanced Research Projects Agency) Το δίκτυο έπρεπε να ήταν ανθεκτικό σε τοπικές καταστροφές ή δυσλειτουργίες μερικών Η/Υ, να είναι εύκολα επεκτάσιμο, υψηλής ταχύτητας και χαμηλού κόστους Το DARPAnet χωρίστηκε στο ΜILNET (καθαρά στρατιωτικό μέρος του δικτύου) και στο ARPANET (είχε κυρίως ερευνητικό και ακαδημαϊκό προσανατολισμό).

Tο 1979, ξεκίνησε η ένωση μερικών πανεπιστημίων και ερευνητικών ιδρυμάτων όπου η ραχοκοκκαλιά του ήταν το δίκτυο ARPANET (Advanced Research Projects Agency NETwork). Αυτή η πρώτη φάση του Internet τελείωσε το Αν και το Internet ξεκίνησε καθαρά ως ακαδημαϊκό και ερευνητικό διαδίκτυο, σήμερα χρησιμοποιείται και για εμπορικές εφαρμογές. Μάλιστα, από το τέλος του 1994 η χρήση του Internet για εμπορικές εφαρμογές ξεπέρασε την αντίστοιχη χρήση του για ακαδημαϊκές και ερευνητικές εφαρμογές.

4.3 Βασικές έννοιες Πως καθορίζεται το καθεστώς επικοινωνίας στο διαδίκτυο; Πως μπορεί να εντοπιστεί ένας Η/Υ στο διαδίκτυο; Πως μπορούμε να συνδεθούμε στο διαδίκτυο; Τι χρειάζομαι για να συνδεθώ στο διαδίκτυο από το σπίτι μου; Λίγα λόγια για το υπερκείμενο Πως κατασκευάζουμε ένα υπερκείμενο; Πως εντοπίζονται οι πληροφορίες στο WWW; Πως αναζητούμε την πληροφορία στο WWW, αν δεν γνωρίζουμε το URL της ; Με ποιο τρόπο μπορούμε να ‘απομνημονεύσουμε’ μια σελίδα που μας ενδιαφέρει; Όλες οι εφαρμογές πολυμέσων μπορούν να ‘τρέξουν’ στο διαδίκτυο;

4.3.1 Πως καθορίζεται το καθεστώς επικοινωνίας στο διαδίκτυο; Το TCP/IP (Transmission Control Protocol / Internet Protocol) εμπεριέχει το σύνολο των κανόνων που διέπουν το επικοινωνιακό καθεστώς του διαδικτύου. Η αποστολή των μηνυμάτων μεταξύ Η/Υ γίνεται σε ενότητες (πακέτα), προκειμένου να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη επικοινωνία. Όπως υποδηλώνει και η ονομασία του το πρωτόκολλο αποτελείται από δύο μέρη: – Το TCP το οποίο ελέγχει την αποστολή, την παραλαβή και την ανασυγκρότηση των πακέτων. – Το IP το οποίο καθορίζει τις διαδρομές που θα ακολουθήσουν τα πακέτα προκειμένου να φτάσουν στον προορισμό τους.

4.3.2 Πως μπορεί να εντοπιστεί ένας Η/Υ στο διαδίκτυο; Κάθε διασυνδεδεμένος υπολογιστής στο διαδίκτυο μπορεί να εντοπιστεί με βάση την μια και μοναδική διεύθυνση (IP address)από την οποία και χαρακτηρίζεται. Η κάθε IP address αποτελείται από 4 ακέραιους αριθμούς καθένας από τους οποίους έχει τιμή από Π.χ Για την διευκόλυνση μας κάθε υπολογιστής έχει ένα συμβολικό όνομα: Π.Χ ada.cs.ucy.ac.cy το οποίο είναι και μοναδικό. Κάθε τμήμα μιας ονομαστικής διεύθυνσης εκτός από το πρώτο αντιπροσωπεύει μια ομάδα διευθύνσεων,(domain). Έτσι η παραπάνω διεύθυνση ανήκει στον Η/Υ που έχει το όνομα ada, ανήκει στην ομάδα cs(computer science) του Πανεπιστημίου Κύπρου (Ucy)που είναι μέλος της ακαδημαϊκής κοινότητας (ac) της κυπριακής δημοκρατίας (cy).

Το τελευταίο τμήμα της ονομαστικής διεύθυνσης έχει ιδιαίτερη βαρύτητα Διακρίνονται Σε κωδικούς τριών γραμμάτων –.com: υποδηλώνει εταιρία - εμπορική επιχείρηση. –.edu: υποδηλώνει πανεπιστήμιο κυρίως στις ΗΠΑ –.org: υποδηλώνει μη κερδοσκοπικό οργανισμό. –.gov : υποδηλώνει κυβερνητικό φορέα των ΗΠΑ –.int : υποδηλώνει διεθνής οργανισμό –.net : υποδηλώνει οργανισμό σχετικό με τα διαδίκτυο. –.mil : υποδηλώνει στρατιωτικό φορέα των ΗΠΑ. Σε κωδικούς δύο γραμμάτων που υποδηλώνουν χώρα. (cy: Κύπρος, Gr: Ελλάδα.

4.3.3 Πως μπορούμε να συνδεθούμε στο διαδίκτυο; Η σύνδεση μας με το διαδίκτυο, μπορεί να γίνει με τρεις τρόπους: – Απ’ευθείας σύνδεση: μέσω LAN σε κάποιο Η/Υ που είναι συνδεδεμένος απ’ευθείας στο διαδίκτυο. – Χρησιμοποιώντας κάποια εταιρία παροχής υπηρεσιών Internet (Internet providers). Η σύνδεση πραγματοποιείται μέσω τηλεφωνικού δικτύου (dial up connection) και modem. – Χρησιμοποιώντας κάποιο δίκτυο παροχής πληροφοριών που με την σειρά του είναι συνδεδεμένο με το διαδίκτυο. – Κάρτες διαδικτύου

4.3.4 Τι χρειάζομαι για να συνδεθώ στο διαδίκτυο από το σπίτι μου; Έναν Η/Υ με σύγχρονα τεχνικά χαρακτηριστικά. Κατάλληλα προγράμματα λογισμικού προκειμένου να γίνει χρήση – των υπηρεσιών του διαδικτύου – και της dial up σύνδεσης. Modem Τηλεφωνική γραμμή

4.3.5 Λίγα λόγια για το υπερκείμενο. Τα υπερκείμενα αποτελούν μια μέθοδο διασύνδεσης πληροφοριών χωρίς να υπόκεινται σε κάποια ιεραρχική δομή, ή να υπόκεινται σε προκαθορισμένα μενού επιλογών. Η διασύνδεση πληροφοριών πραγματοποιείται μέσω των υπερσυνδέσμων (hyperlinks). Τα hyperlinks συνδέουν λέξεις κλειδιά του κειμένου με άλλες πηγές, Τα υπερμέσα (hypermedia) αποτελούν υπερκείμενα που περιέχουν συνδέσμους, οι οποίοι μπορεί να είναι κείμενα, αρχεία ήχου, εικόνες κλπ.

4.3.6 Πως κατασκευάζουμε ένα υπερκείμενο; Για την περιγραφή ενός υπερκειμένου χρησιμοποιούμε μια ειδική γλώσσα την Hyper Text Markup Language (HTML). Η γλώσσα αυτή επιτρέπει στον συγγραφέα να διαμορφώσει ένα κείμενο το οποίο θα παρέχει συνδέσμους με άλλα έγγραφα και διάφορα αρχεία Τα υπερκείμενα που βρίσκονται στο WWW ονομάζονται ιστοσελίδες (web pages). Το σύνολο των ιστοσελίδων αποτελούν το site (δικτυακός τόπος). Τα προγράμματα τα οποία απεικονίζουν τις ιστοσελίδες, επιτρέποντας μας την ξενάγηση μας στο διαδίκτυο ονομάζονται πλοηγοί (Browsers), Π.χ Netscape & explorer

Internet Explorer

Netscape Comunicator

4.3.7 Πως εντοπίζονται οι πληροφορίες στο WWW; Για τον εντοπισμό των ιστοσελίδων χρησιμοποιείται το Uniform Resource Locator (URL). Το URL περιγράφει το πώς θα εντοπισθεί και θα ανακληθεί η ζητούμενη πληροφορία στο διαδίκτυο. Με βάση το ανωτέρω σύστημα κάθε πηγή πληροφορίας έχει ένα μοναδικό URL το οποίο αποτελείται από τρία μέρη: Πρωτόκολλο_επικοινωνίας ://διεύθυνση_Η/Υ εξυπηρετητή/[Κατάλογος/αρχείο ] Π.χ Η σελίδα του μαθήματος στο διαδίκτυο.

Το site του μαθήματος

4.3.8 Πως αναζητούμε την πληροφορία στο WWW, αν δεν γνωρίζουμε το URL της ; Πολλές φορές ο χρήστης που αναζητά πληροφορίες στο διαδίκτυο, αισθάνεται ότι βρίσκεται σε ένα λαβύρινθο αδυνατώντας να ‘φιλτράρει’ αυτό που πραγματικά τον ενδιαφέρει. Οι πληροφορίες που διακινούνται στο διαδίκτυο υπό μορφή εγγράφων, χαρακτηρίζονται: – από την άναρχη δόμηση τους – από την έλλειψη ευρετηρίων αναζήτησης – και από τις συνεχείς μετατοπίσεις των σελίδων σε διαφορετικές διευθύνσεις κλπ. Όλα τα παραπάνω καθιστούν την αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο μια αρκετά δύσκολη υπόθεση.

Η λύση του προβλήματος (;) Προκειμένου ο χρήστης να διευκολυνθεί στην αναζήτηση των πληροφοριών που τον ενδιαφέρουν, δημιουργήθηκαν οι κατάλογοι πληροφοριών και οι μηχανές αναζήτησης.(Search Engines). Οι κατάλογοι πληροφοριών οργανώνουν την διάσπαρτη πληροφορία με βάση προεπιλεγμένες θεματικές κατηγορίες. Π.χ Οι μηχανές αναζήτησης δημιουργούν το δικό τους ευρετήριο μέσα από το οποίο ψάχνουν την πληροφορία που εμείς τους έχουμε ζητήσει. Π.χ com Η αναζήτηση γίνεται με βάση τη χρήση λέξεων κλειδιών και με την βοήθεια λογικών τελεστών (AND-OR), αλλά και πρόσθετων κριτηρίων (χρονικά, γλωσσικά κλπ) Όμως Οι μηχανές αναζήτησης δεν ψάχνουν σε όλες τις ιστοσελίδες αλλά μόνο σε εκείνες που υπάρχουν στο ευρετήριο τους. Τις περισσότερες φορές δεν υπάρχει αξιολόγηση της πληροφορίας Όλες οι μηχανές αναζήτησης δεν είναι ίδιες.

4.3.9 Με ποιο τρόπο μπορούμε να ‘απομνημονεύσουμε’ μια σελίδα που μας ενδιαφέρει; Πολλές φορές κατά την διάρκεια των αναζητήσεων μας, βρίσκουμε ενδιαφέρουσες τοποθεσίες τις οποίες πιθανά, θα θέλαμε τις επισκεφτούμε στο άμεσο μέλλον. Έτσι λοιπόν δημιουργήθηκε η ανάγκη αποθήκευσης κάποιων διευθύνσεων προκειμένου να τις ανακαλούμε όποτε εμείς κρίνουμε. – Κάθε Browser έχει την δυνατότητα να αποθηκεύει το URLπου θα του υποδεικνύει ο χρήστης – Επίσης προσφέρουν την δυνατότητα εσωτερικής οργάνωσης των διευθύνσεων που αποθηκεύονται.

Τα bookmarks

Όλες οι εφαρμογές πολυμέσων μπορούν να ‘τρέξουν’ στο διαδίκτυο; Είμαστε στο διαδίκτυο κάνοντας πλοήγηση. Σε μια από τις σελίδες βρίσκουμε το αγαπημένο μας τραγούδι το οποίο μπορούμε να το ακούσουμε από τα ηχεία του Η/Υ μας. Μπορούμε όμως; Για να ακούσουμε το τραγούδι χρειαζόμαστε την βοήθεια ενός ειδικού λογισμικού τα λεγόμενα plug-ins. Στην ουσία αποτελούν μονάδες λογισμικού ξένες προς τον πλοηγό, τις οποίες χρησιμοποιεί ο browser, προκειμένου να παρουσιάσει στον ενδιαφερόμενο Όταν λοιπόν ο πλοηγός βρίσκει μια πηγή πληροφοριών σε μορφή ακατανόητη για τον ίδιο τότε ζητάει από τον χρήστη να ‘κατεβάσει’ το κατάλληλο plug-in.

Το plug in Real player 7

4.4 Βασικές Υπηρεσίες Υπηρεσία Telnet Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο Ηλεκτρονικές λίστες αλληλογραφίας (mailing lists) Υπηρεσία μεταφοράς αρχείων- File Transfer Protocol (FTP) Υπηρεσία Talk Υπηρεσία Internet Relay Chat (IRC)

4.4.1 Υπηρεσία Telnet Μπορώ να ‘εισέλθω’ μέσω του διαδικτύου,σε ένα υπολογιστή που βρίσκεται σε απομακρυσμένο γεωγραφικό σημείο, και να τον χρησιμοποιήσω σα να ήμουν ακριβώς μπροστά του; Η απάντηση είναι ΝΑΙ Η χρήση ενός απομακρυσμένου Η/Υ πραγματοποιείται με την βοήθεια της υπηρεσίας Telnet. Απαιτείται βεβαίως η σχετική άδεια χρήσης του απομακρυσμένου υπολογιστή. Η σύνταξη είναι: telnet Αφού λοιπόν επιτευχθεί η επικοινωνία μας με το απομακρυσμένο Η/Υ αρχίζει η διαδικασία πιστοποίησης της ταυτότητας μας (Login). Εισάγουμε το κωδικό μας όνομα και ένα σύνθημα (Password)

Η είσοδος μας σε απομακρυσμένο Η/Υ μέσω του Pine

4.4.2 Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο αποτελεί μια από τις δημοφιλέστερες υπηρεσίες του διαδικτύου. Οι χρήστες του διαδικτύου μπορούν να ανταλλάσσουν μεταξύ τους ηλεκτρονικά μηνύματα και κάθε λογής πληροφορίες. Πλεονεκτήματα: – Η διαδικασία είναι απλή, ανέξοδη και διευκολύνει αφάνταστα την επικοινωνία. – Το ίδιο μήνυμα μπορεί να σταλεί σε πολλούς χρήστες. – Μαζί με το μήνυμα μπορούν να προσαρτώνται (attach) αρχεία με έγγραφα, εικόνες, λογιστικά φύλλα κλπ. Μειονεκτήματα – Απρόσκλητα μηνύματα (spamming), ανάγνωση από τρίτους, διάδοση ιών, πλαστογράφηση ταυτότητας αποστολέα, κλπ.

Οι διευθύνσεις που χρησιμοποιούνται για την διακίνηση ενός ηλεκτρονικού γράμματος βασίζονται στις διευθύνσεις IP. Η γενική μορφή μιας διεύθυνσης Το απαραίτητο λογισμικό για την αποστολή και την λήψη mail προσφέρεται από διάφορες εφαρμογές: Π.χ Netscape Messenger, Outlook Express, Eudora e.t.c

To Netscape Messenger To pine

To Outllook express

Λίγα λόγια για το ηλεκτρονικό γράμμα Ένα οποιοδήποτε ηλεκτρονικό γράμμα αποτελείται από – Τον παραλήπτη. (to: – Τον – Κοινοποίηση. (Cc-Carbon copy- στέλνουμε ένα μήνυμα σε περισσότερους του ενός παραλήπτες – Θέμα.(subzect: Examinations) – Κύριο σώμα του μηνύματος: σε αυτό το σημείο γράφουμε το κυρίως μήνυμα – Υπογραφή: φτιάχνουμε ένα σταθερό μήνυμα που μπορεί να περιέχει διάφορα προσωπικά στοιχεία που εμείς επιθυμούμε. – Προσαρτήσεις: (Attachment),μαζί με το κυρίως μήνυμα μπορούμε να προσαρτήσουμε διάφορα άλλα αρχεία.

Ένα παράδειγμα...

4.4.3 Ηλεκτρονικές λίστες αλληλογραφίας (mailing lists) Οι χρήστες του διαδικτύου μπορούν να συμμετέχουν σε διάφορες ομάδες με βάση τα κοινά τους ενδιαφέροντα. Μπορούν να συζητήσουν για θέματα της αρεσκείας τους μέσω e- mail αρκεί – να εγγραφούν στις ηλεκτρονικές λίστες αλληλογραφίας. – δηλαδή σε καταλόγους από ηλεκτρονικές διευθύνσεις όλων εκείνων των χρηστών που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για ένα συγκεκριμένο θέμα. – Κάθε μήνυμα μπορεί να διαβαστεί από όλους τους εγγεγραμμένους στην λίστα, οι οποίοι με την σειρά τους μπορούν να απαντήσουν κλπ. Για να εγγραφεί κάποιος στη λίστα κάνει χρήση κάποιου λογισμικού που του προσφέρεται.

Τα mailing lists διακρίνονται σε: Μη ελεγχόμενες λίστες (unmoderated) – Μέλος μπορεί να γίνει ο οποιοσδήποτε χωρίς κανένα έλεγχο. – Τα περιεχόμενο των μηνυμάτων δεν υπόκεινται σε έλεγχο. Ελεγχόμενες λίστες (moderated) – Προκειμένου να εγγραφεί κανείς είναι απαραίτητο να γνωστοποιήσει κάποια στοιχεία του. – Το βασικό είναι ότι τα μηνύματα ελέγχονται πριν διανεμηθούν στους συνδρομητές, για την αποφυγή spamming. Ιδιωτικές λίστες (private) – Για να γίνει κανείς μέλος αυτής της λίστας πρέπει να πληρεί κάποια κριτήρια.(να είναι μέλος ενός ομίλου, μιας εταιρίας κλπ)

To forum του in.gr

4.4.4 Υπηρεσία μεταφοράς αρχείων- File Transfer Protocol (FTP) Η υπηρεσία FTP επιτρέπει την μεταφορά αρχείων μεταξύ του ‘δικού μας’ τοπικού υπολογιστή και ενός απομακρυσμένου συστήματος. Η πρόσβαση μας στο απομακρυσμένο σύστημα μπορεί να επιτευχθεί βάση μιας διαδικασίας πιστοποίησης (username & password). Με το FTP δεν έχουμε την δυνατότητα να δούμε τα περιεχόμενα των αρχείων του απομακρυσμένου υπολογιστή όπως με την υπηρεσία Telnet. Το μόνο που βλέπουμε είναι οι κατάλογοι των αρχείων, τα περιεχόμενα των οποίων θα γίνουν ορατά όταν μεταφερθούν στον τοπικό μας Η/Υ. Η υπηρεσία FTP ακολουθεί την αρχιτεκτονική client/server

4.4.5 Υπηρεσία Talk Η υπηρεσία Talk μας δίνει την δυνατότητα να επικοινωνήσουμε σε πραγματικό χρόνο με κάποιο άλλο χρήστη του διαδικτύου μέσω γραπτών μηνυμάτων. Όμως ο γραπτός λόγος παρουσιάζει αρκετά προβλήματα, κυρίως σε θέματα ταχύτητας όσο και ουσίας, καθώς δεν μπορεί να αποτυπώσει τα συναισθήματα ή τις εκφράσεις του προσώπου. Για να βελτιωθεί η ταχύτητα της επικοινωνίας χρησιμοποιούνται συντομογραφίες, Π.χ: BTW: By The Way e.t.c. Προκειμένου οι χρήστες να μοιραστούν τα αισθήματα τους χρησιμοποιούν τα smileys Π.χ :-) I’m Happy, :-)) I’m ecstatic...

4.4.6 Υπηρεσία Internet Relay Chat (IRC) Η υπηρεσία IRC μας δίνει την δυνατότητα να επικοινωνήσουμε σε πραγματικό χρόνο, με ένα μεγάλο αριθμό χρηστών μέσω γραπτών μηνυμάτων. Οι χρήστες οργανώνονται σε θεματικές ομάδες (channels) ανάλογα με τα ενδιαφέροντα τους. Στα πλαίσια του IRC οι χρήστες μπορούν: – Να συμμετέχουν στο κανάλι της αρεσκείας τους. – Να διεξάγουν προσωπικές συζητήσεις, – Να ανταλλάσσουν εκτός από μηνύματα και αρχεία, κλπ. Η επικοινωνία των χρηστών διέπεται από ένα σύστημα άγραφων κανόνων (αποφυγή υβριστικών και προσβλητικών σχολίων καθώς και συζητήσεων άσχετων με το θέμα του καναλιού κλπ)

To chat room του in.gr